Trên sân vận động ở Nice ngày 27 tháng 6, nhiệt kế ghi: 23 độ C. Ở trung tâm
thành phố Montréal thì 29 độ, những quán bán bia phô trương cờ xí luôn đông
chật bọn người yêu football và quán cà phê bên kia đường đang chốt giá cá độ tỷ
lệ là 7/2. Bỏ ra 20 bạn sẽ thu về 70 nếu Iceland thắng.
Trước đó ba tiếng, trực tiếp từ sân cỏ ở Saint Denis đội tuyển Ý đã loại Tây
Ban Nha với tỷ số 2-0 đầy thuyết phục, oanh liệt đi vào tứ kết và con đường
Saint Laurent này, đoạn phố có Tiểu Ý đại lợi đóng đô đã tưng bừng hò reo, chết
mệt cho hạnh phúc oà vỡ những trận cười khản tiếng. Vào gọi một chai bia, những
tín đồ trẻ người non dạ ấy sẽ quàng vai bá cổ bạn và mặc nhiên, bạn sẽ để cho
mấy cô môi hồng có dính sốt cà chua bên khoé miệng lôi kéo theo họ một cơn say
dường như bất tận. Ý luôn thủ lãnh trong thời trang ăn mặc, kỹ nghệ xe hơi, bộ
môn túc cầu và theo cuộc thăm dò mở rộng: Hạnh phúc thay nếu vợ bạn là một cô
gái Ý.
Mặt trận lắng xuống trong canh giờ, giải nhiệt xong, bạn chuẩn bị chao người
tiếp khi tuyển thủ England cùng Iceland đang ra sân. Vận động trường nêm chật
hai màu áo trắng xanh nằm tách biệt và bao giờ cũng vậy, ở mỗi trận cầu màu
trắng của cổ động viên người Anh luôn đông đảo, lấn lướt. Họ mang kèn trống
theo, trương hết ra những băng-rôn cờ quạt và bôi trét lên mặt một chữ thập đỏ.
Họ hiện thân là những thần dân mãi xem football là một thứ tín ngưỡng. Nào có
lạ gì, những câu lạc bộ bên xứ họ đã thay phiên làm say lòng người, hết
Liverpool tới Manchester United, Chelsea, Aston Villa, Newcaste, Everton,
Sunderland, Tottenham, Arsenal, Leicester… Nói theo kiểu thơ văn Việt: Họ ra đi
mang theo cả hình bóng quê hương. Lịch sử nước nhà khiến họ hãnh tiến cất cao
đầu, cờ bay rợp ở những sân cỏ có đội Tam Sư thi đấu, bề thế, đình đám.
Người ta đánh giá kỳ này đội tuyển Anh là nơi tập hợp những chân sút đẳng
cấp, tốc độ, thể lực. Do vậy, nhìn từ mọi yếu tố, họ trên chân đội non trẻ
Iceland, họ buộc phải thắng, con số dự kiến được đưa ra 2-0 hoặc 3-1. Đó là lý
do bạn bỏ ra hai chục bạc rồi thu về bảy chục nếu Iceland thắng, một canh bạc
thiếu hẳn sự logic. Chạy đâu khoảng 4 phút, người chưa kịp đổ mồ hôi, trọng tài
người Slovenia đã thổi còi chỉ tay vào chấm phạt đền. Rooney nhẹ nhàng thong
thả mang về cho Anh cái lợi thế trên cả tuyệt vời. Thôi, đánh đấm gì nữa mấy
chú! Một bình luận viên tay nắm chai bia phát ngôn tiếng Anh kiểu cổ mà giọng
đắng chua về thế cuộc lấy trứng chọi đá. Không quá hai phút phù du trôi đi, cầu
trường rúng động ở pha gỡ hoà tỉ số do công của hậu vệ Sigurdsson khoác áo số
6. Biểu đồ trên mặt trận cá cược có thể đang có sự thay đổi nhằm phục vụ cho
những kẻ có máu cờ bạc, bởi cách chơi điềm tĩnh và thông minh của đội tuyển
Iceland, họ tuyệt không ngã lòng mặc dù đội Anh nắm toàn bộ sự chủ động. Xông
xáo và quyết đoán là cách chơi của tập thể Iceland, không mấy khi được tràn lên
sân đối phương nhưng những lần tấn công của họ đều khiến tuyển Anh phải xao xác
bấn lòng để lộ ra bao khoảng trống chết người. Phút thứ 18 lưới giăng ở cầu môn
Tam Sư lại rung lên bởi chân sút Sigthorsson, tiền đạo mang áo số 9. Màu xanh
vốn được xem là màu của hy vọng, nhưng màu áo của Iceland hôm ấy đang cố cắt
nghĩa cho thế giới biết về ý nghĩa của màu chiến thắng. Và bên kia lằn vôi của
tuyển Anh cũng như đông chật trên khán đài, màu trắng của họ trước sau vẫn
tượng trưng về cái “tang gia bối rối”, về sự lịm chết đang hồi phủ đầu. Cờ quạt
ủ ê, một thứ “kỳ vô phong”. Miệng ngậm thôi hát hò, một thứ “nói năng gì cũng
thừa”. Và mắt phóng xuống sân cỏ đang nát tan cũng có lắm cửa sổ linh hồn đang
ứa lệ.
