Hồ
anh Thái sinh năm 1960 tại Hà Nội, là một nhà văn đương thời của Việt Nam, từng
là chủ tịch Hội Nhà Văn năm, tác giả của gần 30 tác phẩm và đoạt bốn giải
thưởng “nội địa.” Ông được xem thuộc thế hệ nhà văn thời hậu chiến và là một
nhà ngoại giao, tiến sĩ Văn Hóa Đông Phương, hiện giữ chức vụ phó đại sứ Việt
Nam tại Iran.
Nói về Hồ Anh Thái, Anh Chi, trong tạp chí Nghiên Cứu Văn Học Hà Nội đã ca
tụng: “Bây giờ nhìn nhận hiện tượng văn chương Hồ Anh Thái, chúng tôi nghĩ, anh
đã và đang tiếp tục sáng tác những tác phẩm chứa đựng nhiều phẩm chất văn hóa,”
hay “...Với lao động sáng tạo liên tục và mang tính chuyên nghiệp, anh đã thể
hiện bản lĩnh của một nhà văn hàng đầu ở Việt Nam trong thời đại văn chương nước
ta hội nhập với văn chương thế giới!” Nói chung Hồ Anh Thái được ca tụng như
một nhà văn lớn, có tầm cỡ quốc tế của Việt Nam.
Như
vậy, khi Bắc Việt chiếm miền Nam, Hồ Anh Thái mới 15 tuổi, chưa đến tuổi ra
trận, trước 1975 chỉ mới là loại thiếu nhi khăn quàng đỏ, đánh trống ếch và
thuộc lòng “ai yêu bác Hồ Chí Minh bằng các em nhi đồng,” bị nhiễm độc bằng lối
tuyên truyền xảo trá Mỹ đang xâm lược miền Nam và lính ngụy là bọn ăn thịt
người. Thời nhỏ, có thể Hồ Anh Thái mục kích cảnh máy bay Mỹ dội bom xuống Hà
Nội, thấy lửa cháy và những cái chết, muốn trở thành nhà văn, nhưng nếu muốn
viết về chiến tranh, phải cần có kinh nghiệm sống, hay học hỏi, nghiên cứu, chứ
không phải qua những câu chuyện kể của những người đi xâm lược miền Nam trở về
sau ngày 30 Tháng Tư, 1975.
Khi đã trở thành người thắng cuộc, ai cũng là anh hùng, người lính có bao nhiêu
điều phấn khởi, hả hê, khoác lác để kể chuyện cho bọn trẻ đang ngóng tai nghe.
Một trong những đứa trẻ ấy lớn lên trở thành một nhà văn viết về chiến tranh,
mà kinh nghiệm sống là chỉ cần nghe những kẻ bốc phét, hoang tưởng, kể lại
những chuyện không có được một phần nghìn sự thật.
Câu chuyện lính ngụy ăn gan người, uống máu có lẽ đã được mô tả trong nhiều tác
phẩm của các nhà văn miền Bắc trong và sau chiến tranh, chỉ với mục đích gây
lòng căm thù cho quần chúng, nhưng nhà văn mới lớn sau 1975, Hồ Anh Thái đã đi
quá đà, thêm câu chuyện moi gan, ăn tim bằng cách mô tả lính ngụy “quay” tử thi
Việt Cộng, rồi “róc thịt uống rượu!” như sau:
“Hai ngày sau bọn địch phản công. Cả trung đội mình bị bằm nát. Thằng Thiết bị
đạn găm đầy mình, vừa đưa tay ấn ruột vào, vừa bóp cò. Bọn ngụy ào lên như lũ
quỷ, quyết bắt sống thằng Thiết. Như sau này anh em trinh sát kể lại, chúng
quay thằng Thiết như quay một con lợn rồi róc thịt uống rượu trả thù cho đồng
đội.”
Trong một cảnh khác, lính ngụy không quay Việt Cộng như quay heo, mà chỉ nổi
lửa để nướng tim, gan ăn tại chỗ, đặc biệt trí tưởng tượng của nhà văn bắt đầu
đi đến chỗ điên khùng khi viết: “Hai hột tinh hoàn thì được phân chia cho hai
thằng chắc là cấp cao hơn.”
