Ngàn xa- tranh
Hoàng Thanh Tâm
Cô đang học lớp 11 trường Marie Curie. Ở ngôi nhà màu xanh, quận Phú Nhuận, luôn rộn ràng bạn bè thân quen lui tới. Có nhiều người là bạn chung của mấy chị em, thân thiết với cả nhà. Anh học ngang lớp ông anh cả của cô. Anh hay đến chơi. Cô đoán, anh thích chị lớn. Đôi khi, cô lại nghĩ, có lẽ anh “mết” chị nhỏ. Thường, cô hay bận tâm, “xem xét”, mỗi khi thấy chàng nào ngấm nghé mấy bà chị. Nhưng theo con mắt cú vọ sắc lẻm của cô quan sát mấy thí sinh, cô chấm điểm anh từ khá đến giỏi. Bởi thế, khi anh đến nhà, cô không phải tung ra những chiến dịch “phá duyên”. Anh “cua” chị nào cũng được. Anh đến chơi, vui vẻ với mọi người trong nhà. Anh kể nhiều chuyện, từ lịch sử, địa lý, đến khoa học, văn chương. Là những câu chuyện thật lý thú, hấp dẫn. Trong mắt cô, anh là một nhà thông thái uyên bác. Cô có thắc mắc, anh luôn có lời giải đáp. Cô thật sự khẩu phục, tâm phục. Có lần anh nói chuyện tử vi. Cô ưu tư tuổi Canh Tý của mình, đem lá số của cô ra hỏi anh. Anh cắt nghĩa về những cung này, sao nọ. Anh phân tích như thế nào đó, mà cô hết băn khoăn với lá số tử vi của mình. Khác hơn những dự đoán ông thầy đã diễn giải trong lá số tử vi của cô, mà Ba cô đã nhờ chấm số khi cô còn nhỏ. Anh hỏi cô có thích tự giải lại lá số của cô không, anh sẽ hướng dẫn. Lúc đó, cô cảm thấy hài lòng với những lời bình của anh về lá số tử vi của cô. Cô đang bận tíu tít thư từ với đám bạn cũ và lăng xăng nối vòng tay với đám bạn mới. Nên cô dạ dạ, hẹn lần, hẹn lữa, rồi quên bẵng luôn. Anh vẫn đến chơi đều đặn. Khi hóng chuyện, cô vẫn những thích thú, ngưỡng mộ. Hết chuyện, cô phóng xe đạp lên nhà nhỏ bạn ở quận 10 tán dóc. Hoặc chạy qua chợ Tân Định, rủ nhỏ bạn khác dạo phố. Hay tà tà tới gần chợ Trương Minh Giảng, thưởng thức món đậu luộc bỏ đường của má nhỏ bạn xưa... Cô vui với ngày tháng độc thân vui tính như vậy. Chẳng thắc mắc, khi hai bà chị mình yêu đương ra rít, khi nhỏ em gái đi chơi lăng quăng với bồ. Cô vẫn luôn nghĩ rằng, mình sẽ không bao giờ lập gia đình, để được ở hoài với Ba Mạ.
Một buổi chiều,
cô chèo queo ở nhà. Muốn đi chơi, mà nhà chẳng còn chiếc xe đạp nào. Ai nấy vi
vút đâu đâu rồi. Chỉ cầu may có nhỏ bạn nào tới rước. Dạo đó, đồ đạc trong nhà
cứ lần lượt ra đi. Nhất là những tài sản có tính chất “tư bản”. Cho nên, có thời
kỳ, dân Việt hình như không có cơ hội biết đến chức năng của điện thoại. Cô đi
tới, đi lui. Nhà cô nhỏ xíu. Đi tới mấy bước, đụng cửa sắt trước. Đi lui mấy bước,
đụng cửa gỗ sau. Lúc đó, anh đến. Thôi thì, buồn ngủ gặp chiếu manh. Không vui
bằng đạp xe vịn tay mấy nhỏ bạn, chạy hàng năm, hàng ba, dung dăng trên những
con đường rợp bóng cây, hay quây quần bên hàng chè đậu xanh, đậu đỏ. Nhưng có
người nói chuyện, vẫn hơn lủi thủi một mình giữ chùa. Sau màn chào hỏi như thường
lệ, cô xuống bếp. Bấy giờ, củi lửa khó khăn, mấy chị em cô nấu nướng đơn giản.
