Nguyên bản: Fear, Hope and Deportations
Tác giả: Mary Jordan, Kevin Sullivan
và Scott Clement. Hình ảnh: Linda Davidson
(Washingtonpost ngày 18/3/2017)
Dịch: Trần Doãn Nho
(Lời người dịch: Trên các trang mạng cũng như qua các
email, những người ủng hộ Trump và chống Trump vẫn còn tiếp tục tranh cãi nhau,
có khi rất dữ dội, thậm chí đi đến chỗ mắng mỏ nhau đủ điều. Bài báo này cũng
là chuyện chống Trump và ủng hộ Trump, xuất hiện trên một tờ báo được xem là có
khuynh hướng chống-Trump, Washingtonpost. Nhưng khác một điều, nó kể lại một
câu chuyện với những chi tiết rất đời thường, rất cụ thể, rất đơn giản. Nó cho
thấy nước Mỹ vần tồn tại những vấn nạn, mà dù Trump hay Hillary hay một ai khác
– và dù tại vị một hay hai hay ba… nhiệm kỳ tổng thống – cũng không thể giải
quyết được ngay và giải quyết một lần là xong xuôi. Phóng sự này nêu lên một
trong những vấn nạn đó: chuyện di dân. Xin mời.)
(Bà Estes đang xem hình ảnh cũ)
Vào lúc 4 giờ 30 sáng trong một ngày thứ hai lộng gió,
Tamara Estes uống một viên B12 để có thêm năng lực và uống thêm dầu cá để trị
chứng viêm khớp ngón tay. Dù uống thuốc ngủ hàng đêm, bà luôn luôn thức dậy sớm
trước khi mặt trời mọc, sẵn sàng đi làm, một việc làm nhắc nhở về những điều
khiến cho bà tức giận về nước Mỹ.
Bà là tài xế lái xe chở học sinh trên tuyến đường đi ngang
qua khu Bắc Texas, nơi gồm toàn là người Mễ Tây Cơ cư trú bất hợp pháp. Bà đón
khoảng chừng 100 [học sinh là] con cái họ và chở chúng đến các trường công lập
được tài trợ bởi những người Mỹ đóng thuế. Trong đó có bà.
(Gia đình Nevarez, từ trái: con gái, Nevarez (cha),
Rainier (con trai), Reyes (mẹ)
Sống cạnh nhà bà là một gia đình di dân, và khoảng thời gian
trước lúc rạng đông, họ cũng thức dậy khua động ồn ào. Khi người cha rời nhà đi
làm ở một công trình xây cất nào đó, thì bà mẹ chiên trứng và đổ vào món bánh bắp
nóng. Họ đã làm việc ở Mỹ cả hai thập niên chẳng có giấy tờ hợp pháp, nhưng bốn
đứa con của họ được sinh ra ở đây và do đó, là những công dân Mỹ - hay, như
Estes và tổng thống Trump thường gọi, đó là những “đứa bé mỏ neo” (anchor
babies). Đứa lớn nhất, Rainier Corral, 15 tuổi, ra khỏi giường mang theo cặp
sách và hộp kèn trumpet. Cậu ta là một đứa bé rắn chắc nặng 188 pound, chơi cho
đội bóng bầu dục trường trung học, một học sinh xuất sắc muốn theo học ngành cơ
khí tại trường Texas A&M. Gia đình của cậu luôn luôn tin ở vùng đất hứa Mỹ,
nơi họ đã dành dụm đủ tiền để mua một căn nhà riêng và là nơi con cái đi học những
trường tốt. Nhưng bây giờ khi [tổng thống] Trump dọa sẽ trục xuất hàng triệu
người – và ngay cả thay đổi luật vốn đã cho con cái họ quốc tịch Mỹ -, họ rất sợ
hãi.
Trong lúc đó, bà Estes lại tràn đầy niềm hy vọng. Đã nhiều
năm rồi, bà cảm thấy bà đang sống trong một Giấc Mơ Mỹ nghịch đảo, cuộc sống bà
cứ tụt hậu, mà bà tin rằng một phần là do những di dân bất hợp pháp đã lấy đi
những việc làm tốt và khiến bà đóng thuế nhiều hơn. Giờ đây khi Trump hứa hẹn
“lấy lại xứ sở của chúng ta”,bà nghĩ là cuộc sống bà sẽ khá hơn.
