Đò trôi êm mái chèo đều lực đẩy. Ban đêm giòng nước ấm ngửa mình đón hạt mưa
rơi. Không lớn chẳng nhỏ chỉ đủ cho tầm nhìn thu ngắn, nhoè trên bờ thẳm những
ngọn đèn vàng run thân trong vũng tối lần lượt khuất chìm.
Con đò cũng tầm trung theo lượng định, dưới vòm che hình bán nguyệt úp vung
có gắn cửa tạm bợ ở mỗi đầu, một trước một sau, mong manh tựa tấm màn bằng giấy
cứng cốt ngăn gió lùa cùng tia nhìn thọc mạch kẻ bàng quang. Sau, có giăng tấm
bạt nhỏ bằng chất liệu ny-lông chùng, thấp ngang đầu người ngồi chèo đò và nhằm
che chắn mưa tạt khỏi làm ướt lò củi ẩm còn âm u hòn than hồng vương khói mỏng.
Trước là đằng đầu gỗ tháp gia công tạo dáng cong lên, đâm vào bóng tối nhiều
sương quyện trông hư thực chẳng thiết nhìn rõ một bến bờ ghé lại, mặc tình đẩy
đưa giữa đoạn sông vắng.
Đi trên cầu, giọt mưa đâm thấy lạnh nhột vỡ vào da rợn cảm nhưng chẳng ngờ được
là mưa rơi xuống sông làm rỗ mặt, sự tiếp nhận đó có điều diệu kỳ nào can dự
khiến cho thân dẫu trần truồng không manh áo vẫn chẳng thấy lạnh một mảy may.
Ấm, nóng là đằng khác. Ngủ chay hay ngủ mặn, mò sâu tới chốn bồng bềnh này việc
tiên quyết phải nên thực thi là xin hãy trút bỏ y phục để chứng minh nguyên cớ.
Điều lệ ấy giúp người ta làm quen với mắc cỡ ban đầu rồi dần dà sự hổ ngươi sẽ
bị rơi tỏm ngoài sông, lóp ngóp sặc nước, chết chìm. Triết lý tượng hình: Đẹp
trai không bằng chai mặt. Đối tượng bổ sung thêm: Thẹn thùng chi nữa anh ơi, đã
là cọp thì nào biết tới lần khân ngại ngần!
Cái ngủ khác với cái ăn, bởi rằm hoặc mồng một người ta có quyền vô tư chấm
mút việc ngủ mặn. Trở ngại chút xíu nếu kẻ bán hoa vốn là Phật tử thuần thành:
Anh ngẵng nghịch cũng vừa phải thôi, cho em nhờ tí, bữa ni kiêng cử nhác chơi.
Trời sinh con gái có nhiều thứ bất tiện, ngoài chay với mặn hằng tháng họ còn
bị dính chấu vấn nạn kinh nguyệt hành. Họ leo lên bờ so vai nhìn đời hiu quạnh.
Có đi không? Đi mô được bữa ni, người em chẳng được sạch sẽ, khi khác anh hỉ!
Mưa giăng chập chùng ngoài đò, ngoại vật ướt át. Nhưng trên tấm chiếu khô
hạn bốc mùi lạ thường này đàn ông con trai thảy nên mặc áo mưa. Bài công dân
giáo dục sơ cấp từng truyền dạy: Cẩn tắc vô áy náy xa hối hận. Và nói tình
ngay, sao mầm bệnh nhỡ vô phúc bị nhiễm phải kia lại mang được tên gọi quá gợi
cảm: Em Giang Mai tới chị Hoa Liễu. Người thích môn đạo đức thì rộng lòng chỉ
mặt xỉa xói không khoan nhượng: Chết mày chưa, thích đi đêm có ngày cũng gặp
thằng lậu mủ đón đường. Nhức nhối không con?
Áo mưa chưa bao giờ bị liệt vào hàng đắt đỏ, gộp chung vào chuyện mần ăn,
tính luôn tiền đò, em lấy anh giá văn nghệ. Ủa, văn nghệ văn gừng luôn nằm trên
sân khấu, sao có khi lại mò xuống tận chốn phong ba này? Tiểu liên bán tự động
có hai ngấc, liên thanh hay nhát gừng bắn phát một. Ngó sức vóc kiểu tân binh
như anh e nên vác súng trường thô lậu, nổ cắc bụp phát thì lo hào hển rút quân.
