Mấy năm trước, một tay kỳ cựu trong giới công nghệ nói với
tôi: Có lẽ thế hệ sau 90, 95 sẽ không còn biết Google là cái gì. Khi ấy tôi
nghĩ đây là chuyện hài hước nhất trên đời. Google, công cụ tìm kiếm hữu ích và
mạnh mẽ nhất trên Internet, thế hệ người TQ mới, những người sống không thể thiếu
Internet, làm sao có thể không biết đến Google?
Nhưng đến hôm nay, tôi buộc phải nín cười. Bởi vì cái điều
tôi tin rằng không bao giờ có thể xảy ra ấy, dần trở thành sự thật.
Không còn ai ở TQ quan tâm đến Google nữa, người ta bằng
lòng với cái gọi là baidu.com. Không có nó cũng chẳng chết ai. Mọi người vẫn
vui vẻ lướt Weibo, Wechat, nghe nhạc, xem chương trình giải trí. Đối với những
người chưa bao giờ sử dụng Google, thiếu công cụ tìm kiếm này cũng chẳng ảnh hưởng
gì đến cuộc sống của họ.
Nhiều năm trước, ở TQ chúng ta vẫn có thể đăng nhập
Facebook. Thực ra Facebook cũng nhàm chán như mạng xã hội xiaonei.com của chúng
ta vậy. Nhưng ở đó, chúng ta biết được cuộc sống của người nước ngoài ra sao,
có thể dễ dàng thăm hỏi bạn bè ở cách xa hàng vạn km. Có thể đọc rất nhiều
trang mạng thú vị mà nếu lên Xiaonei bạn hầu như không bao giờ đọc được. Bạn viết
bình luận bằng tiếng Trung, những người comment ngay dưới dòng comment của bạn
có thể là một anh chàng người Đài, hoặc người HongKong lạ hoắc nào đó. Bạn viết
bình luận bằng tiếng Anh, chưa biết chừng một anh chàng người Bắc Âu, tiếng Anh
dở tệ nào đó sẽ nhảy vào bắt chuyện với bạn. Bạn có cảm giác thế giới rộng lớn
bỗng nhiên thu nhỏ lại, thành cái làng mà bạn đang sống, bạn chưa kịp thò chân
ra khỏi cửa, thì hàng xóm đã đẩy cửa bước vào nhà bạn.
Rồi, ở TQ không còn Facebook nữa. Lúc đầu, sự mất tích của mạng
xã hội này khiến vô số người bất bình. Nhưng sau đó, tiếng nói bất bình phẫn nộ
dần tan biến.
Nhiều năm trước, người TQ cũng có thể đăng nhập Twitter. Thực
ra Twitter cũng na ná Weibo của chúng ta, nơi mà những dòng tin tức chảy trôi
không ngừng, ngồi cả ngày chưa chắc đọc được tin tức gì hay ho hữu dụng. Nhưng
chí ít ngay lập tức bạn có thể có được tin tức nóng hổi mà bạn muốn biết. Bạn
nhanh chóng biết được điều gì đang “hot” trên thế giới, mà không cần thao tác mấy
thứ phức tạp như: copy nội dung, dịch nghĩa, forward, chia đoạn, lấy ý chính,
loạn hết cả. Bạn sẽ được biết sự thật, sự thật 100%, chưa qua “gia công” tô hồng
bôi đen một cách hoặc vô tình hoặc cố ý như trên Weibo.
Sau đó, Twitter không còn nữa. Đầu tiên là phiên bản chính,
rồi đến các phiên bản mô phỏng, rồi mô phỏng của mô phỏng. Bây giờ chỉ còn lại
cái bắt chước của cái bắt chước của cái bắt chước, chính là cái mà giờ đây, mỗi
ngày bạn chỉ toàn nhìn thấy vô số quảng cáo trên đó.
Nhiều năm trước, chúng ta cũng có thể lên Youtube. Có người
cho rằng Youtube là Youku quy mô lớn. Năm ấy, có người mạnh miệng tuyên bố:
Không có Youtube cũng không sao, TQ sẽ nhanh chóng phát triển Youku vượt xa
Youtube. Thế mà bao năm trôi qua, mạng Youku vẫn lag dữ dội như vậy, nội dung vẫn
rác rưởi như vậy, bản quyền bị ăn cắp, nhạc bị đạo, video clip vẫn nghèo nàn tẻ
nhạt đáng thương như vậy. Trên youtube bạn sẽ được xem những nghệ sỹ tài hoa nhất
thế giới trình diễn, những clip hài hước nhất, những sáng tạo đỉnh cao, những bản
nhạc lay động, những khoảnh khắc tuyệt vời. Còn trên Youku, bạn muốn xem 1 phút
clip thì trước tiên phải xem nửa phút quảng cáo.