Đó chính là lý do chia rẽ họ ngay lúc khởi đầu của kỷ nguyên
Trump: để cho một tổng thống giữ đúng lời hứa với hàng triệu cử tri da trắng
thuộc giai cấp thợ thuyền bầu cho mình như Estes, Trump đe dọa trục xuất hàng
triệu di dân thợ thuyền giống như gia đình ở nhà kế cận.
Những đứa bé mỏ neo
Trên quãng đường 20 dặm đến trạm xe nhà trường, khi lái xe,
bà thường lắng nghe chương trình phát thanh có xu hướng bảo thủ, nơi bà thu lượm
hầu hết tin tức trong ngày. Bà vặn làn sóng 660 AM để lắng nghe Mark Davis, một
xuớng ngôn viên nổi danh ở Texas, ca ngợi Trump, bài bác những kẻ có xu hướng tự
do và khiến cho bà hoài nhớ lại những tháng ngày đẹp đẽ hơn trước đó. Bà nói:
“Tôi mong chúng tôi có thể trở lại thời kỳ khi chúng tôi có thể sống mà không
phải bon chen lo lắng gì.” Bà Estes bây giờ 59 tuổi, ly dị, và kiếm được 24
ngàn mỗi năm. Với bốn ngày nữa mới có lương mới, bà chỉ còn đúng 118,72 đô la
trong trương mục ngân hàng. Số lương mà bà kiếm được hơi quá nhiều để đủ điều
kiện hưởng hầu hết trợ cấp chính phủ, nhưng lại quá ít để mua bảo hiểm sức khỏe
với giá quá cao hàng tháng và những khoản khấu trừ ngoài khả năng. Khi bà bị
gãy cánh tay năm rồi, bà bó lại bằng một thanh nẹp 15 đồng mua ở tiệm thuốc tây
và uống thuốc giảm đau cả tháng.
Theo cách nhìn của bà, đời sống có vẻ dễ dàng đối với những
di dân Mễ bất hợp pháp hơn những người Mỹ da trắng giai cấp công nhân phải đóng
thuế. Khi đời sống của bà trở nên khó khăn hơn, bà tin rằng của cải của những
“kẻ bất hợp pháp” lại tăng lên và bà phải trả giá cho điều đó. [Điều đó] ít làm
bà cay đắng hơn là “những dứa bé mỏ neo”, chúng đuợc hưởng những phúc lợi của
chính phủ, kể cả Medicaid, được đi học trường công và được trợ giúp thực phẩm.
Bà Estes phẫn nộ vì phải trả giá cho tấm lưới an toàn của họ trong khi bà cảm
thấy bà chẳng có gì. Bà nói, “Tôi không thể kéo hoàn cảnh tôi lùi lại thời gian
20 năm trước. Một phần là do lỗi của tôi. Một phần [khác] thì không do tôi.”
Chính phủ Hoa Kỳ đã cấp “quốc tịch do sinh đẻ” (birthright
citizenship) cho những đứa bé sinh ra trên đất Mỹ, bất chấp tình trạng pháp lý
của cha mẹ chúng, ngay từ sau cuộc Nội Chiến [1861-1865]. Quốc hội và các tiểu
bang đã thừa nhận Tu Chính Án thứ 14 ghi vào Hiến Pháp vào năm 1868, chủ yếu là
bảo đảm quyền công dân cho những người nô lệ vừa được giải phóng.
Trên ba thập niên vừa qua, ngoại trừ Canada, các nước có nền
kinh tế phát triển trên thế giới đã bãi bỏ hay hạn chế cấp quyền công dân do
sinh đẻ giữa lúc làn sóng di dân và tỵ nạn tăng cao. Nhưng ở Hoa Kỳ, mọi thứ vẫn
duy trì như cũ. Năm 2014, 7% những trẻ con ra đời ở Mỹ - khoảng 275 ngàn
– là con cái của những người cư trú bất hợp pháp, theo Pew Research Center, một
cơ quan thăm dò dư luận phi đảng phái. Ở Texas, những di dân không giấy tờ chiếm
đến 1/4 tất cả các ca sinh nở được Medicaid tài trợ vào năm 2015 - hơn 54 ngàn
trẻ sơ sinh – theo số liệu từ Sở Dịch Vụ Y Tế Texas (Texas Health and Human
Services Commission). Cái giá phải trả của những người thọ thuế là 116 triệu đô
la. Những người bảo vệ quyền công dân do sinh đẻ cho rằng hội nhập những di dân
dự phần vào cái đã khiến cho Hoa Kỳ trở thành một quốc gia ngoại hạng, và do
đó, phủ nhận quyền công dân của những trẻ con này sẽ tạo ra một số lượng lớn trẻ
sơ sinh sống ngoài vòng pháp luật. [Trong lúc đó], những người chỉ trích thì
cho rằng điều đó sẽ khuyến khích thêm số di dân bất hợp pháp và làm tiêu hao
tài nguyên quốc gia.
