Trong một
giờ học về trách nhiệm với cộng đồng, bà giáo già nói với các học sinh rằng hãy
trả lời các câu hỏi bằng cách cẩn thận viết ra trên máy tính – nhưng sai thì cứ
để nguyên và viết lại – chứ đừng dùng chức năng sửa hoặc undo.
Đó là một
trong những câu chuyện giáo dục đem lại thật nhiều điều để ngẫm nghĩ. Bà giáo
già người Mỹ dạy kèm cho các học sinh đủ màu da, nói rằng bà muốn tập cho thế
hệ mới thói quen chín chắn, quyết định và hành động có trách nhiệm hơn là lười
biếng dựa vào phần undo để nhanh chóng sửa chữa sai lầm của mình.
“Cuộc
sống thật không có chuyện undo, khi sai lầm thì người ta phải đối diện và chịu
trách nhiệm với nó”, bà giáo nói. Quả vậy, buổi học về ý thức xã hội đó cho
thấy thế giới ảo rất khác với đời thật. Cuộc sống thật khắc nghiệt hơn nhiều,
đầy đủ các mặt giá trị phải chấp nhận mà không phép màu nào có thể bôi xoá.
Undo
trong ngôn ngữ điện toán, được dịch là hoàn tác vụ. Ý nghĩa là con người có khả
năng thay đổi, sửa sai tức thì – cũng như giấu đi phần vừa thất bại của mình.
Trong đời sống, không phải sai lầm nào cũng có thể giấu đi, nhất là sai lầm
được ghi nhận trong lịch sử con người.
Mới đây,
trang ntd.tv cho biết, hoa hậu Canada, người gốc Trung Quốc là Anastasia Lin
đang bị chính quyền Trung Quốc gây áp lực với gia đình còn đang ở trong đại
lục, vì cô có những quan điểm bảo vệ tự do và nhân quyền. Trong lịch sử Trung
Quốc hiện đại, đây rõ là phần không thể undo, và là một vết nhơ thật khó tả.
Ngày
16/5, ngay khi có tin Anastasia Lin nhận giải Miss World Canada tại Torornto ở
tuổi 25, điều đầu tiên làm người ta ngạc nhiên là sự tức giận của chính quyền
Trung Quốc. Ngay lập tức, hệ thống công an mạng đã rầm rập ra quân, ngăn chận
tin tức và hình ảnh của Anastasia Lin không cho đến với người dân Trung Quốc.
Nguyên
nhân của chuyện oái ăm này, là do Anastasia Lin đã tham gia đóng trong một vài
bộ phim, mà nội dung thì chính quyền Trung Quốc không vui. Trong đó có một phim
về đề tài động đất ở Tứ Xuyên năm 2008. Nhân vật chính mà Lin thể hiện, là một
nạn nhân trong việc chính quyền tham nhũng khiến các toà nhà cao tầng yếu ớt đổ
sụp nhanh chóng, chôn vùi hàng ngàn người. Dù đây là chuyện có thật được kể
lại, nhưng Lin bị xem là thành phần phản động khi chỉ trích nạn tham nhũng ở
Trung Quốc.
Vài bộ
phim khác cũng khiến cô vào “sổ bìa đen” của chính quyền Bắc Kinh, là những phim
nói về nạn buôn bán nội tạng bất hợp pháp tại Trung Quốc (The Bleeding Edge,
Destined) và gần đây là phim Red Lotus, nói về nạn đàn áp và giết hại các học
viên Pháp Luân Công. Ngoài việc là một cô gái Châu Á xinh đẹp nên dễ nhận được
vai diễn, Anastasia Lin còn là sinh viên về ngành quan hệ quốc tế nên ý thức về
xã hội, đất nước… hình thành trong cô rất rõ. Dù di dân đến Canada khi chỉ vừa
13 tuổi, nhưng bản thân Anastasia Lin luôn ngóng về quê hương, kêu gọi việc bảo
vệ con người, xây dựng một Trung Quốc tốt đẹp hơn.
Thật trớ
trêu, nhiều nhóm công an chìm đã đến nhà cha của cô Anastasia Lin, đe doạ và
nói nếu gia đình không ngăn cấm Lin đóng phim hay tuyên bố về quyền con người,
cha của cô sẽ phải bị triệu tập và hứng chịu các cuộc đấu tố không khác gì thời
cách mạng văn hoá.
Điều khó
tin là ở thời đại này, chính quyền Bắc Kinh không những muốn đàn áp con người
trong nước, lại còn muốn vươn tay dài hơn để hăm doạ phần còn lại của thế giới.
Tấn công Anastasia Lin hay ráo riết đâm chìm tàu ngư dân Việt Nam tại biển Đông
cũng chỉ là một sách lược được nhân rộng của một hệ thống không còn màng đạo
nghĩa, dù chính nơi đó là vùng đất từng sản sinh ra các luận thuyết cao quí
nhất về đạo nghĩa.
Dĩ nhiên,
như một máy tính hư hỏng không còn khả năng undo, Bắc Kinh đang đi sâu vào con
đường hầm tăm tối của họ. Theo yêu cầu của Tập Cận Bình, trong 3 năm tới, nước
này sẽ chi hơn 180 tỉ USD, nhằm kiện toàn một hệ thống internet, theo tuyên bố
của Tập Cận Bình nhằm chống lại “các thế lực thù địch phương Tây” và giới bất
đồng chính kiến. Chỉ riêng trong năm 2015, sẽ có 70 tỉ USD được Trung Quốc chi
ra nhằm hoàn thiện tường lửa, kiểm duyệt trên mạng – một hệ thống mà các chuyên
gia tin học gọi tên đó “Great Firewall” (Vạn lý Hoả Thành) vì sự tinh vi và
chằng chịt ngăn cấm, truy đuổi danh tính người dùng… Con số 70 tỉ này có được
từ tiền đóng thuế của nhân dân Trung Quốc, và dùng để chống lại những con người
Trung Quốc, như Anastasia Lin.
Dường như bài học nhỏ về nhân cách và trách nhiệm với cuộc đời mà bà giáo già
dạy cho lũ trẻ nhỏ, chưa bao giờ được áp dụng với những người lãnh đạo ở Trung
Quốc.
Không ai
có thể dát vàng được lịch sử của mình, nhưng ít nhất cũng đừng tự làm nhơ nhuốc
vì sự gian trá và chống lại con người. Và chống lại con người như với Anastasia
Lin hay những ngư dân Việt Nam, sẽ mãi là những điều không thể nào xoá nhoà
được trong lịch sử Trung Quốc hay của cả thế giới.
Một chính
quyền như vậy, sao có thể là bạn? Quá khứ của những ai chọn kẻ ác làm bạn, sẽ
không thể có khả năng xoá đi hay undo về lựa chọn sai lầm làm mãi mãi thương
tổn bộ nhớ của dân tộc mình.