Và, đúng rồi, còn Instagram. Nhiều người cho rằng Instagram
na ná QQ. Nhưng ở đó, tôi follow hơn 600 nghệ sỹ nhiếp ảnh, họ đều là những nhà
nhiếp ảnh, ký giả xuất sắc nhất thế giới. Mỗi ngày chiêm ngưỡng tác phẩm của họ,
mỗi ngày tôi cảm thấy hạnh phúc vô bờ. Cảm giác hạnh phúc lâng lâng của người
được đi du lịch tại chỗ. Ở đó tôi kết bạn với một anh chàng người Nhật điển
trai rất thích selfie, một bác người Hàn hay uống rượu, một ông cụ người Mỹ 10
năm trước từng đến Trung Quốc và nhiệt tình bấm like, viết comment trên mỗi bức
ảnh chụp Tử Cấm Thành mà tôi post trên Instagram, một cô bạn người Nga xinh đẹp
tuyệt trần. Tôi hầu như không trao đổi nhiều được với họ, vì những trở ngại về
ngôn ngữ. Nhưng chỉ cần một vài câu chữ đơn giản, chúng tôi hiểu được thiện ý của
nhau, thiện cảm dành cho nhau. Cảm giác ấy, đôi khi còn hưng phấn hơn cả niềm
vui gặp mặt những người bạn lâu năm. Bởi vì đó là quá trình giao lưu hoàn toàn
tự do của con người thuộc các dân tộc khác nhau trên toàn thế giới. Quá trình ấy
thật sự thần kỳ, vô cùng kỳ diệu.
Nhưng giờ đây, nó không còn nữa bởi vì, bạn gõ một từ đặc biệt
nào đó trong một thời điểm đặc biệt nào đó, bạn sẽ chỉ tìm thấy những bức ảnh mặc
định. Mặc dù những người tìm kiếm kiểu này không nhiều, mặc dù dẫu có nhận ra
điều gì khác lạ nhưng nhiều người chẳng bận tâm, họ không như tôi, cảm thấy trời
đất tối sầm, rồi chợt lóe sáng, rồi trời sập. Chúng đã thật sự biến mất.
Instagram đã biến mất như thế, Google đã biến mất như thế,
Twitter cũng biến mất như thế, Facebook cũng vậy. Không biết người nào, ở đâu,
đã nói gì, và ra nghị quyết thế nào, khiến cho hàng tỷ người giống tôi đây lâm
vào tình cảnh hệt như “Gotham trên đảo hoang”, chứng kiến từng cây cầu bị bom
phá, bị bom phá, lại bị bom phá. Sau rốt, không còn gì nữa cả.
Tôi thường cảm thấy rất bi ai, vô cùng bi ai. Một người tôi
không quen, không biết, có thể là một nhóm nào đó đang không ngừng tước đoạt mọi
thứ xung quanh tôi, mà tôi thì hoàn toàn bất lực. Tôi oán trách, nhưng họ không
nghe thấy, không ai nghe thấy. Tôi tức tối gào lên, phần lớn những người xung
quanh tôi đều nhìn tôi như nhìn một kẻ điên. Tôi đau đớn thét lên, tiếng thét của
tôi bị chắn bởi bức tường dày cộm, đen đúa. Tiếng kêu thét của tôi trở nên yếu ớt,
chẳng truyền đi được bao xa, rồi nó biến mất hệt như những thứ mà tôi bị tước
đoạt, bị đánh cắp. Tôi không thấy nó nữa, như thể nó chưa từng tồn tại.
Ai thèm quan tâm đến những thứ vốn chưa từng tồn tại? Những
kẻ hậu sinh làm sao thấu hiểu nỗi bi ai của những người từng có được, rồi bị tước
đoạt trắng trợn. Tôi từng có tất cả, tôi từng có cả thế giới. Tôi từng được hít
hà bầu không khí tự do và uống dòng nước tự do mát lành trên mảnh đất này.
Nhưng rồi trong dòng đời dằng dặc bất tận, sinh mệnh tự do của tôi bị giết chết
từng chút một, bị khai tử một cách bất thình lình. Nhưng tôi vẫn có cảm giác
chúng đang thoi thóp, như thể chúng đang chết dần chết mòn.