(Bà Tamara Estes đang cho gà ăn)
Bà Estes thích thú nghe Trump tấn công tình trạng quốc tịch
do sinh đẻ trong cuộc vận động tranh cử khi ông phát biểu, “Một phụ nữ có thai.
Đợi được chín tháng, bà ta bước qua biên giới, bà ta sinh con ở Mỹ, và chúng ta
phải chăm sóc đứa bé này trong vòng 85 năm. Tôi không chấp nhận điều đó.” Các
thăm dò dư luận cho thấy đại đa số người Mỹ chống đối việc trục xuất hàng loạt,
nhưng những người ủng hộ nòng cốt của Trump tỏ ra rất kiên định về điều đó:
theo thăm dò gần đây của CNN/Kaiser, 55 phần trăm những người da trắng không có
bằng đại học muốn tất cả mọi người sống trong xứ sở này một cách bất hợp pháp
phải bị trục xuất.
Nhìn vào đâu, bà Estes cũng đều được nhắc nhở rằng xứ sở của
bà đang thay đổi. Số ghi danh học ở Texas của những người da trắng giảm xuống
dưới 30%. Học sinh Tây Ban Nha chiếm đa số. [Cơ quan thăm dò] Pew [Research
Center] ước tính hơn 13% các học sinh Texas là con cái của những di dân bất hợp
pháp. Bà Estes muốn có một công việc có lương cao hơn nhưng rất khó kiếm lúc
này đối với những ai chỉ biết nói tiếng Anh. Câu hỏi đầu tiên cho bất cứ cuộc
phỏng vấn tìm việc nào là “anh/chị có biết nói tiếng Tây Ban Nha không?”(Habla
español?). Bởi thế khi Trump bắt đầu nói chuyện về việc trục xuất những di dân
bất hợp pháp, những người vốn “trực tiếp ganh đua với những công nhân Mỹ ở thế
yếu” [theo cách nói của Trump], bà Estes đi tham dự những cuộc vận động của ông
và mang về tấm bảng hiệu quảng cáo cho Trump cắm ngày trước bồn cỏ nhà bà. Bà bắt
đầu được biết với tên “Trump Lady” (Bà Ủng Hộ Trump) trên xe buýt trường do bà
lái, chiếc xe, vào buổi sáng thứ hai này, khi đến gần nơi trạm dừng đầu tiên,
[bà nhìn thấy] một bé gái nhỏ nhắn thu mình trong chiếc áo choàng xám với chiếc
cặp sách sau lưng, nói bằng tiếng Anh với bà mẹ chỉ biết nói tiếng Tây Ban Nha:
“Con yêu mẹ!”
Trong vòng hai tiếng đồng hồ, bà Estes đón khoảng vài chục học
sinh. Trên những ghế ngồi ngay sau lưng bà, bọn chúng trò chuyện với nhau bằng tiếng
Tây Ban Nha, thứ ngôn ngữ mà bà không hiểu. Bà cảm thấy lòng sôi sục giận về những
đồng tiến thuế mà bà phải đóng để trả cho việc học hành của chúng. Nhưng tính
bà vốn yêu thích trẻ con, vả bà không muốn bị mất việc làm. Cho nên, [dằn lòng
] bà mỉm cười và nói một câu vốn được lập đi lập lại nhiều lần:
“Nhớ cẩn thận khi bước xuống xe. Chúc tất cả các em một ngày
tốt đẹp.”
Giá cả và đóng góp
Khi bà Estes bắt dầu đi làm, Rainier đang ở trong bếp nhà
bên cạnh, kiểm tra điện thoại xem có tin tức gì mới không. Mẹ cậu, chị Azucena
Reyes, 34 tuổi, hỏi cậu bằng tiếng Tây Ban Nha trong khi đang làm món trứng
trên bếp: “Có uống cà phê không con?” “Không, mẹ,” cậu trả lời bằng tiếng Anh,
trong lúc đẩy cốc cà phê đi để xem tin tức của trang mạng “Young Turks” trên
YouTube, nhìn thấy tựa đề nổi bật: “Đội Trục Xuất của Trump đã ra quân.”
