Cần Thơ gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó
lòng không muốn về (ca
dao)
BÀI THƠ NHỚ NINH KIỀU
Tình cờ gặp bài thơ và hình chụp của ông bạn Thi sĩ Quảng
Nam thăm bến NINH KIỀU (Cần Thơ), khiến tôi nhớ nó quá,
vội họa những lời thơ nầy:
TỚI BẾN NINH
KIỀU
(Nguyễn Hàn
Chung)
Anh hăm hở tới
Ninh Kiều
xung quanh vắng
ngắt mĩ miều cù cưa
cái thời nắng khổ
tìm mưa
nói chung chấm hết
nên chừa vậy thôi
Thơ họa:
NHỚ BẾN NINH
KIỀU
.
Bao năm quên
bến Ninh Kiều
Chợt nay thấy ảnh
buồn nhiều oán sâu!
Cái thời mắt liếc
môi trao
Cái thời mưa đượm
tình nhau, Xóm Chài
Vẫn còn
hoài mãi một đời
Dù bao thống hận lũ người ác nhân
Dựng chi cái
tượng ác thần?
Để cho oan nghiệt
sâm thương đôi bờ!
Còn đâu đại học Cần Thơ
Còn đâu đường phượng thắm hoa đỏ trời!
Tiếc thương chi.
cũng rồi thôi!
Nhớ thương chi. để
lệ rơi kiếp người?
(Nguyên Lạc)
Trong bài thơ họa có hai cụm từ: XÓM CHÀI và ĐẠI HỌC CẦN THƠ các bạn miền ngoài không rõ, nên đã hỏi. Tôi xin được giải thích rõ về hai cụm từ này, cùng những gì liên quan đến nó để các bạn tường.
VỀ
ĐỊA DANH
XÓM CHÀI
1. Xóm Chài
Xóm Chài là một xã đối diện với bến Ninh Kiểu nhìn qua sông nhỏ Cần Thơ. Xã này nằm trên doi đất nhô
ra, kẹp giữa bởi sông Hậu và sông Cần Thơ .
Bến Ninh Kiều tọa lạc tại ngã
ba sông Hậu và sông nhánh Cần Thơ, trước 1975 là Căn Cứ Hải Quân vùng 4 VNCH. Về phải, con sông nhỏ Cần Thơ nầy chạy qua Công viên Ninh Kiều, chợ Cần Thơ rồi đến huyện Cái Răng - có chợ nổi nổi tiếng và cầu lớn bằng xi măng bắt ngang qua, nối liền quốc lộ
4, chạy xuống Sóc Trăng và Cà Mau. Cầu này, năm 1968 bị mìn
CS nổ xập, ban ngày, làm một số xe đò chở đầy người và một số bộ hành (dân đi bộ buôn bán) rơi xuống sông chết. Sau đó cầu được xây
lại.
Từ Cái
Răng, dòng sông chạy đến Phong Điền,
Cầu Nhiếm vang tiếng về những vườn cam bạt ngàn. Cam xanh (Cam sành) rất ngọt, được thương lái chuyện vận lên tận Sài gòn. Đây là quê của "nàng" hiện tại.
Nửa đoạn đường Cái
Răng đến Phong Điền, nếu rẽ trái
là kinh đào thẳng tấp: Kinh Xáng
Xà-No (kinh xáng múc này được đào
từ thời Pháp thuộc) rồi đến huyện Phụng Hiệp, Ngã Bảy , nơi 7 con sông nhỏ gặp nhau.
Cái Răng, Ba
Láng, Vàm Xáng, Xà No
Anh có thương em thì sắm một chiếc đò
Để em qua lại mua cò gởi thơ. (ca dao)
Huyện Phung Hiệp
thuộc tỉnh vừa thành lập (khoảng 1972 - 1973 thời ông Thiệu): Tỉnh Chương Thiện. Tỉnh
Trưởng là một đại ta rất trẻ,
tốt nghiệp từ trường Thiếu Sinh Quân: HỒ NGỌC CẨN, tính tới 1975
(năm ông chết) mới vừa 33 tuổi.
