Hôm 6/1, báo chí pháp viết về ông Trump khi có kết quả bầu cử Tổng thống « không phải đắc cử (gagné) mà chiến thắng (triomphé). » Muốn nói đó là nhà đại tư bản cộng hòa Donald Trump trở lại Nhà Trắng sau 4 năm khăn gói ra đi .
Trong 4 năm thất nghiệp Tổng thống đó, ông Trump bị lắm chuyện
nhức mình, đau đầu, còn khi suýt vong mạng . Nay ông trở lại Nhà Trắng đầy
vinh quang nhưng lại khuấy động cả thế giới . Trước nhứt là Âu châu vì ông từng
tuyên bố ông sẽ « giải quyết cuộc chiến Ukraine trong 24 giờ » .
Nhưng cách nào? Với chủ trương « nước Mỹ trước hết », chắc chắn ông sẽ
thay đổi tương quan quyền lợi giữa nước Mỹ và Âu châu, cả Otan, và riêng về Huê
kỳ, sẽ thay đổi sâu xa về mặt xã hội vì Huê kỳ sẽ được « hữu hóa » tối
đa . Ông muốn dân chúng sẽ vứt bỏ cái chủ thuyết « wokisme » xuất hiện
và xâm chiếm nước Mỹ, mạnh bạo dưới thời TT. Biden, đến nổi ông Biden và bà
Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, đã phải quì tế trước quan tài tội phạm George Floyd
chết do viên cảnh sát Chauvin lỡ tay gây ra năm 2020 ở Minneapolis . Suốt thời
gian dài, nhà cầm quyền Dân chủ đã tha thứ quá dễ dàng cho tội phạm, di dân bất
hợp pháp, và để du đãng lên ngôi, …
Báo chí pháp còn ca ngợi thêm Trump thắng cử hôm 5/11 là một
cuộc trở về đầy ấn tượng mạnh nhứt lịch sử thế kỷ XXI . Chỉ trước đây vài ngày,
không một nhà phân tách nào, hay một nhà thăm dò dư luận nào đã có thể nói trước
được kết quả đắc cử của ông.
Ông đắc cử chẳng riêng với với số phiếu của đại cử tri, mà cả
với số phiếu cử tri đại chúng. Đáng chú ý giới trẻ, dân da màu và phụ nữ cũng dồn
phiếu cho ông. Nghĩa là Trump đắc cử do các từng lớp dân chúng Huê kỳ thật sự
chọn và, chọn vì « ông là như thê đó », chớ không đắc cử vì một chọn
lựa chẳng đặng đừng .Nhưng đây là nhiệm kỳ Tổng thống cuối cùng của ông .
Về cách đắc cử, ông là người thứ nhứt từ thời Tổng thống
Grover Cleveland đắc cử Tổng thống 2 nhiệm kỳ nhưng không kế tiếp. Và đặc biệt
hơn hết, Trump là Tổng thống Huê kỳ duy nhứt đắc cử 2 lần nhờ hạ 2 đối thủ sừng
xỏ mà đều đàn bà. Năm 2016, Trump hạ bà Hillary Clinton và năm nay 2024, hạ bà
Kamala Harris, để Huê kỳ không thể có Tổng thống đàn bà.
Sau cùng, Trump bị đối phương và cả cựu Đổng lý Văn phòng,
ông John Kelly, lên án là « Phát- xít » và dư luận, cả ở Âu châu, phê
bình ông là người chưa từng nói được một lời lịch sự, tánh tình lại rất
« bất thường », thế mà ông thắng cử 2 lần, với số phiếu kỳ sau cao
hơn kỳ trước .
Có lạ không?
Về nước Mỹ
Báo chí còn nghĩ tới những chuyện khá phức tạp mà Trump có
thể làm là phục hận cá nhơn. Như vụ các ông tòa đã truy tố, xử phạt ông, những
người chống đối ông, như Liz Cheney, cựu Tổng thống Biden … Về kinh tế, Trump sẽ
hạ mức thuế, đuổi hết đám công nhơn làm lương rẻ, tăng thuế quan, … (Theo Louis
Pillot, Slate, Monde, 6/11/24).
Cũng về xã hội, chánh sách « bảo sanh» của Trump, trong
những ngày gần đây, đã làm dấy lên làn sóng quí bà đua nhau đi cai đẻ, mua thuốc
phá thay dự trữ. Nhà cung cấp dược phẩm Aid Access cho biết, chỉ sau 24 giờ có
tin Trump đắc cử, nhận được hơn 10 000 đơn đặt mua thuốc phá thai. Cùng lúc,
các ông bị các bà thúc hối đi thiến. Chỉ ngày thứ tư, hẹn để thiến tăng lên
1200%, hẹn ngừa thai cho các bà tăng 760% .
Riêng các tổ chức giúp phá thai nay sẽ bị cắt tài trợ.
Về Âu châu
Cũng theo bản Dự án chánh trị 2025, chủ trương đối với Âu
châu khá dài. Vài điểm chánh yếu cũng đủ làm xáo trộn trật tự Âu châu tuy Âu
châu, từ sau Thế chiến, nay cũng đang trên đà trốc gốc.