Rainier ra đời 4 tháng sau khi chị Reyes, lúc đó [là một cô gái] 18 tuổi, nhập
cảnh Hoa Kỳ bằng một hộ chiếu du lịch, hy vọng mang lại cho đứa con chị một đời
sống tốt đẹp hơn đời sống mà cậu sẽ phải có trong một thành phố nhỏ nghèo nàn ở
Durango, Mexico. Cậu luôn luôn cảm thấy mình là một người Mỹ hoàn toàn, chẳng
khác gì với những bạn da trắng cùng lớp. Nhưng bây giờ, trong cái quận hạt đã bầu
cho Trump đến 83%, bỗng nhiên, cậu nghe người ta nói như tát vào mặt: “Cút về xứ
mày đi” hay “Đi cắt cỏ
đi.”
Tiếng đồn trục xuất lan khắp. Một người bạn nói với Reyes rằng
những viên chức trục xuất đã bắt người tại chợ Walmart. Những người khác thì
nói việc đó xảy ra ở một tiệm khác. Hay tại các rào chắn ngoài đường. Toàn gia
đình bây giờ ở nhà thường xuyên hơn nhưng hôm qua vẫn đi nhà thờ, nhập cùng với
cả 1400 người khác tại một thánh lễ công giáo sử dụng tiếng Tây Ban Nha. Vị
linh mục của họ nói có nhiều người hơn đã bỏ đi lễ, sợ rằng các viên chức đặc vụ
liên bang có thể đang giám sát nhà thờ. Chị Reyes cũng lo lắng nhưng chị nói chị
và gia đình chị đồng ý cho phỏng vấn về câu chuyện vì họ muốn người ta hiểu rõ
hơn những người di dân vốn đang bị đe dọa trục xuất. Chị nói, giữa quá nhiều “sự
bất trắc và sợ hãi, tôi hy vọng chúng tôi có thể làm một số điều tốt.”
Đối với Rainier, những gì đang xảy ra thật không công bằng.
Người Mỹ thuê những người bất hợp pháp xây nhà cho họ, gặt hái mùa màng cho họ,
cắt cỏ vườn tược cho họ, rửa chén đĩa cho họ. Họ cảm thấy hạnh phúc khi làm những
việc nhọc nhằn, lương thấp chẳng ai muốn. Bù lại, họ thích được sống không sợ
hãi vì phải bị trục xuất. Rainier tin rằng những gia đình giống như gia đình cậu
đang là nguyên nhân cho những vấn đề mà họ không tạo ra. Cậu nói, “Hầu hết
trong số họ là những người bình thường đang cố tìm cách có một đời sống tốt đẹp
hơn. Trục xuất những người có hồ sơ tội phạm thì không sao. Còn trục xuất những
gia đình không làm điều gì sai trái thì là chuyện khác.”
(Rainier đang chơi đàn)
Tổng thống Trump lý luận rằng những di dân bất hợp pháp cướp
công ăn việc làm của những người công nhân Mỹ, hạ thấp tiền lương của họ và là
gánh nặng cho chính phủ. Các nghiên cứu xác nhận điều này có phần đúng, ít nhất
là trong ngắn hạn. Năm rồi, một cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng do “National Academìes
of Sciences” thực hiện tìm thấy rằng những công nhân không giấy tờ có thể hạ thấp
luơng bổng chút ít đối với loại công việc ít đòi hỏi kỹ năng. Nhưng cuộc nghiên
cứu đó cũng cho thấy “từ ít đến chẳng có hiệu quả tiêu cực nào trên lương bổng
nói chung và trên công việc của những người công nhân Mỹ trong dài hạn.” Cùng một
nghiên cứu cho thấy rằng những di dân mới đến là gánh nặng cho những người trả
thuế, nhất là chi phí giáo dục con cái họ. Nhưng những đứa trẻ này, và con cái
của họ về sau, không những đã bù vào khoảng chi phí đó, mà còn đóng thuế cho tiểu
bang và cho các chính quyền địa phương nhiều hơn là các dịch vụ mà họ thụ hưởng.