Phương án này một phần tuỳ thuộc vào lương lậu để nhắm liệu cơm gắp mắm. Dư
tiền chút đỉnh thì em cho vật mình sang bên đợi bình minh nhú sẽ tính kế lên
bờ, xem như năm canh vùi thân vào manh chiếu ấm chứ nỡ lòng nào đưa đầu trần
người đi trong mưa gió sảng hồn lìa xa cơn mơ về sáng.
Người con gái tóc dài che nửa khuôn mặt như số đông quý chị em thích làm
vậy. Bày ra nửa dung mạo khó bề tìm đoán một số tuổi thích hợp. Cứ du di chín
bỏ làm mười để hàm hồ là hai chục trăng thôi tròn. Sạch nước cản thì trông mong
gì khi chân bước xuống đò khoắn bùn đục nước ba mươi sáu kế thảy đều hạ sách.
Cha có tù tội đâu mà bán mình trả hiếu? Chữ trinh làm gì mà hét tới ngàn vàng,
nghe lùng bùng lỗ tai. Không dám đâu!
Mèo ăn vụng thường chẳng có quyền lựa chọn cục mỡ, thêm căng thẳng hiện
trường cấp bách. Vui buồn tuỳ thuộc vào diễn biến tâm sinh lý bữa nọ. Đôi lúc
cháy hàng, dòm trước ngó sau còn mỗi chị tuổi hơn ba chục cũng đành gát chân
lên nhau nằm luận chuyện đời, những thứ éo le luôn cắc cớ bày ra rồi bàn giao
vào mỗi phận số con người. Và gần bốn chục tuổi đầu vẫn xưng em với thằng con
trai mới có nhị thập niên, chẳng lấy đó làm điều vui miệng gọi con chim cu mới
ra ràng bằng hai tiếng anh ơi! Xem nào, đã đủ lông đủ cánh chưa đây. Ui, thương
hết biết. Phàm bọn đàn ông khác đều một hạng lỗ mãng cục súc ưa hành hạ kẻ thất
thế chịu nằm dưới. Đâu ai thư sinh dịu dàng như anh. Nói tội trời chớ anh mô
phải người ruồi gieo máu lửa, khi nớ cánh hoa thời loạn ắt khó rụng tàn!
Người con gái với tay vặn nhỏ tim bấc ngọn đèn dầu cho bớt sáng trước khi
cởi hết áo quần đạp ún thành đống dưới chân. Lòng đò chật, do vậy ánh sáng có
yếu bằng cây diêm sinh cũng dư sức táp thứ màu vàng đục lên đôi vú nhỏ, trắng
nhợt nhạt. Như loài bò sát, cô chuồi thân mềm mại nằm thẳng đuột đợi chờ. Lần
đầu hay răng? Cô hỏi, mắt long lanh trao gửi chút ngờ vực. Ở hạ thể cô thu cất
một vũng tối, có dốt môn hình học đứa người trần mắt thịt cũng nhìn ra tụ điểm
cân phân một tam giác đều có ba cạnh bằng nhau. Nếu tính sai thì đổ thừa là vì
lông đen mọc rối bời che bớt phần nào cái sắc sảo dễ đánh sập thành quách. Hề,
đã gọi là mỹ nhân trong thiên hạ, tự cổ chí kim đều thủ đắc thứ vũ khí chết
người kia, hảo hán đi mười phương hành hiệp cũng phải e ngại chừa riêng phương
ấy, cổ thi từng gọi: Chốn ấy hang hùm chớ mó tay!
Năm hạt nút áo tự nhiên làm khó tay lần, quýnh quáng. Cái nịt dùng thắt lưng
buộc bụng cũng chướng, gây trở ngại không nhỏ. Đi chơi đĩ, mấy chữ này thật khó
êm tai. Rồi ra sẽ đến hạn kỳ tam thập nhi lập, phải tự kiếm cách lo làm nháp
trước cho khỏi vướng mắc cuộc tình, đường đi ong bướm đã tường một khi.