Như về giao thương, Trump sẽ tăng thuế quan từ 10 tới 20%,
điều này khó tránh sẽ tạo ra tình trạng lạm phát, gia tăng thất nghiệp, làm khựng
lại tăng trưởng . Âu châu sẽ lâm vào cảnh khó khăn .
Về Ukraine, Trump vẫn nói sẽ đàm phán đem lại hòa bình trước
khi ông chánh thức vào Nhà trắng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc ngưng chiến ở
Ukraine vào đầu năm tới, 2025, không có gì rõ ràng cả . Vì để T.T. Zelensky chịu
đầu hàng, thì Huê kỳ phải ngưng viện trợ quân sự cho Ukraine theo quyết định của
đa số Quốc hội, Âu châu cũng ngưng viện trợ quân sự và kinh tế nữa, và dân
Ukraine đồng ý bỏ hẳn các vùng đất bị Nga cưỡng chiếm . Liệu tình trạng
này có thể xảy ra không? Hôm qua, TT. Zelensky tuyên bố « gia nhập Otan
hay làm bom nguyên tử » . Ukraine có bom nguyên tử chỉ cần vài tuần. Khi ông
Zelensky gợi ý về bom, biết đâu Ukraine đã có sẳn rồi?
Về Otan (NATO), ông Trump vẫn muốn Otan tự lo lấy an ninh Âu
châu nên ông làm áp lực để các quốc gia thành viên phải gia tăng chi phí quốc
phòng. Ông thường nhắc tới điều 5 và nói Huê kỳ sẽ không can thiệp khi một nước
thành viên bị tấn công đã làm cho mọi người đều lo sợ. Nhưng chắc chắn Otan sẽ
không vì thiếu Hưê kỳ mà giải tán.
Ông Trump đắc cử thật sự có làm xáo trộn trật tự thế giới và
Âu châu nhưng nay Âu châu lại thấy đó là một cơ hội tốt để tránh cho 500 triệu
người âu châu không phải cứ 4 năm phụ thuộc vào kết quả bầu cử của Huê kỳ nữa.
Nay sẽ là cơ hội để Âu châu thoát ra khỏi sự lệ thuộc nặng nề về an ninh ở Huê
kỳ. Như ông Donald Tusk, Thủ tướng Ba-lan nói « Harris hay Trump? Nhiều
người cứ nghĩ rằng tương lai Âu châu tùy thuộc bầu cử Huê kỳ, thật ra nó phải
tùy thuộc ở chúng ta trước hết. Với điều kiện Âu châu tự quyết định vươn mình
lên và tin tưởng ở khả năng của mình. Kết quả có ra sao chưa biết, nhưng rõ
ràng cái thời sống bám vào địa chánh nay đã qua rồi».
Âu châu họp ở Budapest sau kết quả bầu cử huê kỳ
Ngày thứ năm 7/11, lối 50 nhà lãnh đạo Âu châu hẹn nhau ở
Budapest để họp bàn chánh trị âu châu. Qua ngày hôm sau, 27 nước thành viên Âu
châu họp «mật nghị».
Dĩ nhiên Pháp và Đức, trong tình hình này, sẽ phải gặp nhau
gắp để cùng nhau «xác định lại sự cần thiết một Âu châu thống nhứt chặt chẽ
hơn, mạnh hơn, có chủ quyền hơn» .
Nhưng thực tế cho thấy mầm móng chia rẽ vẫn luôn luôn tiềm
tàng và sẳn sàng bộc phát khi có cơ hội .
Cặp Trump-Musk, đồng sàng dị mộng?
Chỉ từ tháng 7/2024, Trump và Musk mới thân nhau, trở thành
cặp bài trùng. Musk thân Tàu vì làm ăn bên Tàu, xe Tesla sản xuất ở Tàu vì nhơn
công có tay nghề mà rẻ, nguyên liệu làm bình điện sẳn tại chỗ. Nên Musk đồng ý
Đài loan phải thuộc về Bắc kinh. Cũng thân Nga vì nhắm tài nguyên thiên nhiên của
Nga nên Musk cũng có quan điểm về chiến tranh Ukraine ngả về phía Poutine. Gần
đây, Musk đã rút hệ thống thông tin Starlink lại và cho Poutine sử dụng.
Một viển ảnh khá rõ là trong những ngày tới, ở ngã ba địa
chánh, làm giàu và kỹ thuật, cặp Trump-Musk e khó tránh sẽ du Huê kỳ và Thế giới
vào một tình trạng chưa từng có.
Trump muốn giảm trợ cắp xe điện, điều này bất lợi cho Tesla
. Ưu tư về tình trạng thâm hụt thương mại với Tàu, Trump sẽ tăng thuế quan trên
hàng nhập cảng từ Tàu, điều này tổn thương quyền lợi của Musk.
Vậy làm sao giữ keo sơn cho cặp Trump-Musk?
Vế cá tính, Trump vốn là người không muốn bị ai chỉ huy. Và
ngôi vị lãnh đạo lại cũng không muốn đem san sẻ cho ai khác nữa.
Vậy liệu Trump và Musk sẽ đồng sàng được mấy con trăng?
Nguyễn thị Cỏ May
