Con gái của Bố!
Đã một tuần lễ trôi qua, kể từ đêm hai bố con mình hầu như thức trắng, mỗi
người ở một nơi mà khoảng cách không gian tính ra dài gần một ngàn dặm đường. Qua
trung gian đường dây điện thoại, bố cảm được nỗi tuyệt vọng của con khi nhìn
những con số nhảy múa trên mặt màn hình máy tính. Ở căn nhà cũ của chúng ta,
nơi con sinh ra và trưởng thành, rồi bay ra khỏi tổ ấm đi xây dựng đời mình, bố
cũng ngồi lặng lẽ trước máy tính, cũng cùng một cảm xúc như con. Vì những con
số đang nhẩy múa ấy, đã không như bố và con mong đợi.
Sự không mong đợi ấy, với bố, tuy là một ngạc nhiên thật khó chịu, nhưng
không đến nỗi khiến bố bị mất thăng bằng tâm lý. Sống đến từng tuổi này, bố đã
nhiều phen trải qua những bất ngờ bi thảm hơn thế, tệ hại hơn thế. Thí dụ như
cái kết bất ngờ của cuộc chiến tranh Việt Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, lúc
ấy con còn đang ở lơ lửng đâu đâu trong vũ trụ mênh mông này.
Với con, bố biết, đó là một biến cố sẽ ghi dấu trong tâm hồn non trẻ của con
như là một trong những sự kiện khó quên của một đời người. Giọng nói sũng nước,
ngắt quãng của con qua điện thoại, vào lúc 2 giờ sáng, với một câu đơn giản “Bố
chưa đi ngủ hả bố?” đã đủ để bố hiểu hết những gì đang diễn ra trong đầu con
lúc ấy.
Cuộc chạy đua vào chức vụ quyền lực nhất hành tinh đã kết thúc. Có một
kẻ thắng. Và tất nhiên, bên cạnh đó có một người thua.
Bố biết, cùng với hàng triệu người, hàng chục triệu người, hàng trăm triệu
người (Mỹ và không phải Mỹ trên thế giới) đêm hôm đó con đã khóc. Không phải vì
kẻ thua. Bố biết điều đó. Nếu nước mắt đổ ra vì một kẻ thua trên đấu trường
chính trị, thì chẳng có gì nhiều để nói. Và hẳn là bố sẽ không có động lực để
ngồi viết lá thư này cho con. Cho cả những người trẻ đã ôm nhau khóc, hay lặng
lẽ ôm mặt tức tưởi một mình như con, đêm hôm đó.
Bố hiểu, nước mắt của con, của những người trẻ cùng trang lứa, đã đổ ra vì
kẻ thắng. Hay nói đúng hơn, vì những lá phiếu của gần 60 triệu cử tri Mỹ đã bỏ
cho ông ta.
Con khóc cho một niềm tin vào sự tốt đẹp của con người, mà nước Mỹ là nơi
sản sinh ra những biểu tượng tốt đẹp nhất, là thành trì kiên cố nhất để bảo vệ,
để xiển dương, nay dường như đã không còn là nước Mỹ mà cả thế giới hướng về
như một vị cứu tinh mỗi khi hoạn nạn.
Có thể con đang tự hỏi con: Tại sao thế?
Bố cũng đang tự hỏi mình:
Một anh trọc phú gặp vận may, cuối đời muốn kiếm thêm một danh vị cho
xứng với sự giàu có (?) của mình, thì có gì mà phải bi thảm hóa vấn đề như thế?
Rà soát lại tất cả những gì xẩy ra từ hơn một năm nay, bố trả lời con – và
cả với chính bố rằng : Đấy chính là vấn đề. Vì chỉ muốn kiếm thêm một
chút danh vọng cuối đời, ông ta đã bất chấp tất cả những chuẩn mực đạo đức tối
thiểu của một con người bình thường: dối trá, bịa đặt, mị dân, khơi dậy những
phần u tối nhất vồn tiềm ẩn trong mỗi con người để họ tưởng rằng ông ta chính
là vị cứu tinh thời đại, chính là sứ thần đến từ trời, và bằng phép lạ trời
trao, ông ta sẽ biến đất nước này thành vĩ đại như nó đã từng vĩ đại (trong trí
tưởng tượng của ông ta và của phần u tối nhất trong mỗi con người).
I am the only one who can fix it!
Con có còn nhớ trong một buổi nói chuyện với cử tri, sau khi chỉ ra những
vấn đề có thật và không có thật của nước Mỹ hiện tại, ông ta đã hùng hồn tự tuyên
xưng như thế. I am the only one who can fix it!
