Tờ Herald Sun, một nhật báo ở
Melbourne, trong số phát hành đề ngày 22 tháng 2 vừa qua cho biết trên các
chuyến xe điện chạy giữa các trạm Victoria Gardens và St Kilda tức là trên
tuyến 12, và tuyến 109 chạy giữa ga Box Hill và Port Melbourne, kể từ tuần trước,
tiếng Việt đã được dùng trong các thông báo gắn trên các toa xe. Tuyến đường
này chạy ngang qua khu Abbotsford, một khu có đông đảo người Việt sinh sống mà
theo một tài liệu, thì cứ 10 người dân sinh sống ở đó thì có 1 người Việt. Đây
là một tỉ số rất lớn.
Phải như bản tin này được đọc thấy
trên báo trước năm 1975 khi chúng tôi còn đang du học ở Úc, Tân Tây Lan thèm
nói, thèm đọc tiếng Việt, thèm nghe tiếng Việt, thèm gặp người Việt, thuở xa
quê hương nhớ mẹ hiền... thì chúng tôi đã mừng vui biết là bao. Nhưng hôm nay,
đọc bản tin này tôi giật bắn mình lên, vừa hoảng hốt, vừa lo sợ. Tôi nghĩ đến
những tấm bảng viết bằng tiếng Việt ở Thái, ở Đài Loan, Hàn quốc, ở Nhật... với
nội dung mang đầy nét nhục mạ người Việt. Nhẹ thì nhắc khi ăn buffet đừng lấy quá
nhiều, ăn bao nhiêu lấy bấy nhiêu, đừng xả rác, khạc nhổ, nặng thì cảnh cáo máy
thu hình chống trộm cắp đang hoạt động, tội ăn cắp sẽ bị nghiêm trị. Nặng hơn
nữa thì nói thẳng người Việt hay ăn cắp trong siêu thị như tại một cửa tiệm ở
Đài Loan. Tất cả đều được viết bằng tiếng Việt, bằng thứ chữ (quốc ngữ) do cố
Alexandre de Rhodes góp công sáng chế và được các ông Phạm Quỳnh, Nguyễn Văn
Vĩnh, Tản Đà... nâng niu gìn giữ.
Chao ơi là thảm thương cho cái tiếng
Việt, "chữ quốc ngữ, chữ nước ta, con cái nhà đều phải học, miệng thì
đọc, tai thì nghe..." Cái tiếng Việt mà các cảnh sát viên Nhật ở thị
trấn Yoshikawa và Saitama phải phái người sang tận Việt Nam để học, nhưng không
phải là để đọc và thưởng thức văn chương của Đoàn thị Điểm, Cao Bá Quát, Trần
Tế Xương, Nguyễn Công Trứ, Phan Huy Vịnh, Vũ Hoàng Chương, Đinh Hùng... mà là
để thông dịch trong những cuộc điều tra những vụ trộm cắp mà những người Việt
chiếm đa số những vụ phạm pháp ở Nhật hiện nay. Theo báo chí, trong
số 1197 vụ trộm cắp ở Nhật trong năm qua thì có 814 là do người Việt phạm
phải, tức là 68%.
Hỡi ơi, hình ảnh tốt đẹp mà các cụ
Phan Bội Châu, Tăng Bạt Hổ, Cường Để... trong phong trào Đông du trước đây, rồi
mấy thế hệ du học sinh Việt Nam tạo được trong lòng người dân Nhật trong những
năm 50, 60 và 70 đã trở nên tồi tệ như vậy rồi sao?
Tôi hốt hoảng và lo sợ, nghĩ là
những tấm bảng trên những toa xe điện ở Melbourne nội dung cũng như những tấm
bảng ở Nam Hàn, Nhật Bản, Đài Loan, Thái Lan... thì đau biết là bao nhiêu.
Tưởng tượng trên những toa xe điện,
xe bus ấy xuất hiện những tấm bảng song ngữ Anh Việt nhắc nhở các hành khách
một số chuyện mà người ta không thấy ở một ngôn ngữ nào khác thì chúng ta thấy
thế nào? Không bằng tiếng Tây Ban Nha, không bằng tiếng Hàn, không bằng tiếng
Nhật, không bằng tiếng Hoa... tất cả đều là những tiếng được rất nhiều người sử
dụng.
Đó là những câu tiếng Việt như thế
nào?
Những câu hỏi thăm đường tôi viết
cho mẹ tôi hồi năm 1976 trong những tấm flashcards để mỗi khi ra đường ở Canada
khỏi phải nói tiếng Anh bằng phương pháp... Trần Ra Hiệu?
Hay là những tấm bảng nội dung làm
tởn hồn cả những người lăn lộn khắp ngang cùng ngõ hẻm của Sài Gòn năm xưa?
Thí dụ đừng xả rác, đừng khạc nhổ,
đừng phóng uế, đừng nói to, đừng nói chuyện về Việt Nam kiếm mối đem bạch phiến
trở lại Úc kiếm tí tiền du lịch, buôn bán ma túy để đầu độc thanh niên Úc trả
ơn cho quốc gia này đã cưu mang những người đến Úc tị nạn... biết bao nhiêu
điều có thể viết trên những tấm bảng gắn trên những tấm biển gắn trên những toa
xe điện và xe bus ở Melbourne.
Ở khu town house tôi ở có một tấm
bảng viết bằng tiếng Việt cảnh cáo đừng đem những chiếc shopping carts vào
trong khu. Đọc những dòng chữ Viêt đó là thấy máu sôi lên. Tại sao không là
những dòng chữ viết bằng tiếng Tây Ban Nha mà phải bằng "tiếng nước
tôi, tiếng mẹ sinh từ lúc nằm nôi "?
Tôi chưa đọc được những tấm bảng
trên những toa xe điện ở Melbourne nhưng vẫn mong nội dung của nó chỉ là để chỉ
đường, lên xuống các ga, ấm ớ như mấy câu tôi viết cho mẹ tôi ở Toronto hồi mấy
chục năm trước.
Chứ nếu không thì… đau lòng cò con lắm!
Bùi Bảo Trúc