Thầy cô giở sách ra dạy: Thân thể người ta chia ra làm ba phần: Đầu, mình và
tứ chi. Giáo khoa quả đoán: Chỉ nhiêu đó thôi. Giải thích chút đỉnh: Tứ chi là
gộp hai tay với hai chân lại mà thành. Hết. Đâu mà đơn giản vậy cà! Con người
chúa rắc rối lắm mà. Kiêng khem tằn tiện quá đáng. Phì nhiêu trù phú trốn đi
đâu? Chí ít cũng nên phân định là “người ta” gồm có giống cái và giống đực. Cớ
làm sao một bên thì chẳng ra cơm cháo gì trong khi khác giống lại “sẵn đúc một
toà thiên nhiên”? Một bên bình nguyên còi cọc bằng phẳng xuôi xị, bên kia lại
phồn vinh không giả tạo những hòn non bộ, đèo cao lũng thấp, suối khe cùng rừng
lá thấp mê muội đích thị là báu vật của trời ban… Răng đó? Cần giúp một tay
không? Dưới tấm chiếu là những thanh gỗ ghép lại thành chỗ ngã lưng. Độ cứng
của nó có thể làm mỏi gối chồn chân, nhưng hạng tuổi cỡ lục thập nhi nhĩ thuận
mới quan ngại chớ thanh niên trai tráng hồi nào giờ đều dạng ngựa non háu đá.
Ngựa cũng có nhiều giống, Xích thố của Quan Vân Trường hay bạch mã của Triệu Tử
Long thuộc vào khoa học viễn tưởng, kỳ dư tất thảy đều lệ thuộc vào câu chú:
Chạy xa mới hay đường dài. Hối thúc như bị Tào Tháo rượt đuổi thì chóng bở hơi tai,
phì phò khịu chân xếp vó.
Người con gái chẳng biểu lộ buồn vui, giọng ráo hoảnh: Biết cớ sự này thì đã
nhờ o Thảo bán cho ly rượu thuốc, anh uống để dìu em tới chốn xa. Quanh đi quẩn
lại nhịp trống chưa báo sang canh. Thôi đành chờ lần sau, so ra còn khá hơn là
phải chịu khóc đầm đìa ngoài biên ải. Cô ngồi dậy, chỉ tròng chiếc áo bà ba đậy
điệm nhũ hoa cho khỏi trúng gió rồi vớ lấy cái thau nhựa, kéo nhẹ liếp cửa ở
đằng đầu. Mưa vẫn rơi, làm màu đêm vấy trên sông ánh lên sắc xanh huyền hoặc.
Lần ra sát mạn đò, cô gái vục thau xuống để múc lên một dung tích đầy vun, động
tác thành thục chẳng sóng sánh trào đổ. Ngồi xích lại gần cửa tránh mưa, khum
bàn tay hứng nước và khoan nhặt đưa lên đặt xuống kỳ cọ rửa ráy vệ sinh cửa
mình. Nếu có hà bá hoặc con cháu thuỷ thần đi hoang bên dưới con đò e chúng
cũng kiêng dè cạy mặt người sở hữu lắm hương mùi bụi trần vây khổn. Thau nước
qua sử dụng được hoàn trả xuống con sông nổi tiếng Hương thơm. Tiếng nước táp
vào bề phẳng trầm mặc của nó bật lên thứ cung bậc nghe sướng cái lỗ tai, cơ hồ
vỗ bàn tay vào mông đít lắm thịt. Tuy mênh mông nhưng gây vang ra điệp trùng
hồi đáp vọng dội. Bây giờ thì hình tam giác cân đã biến đổi thành thứ hình học
không gian có nhiều phương thức chứng minh “ngó vậy mà hổng phải vậy”. Đôi giọt
nước còn ngập ngừng ở thềm rêu chưa vội nhỏ xuống, rời đi từ cụm tóc xoắn, rối,
bời bời một nguồn cơn khó ráp lại nên câu cú. Chủ nhân lách người qua khe hẹp
rồi ngồi xuống chiếu tròng đôi chân vào chiếc quần đen chịu nhiều nếp gấp, bèo
nhèo. Mái tóc bị ướt ít nhiều, cô để vậy không buồn lau khô; như bên dưới mãi
chịu sự ẩm thấp, tuồng quan niệm “để vậy cho mát em”. Việc trước mắt cần giải
quyết là thử ném viên đá dò đường, thăm dò nhằm đuổi khách. Ong đã hút nhuỵ
hoa, dù chưa vơi hương mật thì liệu đường mà chờn vờn chốn khác. Bắt chấm mút
phải bu vô, đến hồi hết sức chớ tô vẽ trò.
