Ma, thêm chữ măng thành ma-măng. Ma thêm dấu nặng, huyền thành Mạ, Má. Lễ Vu
Lan qua rồi nhưng ma-măng, má với mạ thì luôn ở nán trong trí tưởng của những
đứa làm phận con. Dấu trong đáy tim hình bóng của người-có-một-không-hai. Sống dương
thế chẳng nói gì, chết âm thế mới nghe ra sự thiếu hụt trầm trọng, khủng khiếp.
Nhớ thương mà ích gì, ngàn trùng sẽ lấp chừng nào tuổi tác bệnh tình sẽ ký cho
nghịch tử tờ hộ chiếu đi diện đoàn tụ: Má ơi con dìa đây má ơi.
Bạn mình tên U. Một ngày mùa đông bạc nhược màu trời, U-50 nghe khó ở nhác chơi
nên buồn chân vào bệnh viện thăm thú. Bác sĩ này đá U qua bác sĩ kia, như quả
bóng lăn, từ tiền đạo qua trung phong rồi U về chân (tay) hậu vệ. Trọng tài
quyết định bằng tiếng còl lạnh lùng: Ung thư. Rút ra cái thẻ vàng: Cao tay thì
U sống thêm được một tháng. Ba mươi ngày phù du trên cõi tạm, trên cõi đời ô
trọc, chừng hết hạn mới đón nhận cái thẻ đỏ, thôi đi trên sân cỏ xanh nhàu nát
mà xuống nằm dưới cỏ vàng quạnh hiu. U điếc không sợ súng nên tiếng còi lệnh
thì nhằm nhò gì. Ba tháng, sáu tháng U vẫn vậy, tỉnh rụi nay bún mai cháo mốt
rung đùi tiệm phở nhìn qua song thường hằng cảnh lá đổ muôn chiều với vần vụ
mây bay. Hội đồng bác sĩ tái mặt máu, tự cổ chí kim bọn moa chưa hề thấy qua,
toa ăn cái giống gì mà nhiệm mầu thế hở? U. thủng thẳng: Ăn thứ có nhiều
cholesterol, uống Coke, nhâm ghi cà phê nhiều đường và tráng miệng bằng dăm
điếu thuốc nhìn khói huyền bay lên cây. Nói xa nói gần không bằng nói thiệt, ấy
là dạo này tui luôn nằm mộng thấy má tui. Má tui biểu, cứ nán lại đã, chừng nào
má sửa sang nới rộng căn hộ dưới này cho được tươm tất rồi khi ấy hẳn về, gấp
chi con!
Mình quen U. hồi chân ướt chân ráo tới Québec. Học chung ở lớp Pháp văn dành
cho người tỵ nạn. Phải mở cái ngoặc đơn ở đây, rằng thì là bọn mình mới từ đảo
sang, xem như thành phần “con ruột” của nhà nước Canada, được ưu tiên săn sóc,
đủ đầy từ manh áo cho tới nồi niêu son chảo, dắt tới trường học và hàng tuần
được dúi vào tay chút bổi ngang lợi tức của kẻ lao động với mức lương tối thiểu.
Chính phủ mà biết câu “nâng như nâng trứng hứng như hứng hoa” thì họ đã nói ra
miệng. Mồm chúng tớ chỉ ấp úng: Tình xê la mua, tiền xê lạt răng, màu xê cu lơ,
đời xê la vi, đau xê ma lát, thuê xê lu ê…
Như mọi con dân ngu ngơ đổ người xuống mọi ngả đường xa lạ, mình cũng xem
báo tìm thuê một chốn thường trú với giá phải chăng. Nôm na là mềm, mượt, văn
nghệ, bèo, rẻ như cho. Tìm chưa ra thì được U. giúp. Moa xem rồi, so với chỗ
moa thuê nó thuộc dạng tám lạng nửa cân, bà xã moa nói lỡ đẻ thêm con thì e sẽ
chật chội vì vậy mới tìm chỗ khác, có hơi tiếc. Toa không nhanh chân thì xôi
hỏng bỏng không. Đón xe buýt, láo liên đội nắng xem hư thực, chủ nhà mở khoá và
mình mở cờ trong bụng: Ui, mẹ ơi, hạp nhãn quá, đòi chi hơn so với tấm thân du
mục chạy trời vừa khỏi nắng. Lưới trời lồng lộng đã vượt thoát. Lỗ đít nơi kim
khâu vừa xâu ngon ơ sợi chỉ nhỏ.
Mình nhanh chân, mình dọn vô và cám ơn vợ chồng U. chẳng tiếc lời. Làm sao
nói hết những xúc động dâng sóng lớn trong ngày đầu bơi lội thoả thích giữa xứ
sở tự do. Sướng đến độ mất ngủ, cái giường nệm không treo mùng mênh mông, căn
phòng mênh mang chẳng một tiếng muỗi vo ve, gió mát xào xạc lân la thăm hỏi
ngoài khung cửa tối tuyệt đối yên lặng. Ngon miệng phục vụ thần khẩu những bơ
thừa sữa cặn của bọn thực dân, hưởng thụ hết mình những phồn hoa giả tạo của
bọn đế quốc. Ui chao, giờ này mà sống ở thiên đường xã hội chủ nghĩa e chết
chắc, chắc chết.