Alan Shearer, từng là đội trưởng tuyển Anh, người tiền đạo mang áo số 9 mấy
mùa xa xưa luôn có công lớn đem về những thắng lợi vẻ vang cho màu cờ sắc áo
nước Anh giờ này ông có mặt ở Pháp với vai trò làm bình luận viên, với kinh
nghiệm từng trải đã đưa ra nhận xét ngay sau trận Anh bị Nga cầm hoà 1-1 ở phút
cuối cùng: “Một sự thật khó chối cãi, tuyển Anh chỉ là những chú sư tử không có
răng và bị nhổ sạch móng vuốt. Chúng ta tự hào là hàng trên có những 5 siêu sao
vua phá lưới và hàng thủ có được 2 tảng bê tông khó bề vượt qua, nhưng liệu
chúng ta sẽ ăn ngon ngủ yên chỉ vì ngần đó thôi? Hãy nhìn cách họ di chuyển
trên sân, lúng túng khi phối hợp, kiến tạo ra những đường chuyền nhưng chẳng
gây được hậu quả nếu không muốn nói là hỏng phí. Đến khi có cơ hội hiếm hoi họ
toàn đá bóng xa khung thành. Câu hỏi ấu trĩ được đặt ra: Chúng ta có khả năng
làm thủng lưới đối phương?”
Về phần tiền đạo Gareth Bale (một trong những ngôi sao của Real Madrid) thủ
quân của đội tuyển xứ Wales từng phê bình: “England là đội tuyển luôn đánh mất
quyết tâm khi thi đấu, một đội hình thiếu sót vai trò của một người truyền lửa.
Một ban nhạc giao hưởng không có được người nhạc trưởng. Hãy nhớ lại World Cup
2014, họ là một trong những đội yếu kém bị loại ngay ở vòng đầu. Lần này thì họ
không thể đặt chân vào tứ kết”. Lời thật thường mất lòng, Bale đã chịu biết bao
gạch đá sau câu nói thẳng thắng đó. Rooney chửi, huấn luyện viên Roy Hodgson
chửi và hơn một triệu cảm tình viên xứ sương mù đã thoá mạ ra rả trên những
phương tiện truyền thông. Vô tình họ làm rõ, bổ túc thêm tính xác đáng của câu
danh ngôn: Sự giận dữ nào khác gì bạn uống thuốc độc mà mong kẻ khác chết!
Tuyển Anh vừa chết, cầu thủ gục đổ trên sân cỏ sau tiếng còi ré lên chấm dứt
90 phút mà 11 con dân Nữ hoàng mãi chạy quờ quạng trên sân. Một bình luận viên
cộng tác với đài BBC ở London than: “Không biết họ thi đấu với sơ đồ nào, chiến
thuật gì? Họ thật kém cỏi!” Nước mắt tiếp tục đổ ra, huấn luyện viên Roy
Hodgson từ chức ngay sau cuộc họp báo và “cha con” họ âm thầm băng qua biển
Manche ngăn cách đôi bờ để về lại cố xứ, chẳng biết ai trong số họ có còn hơi
sức để hát nhỏ bài “đêm buồn tỉnh lẻ”!
Mặt trái của tấn tuồng sầu não đầy mây xám kia là bề mặt của ánh dương quang
tươi hồng chiếu sáng trên niềm hạnh phúc tự tạo của vùng đảo nhỏ có tên gọi
Iceland. Tất cả những trang báo chuyên đề football đã hiện ra những mỹ từ xác
đáng nhằm tán dương 11 đứa con vừa qua cơn thử lửa, chế ngự lửa, dập tắc lửa để
hiên ngang bước vào một trang sử mới. Theo bảng sắp hạng của FIFA, Iceland đứng
thứ 38 và hôm nay họ khiến những chiến thuật gia phải hoài nghi về thứ trình độ
dẫn banh của các chàng áo xanh ấy. Đó là đội không có lấy một cá nhân siêu
việt, họ chơi tập thể và mỗi thành viên làm tròn khả năng khi nhận được bóng.
