Một người bạn nói: ông là người Việt, sống ở ngoại quốc, hiểu
cả người Việt lẫn người nước ngoài, nên làm một cẩm nang cho những du khách muốn
thăm viếng Việt Nam.
Mới đầu, thấy đó là một ý hay. Làm thử vài trang dưới đây,
không biết có nên làm tiếp không, không biết có giúp gì cho du khách để hiểu VN
hơn hay không.
- Nếu ăn tiệm, thấy ngon, đừng khen. Người ta sẽ tăng giá gấp
hai.
- Mua hàng, phải trả giá. Trả giá bao nhiêu cũng hớ. Nhưng
nên an ủi: có người còn hớ hơn mình.
- Để quên iPhone hay ví tiền, đừng quay trở lại, hỏi có ai
lượm được không. Bạn đang ở VN, không ở Nhật.
- Đi đường, chỉ nên đeo nhẫn hay đồ trang sức giả. Có thể bị
mất ngón tay, nhưng không mất nhẫn... thật.
- Đừng lễ phép, chào hỏi, cám ơn, xin lỗi. Đó là dấu hiệu của
người yếu. Không có chỗ sống cho người yếu trong một xã hội toàn những người
hùng.
- Nếu mất giấy tờ, khi khai báo, phải biết điều. Người công
chức ngồi trước mặt bạn đã tốn nhiều tiền mới được ngồi đó. Hãy giúp họ thu lại
số tiền đã bỏ ra đầu tư. Đơn của bạn cũng chẳng có ai xét, nhưng nếu biết điều,
đỡ mất công chờ đợi.
- Khi có người hỏi: có biết bác Hồ không, đừng kể lể những
điều bạn biết về ông Hồ qua Wikipedia. Khổ lắm, biết rồi, nói mãi. Người ta chỉ
nhắc khéo bạn đã quên chi tiền.
- Gặp một người lần đầu, cứ nói: chào tiến sĩ. Rất hiếm người
không phải là tiến sĩ. Hay ít nhất phó tiến sĩ, nhưng người Việt không thích
làm phó cho ai cả.
- Nếu gặp một ông tiến sĩ có trình độ thấp hơn học sinh tiểu
học, đừng ngạc nhiên. Có thể ông ta chưa học xong tiểu học.
- Nếu người ta đưa một tờ giấy khổ lớn, chằng chịt những chữ,
đừng nghĩ đó là một thực đơn. Đó là một danh thiếp, liệt kê bằng cấp, chức vụ...
- Đừng hỏi chức vụ này nghĩa là gì, bằng cấp kia của trường
nào. Chính đương sự cũng không biết.
- Nếu muốn tơ lụa hay đặc sản Việt Nam làm kỷ niệm, đừng mua
tại chỗ, vác nặng mệt xác. Chờ khi về, mua trong một tiệm Tàu cạnh nhà.
- Đừng làm gì, nói gì, nếu không muốn bị phiền phức. Nên nhớ
ở nước bạn, người dân có quyền làm bất cứ điều gì luật pháp không cấm; ở Việt
Nam chỉ có quyền làm những gì luật pháp cho phép.
- Đừng làm gì, ngay cả khi luật pháp cho phép. Nhiều người ở
tù mọt gông vì tưởng luật pháp làm ra để áp dụng.
- Muốn biết ai thuộc giai cấp nào trong xã hội, nên nhìn
móng tay họ. Câu nói nổi tiếng: tôi làm thối móng tay mới xây được nhà cửa. Nếu
thấy ai có móng tay thối, nên bày tỏ sự kính trọng. Đó ít ra là một chủ tịch
xã, chủ một dinh cơ, lớn gần như dinh Tổng thống Mỹ.
- Nếu bạn thấy một người diện complet, cà vạt trong khi trời
nóng như lửa, nói những câu ngớ ngẩn khiến thiên hạ ôm bụng cười, đừng nghĩ đó
là những anh hề. Đó là những đỉnh cao trí tuệ loài người, đang mô tả một thiên
đường XHCN trong tương lai.
- Đừng ngạc nhiên khi thấy một người làm 100 dollars mỗi
tháng, xài iPhone trên một ngàn đô, xe hơi trên trăm ngàn. Tại sao không? Why
not?
- Thấy hàng trăm người tụ tập ồn ào, đừng nghĩ họ biểu tình
đòi nhân quyền hay tranh đấu cho môi sinh. Họ đang tranh nhau chỗ trong một tiệm
McDonal’s, Starbucks.
- Thấy hàng ngàn người ngoan ngoãn xếp hàng cả buổi, đừng
nghĩ họ chờ vào thư viện, coi triển lãm... Họ chờ giờ mở cửa H&M hay GAP.