Người ta gầy sòng cờ bạc thử đỏ đen luôn theo tiêu chí thua keo này bày keo
khác. Xóc xáo lại bộ bài, chia ván mới.
Cô gái nghe thế liền cười nửa miệng: Mô có ai cản ngăn? Cớ sự là anh còn
tiền để chung cho nhà cái không?
Tên em là chi, anh quên hỏi?
Kêu em là Xì-lát cũng được, hay xập xám, hay thùng pha sảnh, tuỳ ở anh cả,
em đâu quan hoài, chuyện nhỏ.
Răng không nói em tên Thoa cho anh an tâm.
Đánh bài mà bắt phải khai tên, có ngược đời không? Ừ, em là Thoa đây, có
chuyện chi không?
Có chớ, đại sự là đàng khác. Nếu đúng là Thoa thì em chắc nhớ ra một thằng
tên là Ngô Văn Đồng. Ba ngày trước hắn thiếu tiền được Thoa cho mắc chịu, chỉ
thu giữ thẻ căn cước của hắn làm vật thế chân…
Rồi răng nữa?
Tối nay anh xuống đây có mang theo tiền chuộc.
Đứa con gái cười rộng miệng, cười rung cả vai, rối cả tóc. Đánh bài thì anh
có cơ may gỡ lại vốn, nhưng anh chơi em thì khác, một ra đi không trở lại, tiền
trao cháo múc. Nghe mắc cười quá, vừa húp cháo vừa đòi lấy lui vật thế chân,
tham lam vừa vừa thôi ông thầy. Cái anh chàng tên Đồng nớ đã lạ đời lại quen
thêm người bạn thật kỳ khôi. May mà em không phải tên Thoa, em chưa khi mô cho
người ta mắc chịu cả. Chịu chơi cũng ở chừng mực mô thôi, chơi kiểu nghịch tặc
thì ai mà chịu đời cho thấu!
Có nghĩa là anh ưa gầy cuộc vui lần nữa coi bộ không xong?
Đêm mai hẵng hay, em sẽ dọ hỏi giúp để anh gặp đúng người mà lấy lại thẻ căn
cước. Thiệt cả gan! Ra đường không bọc theo giấy tờ tuỳ thân chẳng sợ họ bắt đi
lính sao?
oOo
Khi đất nước hà khắc, độc đoán, mê muội, kỳ thị, đày ải, bần cùng hoá nhân
dân. Cuối chân tường người ta đào được một lỗ đen, đặt tên: Vượt biên. Rỉ tai
nhau: Đánh đổi bằng mọi giá để thoát ra được địa ngục trầm luân này. Hai chữ
“vượt biên” mới toanh luôn đeo nặng trong giấc ngủ đầy ác mộng, lắm tính toan.
Nó trở thành một ước ao chẳng có gì so sánh được, vô đối. Bao trùm và vĩ đại
tới độ phát sinh ra câu thoại cười ra nước mắt: Nếu cột đèn có chân nó cũng bỏ
trốn!
Hơn cả vết dầu loang, hơn cả cơn bệnh dịch, người ta đồng loạt đổ xô đi tìm
sinh lộ bất chấp tử lộ chực chờ. Nếu vượt biển, động vật hai chân nương nhờ vô
ghe tàu, hoặc một vật nổi được trên mặt nước có gắn động cơ sau đuôi bất biết
tới sông dài bể rộng. Có kẻ trần tình lời nghe quặn lòng thắt gan: Hãy cho tôi
thấy mặt trùng khơi một bận rồi có chết cũng cam tâm!