Hầu hết những nhà kinh tế không quy cho những di dân bất hợp pháp về sự suy đồi
của giai cấp công nhân Mỹ. Họ lý luận rằng những di dân đó làm gia tăng tài sản
quốc gia bằng cách trám vào những việc làm lương thấp không ai muốn, góp phần hạ
thấp giá cả của nhiều hàng hóa và dịch vụ.
Cha mẹ của Rainier đã nhiều năm làm công việc lau chùi nhà cửa,
làm công nhân trong một nhà máy keo dán, lắp đặt phòng tắm, lót gỗ chân tường.
Bốn năm trước, họ thu góp tiền tiết kiệm mua một căn nhà nhỏ bị nhà băng kéo,
trả 40 ngàn đô la tiền mặt. Bây giờ họ trả thuế tài sản 1,400 đô la hàng năm. Họ
khai thuế lợi tức liên bang khoảng chừng 30 ngàn nguyên năm, bao gồm cả phần tiền
giữ lại cho An Sinh Xã Hội và Medicare - những phúc lợi mà có lẽ họ không bao
giờ nhận được. Tính trên toàn quốc, những di dân bất hợp pháp trả khoảng chừng
11,7 tỷđô la hàng năm thuế lợi tức tiểu bang và địa phương, thuế mua bán và thuế
tài sản, kể cả 1,5 tỷ ở Texas, theo số liệu của cơ quan “Institute on Taxation
and Economic Policy.” Và hơn 4 triệu người không có số An Sinh Xã Hội - hầu hết
đều là di dân bất hợp pháp - nạp thuế lợi tức liên bang sử dụng số “Individual
Taxpayer Identification” (Căn Cước Thuế Cá Nhân) do “Sở Thuế Liên Bang” (IRS) cấp
phát.
Gia đình Rainier đã cố gắng hợp pháp hóa tình trạng di dân của
họ trong vòng hai thập niên qua. Từ năm 1997, cha cậu, Nicolas Nevarez, 38 tuổi,
đã nạp đơn xin cấp một thẻ thường trú nhân xuyên qua thân phụ mình, một công
nhân bất hợp pháp được cấp quốc tịch theo chương trình ân xá 1986 của tổng thống
Reagan. Năm ngoái, chính phủ Hoa Kỳ phát hành chỉ 801 giấy thị thực nhập cảnh
thuộc diện của anh - một người lớn Mễ có gia đình, con của một công dân Mỹ -
trong một danh sách chờ hơn 240 ngàn người. Luật sư của Nevarez bảo anh phải
kiên nhẫn. Nevarez nói, “Tôi cố gắng làm đúng thủ tục mọi việc. Nhưng đã 20 năm
nay rồi mà?” [không thấy kết quả]
Nevarez và Reyes không có bảo hiểm sức khỏe và thường lo sẽ
bị bệnh, mặc dầu con cái họ lại được hưởng Medicaid. Khi Rainier cần mổ đầu gối
năm rồi, cậu được bao trả toàn bộ chi phí. Cha mẹ cậu nói cậu nên xem trọng cơ
hội mà cậu có khi sống ở Hoa Kỳ - và cậu đã nghe lời. Nhưng cậu không biết làm
sao để trả tiền học đại học, cho nên, cậu nghĩ đến chuyện đăng ký vào quân đội
Mỹ ngay sau khi hoàn tất trung học. “Đó là xứ sở tôi và tôi muốn phục vụ,” cậu
vừa nói vừa xách hộp đựng kèn và cặp sách rồi đi học.
Tụt xuống từ giai cấp trung lưu
Sau khi chấm dứt chuyến đưa đón sáng, bà Estes đậu chiếc xe
buýt vàng và bấm giờ nghỉ. Lúc đó là 9 giờ sáng. Chuyến chiều bắt đầu vào lúc 2
giờ 30. Quá tốn xăng lái đi lái về, bà phải ngồi đợi [hơn 5 tiếng đồng hồ]
trong chiếc xe Honda của bà đậu trong bãi đậu xe, không được trả đồng lương
nào.
Bà ăn một cái bánh nướng xốp lấy ra từ cái túi nhựa và lắng
nghe đài phát thanh, nơi Mark Davis ca ngợi tuần lễ đầu tiên của tổng thống
Trump sau khi nhậm chức. Estes nghĩ rằng Trump đã có một khởi đầu tuyệt đẹp. Bà
muốn chào mừng vị tân tổng thống khi ông phát biểu trong bài diễn văn nhậm
chức rằng “Những người đàn ông và đàn bà bị lãng quên của xứ sở chúng ta sẽ
không còn bị quên lãng nữa.” Bà có cảm tưởng như thể Trump đang nói trực tiếp với
chính bà.