Ông anh từ xứ sở tư bản gởi về cho cái bếp điện. Nên chị em cô chỉ phải chi tiền
điện, chớ không phải đỏ mắt, phồng má vì than củi. Cô lúi húi nấu nước sôi pha
trà. Tiếng anh vọng xuống:
-Có cần anh giúp
gì không?
-Dạ không. Em
rành mấy vụ điện đóm này lắm.
Thật ra, không phải
cô rành về điện. Mà chỉ vì điếc không sợ súng. Hễ bếp có gì trục trặc, cô cứ mở
đại mấy ốc vít ra coi phía trong, rồi lau lau, vặn vặn. Sau đó, máy móc lại như
lành bệnh. Cô chăm chú với bình, với tách, mà không hay anh đã đứng sau lưng
cô. Cô hoảng sợ tưởng như tiếng nói không thoát ra cổ họng được, khi anh ôm
choàng lấy cô, thì thầm:
-Bé con, sao bé
con dễ thương dữ vầy hả?
Cô kinh ngạc, dãy
dụa. Nhưng xem ra sức lực bẻ gãy sừng trâu của cô chẳng là bao so với anh. Khi
anh xoay người cô lại, bắt gặp đôi mắt mở to, sợ hãi của cô, anh cúi xuống:
-Bé con, sao vậy
hả? Em không thấy là anh thương em sao?
Anh nhấc bổng cô
lên:
-Bé con, em phải
biết là anh thương em chứ!
Cô không trả lời,
cứ cố gỡ hai cánh tay anh đang ôm chặt. Anh để cô đứng xuống, buông tay ra. Anh
nâng cằm cô lên, hôn má, hôn trán cô:
-Em không cần trả
lời ngay bây giờ.
Cô nhìn trừng trừng
vào anh.
-Bé con nhắm mắt
lại đi. Anh cúi xuống hôn môi cô.
Cô nhìn sững, thấy
cặp mắt kính dày cộm của anh thật gần. Cô lùi lại mấy bước, kịp thấy nước đã
sôi. Cô luống cuống, lấy trà, pha nước.
-Bé không nói gì
với anh được sao?
-Dạ, dạ... - Khó
khăn lắm vài thanh âm mới thoát ra khỏi cổ họng. - Mời anh uống nước trà.
-Cám ơn bé con.
Bây giờ anh về. - Anh vuốt má cô- Lần tới nhớ nghĩ câu trả lời cho anh nghe.
Cô không nhìn anh
nữa mà cúi gầm mặt. Cô chẳng biết anh ra khỏi nhà ra sao. Anh đã nhẹ nhàng kéo
cửa sắt xếp lại như cũ. Cô trở vào bếp, nhìn chăm chăm tách trà. Tưởng như
chung quanh trời đất quay cuồng. Lòng cô ùn ùn cơn giận anh. Tại sao anh lại
dám ôm cô. Ai cho phép anh hôn cô. Ý nghĩ kế tiếp làm cô sợ muốn quỵ. Vậy là cô
thành “bồ” của anh rồi. Tức là, cô sẽ phải lấy anh làm chồng. Như vậy là dự định
ở hoài với Ba Mạ suốt đời tan thành mây khói. Càng nghĩ cô càng tức anh. Người
cô nhũn ra, như muốn bịnh. Đến chiều tối, cô cù rũ như gà mắc mưa. Không cười
nói nổi. Đêm đó, cô ngủ chập chờn. Cứ nghĩ đến buổi chiều, tức giận vẫn còn đó.