Muốn ra ngoài cửa biển có ghe chực sẵn để bốc người đi, những đứa “phản bội
tổ quốc” phải chung tiền thuê “taxi”- lại một thuật ngữ mới ám chỉ mấy con đò
nguỵ trang kín kẽ “đưa người ta không đưa sang sông” mà chạy xớn xác ra gặp
sóng biển bạc đầu. “Bóng chiều không thắm không vàng vọt” như Thâm Tâm tả mà
phải tối trời không trăng sao, đen như mực tối như hũ nút mới đắt địa. “Người
đi? Ừ nhỉ, người đi thật!” Dầu sôi lửa bỏng ai còn lòng dạ mà đùa dai giỡn thật
với giả. Tất cả giá trị hiện vật đều bỏ lại, chỉ vác mạng không đóng vai thi
nhân làm bài hành về tứ phương vô định. Hành phương Nam của Nguyễn Bính e chẳng
thấm thía bằng bài hành của Thuyền nhân: Một là con nuôi má, hai là con nuôi
cá, ba là má nuôi con. 1: Tự do. 2: Chết. 3: Ngục tù. Chẳng lôi thôi gì cả.
Ngày xưa, cổ nhân đi hành quân sát bên doanh trại địch đóng, muốn bảo mật
phải tuân thủ “ngựa thì cất lạc, người thì ngậm tăm”. Giờ đây nằm chất lớp chư cá
ương trên lòng đò ướt lưng áo lạnh, con trẻ thì uống thuốc ngủ để khỏi cất
tiếng khóc nhè làm bể ổ, người lớn có khấn nguyện thì Nam mô A di đà Phật cứu
khổ cứu nạn chỉ lâm râm tụng thầm cho mỗi mình nghe thấy. Đò có gắn máy đuôi
tôm vì thồ người khẩm nặng, tiếng lạch bạch vang giữa đôi bờ kéo theo bao nỗi
niềm mà dạ chẳng yên để phân định buồn vui đang ngập sóng trong lòng. Chắc rằng
mặt sông có xao động cũng chẳng tài nào sánh với tâm thức kẻ cùng khổ đang lặng
lẽ trốn chạy. Ba đào dâng lên trong người, say với thứ mà sóng và rượu không đủ
độ mạnh làm chao đảo. Người cầm tay lái là một ông già gầy ốm ngồi sau đò, cô
gái phụ đỡ ông thì ngồi bên một đống rong rêu cao ngất vớt được tự lòng sông.
Tuy có bóng tối can dự nhưng cô ta cũng nhìn nhận ra được đứa “hành khách” nửa
nằm nửa ngồi sát bên đôi chân. Một ván bài vừa chia phần mà nhà cái mang tên
định mệnh. Vật đổi sao dời, biến thiên dâu bể tới cỡ nào cô vẫn không quên bộ
phong tróc ảnh ám nơi thằng con trai đã từng nhờ cô giúp trở thành đàn ông một
đêm mưa sụt sùi ngày cũ. Một chút dại khờ đi kèm với lòng thuỷ chung, hắn một
mực tìm tới cô để ngủ qua đêm, chẳng ai khác. Không Thoa chẳng Lài, không Xuân
chẳng Gái cho dù bốn chị em ấy nhan sắc có đứa mặn mà hơn, thể hình có đứa văm
hơn, tuổi tác có đứa son trẻ hơn.
Bắt chước người bạn rắn mắt, hắn từng nhăn nhó gãi đầu đòi để căn cước bọc
nhựa ở lại thế chân. Hắn biết cách san bằng hố sâu dị nghị bằng lối đùa nghịch
hồn nhiên. Cách hắn tiếp cận, lối xử thế không như hành động một con đực muốn
trấn lột, chiếm đoạt con cái. Hắn dịu dàng mơn trớn, như người nữ nằm dưới thân
hắn chẳng phải là một ả điếm, thứ vật thể hắn dùng để trút bỏ bao hằn học trong
khi hành lạc. Trong đầu hắn tuồng không mọc ra ý tưởng chơi cho xứng đồng tiền
bát gạo. Hắn chẳng biết chữ dày vò, dập liễu vùi hoa. Và tới phút yếu lòng cô
đã thú thật tên cô cho hắn nghe.
