Nhiều lần tôi muốn viết về anh Hai tôi, người đã vĩnh viễn nằm
dưới lòng Biển Đông 44 năm trước, nhưng cứ ngồi xuống viết thì thấy buồn buồn,
nên thôi. Nhưng lần này thì tôi viết lại câu chuyện như là một nhựt kí và tư liệu
cho những ai nghiên cứu về ‘Thuyền Nhân.’
Mắt đỏ tà dương hồn ngút ngút
Tiếng chiều đồng vọng tiếng sầu rơi
Tháng tư người thấy gì ly khách
Ngấn lệ bi ai những đoạn đòi!
***
Bài 1
NGƯỜI LÍNH CŨ
.
Tháng tư có một người lính cũ
Đáy cốc cà-phê đắng bóng mình
Khói thuốc ngày xưa vương cay mắt
Buồn nhớ lung tung những mảnh tình
Của một đàn ruồi rầm rì trong rác
Tháng tư bốc mùi nước hoa lịch sử
Muốn tắt thở khi ghé môi vào kỉ niệm
Khi phải vùi sâu vào trong vùng tóc tối
Nhà tôi có bốn chị em gái. Hai người chị của tôi: chị Thanh
Tâm và chị Cẩm Thành hoa tay nữ công đầy mười ngón. Tôi và nhỏ em Ngọc Hiền
thêu thùa may vá cũng thuộc hạng nhứt, nếu tính từ dưới lên. Qua đường kim mũi
chỉ khéo léo của hai chị, chúng tôi đã có được những tác phẩm nghệ thuật vừa đẹp,
vừa thắm tình yêu thương.
tiếng chó tranh nhau sủa dòn tan
theo điệu nhạc đánh thức từ chiếc loa phường
ngõ nhỏ cựa mình dưới màn sương thấp và ẩm
một sớm mai khúc ruột ngàn dặm ngẩn ngơ trong thôn văn
hóa
Tôi nhớ rất rõ chuyện xẩy ra rất lâu khi tôi gần tròn bốn tuổi.
Hồi đó, gia-đình tôi sống gần một làng chài ở Mỹ-khê,
Đông-Giang thuộc quận ba thành-phố Đà nẵng.
Ba tôi phục-vụ trong quân-đội VNCH, đơn-vị đóng ngoài Quảng-tri,cấp
bậc hạ-sĩ. Mẹ tôi bán cá ngoài chợ Sơn-trà. Mẹ tôi mua cá của những ghe chài cập
bến vào sáng sớm, để đem ra chợ bán. Một buổi trưa Chúa nhật, hai anh em tôi
chơi banh ngoài sân cỏ bên cạnh nhà, chờ mẹ về cho ăn cơm. Anh tôi học lớp đệ
thất trường Trung-học Đông-Giang, tôi học lớp mẫu-giáo của một trường tư trong
phường. Đang chơi, vô tình trái banh do anh tôi đá quá mạnh, tôi đỡ không nổi
nên bị trái banh trúng vào mặt. Đau quá tôi khóc ầm lên, anh tôi chạy đến dỗ
dành, lấy tay lau nước mắt cho tôi, xoa nhẹ vào má tôi, nơi bị đau. Vừa lúc đó
mẹ tôi từ chợ về.Thấy mẹ, tôi càng khóc lớn thêm. Khi biết được sự việc, mẹ tôi
quơ tay đập nhẹ mấy cái vào đầu anh tôi mắng: “Cha mi, làm em đau,” rồi vội dẫn
tôi vào nhà, lấy khăn ướt lau mặt, để tôi vào võng đưa qua đưa lại, dỗ dành:
“Nín đi con, sau nầy đừng chơi banh nữa, tháng tới sinh nhật con ba về mẹ nói
ba mua cho con chiếc xe đạp nhỏ, con đạp đi học giống như anh Hai của con.” Nói
xong, mẹ tôi đi vào bên trong nhà rồi trở ra, một lá thơ trên tay: “Đây là thơ
của ba con gởi về hôm tháng rồi” mẹ tôi đọc:
Tôi bán hàng giải khát trước cổng nhà máy, khách hàng là những
công nhân, bộ đội và cán bộ trong nhà máy. Tôi là “mụ” bán hàng “phản động”
luôn tơ tưởng đến chuyện vượt biên. “tri kỷ” của tôi có chị Ky buôn bán ở xa cảng
miền Tây, nghề mới của chị sau cuộc đổi đời 1975, trước kia chị là nhân viên một
ngân hàng quận Gò Vấp. Chị Ky là hàng xóm, hôm nào ghé quán tôi không chỉ
để uống ly đá chanh, uống ly cà phê mà cũng là dịp cùng tôi tâm tình than
thở cuộc sống dưới thời xã hội chủ nghĩa, mơ ước chuyện vượt biên.