Nhưng khuôn mặt anh với cặp mắt kính, có lúc thật dễ ghét mà có lúc hình như
cũng… không dễ ghét lắm. Ngày sau anh đến, có nhiều người trong nhà. Anh vẫn
chuyện trò vui vẻ với mọi người, không có gì đặc biệt với cô. Cô vừa ngạc
nhiên, vừa thất vọng. Cô không thèm góp chuyện, bỏ ra ngồi ngoài hè đọc truyện.
Nghe tiếng anh chào ra về, cô đứng dậy, tránh qua một bên để anh dắt xe ra cửa.
Cô cúi đầu, cố lấy giọng tự nhiên:
-Dạ, anh về ạ.
-Ô! Chút xíu nữa
anh quên. Anh có mang cho em
cuốn sách đây.
Cô đưa tay nhận
cuốn sách, lí nhí nói cám ơn. Không dám ngước lên, dù rất muốn thấy ánh mắt của
anh sau làn kính ra sao. Cô kéo ghế ngồi, vờ đọc tiếp sách, lật vài trang cuốn
sách anh mới đưa. Từ đó, anh hay đến chơi, vẫn thăm hỏi cả nhà, và mang sách đến
cho cô. Giữa những trang sách là những thư anh viết ngày càng dài. Anh gọi cô
là chó con, mèo con, dù anh biết cô là chuột con. Cô chưa có dịp trả lời: “Dạ
có” cho câu hỏi của anh. Cô cũng chưa bao giờ viết thư cho anh, dù lòng cô muốn
viết còn dài hơn những lá thư hàng năm bảy trang của anh. Nhưng chắc chắn anh
hiểu cô, và đón nhận ánh mắt rạng ngời yêu thương đôi lần cô gởi gắm. Cô đâm lười,
không còn hăng hái chạy đó đây đùm túm với bạn bè. Cô ưa quanh quẩn trong nhà.
Vốn đã thích đọc sách. Giờ đây cô lại càng mê mẩn hơn. Cô như trong tâm trạng: Khi ấy em còn thơ ngây. Đôi mắt chưa vương lệ
sầu. Cười đùa qua muôn ánh trăng... Rồi một hôm, Có chàng trai trẻ đến nơi này,
Đời em có một lần, Là lần tim em thấy yêu chàng…
Mùa hè, cô về
quê, ấp úng kể cho mấy đứa bạn thân rằng, cô biết yêu. Tụi bạn xúm lại, bắt cô
làm bài luận tả người. Cô chỉ biết kể là anh lớn hơn cô mười tuổi và cận thị. Tụi
bạn dụ cô kể, hai đứa đi chơi những đâu, tình tự những gì. Cô chưa bao giờ đi
chơi với anh. Lần nọ, có mặt đông người, anh rủ cô đi chơi. Cô từ chối, vung
văng. Ánh mắt của cô chắc hung dữ lắm. Cô có thú nhận với bạn bè, cô xao xuyến,
bồi hồi ghê lắm, khi đọc những lá thư dài ơi là dài của anh. Cô cũng kể thiệt,
về quê gặp gia đình thì vui, nhưng cô nhớ anh lắm. Mặc dù ở Sài Gòn, cô đâu gặp
anh nhiều đâu. Cô giấu tiệt đám bạn, là anh có lần ôm cô, hôn cô. Hết hè, cô về
lại Sài Gòn. Cô nhớ Ba Mạ và mấy đứa em quay quắt. Chỉ muốn ở lại luôn ngoài
quê. Vào lớp 12, cô gặp vấn đề về hộ khẩu, sợ không làm được thủ tục thi tốt
nghiệp phổ thông. Cô đã khóc tấm tức suốt đường về, khi cô giáo chủ nhiệm nhắc
cô hạn chót phải nộp lý lịch với chứng nhận của phường khóm. Thôi, như vậy chắc
trường sẽ đuổi cô, cô hết được đi học. Nghĩ đến điều này, cô buồn khủng khiếp.