Vị đại tá Tỉnh Trưởng này không chịu đầu hàng ngày 30/4, nên bị Uỷ Ban Quân Quản CS kết án tử hình và định ngày xử bắn tại sân
vận động (sân bóng đá) Cần Thơ khoảng cuối tháng 5/1975 (?). CS bắt tất cả mọi gia đình ở thành phố Cần Thơ phải có người đến xem xử, trong đó có gia đình tôi, nếu không sẽ bị kết án chống"Cách Mạng"!
Mặc bộ bà
ba đen, mắt bị bịt kín, bị trói thút vào cột bắn, ông được CS "ân huệ" cho nói lời cuối, với ý mớm ăn năn hối lỗi đã chống lại Cách Mạng.
Đây là câu
nói cuối cùng của ông CẨN: "Việt Nam Cộng Hòa
muôn n...ă..m...!"
Tên lính CS vội vã bụm miệng ông và nhét giẻ vào.
Sau đó một loạt súng
nổ, một phát súng ân huệ, ông Cẩn qua đời, xác được vùi
trong bãi tha ma bên đường, ngang Trại
Nhập Ngũ vùng 4 thời VNCH.
2. Trở
lại bến Ninh Kiều.
Từ bến Ninh Kiều nhìn về sông
Hậu rộng lớn, hướng sang trái
là Bắc Cần Thơ , rồi đến Long Xuyên. Hướng sang phải chạy ra biển Đông,
ngang qua Đại Ngãi (Vàm Tấn) quê tôi, cách cửa biển khoảng 20 km (khoảng 17 miles).
– Hò ơ ớ ơ ơ …
Đất Sóc
Trăng khô cằn nước mặn
Anh ra Vàm
Tấn chở nước về xài
Về nhà
sau trước không ai (ơ ờ)
Hò ơ ớ ơ ơ …
Hỏi ra
em đã … theo trai mất
rồi (ơ ơ)
Trước khi đến xã
Đại Ngãi khoảng 3 km (2 miles) là xã Nhơn Mỹ, thuộc huyện Kệ Sách, quê hương của vợ sau Đại tướng Cao Văn Viên (Bộ Quốc Phòng VNCH)
Chợ xã
Nhơn Mỹ tọa lạc trên bờ đất tại ngã ba bờ phải sông Hậu (hướng chạy ra biển) và rạch Nhơn Mỹ. Phía đối diện chợ Nhơn Mỹ, giữa sông Hậu là cồn Quốc Gia (quê của cô bạn gái đầu đời). Đây
là nơi ông TT Nguyễn Văn Thiệu có
lần ghé thăm, vì nó nổi tiếng trù phú với vườn sầu riêng và chôm chôm (Những khu vườn này đong đầy ký ức tôi)
Ngày 1/5/1975, chú của người bạn gái, xã trưởng
Nhơn Mỹ đã bị xử tử tại chợ. Cổ bị
xiết bởi một khăn rằn choàng (chàng) tắm, hai đầu khăn kéo bởi 2 tên du kích. Vì ông ta to con, khỏe mạnh giãy giụa, không ngộp thở, nên hai
tên du kích, mỗi đầu khăn một tên,
lôi ông ta xuống mé bãi rạch Nhơn Mỹ để trấn nước. Ông vùng vẫy nên chúng không đè đầu ông xuống nước được. Một tên khác bèn lấy dao đâm vào bụng ông để làm yếu sức. Ông
bị xiết cổ và dìm ngộp chết. (Kể theo lời của chính cô bạn gái)
3. Gia
đình tôi.
Riêng về phần gia đình tôi ở Đại Ngãi:
- Anh Nguyễn Văn
Yên tr/uy HQ (VNCH) vượt trại"cải
tạo" Chị Lăng (Châu Đốc)
chạy vào rừng (1976). Giữa đêm vang dội tiếng súng săn đuổi, mất tích đến nay!
- Cha Nguyễn Văn Hỷ
bị bắt, hành hạ trong ngục tú
CS và chết trong vụ đàn áp
tôn giáo.
- Gia đình tôi liều chết vượt thoát năm 1986 sau hơn 10 năm sống trong "thiên đường CS" trên một ghe con đi sông dài 10 mét. Sau 7 ngày
te tua tới đuợc Bi- Đong (Malaysia), may mắn không ăn thịt người (vừa chết).
4. Trở
lại dòng sông Hậu.
