Thấy
ngay thủ phạm: vàng sao lá cờ! (Nguyễn Chí Thiện,
1961)
Ngày 20 tháng 2 năm 1947, Chủ
Tịch Hồ Chí Minh đã ghé thăm Thanh Hoá và ân cần căn dặn: “Tỉnh Thanh
Hóa phải trở nên một tỉnh kiểu mẫu… Quyết tâm làm thì sẽ thành kiểu mẫu.” Hôm
ấy chắc Bác không được khoẻ, nói năng nhỏ nhẹ (và yếu ớt) quá nên
chả ai nghe gì ráo trọi.
Bởi
vậy, sáu mươi lăm năm sau – năm 2012 – Chủ Tịch Trương Tấn Sang lại
phải “ân cần” nhắc lại: “Phấn đấu … xây dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh giàu
đẹp, tỉnh kiểu mẫu như Bác Hồ hằng mong ước.”
Bác
đã đi xa. “mong ước” của Người (xem ra) cũng còn xa lơ, xa lắc – theo
như thông tin của báo chí nước nhà:
“Vụ
‘hot girl’ xứ Thanh” vừa nguội, và cũng mới bớt buồn (chút xíu) thì
báo Tuổi Trẻ lại ái ngại cho hay
một tin buồn khác: “Năm đinh tặc sa lưới.” Tuy sự việc xẩy ra ở Bình
Dương nhưng cả năm “đối tượng” bị bắt giữ đều là dân Thanh Hoá. Mẩu
tin này được hằng triệu người quan tâm, cùng với hàng ngàn lời bình
luận rất khắt khe và nặng vẻ kỳ thị (hay phân biệt) vùng miền:
Phạm Xuân Quang: Con mẹ nó, cho chém hết tụi này đi.
Thuy Do: chặt tay lũ này được rồi, đồ khốn xem thường mạng sống của người
dân
Pham Kieu: Theo em lột trần bọn này, đứng xếp hàng, rải đinh của bọn nó ra, từng đứa một vào bò, lăn lộn trên số đinh đấy
Trần Thanh: Lại là người Thanh Hóa …
Thành Tiến: Đm lại là dân Thanh Hoá …
Quỳnh Như: Hỏi sao ngta ác cảm với thanh hoá
Két Sắt An Toàn: Thanh hoá nhiều người xa quê không chịu làm ăn
lương thiện cuối cùng được ngồi nhà đá ăn cơm cả xô.
Tôi cũng xa quê, xa lắm, và
xa gần trọn cả đời. Trên bước đường lưu lạc, thỉnh thoảng, tôi vẫn
gặp những đồng hương Thanh Hóa. Chưa ai gây cho tôi một ấn tượng xấu xa
nào cả, nếu không muốn nói là hoàn toàn ngược lại.
Có lần, tại Vang Vieng – một
thị trấn giữa đèo, ở Bắc Lào – cô thợ hớt tóc nhất định trả lại
tiền công chỉ vì tôi nhỏ nhẹ “cảm ơn” trước khi từ biệt. Cô gái nói
nghe như hát: “Ui chao ơi, con nỏ biết chú là người Việt mô. Người
mình chi mà cao rứa hè?”
Sau đó, cháu còn gọi điện
thoại cho chồng – một chàng trai cùng quê, làm nghề xây dựng, hay nói
chính xác hơn là phụ hồ, và đang thất nghiệp – nhắn phải chạy ngay
ra tiệm để “gặp ông chú ni lạ lắm.” Đây là lần đầu tiên họ gặp mặt
một “Việt Kiều” và cũng là lần đầu tiên tôi có dịp nói chuyện với
hai người bạn, từ Thanh Hoá.
Ảnh chụp ở Vang Vieng năm 2015
Ở Thái Lan thì phần lớn di
dân Việt Nam – bất kể Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình hay Thanh Hoá –
không đi phụ hồ, cũng không hớt tóc. Họ thường giúp việc ở tiệm ăn,
nếu chưa có đủ vốn để “làm chủ” một cái xe bán trái cây hoặc nước
dừa.
Cứ mỗi lần nhìn thấy đồng
bào mình tất bật trong mấy hàng quán chật chội, nhễ nhại mồ hôi nơi các
công trường, hay lầm lũi đẩy những xe bán hàng rong (loanh quanh khắp
phố phường Bangkok) tôi đều muốn ứa nước mắt. Ở tuổi đôi mươi – lẽ ra
– họ phải được ngồi ở giảng đường đại học, thay vì suốt ngày đầu
tắt mặt tối nơi đất lạ xứ người.
Tất cả đều rất cần cù,
nhẫn nại, chắt chiu và (vô cùng) chịu thương, chịu khó. Tuy thế, gần
như không ai kiếm được quá năm trăm Mỹ Kim mỗi tháng nhưng ai cũng dành
dụm phân nửa (hoặc hơn) số tiền nhỏ nhoi này để gửi về quê cho gia
đình, hay chòm xóm.