Estes sinh trưởng ở Dallas, trong một ngôi nhà lớn có hồ
bơi. Bà có cả con ngựa riêng của mình. Mẹ bà chết khi bà mới lên 4, nên bà sống
với cha, chủ một tiệm kinh doanh nhỏ thường lái chiếc xe Thunderbird màu
đỏ có thể mở mui (convertible). Nhưng rồi ông mất khi bà lên 19. Bà vội vàng lập
gia đình, có hai con và ly dị lúc 26 tuổi. Bà đã làm nhiều việc trong cuộc đời
mà được trả lương càng ngày càng ít. Bà đã từng là kỹ thuật viên mổ (scrub tech)
ở một bệnh viện, một giao dịch viên chuyên giao các bản thiết kế nhà cửa cho
thiết kế viên, một tài xế đưa đón khách đi sòng bạc. Mấy năm trước đây, bà chuyển
về ở vùng bắc Dallas, nơi bà có thể mua một căn nhà nhỏ trên một mảnh đất rộng
2 acre tách ra từ một dải đất rộng của những cánh đồng lúa mì.
Bây giờ, ở tuổi [gần] 60, là người đã từng được nuôi nấng
trong tiện nghi của một gia đình thượng lưu, bà hiện sống trong nỗi căng thẳng
của một công nhân. Bà tiếc là đã không đi học đại học và trở thành một bác sĩ
thú y. Qua đài phát thanh, bà nghe rằng những việc làm tốt dành cho những người
chỉ có bằng trung học đã vì toàn cầu hóa và tự động hóa đánh cắp: đó là Trung
Quốc và người máy. Bà biết rằng phải cần nhiều thời gian để Trump mới có thể
mang công ăn việc làm trở lại. Nhưng bà rùng mình khi thấy ông tiếp thục
thực hiện lời hứa là đuổi cổ những “người bất hợp pháp”. “Họ sẽ ra khỏi chốn
này hết sức nhanh,” Trump nói tại một cuộc vận động tranh cử vào tháng 9 năm
2015, trong khi Estes và 20 ngàn người khác reo hò cổ vũ. Bà cũng cảm thấy
khoan khoái khi có một tổng thống rốt cuộc đang nói về “những đứa bé mỏ neo.”
Hầu hết những học giả luật đều nói rằng thu hồi quyền công
dân do sinh đẻ (birthright citizenship) sẽ cần một tu chính án khác, một tiến
trình phức tạp đòi hỏi sự chuẩn thuận của 2/3 thành viên hai viện quốc hội và sự
phê chuẩn của ¾ tổng số các tiểu bang. Tuy nhiên, Trump, đã đề xuất một cách
đơn giản là thách đố sự biện giải hiện hành [luật quốc tịch] tại tòa án.
Theo ông, qua lời phát biển trong một lần đi vận động, “Một số luật sư rất,
rất giỏi” tin chắc rằng con cái của những di dân không giấy tờ là “không có quốc
tịch Hoa Kỳ.”
Vào tháng 1, dân biểu cộng hòa (bang Iowa) Steve King tái giới
thiệu Đạo Luật Quyền Công Dân Do Sinh Đẻ (Birthright Citizenship Act), theo đó
quốc tịch chỉ được cấp cho một đứa bé nếu ít nhất một trong hai cha mẹ đã là
công dân Mỹ, hoặc là một thường trú nhân hợp pháp hay một người không phải công
dân nhưng phục vụ trong quân đội Mỹ. Một số viên chức Texas đã theo đuổi một
phương pháp kín đáo (backdoor approach) nhằm cắt phúc lợi cho những đứa trẻ có
cha mẹ bất hợp pháp bằng cách giới hạn những hình thức nhận dạng phụ huynh các
em sẽ chấp nhận khi phát hành giấy khai sinh. Một khi không có giấy khai sinh,
một đứa trẻ không thể chứng minh quyền công dân và do đó không tiếp cận được với
các phúc lợi của chính phủ.