Đơn giản là họ luôn mang đến sự rắc rối cho đối phương, muốn chế ngự họ phải
nghĩ tới một thứ đấu pháp đầy cảm hứng và linh động vượt ra ngoài sách vở. Đội
Anh không hơn họ vì chẳng qua đội Anh luôn cổ suý cho thứ đấu pháp nặng tính
kinh điển thường là 4-2-4.
Cuộc so giày và mang về chiến thắng hiển hách của Iceland được ca ngợi,
trước tiên là sự đối chiếu vào các con số. England: 53 triệu cư dân. Đất nước
Iceland: dân số rất khiêm tốn, chỉ có 330.000. Nói châu chấu mà đá voi cũng
được, hoặc văn hoa hơn: Là ngọn cỏ thoát ra khỏi bóng che của cây cổ thụ. Anh
là một đại gia và Iceland vừa viết nên câu định nghĩa lý thú, rằng không phải
đã là đại gia thì anh có quyền làm cha thiên hạ. Xui khiến nhớ về trang sử xưa
của nước Việt đã bao lần dạy cho giặc phương Bắc từng bài học về lễ độ mỗi bận
bọn bành trương hăm he dàn quân ưa lấy thịt đè người. Giặc đến nhà đàn bà phải
đánh, câu nói này e cũng phát sinh từ nguồn cội xa xưa.
Ngày nay thì giặc đang tự tung tự tác ngay ở trong nhà. “Thầy giáo từ nay
chịu tháo giày”. Không thể mang giày mơ làm người Iceland ra sân đá một trận
thật lẫm liệt để đời cho đại gia phương Bắc tái mặt máu. Do đâu nên nỗi? Do thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: “Ngày nào tôi cũng đọc báo để lắng nghe tâm tư của
nhân dân”. Báo ấy chuyên đề về cá độ bóng đá hở? Tâm tư của nhân dân đang hấp
hối mà “ngài” không đọc ra trên mặt báo hử? Ngài cũng như các đấng trung với
đảng hiếu với dân rất dị ứng chuyện phản cảm “Hội nghị Diên Hồng” của tiền
nhân. Tập đoàn của ngài cùng một bộ phận không nhỏ rất không ưa cụm chữ trưng
cầu dân ý. Ở cuộc chơi này quý vị ra sân với thứ đấu pháp “trời không dung đất
không tha”. Quý vị bôi trơn trọng tài biên để họ thôi phất cờ việt vị, quý vị
gạt chân kéo áo đốn ngã người trong vùng cấm địa mà không nghe tiếng còi thổi
phạt đền. Đội khách bị làm tình làm tội đến te tua để nghe quý vị hồ hởi hát
bài Hotel California với ca từ nghịch lý: “Bạn có thể trả phòng bất cứ lúc nào
bạn muốn, nhưng bạn không được phép rời đi”.
Những khán giả phơi nắng đen đúa ngồi trên vòng chảo các sân vận động xuống
cấp cũng hy vọng điều nghịch lý: Có ngày đội tuyển của nước nhà bị phơi áo,
càng bị thủng lưới nhiều phen càng tốt. Cá chết? Lãnh đạo không biết vì răng?
Máy bay rơi rụng? Lãnh đạo chả hiểu nguyên nhân? Ghe thuyền ngư dân bị tàu
Trung quốc đâm vỡ, đánh chìm? Lãnh đạo mặt tỉnh như ruồi trước bao xôn xao ong
ve khắc khoải. Ong ve tủi phận nhớ câu nói của bậc thông thái Albert Einstein:
“Không thể chống lại những thằng ngu, vì chúng quá đông”.
Dân số của Iceland không vượt qua con số 330.000 đã đánh bại anh đại gia gồm
53 triệu dân. Bài học về sự cứng cỏi có quyết tâm của thiểu số vẫn còn chấn
động trong mùa Euro chưa tới hồi ngã ngũ. Đội tuyển Iceland vừa cấy một giấc
mơ, khai thông một con lộ mà những nước nhược tiểu kiểu Việt Nam nên khắc ghi,
học hỏi và trông đợi có ngày được thực hành, dẫm chân theo dấu ấn kia. Muốn
thế, điều trước tiên và duy nhất, nam phụ lão ấu cùng đồng lòng mang giày, đội
tuyển không dưới 10 triệu người cùng vào vai tiền đạo, đá sạch những trái bóng
tăm tối và xuẩn động bay ra khỏi sân cỏ Việt Nam. Hãy chung tay viết nên câu
thoại mới: Còn dân chủ còn mình!
Hồ Đình Nghiêm