Lúc đó, cô quá mê đi học. Khi anh đến chơi, cô vẫn trong cơn âu sầu sợ bị đuổi
học. Cô chưa có dịp tâm sự nỗi lo của cô với anh. Cô vội vàng giấu biến lá thư
anh ép trong sách. Nhưng không còn những nôn nao, tìm góc vắng để đọc thư như
những lần trước. Sau đó, chị cô đã lo được cho cô các giấy tờ cần thiết. Cô có
tên trong danh sách những thí sinh dự thi tốt nghiệp trung học của niên học
1977-1978. Cô mừng quá chừng. Cô trân trọng những giờ học. Mỗi sáng đạp xe đến
trường, lòng cô rộn khúc hoan ca. Thường cô học khá. Giờ đây, cô lại giỏi hơn.
Cô sung sướng là học trò ruột của cô giáo Anh Văn. Cô hăng hái nhận làm bài
thuyết trình về Châu Mỹ La Tinh của cô giáo Sử Địa. Trường lớp với cô bỗng
nhiên là tâm điểm trong mọi sinh hoạt của cô. Tự dưng cô không mong anh đến. Chẳng
có một lý do nào rõ ràng, cô tránh mặt anh. Khi anh đến, nếu đang ở nhà sau, cô
chuồn ra bếp, đi tắt hẻm nhỏ, thơ thẩn ra chợ. Hoặc đi đâu về đến nhà, vừa hé cửa
sắt, thấy xe của anh, cô đạp xe đi dạo lòng vòng thật lâu. Có lần anh đến, cô
không tránh được, nên vẫn ngồi nhà. Cô nhớ mình ngồi thu lu nơi ghế dựa, lấy cuốn
sách che mặt, vờ ngủ. Hình như lúc đó cô cảm thấy ghét anh. Kiểu như ghét đào đất
đổ đi. Không hiểu tại sao. Không biết anh đã ngồi trong im lặng bao lâu. Có lẽ
anh nhìn thấy sự thay đổi tình cảm trong cô. Lần sau cùng, anh đến, cô vắng
nhà. Anh có nhờ đưa cho cô cuốn Bóng Tối Ở
Cuối Đường, cuốn truyện dịch từ Die
Nacht von Lissabon của văn sĩ người Đức E. M. Remarque, không kèm thư trong
sách như những lần trước. Nhớ có lần anh kể, anh đang tìm đường vượt biên. Từ
đó cô bặt tin anh. Trên trường cô vẫn vui với bạn bè. Vẫn nhí nhảnh đùa giỡn. Vẫn
chép thơ, chép nhạc trao đổi với mấy nhỏ bạn. Vẫn rù rì chuyện trên trời, dưới
đất. Trong lớp có Nguyễn Thừa Thiên, học rất giỏi. Nghe tên đoán được quê ở đâu
rồi, mặc dầu Thiên nói giọng Bắc 54. Ngày nọ, khi đọc bài trong giờ Văn, Thiên
đang từ giọng Bắc chuyển qua giọng Huế. Cô quay xuống bàn dưới, cũng là lúc
Thiên ngó lên cô. Cả lớp ban đầu ngạc nhiên, nhưng sau đó cười ồ. Cô cũng cười
giòn giã, vui vui. Có cảm động một chút. Rồi thôi. Cô đối với Thiên cũng như với
các nam sinh khác trong lớp. Thỉnh thoảng đi học về, tình cờ gặp Dũng lớp bên cạnh,
hai đứa đạp xe chung một quãng trên đường Trương Minh Giảng. Có lần Dũng tâm sự,
Ba Mạ Dũng người Huế, mà Dũng không nói được giọng sông Hương, dù rất muốn.
Dũng là tay giỏi chữ nổi tiếng của mấy lớp ban Văn. Cô lại cười cười, thấy Dũng
dễ mến. Nhưng chỉ vậy, cô vẫn chưa đặt câu hỏi, bao giờ (lại) biết tương tư.
Cô lên đại học,
hình ảnh của Thiên và Dũng dừng lại ở Marie Curie. Cô vẫn giữ những cuốn sách
anh tặng cô. Những lá thư dài của anh cô cất rất kỹ. Rồi đến khi, nghĩ là không
nơi nào an toàn, cô đem thư đọc lại, giữ trong trí nhớ. Xong, xé thư. Cô nhớ,
trong một lá thư anh viết:
Bởi vì mắt thấy trời xanh,
Cho nên mắt cũng thanh thanh màu trời.