Diệu. Hắn thầm thì. Hắn cũng có bộ nhớ tinh nhạy, nhìn là nhận ra ngay. Hắn
kê đầu vào đùi cô, từ tốn rướn thân lên. Chừng như hắn đang mó bàn tay tinh
nghịch vào chỗ đó. Chỗ thôi còn là vùng oanh kích tự do, chỗ đã ký kết hiệp
định ngưng bắn có hiệu lực đã ba năm. Nôm na là cô ngủ chay chừng đó tháng
ngày. Cô theo ông già dùng đò mưu sinh một nắng hai sương, chở cát từ thượng
nguồn về, chở rong từ hạ lưu lên, chở gạch từ xí nghiệp sản xuất mang ra chợ…
Tóm tắc là lu bu làm thợ đụng chứ không nằm ngửa trên chiếu để mặc cho cuộc đời
vấy bẩn tàn phá kiếp hồng nhan. Hắn thăm dò, bàn tay chăm đi hoang. Hắn nói hắn
từng trông lui, tưởng nhớ cô, những ngày êm đẹp cũ. Hắn ngỡ cô đã bị dồn đẩy
bắt đi khai hoang lập ấp trên vùng kinh tế mới đèo heo hút gió nào đó. Cô nín
thinh, ngồi yên chẳng kháng cự. Cô biết hắn sắp liều lĩnh đi xa với cuộc lữ
chịu nhiều hoạn nạn.
Lâu rồi đôi vú cô chẳng có tay ai sờ nắn. Bộn bề tháng ngày cửa mình cô, cái
hình tam giác lạ thường như cách ví von của hắn, chưa có ai đo đạc mân mê vò
rối. Cô hớt tóc trên đầu lắm lần nhưng bên dưới chừng như nó vẫn vậy, vẫn cong
xoắn vẫn không mấy dài. Và năm ngón tay hắn đang khiến người cô chao đi, co rút
lại. Chưa khi nào cô thèm làm tình với hắn đến vậy. Nếu bị đổ bể, taxi không
gặp ghe đợi, tôi sẽ tìm cách đi vào ngục thất thăm anh. Cô nói nhỏ, đủ cho hắn
nghe. Dù vẽ ra điềm gở, hắn đón nhận chút cảm động vì lời cô mang đủ chất thành
thật.
Hắn moi trong lưng quần ra cái khâu hai chỉ, dự trù bán đi khi tới đảo để
đánh về nhà cái điện tín báo tin. Nhưng phần số đã bày ra cuộc gặp gỡ này…
Diệu. Diệu cất giữ nó đi, khi mô lấy chồng thì có sẵn, chẳng bợn lòng mà đeo
vào ngón tay chứng thực là mình yên bề gia thất. Chỉ xin đánh đổi, hãy thầm
nguyện cho anh đến được bến bờ tự do. Áo Diệu có hai miếng vải vá khác màu, ở
vai và ở khuỷ tay. Người Diệu nồng mùi nắng dù đò trôi trong đêm mà cửa biển
gần kề đang dồn thổi vào một lượng gió mặn muối. Mặn đến chạnh lòng.
Mọi người hối hả bồng bế nhau dồn lên ghe lớn, cao ngất, chòng chành, sóng
nhồi, mênh mông con nước rộng doạ dẫm. Cầu trời khẩn Phật cho anh được tai qua
nạn khỏi. Diệu nói với một đầu tóc đang bị rối bung. Đó là thời điểm thích hợp
nhất để Diệu nhắm mắt liều lĩnh hôn vào môi hắn. Vị mặn ứa từ cửa sổ tâm hồn bò
chậm rãi xuống bờ môi khô hụt nhịp thở. Hắn liếm quanh.
Phút cuối rời xa đất mẹ hắn đã thu cất vào buồng phổi lượng dưỡng khí mà
Diệu vừa hà hơi tiếp sức. Và đầu mấy ngón tay hắn hình như vẫn nhờn rít chất
sữa ngọt thất thoát từ mật khu, từ cửa mình ấm áp Diệu thầm lặng gửi trao. Còn
gì nữa mà keo sơn gắn bó!
Hồ Đình Nghiêm
