Đã có lần Cương nghĩ mình sẽ lấy vợ. Một nữ kỹ sư chuyên về
ván lưới, học sau anh ba lớp. Cô Mơ, cán bộ phân xưởng lưới, sau chuyển về
phòng khai thác, chuyên theo dõi ngư trường. Thư ký công đoàn, kiêm bí thư chi
đoàn khối phòng ban, Mơ là một người gương mẫu về mọi mặt.
Đọc báo đầu giờ, họp chi đoàn phát động thi đua chào mừng
ngày thành lập Đảng, họp sơ kết phong trào thi đua vụ cá Nam, phát động vụ cá Bắc,
tổ chức biểu diễn văn nghệ trong xí nghiệp và tham gia hội diễn toàn thành, Mơ đều
là người chịu trách nhiệm.
Rồi học lớp cảm tình Đảng. Rồi được kết nạp, được công nhận
chính thức rất nhanh và vào chi uỷ. Cuộc họp nào Mơ cũng là người phát biểu đầu
tiên, nếu không là người điều khiển. Mọi người tới họp hay nghe đọc báo đầu giờ,
thường kẻ trước người sau lại còn lan man chuyện nọ chuyện kia, con cà con kê;
bao giờ Mơ cũng là người lên tiếng chấm dứt tình trạng ấy: “Các đồng chí ổn định
trật tự, ta bắt đầu sinh hoạt.”
Có lẽ vì mải mê phấn đấu, Mơ đã quên chuyện yêu đương. Ở cái
nơi con gái được coi là mì chính cánh này, ngoài ba mươi tuổi Mơ vẫn độc thân.
Thoạt đầu người ta ngại một người có trình độ như Mơ, rồi mỗi năm mỗi tuổi…
Đi đánh thuê chuyến nào về bến, Cương chưa kịp nộp nhật ký
khai thác, Mơ đã xuống tầu gặp Cương hỏi han ghi chép. Vui tính, năng động, Mơ
nói với anh về kết quả khai thác của các tầu bạn, và đánh giá cao khả năng của
Cương, chia sẻ với anh những thiệt thòi anh phải chịu.
Mơ đã mời anh về nhà Mơ bên Hổ Lao, gặp bố mẹ Mơ. Thế rồi
khi anh trở về con tầu bẹp, Mơ cũng xuống trò chuyện với anh. Anh đã quen với độ
cao của cô khi ngồi trong ca bin nhìn cô đi ngang qua cửa sổ. Anh cũng đã nhận
ngay ra chiếc xe đạp Thống Nhất sơn xanh của cô giữa hàng chục chiếc xe đạp
khác mỗi khi anh lên khu vực cơ quan.
Một hôm tan tầm, anh đang đi bộ ra cổng bảo vệ thì Mơ cùng
bao người nữa đạp xe ngang qua. Thấy anh, Mơ dừng lại, hỏi:
- Anh đi đâu, lên đây em đèo.
Thật quá bất ngờ. Anh bám nhẹ eo cô, nhẩy lên pooc ba ga trước
bao nhiêu cặp mắt mà thấy lòng mình ngập tràn hạnh phúc. Một hôm khác, cô xuống
tầu anh đi đánh thuê nhận một con cá song anh để dành phần cô.
Tầu bốc cá đã ba ngày, đã trở lại vắng vẻ vì đã hết mùi tanh
của cá. Anh vào hầm chế biến, mở tủ đông lấy ra con cá song để cô gói vào giấy
báo. Rồi bưng nước vào tận phòng cho cô rửa tay. Cô vừa rửa tay vừa kể cho anh
một chuyện vui. Chuyện cô Thịnh với anh chàng Tuyên văn phòng đảng uỷ đi xin
cá.
- Hôm ấy em cũng xin được cá nên về muộn. Cả khu cơ quan đã
về hết. Thấy cửa văn phòng đảng uỷ vẫn mở, em mới đi lên xem còn ai không, sao
lại quên không khoá cửa thế này hay vẫn còn sinh hoạt tổ Đảng tổ công đoàn thì
nghe thấy tiếng anh chàng Tuyên tận tít phòng trong: Nước đây rửa đi. Rồi tiếng
cái Thịnh: Anh rửa đi. Em lau rồi. Anh có biết họ làm gì không? Đố anh đoán được.
Cương cười nhìn thẳng vào mắt Mơ:
- Họ… ấy à?