Vừa qua Đại Ngãi,
trên đường ra biển, giữa sông
nổi lên một dãi đất lớn gọi là Cù Lao Dung, nơi có Trại "Cải Tạo" Cồn Cát giam giữ các sĩ quan "Ngụy" và các người vượt biển, đi tìm tự do bị bắt. Đây cũng là nơi gia đình tôi "chém vè", chờ đến giữa đêm tối không
trăng, lên ghe con thả theo nước ròng
trôi ra cửa biển để không gây
tiếng động, kẻo Công An biên
phòng phát hiện và bắn chẳng nương.
Bãi bùn của cù lao này cũng là nơi vùi bao nhiêu xác
người, bị đập đầu chặt cổ giữa đêm,
trong cuộc tổ chức vượt biên
giả để cướp vàng của "chiến sĩ Công An kiến cường" huyện Long Phú
Bao năm đời này
vẫn nhớ
Đêm thâu
xuôi mái theo dòng
Người đi không
lời từ biệt
Buồn ơi. tím
biếc dòng sông!
Quê hương ta ơi. thôi nhé!
Buồn ơi. nước mắt
lưng tròng!
Rặng cây
quê hương mờ bóng
Có còn gặp lại được
không?
(Đoạn 5 bài
thơ Quê Hương - Nguyên Lạc )
***
Tất cả các
câu chuyện đều liên quan đến dòng sông Hậu (sông lớn hoặc sông con). Dòng sông đã in đậm trong tâm khảm!
Mọi người đều có
một dòng sông riêng mình. Hãy
trân trọng nó!
Từ dòng
sông Hậu thân yêu và buồn thảm này tôi mới có những bài viết: CÂU CHUYỆN HAI DÒNG SÔNG (1), CHUYỆN DÒNG
SÔNG QUÊ TÔI (2) và CHUYỂN TÌNH
VÙNG U MINH (3) .v.v..
...
Ta sẽ
không về thăm lại dòng
sông
Của thời
hung bạo cũ
Xác em
nhỏ trôi theo dòng bão
lũ
Được
tin người
tim nhé
… cố yên!
Và đêm dài
đêm nhé … hãy ngoan!
Ai rồi
cũng
đến miền miên
viễn!
Ta sẽ không
về thăm lại dòng sông
Của thời
quá vãng
Quên đi nhé … quên đi … quên đi nhé!
Đã xa rồi … quên
nhé … xa lắm xa!
(Nguyên Lạc)
Quên được không?!
VỀ ĐẠI
HỌC CẦN THƠ
1. Đại
học Cần Thơ
Đại học Cần Thơ nằm
phía trái, gần Phòng
Phát thanh (phát sóng) Cần Thơ trên
đường từ Cần Thơ về Cái Răng,
Vị Thanh, Sóc Trăng rồi Cà Mau.
Năm 1968 sau trận
Mậu Thân, tôi bước vào
ngưỡng cũa đại học này với niềm háo hức cùng với giấc mộng "lấp bể vá trời" của tuổi trẻ. Thời trẻ này, sách Phạm Công Thiện luôn giữ trên
tay và là sách "gối đầu giường". Phạm Công Thiện là
"thần tượng" của những người
trẻ như tôi giai đoạn này.
Mỗi lời của ông đều là "chân lý". Tôi hít
hà , uống những lời văn, thơ của ông.
Cho những điều ông
"ngôn" đều đúng,
không chút nghi ngờ. Bắt chước ông,
chê Sách Học Làm Người của Nguyễn Hiến Lê (Thời gian là câu trả lời đúng đắn nhất!)
Phạm Công
Thiện đã mở ra cho chúng tôi một "Khung Trời Cao Rộng" và cũng
đưa đến chúng tôi một niềm nghi ngờ (HỐ THẲM). Hệ lụy:
"...đã ít nhiều làm cho thanh niên tỏ vẻ hoài nghi về những hoài bão, lựa chọn của mình. Tâm trạng não nề, chán ngán của tầng lớp thanh niên, trí thức thời kỳ ấy như một đám mây u ám,
cứ vần vũ mãi trên bầu trời, che lấp khoảng không gian
không xanh, không hồng.
Ngày xưa một mình chàng Kinh Kha qua sông Dịch với con chủy thủ trên tay và
vĩnh viễn không quay lại điểm xuất phát! Ngày nay, hàng
ngàn Kinh Kha qua hàng trăm sông Dịch như thế với nỗi băn khoăn ồn ào, hy vọng và thất vọng trộn lẫn.(Đọc lại "Kỷ Vật Cho Em" của Lính
Phuơng - Nguyễn Lệ Uyên)
Qua sông Dịch là
gia nhập vào quân đội, thành người chiến sĩ quân
lực VNCH, thành người chỉ uy mà tâm trạng như vậy thì than ôi!