Thời buổi nhiễu nhương thường hay xuất hiện những kẻ giả hình. Như ở Phi
Luật Tân. Như ở nước Anh. Như ở Thổ Nhĩ Kỳ. Và chúng đã thành công trong sứ
mạng tiêu diệt những gì tốt đẹp nhất của nhân loại theo lệnh của quỷ dữ, theo
lệnh của những ước vọng tội lỗi ngàn đời mà mỗi con người chúng ta, chẳng may,
cưu mang từ lúc mở mắt chào đời. Những ước vọng tội lỗi ấy, vốn đã bị trói tay
trói chân nhờ những chuẩn mực luân lý, nhờ niềm tin tôn giáo, nhờ những luật
pháp được đặt ra để ngăn ngừa, để trừng trị nếu một người nào đó để cho phần
thú tính trong mình ngóc đầu dậy làm tổn hại xã hội chung quanh.
Thế nên, cái ý nghĩa biểu tượng đáng sợ nhất của kẻ giành được phần thắng
trong cuộc đua nhơ nhuốc, bẩn thỉu chưa từng có tiền lệ trong lịch sử chính trị
Mỹ, chính là đã khơi mào cho niềm hy vọng phục sinh những gì u tối nhất trong
phần thú của con người bấy lâu nay bị sự công chính, điều thánh thiện thể hiện
qua luân lý, qua tôn giáo, qua luật pháp đè bẹp.
Con biết không! Những người tị nạn Việt Nam mình, mấy chục năm trước đặt
chân lên đất Mỹ, nhiều người may mắn chỉ gặp những người Mỹ đầy lòng hảo tâm,
đầy lòng trắc ẩn sẵn sàng mở rộng vòng tay chào đón những kẻ hoạn nạn phải lìa
bỏ quê hương xứ sở của mình đến đây nương thân, lập nghiệp.
Nhưng vẫn có những người tị nạn Việt Nam khác, chẳng may gặp phải những ánh
mắt rẻ rúng, khinh miệt, thậm chí có những cử chỉ xua đuổi, dọa nạt nơi một số
người bản xứ hẹp hòi, ích kỷ. Sở dĩ họ không dám làm điều gì tệ hại hơn là vì
xứ sở này có luật pháp. Mà nếu họ vi phạm luật pháp thì chắc chắn sẽ phải gánh
chịu hậu quả không hay. Nhờ vậy, chúng ta được sống an ổn, được có cơ hội vươn
lên nơi mảnh đất hợp chủng này.
Con thử tưởng tượng chúng ta là những kẻ chân ướt chân ráo nhập cư nước Mỹ
khi kẻ vừa thắng cuộc tranh cử đang chuẩn bị cầm quyền, khi những luận điệu dối
trá mị dân của ông ta còn tươi rói bên tai những kẻ ủng hộ cho ông ta, khi mà
cảm thức “phục hồi lại một nước Mỹ vĩ đại” đang thừa thắng xông lên trong mọi
ngõ ngách của đời sống thường nhật: công ăn việc làm, sinh hoạt văn hóa xã hội
. . . thì liệu cơ hội cho những kẻ “khốn cùng” này có được bao nhiêu phần may
mắn như chúng ta đã từng may mắn mấy chục năm trước?
Dường như trong những kẻ tị nạn Việt Nam năm xưa, có người chỉ nhìn thấy
phần “Rambo” siêu nhân, sức mạnh nước Mỹ trong những lời “huyên hoang”, “nói
cho sướng miệng” của tay trọc phú, với hy vọng nhìn thấy ông ta “bóp nát” bọn
Trung quốc láo xược, trừng phạt thẳng tay nhà nước độc tài vi phạm nhân quyền ở
Việt Nam. Nhưng, nếu bình tâm lại, người ta sẽ thấy chính sách đối ngoại của
nước Mỹ được đặt ra không phải chỉ bởi vị tổng thống đương nhiệm, mà còn bởi
quốc hội, bởi những tổ chức lợi ích dấu mặt đằng sau sân khấu chính trị, và
luôn luôn với mục tiêu vì quyền lợi nước Mỹ trên hết. Hiếu chiến hay ôn hòa,
mạnh tay hay hòa hoãn, trước hết phải xem nó có đem lại lợi ích cho nước Mỹ hay
không trước đã.
Thế nên, mong đợi điều tốt lành xẩy ra cho đất nước mình bằng cách ủng hộ
một vị tồng thống Mỹ “Rambo”, siêu nhân là một ảo tưởng tội nghiệp.