Bởi vì mắt thấy biển khơi,
Cho nên mắt cũng xa vời đại dương.
Đôi khi cô nhớ
anh bâng khuâng. Nhưng cô không mường tượng ra khuôn mặt của anh thế nào. Lần nọ,
anh hát cho cô nghe bài Suối Tóc của
Văn Phụng, một bài hát anh rất yêu. Anh hỏi cô: “Biết anh thích nhất đức tính
nào của phụ nữ không?” Cô lắc đầu. Anh nhẹ nhàng: “Dịu hiền. Dịu hiền như bé
con của anh.” Thời cô vào đại học, cô nghịch ngợm dữ lắm. Bạn bè đùa, cô đến
đâu, không chết trâu, cũng chết bò. Có anh bạn còn so sánh cô với chó mèo chim
cá và với cả cọp nữa. Nhưng khi cô mười bảy tuổi, với anh, cô rất dịu hiền.
Thuở làm sinh
viên, với cô, là những ngày tháng hoa mộng trong đời. Giữa muôn háo hức của trường
lớp mới, vẫn có những lúc cô nghĩ đến anh. Cô không còn cảm thấy ghét anh. Một
lần, trong giấc mơ, cô thấy anh hát bài Michelle
của The Beatles Michelle ma belle, sont
les mots qui vont très bien ensemble, très bien ensemble. I love you, I love you, I love you, That’s all I want to say. Giấc mơ thật nhẹ nhàng. Tự dưng cô
nghĩ đến tên Michael. Đôi lần trong nhật ký thời đại học, cô có nhắc đến
Michael, là cô nhắc đến anh. Nhưng cho đến bây giờ, bao nhiêu năm qua, cô không
hề nghe tin tức nào về anh.
* *
Mới đây,
tình cờ đọc các thư qua, thư lại của mấy người bạn học cũ trên Facebook, thật bất ngờ, cô gặp mấy câu thơ
long lanh màu trời. Cô xúc động ngẩn
ngơ. Trời ơi! Đây là mấy câu thơ “của riêng” cô bao nhiêu năm nay rồi. Đã qua
thuở xưa hơn ba thập niên. Đã xa chốn cũ hơn mười ngàn cây số. Nhưng bây giờ,
thời gian như ngừng lại, không gian như quanh đây. Hình ảnh của mấy chục năm
trước nơi quê nhà, lúc ẩn lúc hiện, nhưng êm đềm, đằm thắm trong trí cô. Cô thấy
lại con bé mười bảy tuổi, mặc bộ đồ màu đỏ hồng có chấm trắng, tóc xõa ngang
vai. Con bé ngỡ ngàng, run rẩy, hỏi mình biết yêu rồi chăng?
Cô vội liên lạc người bạn, hỏi xuất xứ của mấy câu thơ. Thì ra, thi sĩ Phạm Thiên Thư* đã viết bài thơ cho nàng thơ của ông ta, và có thể cho tất cả bạn thơ. Nhưng đối với cô, mấy vần thơ đó là của anh, chép cho cô, cho mối tình thơ dại của con bé mười bảy tuổi ngày xưa.
Hoàng
Quân
Trích lời
ca trong các nhạc phẩm:
Thơ Ngây của nhạc sĩ Anh Việt
Michelle by The Beatles
*Người bạn
đoán thi sĩ Phạm Thiên Thư là tác giả những câu thơ. Người viết sơ suất không
kiểm chứng. Mãi về sau, nhà văn Lê Hữu đã giúp sửa những chữ sai trong bốn câu
thơ và ghi đúng tên tác giả là thi sĩ Trụ Vũ.
Cũng vì
mắt ngó trời xanh
Cho nên
mắt cũng long lanh màu trời
Cũng vì
mắt ngó biển khơi
Cho nên
mắt cũng xa vời đại dương