“...Cuối cùng, điều Hoa không ngờ đã tới. Cô chỉ nghĩ rằng bọn thám báo sẽ lôi
Hùng đi làm tù binh để tiếp tục lấy khẩu cung. Nhưng thằng cầm con dao găm của
anh đã cúi xuống rạch một đường thành thạo trên bụng Hùng. Anh quằn quại hét
lên một tiếng rùng rợn. Ở trên cao, Hoa nghiến chặt răng gần như ngất đi. Hai
thằng kia đè chặt chân tay Hùng cho thằng mổ bụng moi tim gan ra. Chúng nổi lửa
nướng tim gan ăn ngay tại chỗ. Hai hột tinh hoàn thì được phân chia cho hai
thằng chắc là cấp cao hơn.”
Hồ Anh Thái có thể chỉ nghe kể lại qua một nhân vật ngôi thứ ba, với chuyện
lính ngụy quay người, moi tim gan uống rượu, nhưng với Dương Thu Hương, như lời
người kể chuyện thật với nhân vật “chúng tôi” nói về lính thám báo miền Nam,
hiếp dâm, xẻo vú và cửa mình thanh nữ xung phong miền Bắc:
“...Chúng tôi hướng vào góc rừng đã tỏa ra mùi thối khủng khiếp mà đi. Tới vực
cô hồn, gặp sáu cái xác truồng. Xác đàn bà. Vú và cửa mình bị xẻo, ném vung vãi
khắp đám cỏ xung quanh.
Nhờ những tấm khăn dù, nhờ những chiếc cổ áo sơ mi kiểu lá sen tròn và hai ve
nhọn mà chúng tôi nhận ra đấy là những người con gái miền Bắc. Có lẽ họ thuộc
một binh trạm hoặc một đơn vị thanh niên xung phong cơ động nào đó bị lạc. Cũng
có thể họ đi kiếm măng hoặc rau rừng như chúng tôi rồi vấp bọn thám báo.
Chúng đã hiếp các cô tàn bạo trước khi giết! Những cái xác bầm đập méo mó! Da
thịt con gái nõn nà tươi thắm vậy mà khi chết cũng thối rữa y như da thịt một
lão già phung lỡ hay một con cóc chết!” (tiểu thuyết Vô Đề)
Phải chăng vì bọn ngụy ác độc, man rợ như vậy nên miền Bắc có quyền vẽ lên hình
ảnh “người lính cụ Hồ” đáp lễ với những cách người hả hê, khát máu, để làm
gương cho cả một thế hệ sôi sục vì căm thù:
“Quân ta ào lên, bắt giết, đâm, giẫm đạp. Một mụ ngụy cái, ngực để trần, miệng
há ra ú ớ. Niềm căm thù kẻ hạnh phúc hơn mình bốc lên ngùn ngụt trong ngực
mình. Mình găm vào ngực mụ cả loạt khiến ngực mụ vỡ toác mà mặt mụ vẫn chưa tắt
hy vọng. Giết người lúc ấy sao thấy sướng thế! Một thằng ngụy bị mình xọc lê
vào bụng, nghe ‘thụt’ một cái. Mình nghiến răng vặn lê rồi trở báng súng phang
vào giữa mặt hắn. Hắn lộn một vòng, gồng mình giãy chết như con tôm sống bị ném
vào chảo m...ỡ.” (Tạ Duy Anh, “Đi Tìm Nhân Vật,” tiểu thuyết, NXB Văn Hóa Dân
Tộc, 2002.)
Tôi ở miền Nam, không biết ngoài mặt trận “con ngụy cái” này là ai, vì chúng
tôi không có nữ quân nhân tham chiến, không lẽ đây là một người đàn bà trong
ngôi làng, một cán bộ Xây Dựng Nông Thôn để lính Bắc Việt trút hết nỗi căm hờn
và thỏa mãn thú tính lên cao độ như thế, một con chó cắn người hay một con cọp
vồ mồi cũng không “thú” hơn” là chất “thú” của một người lính Việt Cộng?
- “Giết người lúc ấy sao thấy sướng thế!”
Ở ngoài mặt trận, không giết người thì người giết. Nhưng giết người mà thấy khoái
cảm thì nhân loại chỉ thấy có người lính Bắc Việt. Ngay cả ISIS cắt cổ người
cũng không có cái hả hê như thế! Tạ Duy Anh còn không che đậy, nói rằng “niềm
căm thù kẻ hạnh phúc hơn mình bốc lên ngùn ngụt trong ngực mình!” Thì ra thế là
đấu tranh, không phải tạo hạnh phúc cho người khác, mà là nếu họ hạnh phúc hơn
mình, hãy giết hết họ, chẳng qua vì lòng ganh ghét.