Để rồi quên đi, hay không nhìn thấy, những hệ quả đáng sợ của một quan niệm
(không phải chính sách, vì sẽ không bao giờ có cơ hội trở thành chính sách) có
tính kỳ thị chủng tộc, màu da, tôn giáo của kẻ đang chuẩn bị nắm quyền ở nước
Mỹ. Gần 60 triệu cử tri bỏ phiếu cho ông ta là những người đã, đang và sẽ sở
hữu vũ khí (giết người) trong tay với chỗ dựa, niềm tin, lý do biện minh là
Hiến Pháp nước Mỹ cho phép họ sở hữu chúng, rằng người giữ chức vụ cao nhất của
chính quyền nước Mỹ muốn họ sở hữu chúng. Điều gì sẽ xẩy ra – khi một kẻ
điên, kẻ cuồng tín, kẻ ganh ăn tức ở, kẻ nhìn người khác chủng tộc đến đây như
là để giành mất công việc béo bở lương cao, chiếm mất chỗ ở được thiên nhiêu ưu
đãi khí hậu hiền hòa, lái những chiếc xe sang trọng sản xuất từ ở những nơi
không phải nước Mỹ, là những kẻ làm cho nước Mỹ không còn vĩ đại như xưa nữa –
lúc nào cũng có sẵn cây súng trên tay.
Trong số 60 triệu người ấy, chỉ cần một tỉ lệ rất nhỏ có tâm trạng bất ổn
như thế cũng đã đủ để đe dọa sự an toàn của 300 triệu người còn lại, trong đó
có con cái những kẻ tị nạn người Việt, những sản phẩm thượng hạng của sự cần
cù, cầu tiến, quyết tâm vươn lên, quyết tâm chăm chỉ học hành và hiện đang may
mắn có được những công ăn việc làm tốt đẹp, làm chủ những căn nhà đắt tiền,
những chiếc xe tiện nghi, những cơ sở kinh doanh, dịch vụ phát đạt khắp nơi
trên đất Mỹ.
Thành quả ấy không đến từ sự may mắn từ trời rơi xuống. Và chắc chắn, không
đến từ kẻ huyênh hoang tự tuyên xưng “I am the only one who can fix it!”.
Trong một xã hội cạnh tranh công bằng, kẻ nào chăm chỉ, kẻ nào thông mình, kẻ
ấy sẽ thành công.
Trên thế giới này, không có chủng tộc nào thông mình hơn, tài giỏi hơn chủng
tộc nào. Chỉ có những môi trường lành mạnh thích hợp cho những bộ óc lỗi lạc
phát triển tài năng của mình. Xã hội Mỹ hiện nay đang chứng tỏ là một môi
trường lành mạnh, là nơi mọi tài năng bất kể chủng tộc, màu da, tôn giáo, đức
tin – đều có cơ hội chứng tỏ chính mình. Chính vì thế, nó thu hút những bộ óc
lỗi lạc đến từ khắp nơi trên thế giới.
Đây mới chính là sự vĩ đại của nước Mỹ, mà không quốc gia nào trên thế
giới có thể cạnh tranh được với nó. Nó vĩ đại vì nó đã giúp cho
những con người vĩ đại trở nên vĩ đại, vì những con người này không thể có được
những thành tựu vĩ đại nếu họ không sinh sống ở nước Mỹ. Một
thanh niên Việt Nam mới 18 tuổi đã trở thành giáo sư phụ tá giảng dạy môn Toán
Học ở một trường đại học lừng danh ở tiểu bang Oklahoma, Hoa Kỳ sẽ không bao
giờ đạt được thành tựu đó nếu em sinh sống ở Việt Nam, ở trên quê hương cha
sinh mẹ đẻ của mình. Và sự thành công ấy đến từ nước Mỹ, của nước Mỹ, chứ không
phải Việt Nam. Vinh dự ấy là dành cho nước Mỹ, chứ không phải “vinh danh tổ
quốc Việt Nam” như báo chí trong nước một dạo làm ầm ĩ về sự kiện này.
Theo bố, khẩu hiệu mị dân “Make America Great Again” chỉ làm cho nước Mỹ kém
đi phần vĩ đại như nó hiện đang được thế giới tôn xưng là vĩ đại. Một căn nhà,
một đất nước làm sao có thể trở thành vĩ đại nếu như nó không thể dung chứa
được thế giới trong căn nhà, trong mảnh đất của mình?
Con hiện làm việc trong lãnh vực phần mềm máy tính, máy điện thoại thông
minh. Bạn bè, thầy cô của con có nguồn gốc từ hầu như khắp nơi trên thế giới.