- McDonald’s, H&M... đối với bạn là những tiệm bình dân,
ăn cho mau, mặc cho tiện trong khi lao động tốt. Với người Việt, đó là những
nơi sang trọng, dấu hiệu của thành đạt. Cái gì dính dáng tới ngoại quốc cũng
sang trọng. Chụp được cái hình nằm chờ trước cửa H&M là bằng chứng bạn thuộc
thành phần ưu tú trong xã hội.
- Nếu thấy một người quỳ gối, hôn chân một người khác, người
quỳ gối là người Việt. Vì không thể có chuyện ngược lại. Đó là một hành động
vinh quang, nếu người ngoại quốc là tỷ phú. Là một niềm hãnh diện, nếu người
ngoại quốc là…. người ngoại quốc.
- Thử nêu tên Mandela, Gandhi: nhiều người trẻ nghĩ đó là một
hiệu quần áo Tây, và hy vọng có ngày mở tiệm ở VN để được xếp hàng chầu chực.
Nhưng họ sẵn sàng kể cho bạn tất cả những giai thoại về thần tượng Jack Ma, một
thương gia Tàu trở thành tỷ phú nhờ cấu kết với nhà nước, bán hàng giả.
- Đi Air VN, nếu chờ quá một giờ trước W.C, đừng nghĩ có người
táo bón bên trong. Nhân viên hàng không đã khóa cửa để lấy chỗ chở đồ lậu.
- Tại sao nhiều người Việt, kể cả người có chức sắc, bị bắt
vì ăn trộm ở các cửa hàng nước ngoài? Bởi vì họ biết xài, biết hàng hóa ngoại
quốc có phẩm chất.
- Tại sao ở Nhật có những bảng lớn, viết bằng tiếng Việt,
nơi công cộng: "Ăn cắp là xấu"? Bởi vì ngày nay tiếng Việt được dùng
tại khắp nơi trên thế giới.
- Bạn thắc mắc: tại sao phải để 10 dollars vào sổ thông hành
khi qua hải quan. Sự thực, không bắt buộc phải để 10 dollars. Người ta bịa đặt
ra để nói xấu chế độ. Hai mươi đô cũng được. Nhưng chuyện đó là chuyện giữa người
Việt. Bạn không cần làm. Người Việt giỏi bắt nạt nhau, nhưng rất nể người ngoại
quốc.
- Bạn nghe thường xuyên chữ "đéo". Đừng tra từ điển.
Chỉ nên biết đó là một chữ rất thơ mộng, rất lịch sự, trang nhã. Nếu không, tại
sao họ xài trong bất cứ cơ hội nào?
- Muốn băng qua đường, đừng chờ xe cộ ngưng lại. Cứ nhắm mắt
lao đầu đi. Nếu gặp tai nạn, biết ngay. Đây cũng nằm trong chiến dịch bôi xấu
chế đô. Chuyện có người băng qua đường mà KHÔNG bị thương tích hay mất mạng xảy
ra mỗi ngày, tại sao không báo nào loan tin? Vả lại, theo triết lý Đông phương,
chết sống là số mệnh.
- Tại sao ở VN có nhiều nơi dành cho Tàu, cấm người Việt? Bởi
vì nếu cho người Việt vào, đâu còn là khu Tàu?
- Tại sao thí mạng hàng triệu người, nói là để tranh đấu cho
độc lập, ngày nay nước Việt thành nước Tàu? Bởi vì, khi tranh đấu, không ai nói
rõ là dành độc lập cho ai, cho người Việt hay người Tàu.
- Người ta nói nước Việt đang trở thành Tàu? Đó là tuyên
truyền để chống phá chế độ. Trên thực tế, người Việt vẫn đông hơn người Tàu.
Trên TV, thỉnh thoảng vẫn có những chương trình văn hóa Việt Nam. Lố lăng thực,
lai căng thực, nhưng Việt Nam.
- Tại sao người Việt chặt hết cây, phá hết rừng để gây lũ lụt,
nhà trôi, người chết ngập đồng? Bởi vì gỗ bán được giá.
- Tại sao khi đốn rừng, người ta không trồng cây để thay,
như ở các nước khác? Bởi vì người Việt không ngu như thiên hạ. Trồng cây, mấy
chục năm mới lớn. Đổ mồ hôi trồng cho thằng cán bộ phe khác nó chặt à? Nếu lúc
đó, hết CS, trồng cây cho phản động nó chặt à?
- Tại sao rừng núi VN có nhiều sinh vật quý, hiếm, ngày nay
gần như tuyệt chủng? Bởi vì nhậu thịt bò, thịt chuột, thịt chó, thịt mèo mãi
cũng chán.
- Tại sao người ta chặt cây, đốn rừng mà ít người phản đối?