Đó là nguyên nhân rõ ràng của “cải cách ruộng đất,” vì họ giàu hơn mình, của
“thảm sát Mậu Thân,” vì họ sướng hơn mình.
Với Tạ Duy Anh “giết người thấy sướng,” đối với Dương Thu Hương “với khoái cảm
không che đậy”:
“...Hùng thường nghĩ ra những cách giết người đặc sắc trong các trận giáp lá
cà. Và gã kể lại cho đồng đội nghe với khoái cảm không che đậy. Kẻ thì gã xọc
lê từ họng xuống tim, kẻ gã chọc từ nách bên phải qua bên trái, kẻ gã lại đâm
từ hạ bộ ngược lên ở bụng. Kỳ thú nhất là một lần đánh ấp, gã bò vào phòng
riêng một tên sĩ quan ngụy, chờ tên này dính chặt với cô vợ trắng phôm phốp của
y như một cặp cá thờn bơn, gã mới phóng lê từ trên xuống. 'Một xọc xuyên hai,
bảo đảm là sướng mắt...'” (TTVĐ- chương 11)
Một sự thèm khát đầy dục vọng, ở đây Dương Thu Hương rất giống Tạ Dụy Anh hay
Tạ Duy Anh rất giống Dương Thu Hương, ở chỗ “niềm căm thù kẻ hạnh phúc hơn mình
bốc lên ngùn ngụt trong ngực.”
Đó là chưa nói đến chuyện bừa bãi, vô lý trong tình tiết một tên bộ đội bò “vào
phòng riêng một tên sĩ quan ngụy,” “bị đạn găm đầy mình, vừa đưa tay ấn ruột
vào, vừa bóp cò,” thám báo hoạt động trong lòng địch mà nổi lửa quay người hay
hiếp dâm, xẻo vú!
Chuyện căm thù, dã man của người lính miền Bắc đã để lại trong một câu chuyện
có thật, đó là cái chết của nhà văn Y Uyên, người sĩ quan của TK Bình Thuận năm
1966.
“Trên thân xác của Uy, khi chở về quân y viện, có những dấu đạn thừa, những dấu
dao vô lối. Những dấu đạn, vết dao không thể cắt nghĩa được. Nếu không phải là
chúng có từ những thù hận ghê gớm, những chất ngất căm hờn, thì không thể làm
sao tìm ra lý do giải thích sự hiện diện của chúng trên thân hình một người đã
chết.”
Tôi xin nhường sự phê phán ấy cho một nhà văn miền Nam:
“Tôi không hiểu bằng cách nào, trong cuộc chiến tương tàn, ròng rã hơn 20 năm
này, những người lãnh đạo Cộng Sản đã dạy cho binh lính của họ như thể nào để
lòng thù hận chất ngất mênh mông đến thế? Tôi chấp nhận những viên đạn thứ nhất
là hợp lý - Ừ, thì cứ cho là hợp lý. Nhưng những viên đạn bắn bồi, những nhát
dao đâm thêm trên một xác thân đã chết là những viên đạn, những nhát dao không
thể cắt nghĩa, không thể chấp nhận được. Những người Cộng Sản Việt Nam đã làm những
điều dã man như thế, khởi đi từ lòng thù hận, từ sự cuồng tín.” (“Núi Tà Dôn và
Dấu Chân Uy” của Lê Văn Chính -Tạp Chí Văn, số 129, phát hành ngày 1 Tháng Năm,
1969)
Bốn mươi năm đã trôi qua, bây giờ người ta đang nói chuyện “hòa hợp hòa giải,”
“khép lại quá khứ,” nhưng sau 40 năm cũng là lúc đã nhìn rõ mặt nhau. Có những
nhà văn như thế đấy! Nếu có một cuộc xét lại, những nhà văn miền Bắc sẽ nghĩ gì
về những tác phẩm “hoang tưởng” như thế? Và dù sao thì nó cũng đã để lại những
vết dơ của nền văn hóa XHCN, còn ảnh hương lâu dài đến những nhận thức của
những lớp người mới lớn lên sau khi Sài Gòn đổi tên.
Để kết luận bài này tôi xin ghi lại những câu thơ đầy lương tri của miền Nam
viết trong chiến tranh:
“...Xem chiến cuộc như tai trời ách nước.
Ta bắn trúng ngươi vì ngươi bạc phước
Vì căn phần ngươi xui khiến đó thôi.”
(Nguyễn Bắc Sơn)
“...Trời ơi, những xác thây la liệt
Con ai, chồng ai, anh em ai?”.........***
(Tô Thùy Yên)
Huy
Văn