Vì thế, thành phần tôn giáo những người này cũng rất đa dạng. Nhưng, như con đã
kể với bố, họ đều có cùng một mẫu số chung: niềm đam mê với công việc họ đang
làm, đam mê với những phát minh có thể làm lợi cho toàn thế giới, biến những mã
số vô tri vô giác thành công cụ xiển dương tình yêu, sự bình đẳng, sự sống
chung hòa bình của những dị biệt trong mọi lãnh vực đời sống. Thêm một cái
chung nữa: với những người trẻ đa chủng tộc, đa tôn giáo này, nước Mỹ là điểm
tập họp, là nơi dung chứa, là mảnh đất màu mỡ nuôi nấng niềm đam mê của họ,
giúp họ ngày một điêu luyện hơn trong kỹ năng mài dũa công cụ kỹ thuật đem con
người trên thế giới đến gần nhau hơn trên một mặt phẳng toàn cầu.
Con gái của bố!
Bố hiểu rằng, suốt một tuần lễ nay, con và những người bạn trẻ của con sống
trong một nỗi sợ hãi mơ hồ về sự bất an, về sự nhục mạ có thể xẩy ra bất cứ lúc
nào, bất cứ nơi đâu. Tin tức về những sự kiện người ta hành hung, đe dọa, phỉ
báng lẫn nhau với lý do chủng tộc, tôn giáo, đồng tính xẩy ra dồn dập song hành
cùng với những cuộc biểu tình xuống đường của những người không đồng ý với kết
quả bầu cử ở khắp các thành phố lớn ở nước Mỹ hẳn sẽ khiến con càng thêm cảm
thấy bất an hơn nữa. Con phải nhớ rằng nước Mỹ là nơi ai cũng được quyền nói
lên ý kiến của mình. Và dù thế nào, vẫn còn đó một nền pháp luật nghiêm chỉnh.
Và cho dù những kẻ từ trước tới nay vẫn không hề dấu diếm sự kỳ thị của mình
đối với người da màu, đối với người khác chủng tộc, đã ngang nhiên lái những
chiếc xe tải chạy thẳng vào đám đông người biểu tình cũng không hề có nghĩa là
pháp luật hiện nay của nước Mỹ sẽ nhắm mắt để mặc họ muốn làm gì thì làm. Họ sẽ
bị trừng trị, bất kể vị tổng thống vừa đắc cử là người đã “gây hứng khởi”
(inspired) cho những hành động phạm pháp của họ.
Nước Mỹ không phải chỉ của gần 60 triệu người đã bỏ phiếu cho ngài trọc phú.
60 triệu 300 ngàn người khác đã chính thức bỏ phiếu ngược lại, trong đó có hai
bố con mình. Và đừng quên gần 200 triệu người khác đã không bỏ phiếu, hay chưa
được quyền bỏ phiếu, hay chưa đến tuổi được bỏ phiếu. Đó là bố không tính đến
dư luận của những người công chính sống ngoài ranh giới nước Mỹ. Con số này lớn
hơn rất nhiều.
Love trumps hate. Con thừa biết rồi đấy. Tình yêu luôn luôn chiến
thắng hận thù. Lẽ phải luôn thuộc về đám đông. Con là một người trong đám đông
ấy. Và con, cùng với các bạn của con, sẽ là những người chiến thắng, dù nhất
thời các con cảm thấy mình bị hụt hẫng vì những gì hiện đang xẩy ra.
Cùng với hàng trăm triệu người Mỹ, con hãy tiếp tục chứng minh với những
người muốn “Make America Great Again” rằng, nước Mỹ hiện nay đang vĩ đại vì
những điều nó đang làm, vì nó đã dung chứa được những người như con, con cháu
những kẻ khốn cùng năm xưa, những người như bạn bè thầy cô giáo của con, những
kẻ có nước da đen vàng nâu xám nhưng máu trong tim vẫn mang một màu đỏ như bao
người khác, và vì thế, cùng mang một ước vọng lớn nhất là giữ cho nước Mỹ luôn
là mảnh đất mà cả thế giới hướng về, mỗi khi hoạn nạn.
Làm được điều đó, là con đã tìm lại được sự bình an, không chỉ trong tâm hồn
nhạy cảm của con, mà còn cả trong cuộc sống xã hội của con trên mảnh đất mà,
nếu bố không có cơ duyên đến đây, chưa chắc con được ra đời, nói gì đến những
kết quả của bao nỗ lực bố con mình đã cùng nhau chia sẻ 24 năm nay mà hiện con
đang thụ hưởng.
Cùng nhau, con với bố, mình cám ơn nước Mỹ, cám ơn cả anh trọc phú vừa đắc
cử vì nhờ anh ta, bố con mình mới nhìn ra được nước Mỹ vĩ đại biết là chừng
nào.
T.Vấn
Thành Phố Wichita, tiểu bang Kansas, Hoa Kỳ
Ngày 11 tháng 11 năm 2016 (Ngày Lễ Cựu Chiến Binh Hoa Kỳ)