Tôi
chưa bao giờ có dịp bước chân ra đến miền Trung nên không thể hiểu
được tại sao đa phần những người trẻ tuổi nơi đây lại phải tha phương
(hay đi rải đinh những nẻo đường quê hương) để mưu sinh? Bản tin “năm
đối tượng quê Thanh Hoá” vừa bị bắt vào ngày 27 tháng 2 vừa qua không
làm suy giảm mối hảo cảm của tôi với người dân ở vùng đất này mà
chỉ khiến nhớ đến một bài báo khác (“Ai Rải Đinh Trên Con Đường Giáo
Dục”) của tác giả Trương Khắc Trà. Ông
đặt vấn đề:
“Giáo viên bị bắt quỳ gối ở Long An,
học sinh bóp cổ giáo viên ở Bến Tre, hàng trăm giáo viên bỗng nhiên mất việc ở
Đắc Lắc…tất cả những điều đó buộc xã hội phải nhìn nhận lại nghề giáo.”
Tôi thì trộm nghĩ thêm rằng
mọi ngành nghề hiện nay đều có vấn đề, chứ chả riêng chi nghề giáo:
– Ai rải đinh vào ngành giao
thông mà Tổng Kiểm Toán Hồ Đức Phước cho hay là mới kiểm toán 49 dự án
BOT và đã giảm được 173 năm thu phí, và đây mới chỉ là phần nổi của
một tảng băng chìm.
–
Ai rải đinh vào ngành nông nghiệp để nông dân phải đổ rau củ thối,
trong khi nhà nước vẫn chi ra hằng 100 triệu Mỹ Kim cho
hàng nhập khẩu?
–
Ai rải đinh trên vào ngành công nghiệp để đến thế kỷ 21 mà Việt Nam
vẫn chưa làm được con đinh vít, và mỗi năm vẫn phải nhập cảng hằng chục ngàn tấn tăm tre và đũa tre từ Trung Quốc?
–
Ai rải đinh vào ngành lâm nghiệp khiến “dân chở hai cái thớt gỗ thì bị bắt
vì tội phá rừng, quan chở nguyên dàn cây cổ thụ đi hàng nghìn km thì không ai phát hiện ra?”
–
Ai rải đinh vào ngành ngoại giao khiến nạn lạm thu xẩy ra “ở khắp địa cầu,” và
nạn nhân phẫn uất đến độ có người tự đâm dao vào ngực, tử vong ngay
trước Toà Đại Sứ VN ở Malaysia?
–
Ai rải đinh vào ngành công an khiến (nguyên) Tổng Cục Trưởng u Cục
Cảnh Sát vừa bị bắt vì tội danh chứa bạc, người dân đã đặt ngay ra
câu hỏi: “còn
đương kim Tổng cục trưởng – Trung tướng Trần Văn Vệ – thì sao”
?
–
Ai rải đinh vào hệ thống ngân hàng khiến cho đại diện Ngân Hàng Nhà Nước khuyến nghị
thân chủ phải thường xuyên kiểm tra tiền gửi để tránh mất cắp? Ai
cắp?
–
Ai rải đinh vào ngành Bộ Tài Nguyên Môi Trường mà “sau hơn 15 năm hoạt động … mọi thứ đều đi xuống; chỉ có nhân sự
của Bộ là phình ra, có giai đoạn 3 sếp quản… 1 lính.”
–
Ai rải đinh vào ngành lập pháp mà ghế đại biểu quốc hội có thể chạy được bằng tiền
và dân biểu quốc hội lại “âm thầm” nhập quốc tịch nước
ngoài?
–
Ai rải đinh vào ngành tư pháp mà toà xử dân ăn cắp hai con vịt bị lãnh án 13 năm tù,
còn cán bộ đi xe bảng số giả, tông chết người thì chỉ bị xử phạt hành chính?
–
Ai rải đinh vào ngành xây dựng mà đường ống nước sông Đà vỡ đến lần thứ hai mươi mốt?
–
Ai rải đinh vào hàng ngũ quân đội để cho lực lượng này bạc nhược
đến độ không “giải phóng” nổi “một cái sân chơi gôn bé tí” – theo như
lời than phiền của một nhà thơ: Một
sân gôn bé tí/ Thế mà quân đội ta/ Mãi không giải phóng được/ Còn nói gì Hoàng
Sa.
–
Ai rải đinh vào ngành y tế để bệnh nhân phải nằm chồng chất lên nhau,
và dùng thuốc ung thư giả được coi là chuyện bình thường!
Ảnh: FB
Mọi nẻo đường, mọi ngõ
ngách của đất nước đều bị bọn quốc tặc rải đinh (mười phân) ráo
trọi thì xá chi mấy mảnh thép lụn vụn, trên vài con hương lộ ở Bình
Dương. Cứ chăm chăm ném đá tới tấp vào vài tên đinh tặc lắt nhắt
(những kẻ chỉ vì bần cùng sinh đạo tặc) thì sợ rằng chúng ta đã
nhầm lẫn – tai hại – giữa nạn nhân và thủ phạm!
Tưởng Năng Tiến