Mơ long lanh đôi mắt:
- Em cũng tưởng họ làm gì với nhau cơ. Nhưng hoá ra họ vừa
chia cá xong. Mỗi người một gói. Tuyên đem nước vào cho cái Thịnh rửa tay,
nhưng cô nàng lau tay rồi. Khiếp đứng bên ngoài nghe cứ như là họ vừa... sinh
hoạt với nhau xong ấy. Và Mơ cười ngặt nghẽo:
- Bây giờ thì ngược lại. Em rửa. Anh lau.
Cương đã ôm hôn Mơ ngay lúc đó. Mơ đáp lại cái hôn mới nhiệt tình sôi nổi làm
sao. Thế rồi một buổi tối đã hẹn trước, Mơ xuống tầu anh, con tầu 307 nằm mãi
cuối cảng, lẻ loi đơn độc, cầu tầu không một ngọn đèn. Chỉ một mình Cương trên
tầu. (Buổi tối Nhược, Thuyền, Kích thường về nhà ngủ.) Hai người ôm nhau trên
boong. Cương dắt Mơ vào buồng mình, rồi giơ tay tắt công tắc, bế thốc Mơ lên
giường. Nhưng Mơ giẫy dụa thoát khỏi tay anh, bật đèn lên ngay lúc đó. Thấy vẻ
hoang mang ngơ ngác của Cương, Mơ kéo anh tới bàn tiếp khách:
- Từ từ chứ. Chuyện đã nào.
Hai người ngồi ghế. Chuyện. Chỉ Mơ nói. Cương cố trấn tĩnh, dằn mình nghe Mơ
nói. Toàn chuyện công việc. Chuyện xí nghiệp. Chuyện các phòng ban. Làm ra vẻ lắng
nghe, nhưng Cương cứ nhìn hai bàn tay Mơ đặt trên bàn và giơ tay nắm lấy. Mơ
rút tay ra, bảo anh.
- Chuyện một tý đã. Đâu có đó mà.
Thế nghĩa là Mơ hứa sẽ cho Cương điều anh đang mong, Cương
biết cái gì sẽ đến cùng anh. Vậy hãy bình tĩnh chờ đợi. Đừng tỏ ra mình chỉ
chăm chăm tới chuyện ấy. Mặc dù anh muốn ôm lấy Mơ, hôn vào đôi môi kia, và
cùng nhau ân ái. Có lẽ Mơ sợ, đây là lần đầu tiên đối với Mơ, lần đầu tiên đối
với một đời con gái nên Mơ sợ, anh nghĩ. Lúc này trông Mơ mới đẹp làm sao. Hai
hàng lông mày gọn cong mà anh gọi là lông mày trăng non. Đôi mắt nhìn anh mới
tin cậy làm sao! Anh sẽ lấy Mơ, chúng mình sẽ lấy nhau Mơ ạ. Dù Mơ là bí thư
chi bộ còn anh vẫn là quần chúng. Anh choàng tay lên vai Mơ, nhưng Mơ hất ra,
cái hất ra hơi mạnh và quyết đoán khiến Cương giật thót người, tự trách mình đã
không kìm giữ được. Anh sợ bị Mơ khinh và lại ngồi im ngoan ngoãn.
- Tý nữa nào. Để em kể nốt cho anh nghe. Cái Nghĩa ở đài
trung tâm cũng không tốt với em đâu. Con ấy kèn cựa với em, phấn đấu hăng,
không buổi sinh hoạt nào vắng mặt. Nó muốn vào chi uỷ, nhưng vào làm sao được.
Bố nó trước đây làm cho Nhật đấy. Nhà giầu lắm. Được kết nạp là may lắm rồi.
Rồi Mơ nói sang chuyện một anh bảo vệ, chuyển từ xí nghiệp gạch
ngói sang đây, đã sửa lại lương từ 50 đồng thành 56 đồng, dễ lắm, chỉ lồng tờ
quyết định vào máy chữ, đánh số 6 đè lên số 0 là xong thôi, kỷ luật Đảng sáu
tháng, mãi mới được sinh hoạt.
Chưa hết. Còn chuyện trưởng phòng Trần Văn Dưỡng của Mơ. Lẽ
ra được kết nạp lâu rồi. Chỉ tại cái mồm. Kế hoạch mười nghìn tấn cá trên giao
xuống là pháp lệnh, làm được đến đâu thì làm. Trách nhiệm thuộc về đảng uỷ giám
đốc về toàn xí nghiệp chứ đâu thuộc về mình. Cứ lên tiếng phản đối. Kỳ này cũng
thuộc diện đối tượng rồi đấy. Em bảo: Anh cứ ngậm miệng cho em nhờ. Làm thế nào
thì làm. Đừng để bất kỳ một đảng viên nào trong chi bộ phản đối. Chi bộ cũng đã
đặt chỉ tiêu trong năm nay phát triển từ một đến hai đảng viên...
