Thiếu nữ trong thành nội
dinhcuong
Huế, từ bao giờ vẫn nổi tiếng về vẻ trầm mặc, cổ kính. Nơi đó đã sinh ra,
lớn lên những người con thông minh, sắc sảo, những ngườì con làm nên Huế đởm
lược, những người con của miền đất anh hùng.
Huế cũng là nơi tôi bỏ đi vào một buổi chiều mưa dầm sùi sụt. Tôi bỏ Huế đi
như em đã bỏ tôi đi xa ngái. Nhưng Huế, là nơi tôi sẽ trở về, dù tôi biết không
còn em tóc dài, mắt sáng, ngấn cổ cao nôn nao chờ đón tôi ở đó.
Mùa hè tôi trở lại Huế. Đứng trên bờ sông Hương nước vẫn lặng lờ. Nhưng Huế
thương, Huế nhớ nên Huế vẫn nhận ra tôi, vẫn dang đôi cánh tay thần thoại ôm
xiết tôi vào lòng. Bởi vì tôi là một nửa đứa con của Huế, cho dù tôi đã bỏ Huế
đi từ nửa thế kỷ mịt mù cơn mưa thuở trước.
Nước sông Hương tôi từng rửa mặt nên khi trở về đây, đứng với Huế tôi nghe thấy
được mùi Huế qua một điệu hò. Hò mái đẩy vời vợi nhớ thương vẳng lên từ dưới
một mui đò. Nhưng khi tiếng chèo quẩy chụp từ bến đò Thừa Phủ đưa người qua
sông tôi nghe còn buồn hơn cả một điệu hò buồn bã Huế.
Hình như gương mặt Huế lúc nào cũng buồn với tôi. Cái buồn sập sận dưới chân
cầu Trường Tiền theo gió xông lên thoảng mùi vị Huế. Mùi tóc em gội bồ kết. Mùi
dịu dàng trên đôi môi thơm Huế. Mùi em líu lo như chim hót khi mình gặp lại
nhau. Và mùi em từ tốn, ngọt ngào khi chia tay anh.
Đập Đá là nơi mình từng gặp nhaụ. Nhưng Đập Đá bên kia là Vĩ Dạ cũng là nơi
để mình chia biệt. Khi em bỏ tôi đi, làm sao em thấy được Huế tối tăm trong
lòng tôi một cơn mưa mịt Huế.
Huế có mùi tím than nên Huế có cả màu tím Huế, cái màu não nùng tím, biền
biệt tím mãi đâu. Những cuộc tình thơ mộng thuở nào của chàng trai Quốc Học và
thiên hương Đồng Khánh giờ tím tận phương nao. Và rồi vì em cũng tím mãi đâu để
Huế một mình tím lịm bởi vết chém tàn bạo của chiến tranh.
Những ngưòi con Huế dưới hình thù của một người lính âm thầm đi chiến đấu và
chết vô danh ngoài mặt trận.
Huế của tôi buồn đến vậy hay sao?
Huế ngồi dưới gốc buồn thiu thít. Cây tre còn trẻ đã phong trần. Lá bay
theo gió mười phương thổi. Tản mạn như người buổi chiến tranh.
Quê khóc giùm anh hùng mạt vận. Mùa mưa gục ngã ngoài chiến trường. Mảnh
hồn tan tác bay về núi. Sống lẫn vào trong nỗi nhớ thương.
Huế xa vắng đến thế sao?
Một đời anh chắc chẳng bao giờ tìm ra nổi Huế
Bở sinh ra chân anh đã có những con đường
Những con đường mọc ra những đóa hướng dương
Chở súng đạn ra ngoài mặt trận
Sau chiến tranh những trận đánh đều trở nên luộm thuộm
Người ta cất các chiến cụ và những cuộn băng trong các viện bảo tàng
Anh trở về ước mơ tàn tạ dưới chân
Ngó ra Huế chút Huế cũng đành hanh xa vắng.
Huế buồn rứa đó.
Hòa bình tôi trở lại Huế. Ban đêm đứng một mình trên hành lang Thành Nội tôi
như còn sờ được những nếp nhăn của Huế. Cảm nhận được Huế gìà như chuyện cổ
tích. Tôi nghe Huế khóc. Lịch sử Huế từ bao giờ vẫn nằm trên những trang bìa
buồn.
Cũng ban đêm của một đêm nồng nã cơn mưa hè ở bãi dâu, tôi ngửi được mùi máu
của Huế. Từ đó tôi lờ mờ nhìn thấy lại Huế bị trói thúc ké. Người ta xâu Huế
bằng những cuộn dây thép gai, dẫn Huế ra pháp trường, xử tử Huế bằng trăm bằng
ngàn nhát cuốc. Huế bể đầu nứt sọ, theo máu ngã xuống. Người ta chôn Huế cạn
nhách dưới những hầm hố bầm dập Huế.
Huế của ngày ấy bị trói thúc ké bằng những cuộn dây thép gai
Và bạo lực được viết bằng những nhát cuốc
Để câu mái đẩy khóc thành câu đứt ruột
Nước mắt khô chan trên mỗi mảnh đời.
Hòa bình tôì trở lại Huế. Huế không còn căm phẫn hay cuồng nộ như thời máu
lửa chiến tranh. Bên Gia Hội tôi cảm thương Huế trầm lặng ngồi dựa lưng vào
những con thuyền nằm phơi bụng như chén úp dưới những bãi.cát dài. Những con
sóng đập vào bờ đã trở nên êm ả dịu dàng, nhưng những mảnh vỏ ốc thì lạ mặt từ
bao giờ.
Từ đại dương nhìn xuyên qua vỏ ốc tôi đã thấy gì? Huế vẫn trầm mặc, cổ kính.
Thành quách, lăng miếu vẫn buồn bã rêu phong. Những tiếng chèo trên bến đò Thừa
Phủ vẫn làm khách qua đò gợn lên những cơn sóng u hoài, não nuột..Huế buồn từ
ngàn xưa nên những câu hò dù vui vẫn nghe ra nức nở.
Hòa bình tôi trở lại Huế. Huế nhọc nhằn hỏi tôi về để làm gì. Bằng giọng quê
Huế xưa, tôi cung kính, nhỏ nhẹ nhưng nghiêm trang nói tôi về Huế để viết nên
một bài hát “Cưới Huế”.
Tuy trầm mặc thiêm thiếp sương đêm, Huế già cỗi khàn giọng cũng gắng gượng
cất tiếng hát cùng tôi:
Tôi xa Huế lâu rồi. Như đã xa người.ôi. Mấy chục năm xa quê. Mấy chục
năm nhớ Huế. Những lúc ngó mây trời. Huế mọc trên lưng tôi. Những lúc dưới
trăng ngồi. Huế tựa bờ vai tôi.
Tôi xa Huế lâu rồi. Nhưng khó quên người ơi. Nhớ thuở ai đi mô. Cũng
hoài mong về nớ. Những lúc nắng trên đồng. Huế duỗi ra mênh mông. Những lúc
thấm mưa dầm. Huế lụt ở trong tôi
Từ sông Hương tôi ngược lên núi Ngự. Qua cửa Thượng Tứ, duyên ngưọc về
Kim Long. Nương theo bờ sông nghe câu hò Vân Lâu:
Ai ngồi ai câu ai sầu ai thảm. Ai thương ai cảm ai nhớ ai trông. Đưa câu
mái đẩy. Tôi thương Huế của tôi…
Phan Ni Tấn