Rồi thì cuối cùng chúng cũng chết thật. Và, cùng với cái chết của chúng, ngày
càng nhiều chuyện xảy ra, chậm rãi thôi, lặng lẽ thôi, hầu như không ai phát
giác ra. Nhưng đúng là chúng đang diễn ra.
Không có Google thì dùng Baidu, có sao đâu? Nhưng một vài kết quả tìm kiếm càng
ngày càng bị đẩy lùi về những trang sau, càng ngày càng lùi về sau, và rồi biến
mất. Như thể kết quả đó vốn dĩ không hề được tìm thấy vậy.
Không có Facebook thì dùng Xiaonei, có sao đâu? Nhưng những
bài viết mà bạn chỉ có thể post trên Facebook sẽ nhanh chóng biến mất trên
Xiaonei. Tiếp theo đó, trang xiaonei.com biến thành trang renren.com, chủ đề
trên trang này trở thành những chủ đề đại chúng. Mọi người tranh nhau xem bói,
tìm hiểu đời tư của người nổi tiếng, chuyện phiếm, nghe nhạc. Không ai bận tâm
thứ gì đó đã biến mất, bởi dù sao thì sự tồn tại của thứ đó vốn dĩ rất mờ nhạt.
Không có Youtube thì dùng Youku, có sao đâu? Nhưng lên Youku,
bạn thường “được” xem những clip đạo rẻ tiền, và người ăn cắp thì dương dương tự
đắc, tự cho mình là tài ba, như thể cái ý tưởng ấy vốn dĩ là của anh ta vậy. Bạn
xem và bạn không khỏi giật mình kinh ngạc, sao anh ta có thể làm được như thế
nhỉ! Ăn cắp sáng tạo quá! Nhưng bạn đâu biết rằng, bạn có suy nghĩ như thế là
vì bạn không hề biết trên đời còn có một trang mạng tên Youtube.
Không có Twitter thì dùng Weibo, có sao đâu? Nhưng khi bạn
muốn biết chuyện gì đang xảy ra gần đây, bạn miệt mài tìm kiếm, nhưng càng tìm
thì kết quả sau đây hiện ra càng rõ nét: “Theo quy định của pháp luật, kết quả
tìm kiếm không được phép hiển thị”. Lâu dần, bạn nghĩ, dù sao biết được tin tức
ấy cũng chẳng để làm gì, thôi thì chẳng tìm nữa, chẳng cần nữa.
Và thế là, từng cánh cửa cứ lần lượt bị đóng sập lại. Hôm
nay, ở Trung Quốc bạn mở trang http://www.worldjournal.com, bạn
không thấy nó đâu. Ngày mai, trang web mà kiến trúc sư số một thế giới chia sẻ
với bạn đọc cũng biến mất. Đầu tiên là tốc độ load rất chậm, rất rùa, sau đó
thì hoàn toàn mất hút. Vài hôm nữa, trang tin tức mà trước đó bạn vẫn vào đọc một
số bài viết đều đặn mỗi ngày bỗng mất tăm. Những trang viết độc đáo, xuất sắc
đó chỉ hiển thị mấy dòng chữ: Không thể hiển thị. Vài tháng nữa, mạng đại học bị
đóng cửa, website nhiếp ảnh bị đóng cửa, thậm chí trang tìm kiếm bằng tiếng Nhật
của Baidu cũng không còn.
Tiếp đó, trang truyện tranh biến mất, tiếp đó, trang phim hoạt
hình không còn. Tiếp đó, trang phim Mỹ đóng cửa, ngay cả trang download phim Mỹ
cũng cũng cũng cũng… hoàn toàn biến mất. Tôn trọng bản gốc, bảo vệ bản quyền ư.
Thôi được, vậy thì vì sao, ngay cả trang web chia sẻ sub cũng không còn ???
Từng ngọn đèn bị dập tắt. Nguồn sáng chiếu rọi từ bốn phương
biến mất. Thế giới đa sắc màu, tươi đẹp rực rỡ của chúng ta bỗng chốc biến
thành một màu đen thê thảm.
Trời tối rồi à, thế thì đi ngủ thôi. Cầu cho cơn say này kéo
dài mãi mãi, khỏi phải tỉnh lại.
“Vương triều từ đây vững chắc
Giang sơn từ đây thái bình.”
.
© Dịch từ một bài viết của một tác giả nickname là Tiểu Hải,
người Trung Quốc. Bạn không tìm thấy bài viết này ở bất cứ trang mạng nào ở
Trung Quốc nữa vì nó đã bị gỡ bỏ triệt để, chỉ tồn tại thấp thoáng trong một
vài diễn đàn