Bởi vì theo túi khôn của người Việt "ăn cây nào, rào cây đó". Anh đã
hái trái cây ở ngoài đường bao giờ chưa? Nếu có trái, thằng khác nó cũng hái
trước rồi.
- Tại sao xúc cát… Thôi, đừng hỏi vớ vẩn nữa. Anh là bạn tôi
hay bạn của cây, của rừng, của cát?
- Người bị tai nạn hay bị đả thương nằm chờ chết trên đường,
tại sao không ai dừng lại? Bởi vì coi người bị xe cán chết hoài cũng chán. Nhân
viên công lực? Bạn đã thấy có ai sắp chết rút tiền tặng công an, cảnh
sát?
- Đừng thắc mắc tại sao người Việt hung bạo, tìm mọi cớ để
đánh nhau vỡ đầu, bể trán. Suốt đời, họ bị những người có quyền đè nén, đánh giết
nhau là một cách để xả hơi.
- "Những người con gái buồn không nói. Tựa cửa nhìn xa
nghĩ ngợi gì?" (Xuân Diệu). Họ tự hỏi sẽ được xuất cảng đi đâu: Trung quốc,
Đài Loan, Đại Hàn..
- Tại sao tàn nhẫn với trẻ con? Bởi vì khùng hay sao mà đi
kiếm chuyện với thằng tàn nhẫn, khỏe, hung bạo, quyền thế hơn mình.
- Tại sao tàn nhẫn với đàn bà? Tại sao không? Bớp tai một cô
bán hàng, không ai làm phiền, hôm sau nổi tiếng. Van Gogh bỏ cả đời vẽ tranh,
chết mới nổi danh.
- Tại sao khi người Việt quét sân, hay xả rác ra đường hay
đùn sang hàng xóm? Bởi vì nếu giữ rác trong nhà thì quét dọn làm gì?
- Tại sao có quán lấy nước rửa chân pha trà cho khách? Bởi
vì mỗi người một sở thích. Có người thích trà hoa lài, trà sen, có người thích
trà rửa chân.
- Tỷ số thất nghiệp chính thức ở VN là 2,3%, trong khi ở các
nước tân tiến 5 hay 10%, có tin được không? Cố nhiên là phải tin, nếu không làm
thống kê làm gì? Số thất nghiệp thấp, vì VN là một nước bình đẳng, nghề nào
cũng được coi trọng, cũng được nhìn nhận. Đánh giầy là một nghề, ăn xin là một
nghề, rước mối là một nghề. Đánh ghen mướn, đòi nợ thuê, đánh bả chó…
- VN đứng thứ 175 trên 180 nước về tự do báo chí? Luận điệu
của phản động. Ở VN, trên lý thuyết cũng như trên thực tế, báo chí được hoàn
toàn tự do ca tụng chế độ. Bạn đã thấy dư luận viên nào gặp khó dễ hay đi tù
khi hành nghề chưa?
- VN bị xếp hạng trong những nước đội sổ về nhân quyền, tự
do tôn giáo, về lương bổng... So what? Nếu ai cũng ngang nhau thì xếp hạng làm
gì? VN cũng đứng đầu nhiều địa hạt. Thí dụ: tỷ số người bị ung thư, thành phố ô
nhiễm. Sài Gòn là một trong những thành phố nguy hiểm nhất thế giới. VN là một
trong ba nước có tiềm năng xuất cảng nô lệ, đàn bà mại dâm lớn nhất thế giới.
- Cùng với Trung Quốc, VN là một trong hai nước sản xuất và
tiêu thụ nhiều phong bì nhất tính trên đầu người.
- Tại sao Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, Trần Thị Nga, Trần Huỳnh
Duy Thức, Nguyễn Văn Đài, Anh Ba Sàm… nằm tù hàng chục năm? Bởi vì họ làm chính
trị, chống nhà nước. Tại sao VN nói không có tù nhân chính trị? Bởi vì khi vào
tù, họ trở thành thường phạm.
- Tự do tôn giáo? VN là nước tự do nhất thế giới. Cán bộ muốn
thành sư, hôm sau cạo đầu thành sư. Ai không tin tôn giáo, cứ tự do vác súng đi
hỏi tội linh mục.
- Tại sao ai cũng muốn dân chủ, nhưng VN vẫn là một nước độc
tài? Bởi vì người nọ chờ người kia. Nếu anh làm, anh đi tù, người khác hưởng.
Tiện nhất là chờ Tây, Mỹ nó làm giùm. Tây, Mỹ không hiểu sao nó thích buôn bán
hơn là làm dân chủ. Khi nào Mỹ nó thay đổi, hết ham dollars, VN sẽ có dân chủ.
Đó là vấn đề của Mỹ, không phải của người Việt.
Paris, tháng 11/2017
Từ Thức