Sau khi những phụ huynh Mễ và Trung Mỹ kiện ở tòa án liên
bang, những viên chức Texas năm ngoái đồng ý thừa nhận thêm nhiều hình thức nhận
dạng, bao gồm những thẻ căn cước bầu cử ở Mễ Tây Cơ – nhưng chỉ sau khi hơn một
ngàn trẻ sơ sinh đã bị từ chối giấy khai sinh, theo lời Jennifer Harbury, một
luật sư làm việc với Texas Rio Grande Legal Aid. “Phe chống di dân rõ ràng là rất
được khích lệ,” Harbury nói.
Ngồi trong xe, Estes đổi sóng qua đài 820 AM, nơi Rush
Limbaugh đang lên giọng: “Di dân là lý do chính khiến cho Donald Trump đắc cử.
Người ta đang ca ngợi những cuộc bố ráp [di dân] do ICE thực hiện.” (Ghi chú của
ngưòi dịch: ICE=Immigration and Customs Enforcement/Cơ quan Cưỡng Chế Hải Quan
và Di Dân).
Giống nhau nhưng quá xa nhau
Vào lúc bà Estes chấm dứt tuyến đường lái xe và trở về nhà,
mặt trời đã lặn hẳn. Đèn xe chiếu sáng cả căn nhà nhỏ của bà, và những con chó
bắt đầu sủa vang. Bà có nuôi thêm chó Doberman (một loại chó Đức) để kiếm thêm
tiền.
Ít phút sau, anh Nevarez cũng lái xe vào nhà.
Công vệc hàng ngày đều đặn tương tự nhau ở cả hai ngôi nhà
tiền chế nhỏ này, nằm trên một con đường phẳng lót nhựa đi vào vùng đồng cỏ Bắc
Texas. Cả hai gia đình đều nuôi gà và chó, làm việc suốt ngày với số lương ít ỏi
và đi nhà thờ cầu nguyện vào mỗi Chúa Nhật. Cả bốn năm nay, những người láng giềng
đó hiếm khi trò chuyện với nhau. Có lần, Nevarez và một số di dân Mễ giúp Estes
đào một huyệt mộ cho một trong những con chó của bà. Bà tỏ ra có chút thân thiện.
Nhưng rồi tấm bảng hiệu quảng cáo cho Trump xuất hiện trên bãi cỏ trước nhà bà
khiến họ mỗi ngày mỗi cách xa nhau thêm.
Tại bàn ăn trong bếp, Rainier, mới tập điền kinh xong, nhai
ngấu nghiến bốn cái “enchiladas” (bánh bắp nhân thịt). Cha cậu ăn ít miếng. Anh
ta mệt và chẳng muốn nói nhiều. Anh ta suốt ngày đứng trên cái thang cao 30 bộ,
lắp cửa cho những ngôi nhà. Tóc anh lấm tấm bột mạt cưa. Ở nhà kế bên, Estes
đang ở trong bếp, quá mệt không nấu ăn nổi. Thỉnh thoảng, bà ăn một ít miếng
phô-ma sau khi làm một số việc lặt vặt buổi chiều. Nhưng khi bà kiểm tra tủ lạnh,
chẳng còn gì trong đó. Bà chán nản buông mình xuống ghế. Bà nói rằng sự chống đối
của bà đối với những “kẻ bất hợp pháp” không phải là chuyện cá nhân. Bà nói khi
bà cần giúp một việc gì quanh nhà, những người láng giềng Tây Ban Nha sẵn sàng
giúp trước khi “những người láng giềng da trắng của tôi giúp.” Bà nói bà không
muốn những đứa trẻ trên xe buýt của bà nghĩ rằng bà là kẻ vô lương tâm khi bà ủng
hộ những cuộc bố ráp bắt người để trục xuất. Nhưng bà nói một cái gì đó cần phải
thay đổi.
Bà bật truyền hình. Bà đã thu lại 8 giờ trực tiếp truyền
hình buổi lễ nhậm chức từ kênh C-SPAN [của tổng thống Trump] và một phim tài liệu
dài hai giờ về Trump từ kênh “Lịch Sử”, bây giờ mới bắt đầu xem.
(Trong buổi lễ,] Trump lớn tiếng: “Họ là những kẻ thất bại.
Họ là những đứa trẻ con!”
Bà cười. Chắc chắn là ông ta đang pha trò.
Giọng oang oang của Trump vang lên trong căn nhà nhỏ của bà:
“Giai cấp công nhân sẽ đánh trả lại!”
Bà thốt lên: “Đúng vậy, đúng vậy!”
TDN (24/3/2017)