Màu sơn trắng mới quét và ý nghĩ tinh khôi về sự mang ơn tha nhân khó diễn
đạt thành lời. Trằn trọc giữa năm canh là điều dễ hiểu, ngủ không xuống với
chập chững chân đi ngày đầu hỗn mang những huyễn mộng là chuyện ắt sẽ diễn.
Trăn qua trở lại để giáp mặt câu thơ của cụ Trần Tế Xương: “Sông kia rày đã nên
đồng, chỗ làm nhà cửa chỗ trồng ngô khoai, vẳng nghe tiếng ếch bên tai, giật
mình còn tưởng tiếng ai gọi đò”.
U. mang vợ con dọn về thành phố Montréal sống, hắn nói ở đây tìm việc tới đỏ
mắt mà không thấy, sông cứ trôi con nước lớn mà chẳng nhìn ra bóng dáng một con
đò. Mình làm bữa tiệc nhỏ tiễn đưa, không buồn lòng vì ý thức rõ sự trôi giạt
đầy phận kiếp của từng đám bèo. Gần tàn phút giây ngồi bên nhau hắn nói nhỏ:
Toa thấy moa có xanh xao có xuống sắc không? Đằng chỗ moa thuê có ma toa ạ.
Xuỵt, đừng để bà xã moa nghe, con ma da trắng tóc vàng mỗi khuya đều hiện ra sát
bên giường, “em” leo lên người moa và làm những thứ mà bà xã moa rất kém. Thay
vì sợ hãi moa lại nín khe ôm ấp “em”, yêu “em” cho tới gần sáng. Merde! Moa
chưa thấy có con ma nào đáng yêu tới ngần ấy! Moa thắp nhang, moa cúng bái, moa
ăn chay, moa niệm Phật mà “em” vẫn không nhăn mặt oán trách chuyện trừ tà.
Gặp ma thì ai cũng phải sợ, nhưng U. khác, hắn không ngán chút nào. Một con
ma vú dài thì tình hình e sẽ phải thay đổi ngay, sớm bỏ Québec dọn đi Montréal,
sớm giã từ ngoại ô không đèn mà chẳng cần vin vô lý do chính đáng là đi tìm
việc. U. nói ma nó chọn đối tượng chứ không phải bạ đâu nhát nấy, bằng chứng là
vợ moa đâu có “thằng Tây” nào hiện ra để ”lấy ma đè người” đâu. Moa ăn dữ mà
không lên cân, cứ ốm o xo bại, vợ moa kiêng cử “đai-ớt” mà vẫn mập thù lù. Chỗ
toa ở thì sao? Mình thưa, nói chung thì yên hàn vô sự, có mua từ chợ trời cái
ghế gỗ về đặt ngoài hàng hiên ngồi hóng gió chiều tà thì canh khuya nó tự đong
đưa như thể có ai đặt mông, chắc bị gió quấy rầy. MÌnh nghe tiếng động, đứng
sau cửa kính nhìn ra có thấy con ma nào đâu. Vậy chứ có đám trẻ mỗi bận đi
ngang đều ghé mắt nhìn vào, ba phần kinh hoảng bảy phần bạt vía. Rõ là mình có
duyên, vô tình rước từ chợ trời về một lá bùa linh, chả bị ăn trộm hỏi thăm.