Tai Cương ù đi. Hoàn toàn không hiểu Mơ nói gì. Có lúc muốn
vùng lên chạy ra boong. Nhưng vẫn ngồi cố làm ra vẻ chú ý lắng nghe để Mơ khỏi
khinh mình là người xác thịt.
Cho đến khi Mơ đứng lên tắt điện rồi nhẹ nhàng cởi bỏ hết áo quần, nằm trên giường,
Cương vẫn ngồi trên ghế, thần kinh ê ẩm, chân tay rã rời như vừa trải qua một
thử thách quá sức gần như tra tấn. Đừng vội vàng, hãy ngồi lại đây một lát để
bình tĩnh lại, đã cố được đến bây giờ..., anh tự nhủ.
Dưới ánh sao và những ánh điện từ xa chiếu qua cửa sổ để mở, (dù mở nhưng rất
an toàn vì bên dưới là boong lái sâu thăm thẳm không ai có thể trèo lên nhìn
vào được) anh thấy rõ thân hình trắng nõn của cô gái trên suốt chiều dài chiếc
giường của anh, cả đám lông đen đầy khiêu khích và chờ bàn tay Mơ chìa ra về
phía mình mà thấy từ đầu đến chân như tê liệt. Vẫn nằm trên giường, Mơ gọi anh:
- Nào! Ta sinh hoạt nào anh.
Anh chết lặng. Một câu hoàn toàn không chờ đợi, không ngờ tới. Còn hơn một gáo
nước lạnh! Hơn cả sự thất vọng! Nhất là sau khi anh đã căng hết thần kinh nghe
Mơ nói biết bao nhiêu chuyện.
Nào! Ta sinh hoạt nào anh. Sao đầy tính chất công việc rạch
ròi thời gian đến thế. Những công việc phải làm. Cứ như trước khi đọc báo, trước
khi họp công đoàn, họp Đảng. Sức công phá của nó là ngay tức thì. Toàn thân anh
mềm nhũn, xìu đi. Như có một người thứ ba nào đó vừa có mặt ở đây. Như đang
tham gia một cuộc họp mà Mơ là chủ toạ. Cương ngồi chết gí trên ghế. Anh thở
dài, một tiếng thở dài dài nhất trên cuộc đời này. Tiếng Mơ như riễu cợt:
- Tự ái à? Không sinh hoạt à?
Lại thêm một búa nữa. Anh gục hẳn. Nhưng không thể để Mơ một
mình ở đó. Anh bước tới giường, nằm xuống bên Mơ, nghiêng người quàng tay ôm lấy
Mơ như một nghĩa vụ. Người anh đẫm mồ hôi như bị thoát dương. Anh tự động viên,
cố gắng hết mình một cách tuyệt vọng dù biết hoàn toàn vô ích. Thằng bé con của
anh rũ xuống. Cương thấy nó già hơn anh. Tư cách hơn anh. Triệt để hơn anh. Nó
hoàn toàn độc lập với anh và điều đó làm anh kinh ngạc.
Mơ tìm mọi cách khuyến khích anh, kiên nhẫn chờ đợi rồi cuối cùng ngồi dậy
không giấu vẻ thất vọng, cáu kỉnh và khinh bỉ:
- Trắng thế này, đẹp thế này mà không làm ăn gì được! Sao có
người chán thế?
Và khi đã mặc quần áo bước ra cửa còn ném lại một câu như một
lời nguyền rủa:
- Anh có lấy vợ cũng không có con được đâu.
Cương im lặng không nói một lời. Không thanh minh. Nuốt cái nhục vào người. Mọi
ý định tốt đẹp về Mơ tan biến. Thậm chí anh còn riễu thầm mình là đồ bất lực,
điều Mơ không muốn nói thẳng ra.
Từ bấy chấm dứt niềm vui mới nhen nhúm là chờ độ cao quen thuộc của Mơ hiện ra
qua ô cửa ca bin, chấm dứt những buổi trưa lang thang lên phòng Mơ, cùng Mơ
chuyện trò, trêu Mơ về những bãi cá Mơ ghi trên hải đồ, bãi cá nào cũng một
khoanh phấn đỏ hình bầu dục xoai xoai trứng gà trứng vịt. Không những thế còn
tìm mọi cách tránh mặt Mơ. Từ bấy lại lên boong thượng ôn thiên văn bằng dàn chớp.
Lại lang thang quán rượu.
Bùi Ngọc Tấn