Love is so short, and forgetting is so long ̶
Pablo Neruda
tháng này chợt ho khan tưởng chừng vỡ ngực
lê từng bước ngả nghiêng
đầu óc chấp chới trong cõi lặng
đâu đây nghe từ tận cùng xa vắng
lũ đười ươi cười buốt não thắt tim
“Một năm người có mười hai tháng.
Ta trọn năm dài Một Tháng Tư!” (Thơ Thanh
Nam)
Ngày 21 tháng 4 năm 1975, Tư Tưởng ghé ngang hậu cứ, dẫn ba thằng em: Bắc Hà, Th/úy Trọng và tui đi nhậu ở quán Thuỷ Tiên, gần Bộ Chỉ Huy Thiết Đoàn ngày xưa, trước khi dời vô Phi trường Vĩnh Long. Đây là quán nhà của Chi Đoàn 3/2 Thiết Kỵ. Quán không tên nhưng có cô con gái của ông chủ quán gốc nhà giáo tên Thủy Tiên. Ba thằng em trước là Sĩ quan Chi Đoàn 3/2 TK, Bắc Hà mới ra từ Quân Lao. Bắc Hà lái xe Jeep đụng chết Tr/úy Pháo Binh đi xe Honda, bị giam quân lao Cần Thơ 5 tháng. Số Bắc Hà xui, mới đầu tui nhờ mấy ông Thượng sĩ điều đình gia đình nạn nhân bãi nại. Thất bại. Quân cảnh Tư Pháp giải Bắc Hà qua Cần Thơ, Chạy tiếp, để Bắc Hà được tại ngoai. Xui, chánh án Trung Tá Ngô Văn Thuyết ghét Thiết giáp. Khi ông Phó chuyển lên với ý kiến thuân, nhưng thấy đơn vị Bắc Hà là Thiết Đoàn 2 Kỵ Binh bèn tống giam. Tư Tưởng và Đông Phương đưa tiền cho một luật sư ở Vĩnh Long, về Saigon chạy cho Bắc Hà trắng án, tay Luật sư nầy lấy tiền đánh bạc thua hết. Bắc Hà đành ở quân lao, ra tòa xử 4 tháng tù, Ở quân lao 5 tháng nên được phóng thích ngay tại tòa án. Th/úy Trong, Chi đội phó của Bắc Hà, trước khi về làm Phụ tá Ban 3 Huấn luyện, lãnh nhiệm vụ thăm nuôi hằng tuần, đem quần áo về giặt và tiếp tế những gì Bắc Hà cần. Bắc Hà ở trong quân lao mà mặc đồ ủi hồ. Thấy Bắc Hà đeo lon ở nấp túi áo, bèn hỏi, Bắc Hà cho biết chưa ra tòa nên vẫn còn đeo lon nhưng đeo ở nấp túi. Một lần khác Bắc Hà khoe tụi trong nầy nễ tao lắm. Tui cười ngất. Thân ở tù mà nễ cái gì. Bắc Hà nghiêm sắc mặt, người ta nễ tao vì đơn vị không bỏ tao, đi thăm nuôi mỗi tuần. Tù ở đây không có được đơn vị thăm nuôi, chỉ gia đìnhthăm mà thôi. Đó cũng là tinh thần thương yêu của Điền Đông Phương và Tư Tưởng trong đơn vị.
Tiếng gõ trên cánh cửa
Tháng Tư bước vào nhà
Tháng Tư ngồi xuống ghế
Tháng Tư pha bình trà
“Nhiệm vụ của đồng bạc Sài Gòn (là) giữ vai trò trung gian
cho Diệm xuất cảng sức lao động của đồng bào ta ở miền Nam cho Mỹ… Làm trung
gian để tiêu thụ xương máu nhân dân miền Nam, làm trung gian để tiêu thụ thân
xác của vô số thiếu nữ miền Nam, làm trung gian cho bọn tham nhũng, thối nát,
làm kẻ phục vụ đắc lực cho chiến tranh, làm sụp đổ mọi giá trị tinh thần, đạo đức
của tuổi trẻ miền Nam, làm lụn bại cả phẩm chất một số người lớn tuổi… Nó sống
30 năm dơ bẩn, tủi nhục như các tên chủ của nó, và nay nó đã chết cũng tủi nhục
như thế. Đó là một lẽ tất nhiên, và đó là lịch sử… Cái chết của nó đem lại phấn
khởi, hồ hởi cho nhân dân ta.”
Anh ra đi Sài Gòn xưa đã chết
Cây me già cô độc đứng nghe mưa
Ðừng trở lại chẳng còn gì nữa hết
Em đã tàn hương sắc của năm xưa