Từ giã Québec Je me souviens, mình dọn về đây sau U. ba năm. Gặp lại hắn
trong hội chợ Tết. Tay bắt mặt mừng rồi huyên thuyên bù khú cho bỏ những ngày
gián đoạn một kỷ niệm chưa kể hết ra. Hắn vẫn vậy, ốm o gầy mòn dù bữa nay thôi
bị ma nữ hiện ra hút hết dương khí tự người hắn. Hắn phân bua, bị giờ này moa
có bốn mặt con và cày tới hai jobs. Không hư người cũng uổng, hắn chấm câu. Làm
bậy chai bia sau khi ăn hết món ngon thức lạ bà con đồng hương bày bán trong
hội chợ. U. chở mình về nhà tham quan cho biết cơ ngơi mới. Khiếp, hắn ăn cái giải
gì mà sở hữu một căn hộ hơi bị hoành tráng. Chẳng to lớn gì nhưng bước chân vào
nhà, khách buộc phải thầm công nhận về gu nghệ thuật có đẳng cấp của vợ chồng
hắn. Vợ U. có bỏ công đóng tiền đi gym vận động nên thể hình trông ngon con
mắt, thôi ba vòng tròn trịa bằng nhau như dạo nào, thật khó tin! Và tính tình
xem chừng thông thoáng cởi mở hơn thời kỳ nghèo khổ đã sang trang. Bả cật lực
nhào vào bếp với lời tuyên bố: Ở lại ăn uống với bọn này, không no say không
về, nhớ? Chưa no say đã muốn “làm mai lãnh nợ gác cu cầm chầu”: Con em tui còn
ở bển, đẹp người đẹp nết, anh nên về tham quan một chuyến để chính mắt nhìn
thấy đó là cả một sự thật, nửa ổ bánh mì vẫn là nửa ổ bánh mì phương chi nó
điện nước đầy đủ chờ trông một anh Việt kiều có duyên phận. U. tiếp lời vợ:
Không nhanh chân thì có nước xôi hỏng bỏng không. Hắn nói lại lời cũ hôm giới
thiệu mình căn apt. chốn xưa. Nhà thuê nọ không có ma nhưng lời đường mật mai
mối này tuồng như vẽ ra cảnh “ma đưa lối quỷ dẫn đường”. Tam thập lục kế cứ ậm
ừ là thượng sách. Vợ chồng U. nào hay mình chúa ghét trở lại chốn thiên đường
kia. Hoãn binh rồi ký hiệp định ngưng bắn, rồi hoà đàm vì sợ chi viện, cứ thế
cho tới hồi U. vô nhà thương. Xét nghiệm là chỉ một tháng thì đi bắt tay thần
chết. Vợ con đã chuẩn bị tinh thần, dọn lòng chờ một hao hụt nhưng ba tháng rồi
tới nửa năm vẫn dê kêu, U. vẫn kiên cường bám trụ trên từng cây số, hắn một mực
ngoan cố không chịu đi gặp mặt Hồ chủ tiệm. Cháu ngoan thì từ thuở nào tới giờ
vẫn mang tội bất hiếu. Không có gì quý hơn mù mắt điếc tai.
U. hỏi: Toa có tin chuyện ma không? Mình đáp chẳng lưỡng lự: Tin quá đi chứ
và tin thêm chuyện ăn hiền ở lành khù khờ ông trời độ. Sẵn có bia xúi, hắn hứng
chí đọc thơ:
“Những chiều Bến Ngự dâng mưa
Chừng như ai đó mơ hồ gọi tôi
Tôi ra mở cửa đón người
Chỉ nghe tiếng gió thổi ngoài hàng lang”.
U. hỏi: Biết thơ ai đấy không? Thơ của ôn Hoàng Phủ Ngọc Tường đấy. Ôn ấy đã
tin rằng ngoài cuộc sống này còn hiện hữu một cảnh giới khác và chính điều đó
mãi ám ảnh ôn. Mình góp ý, sao có vẻ nhái Tế Xương nhỉ: “Sông kia rày đã nên
đồng… Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò”. U. cười, nếu nhà thơ lên xanh này
mà gặp ma e đương sự sớm hồn lìa khỏi xác. Hoặc giả ma cũng có hai hạng, hiền
hoặc dữ. Gặp ma hiền thì nó chỉ hù doạ cho ngồi xe lăn thay vì xuống tới một mồ
chôn nào đó. Toa biết không, ở Huế thì có chán khối mồ chôn, âm khí chẳng vơi
trên một cố đô lắm thương tích.
Cuộc sống của U. giờ này thôi còn cột mốc để định liệu, nay sống mai chết là
việc chẳng lường, hắn muốn mình đi cùng hắn về thăm lại Québec lần cuối. Vợ con
đã thuận lòng và mình không có lý do gì để từ chối một cuộc đi dã ngoại về nơi
chôn nhiều kỷ niệm. Xe đò sẽ ngốn mất ba tiếng rưỡi và trời cuối hè vẫn chung
tình trải nắng trên suốt những cánh đồng hoang dã một cách thơ mộng mãi chạy
dạt lui. U. nói moa sẽ về thăm căn nhà cũ rồi tìm thuê một cái khách sạn bị đồn
đãi là có ma để qua đêm. Moa mong biết bao sẽ nhìn thấy lại “em” tóc vàng thuở
nọ. Hoặc không thì toa sẽ gặp phải trường hợp ma nữ hiện lên để hiếp dâm toa,
kinh qua thứ cảm giác rợn cảm cực thống khoái.
Ma thêm dấu nặng là Mạ. Muôn đời mình tin Mạ mình sẽ là lá bùa quý báu,
tuyệt đối ngăn chận giúp mình tránh hoạn nạn bởi tà khí bủa vây. Mạ mình mất đã
hơn bốn mươi năm, mình chưa gặp ác mộng khi đêm về vẫn thấy mờ khuất dáng Mạ
mình vào ra đâu đó giữa mỗi một giấc mơ, êm ả, bình lặng. Nếu biết làm thơ mình
sẽ viết xuống giấy, không Bến Ngự với mưa rơi với hồn oan hiện về nhảm nhí. Thơ
vụng dại như ri đây:
Chốn ấy Mạ ở có yên thân
Bên đây con sống xa lọc lừa
Là chốn ma hiền rất tử tế
Mà người đất mẹ phải soi gương
Đi với Phật sao lại mặc áo giấy
Con hằng tin rồi quỷ sứ sẽ buông đao.
Hồ Đình Nghiêm