Lịch sử ngàn
năm cho thấy: Chống kẻ HUNG BẠO (kẻ dồn ép, đốc thúc hết mọi xương máu của người
dân, dùng bất kể mọi thủ đoạn
để nhất quyết thắng cuộc chiến một mất một còn) mà lòng hoang mang như thế thì cầm chắc sự thất bại! Kết quả thì các bạn đã biết rồi đó!
Nhắc ra đây
để rút ra một bài học mà tự hối tiếc và
tự trách mình, chứ không có ý chê trách hay kết tội. Các người trẻ hay lấy làm kinh nghiệm để tránh những vết đổ
sau này. Và cũng xin đừng lấy
nó - những việc tiêu cực đã kể - mà tự hãnh diện hoặc ngược lại, tự mình
hành hạ mình, tự liếm vết thương lòng mà thất chí. Còn lại chút hơi sức hãy đóng góp vào việc đấu tranh cho sự tồn vong của dân tộc.
2. Tổng
Hội Sinh Viên Đaị Học
Cần Thơ
Trở lại trường Đaị
Học Cần Thơ, tôi có chân trong Ban Chấp Hành Tổng Hội Sinh Viên.
Tôi đã ngây thơ, bầy đàn,
không suy nghĩ, cổ động và dẫn đầu những cuộc xuống đường gây hỗn loạn trật tự xã hội. Trong BCH nầy, Pham Văn Sinh (sư phạm khoa học), sau 1975 lộ rõ là tên đảng viên CS. Tên thứ hai
là Ngô Phúc Hiện (luật khoa), anh cô bạn gái tôi, là Đoàn viên Thanh niên CS. Tên
này sau 30/4//1975 là phó phòng Thương Mại thành
phố Cần Thơ . Trong lúc mọi người dân đói, phải ăn độn bo bo, ăn với muối, thì hắn cùng tên trưởng phòng
(cán bộ từ bưng biền ra) nhân
viên phòng và công an (Bắc chi viện)
rượu bia tràn ly, thuốc cán (đầu lọc) khói mờ mắt mỗi ngày. Cách Mạng đấy!
Quê tôi buồn lắm ai ơi !
Từ ngày
bão nổi đổi dời bể dâu
Một thời
cùng ước mộng đầu
"Vá
trời lấp bể" hẹn câu
tình người
Những "đêm
không ngủ" lửa ngời *
Câu ca
lời hát dựng đời mai sau
Khung trời đại
học thuở nào
Tay ôm. mắt ngỏ. môi trao nụ cười
Oan khiên
đâu phải do trời
Quê
hương tan rã bởi lời dối gian
Điêu
tàn cùng với ly tan
Mộng mơ tuổi
trẻ lụi tàn từ đây
Từ ngày
ngụy ngữ lên ngôi
Từ ngày
giai cấp phân đôi ta
thù
..........
[*] Sinh viên trước 1975 thường tổ chức những đêm không ngủ để hát tình ca và nhạc "đấu tranh"
(Trích đoạn:
Một Thời - Nguyên Lạc)
LỜI KẾT
Qua trên là những
chuyện lên quan đến dòng
sông trong tâm thức cùng
"Một Thời Ta Cố Quên" của tôi. Quên được không?!
Tất cả điều trên
là sử liệu từ nhân dân. Chắc nó sẽ không có trong Lịch Sử Việt Nam Hiện Đại vì theo CS: Lịch sử phải phục vụ cho chế độ!
Đấy, các văn thi nhạc sĩ! Nỗi trầm luân nhân thế. Đừng "cỡi ngựa xem hoa" nỗi đau của
người dân thấp bé mà
mãi chỉ biết lo phục vụ cho một thiếu số đặc quyền. Hãy
viết bằng cảm xúc, bằng con tim của mình. Đừng cố tạo ra cái ly, cái chai hào nhoáng, màu rượu đẹp đẽ, nhưng không có một chút mùi vị nào để lại trên đầu lưỡi của
người thưởng thức. Hãy tạo ra cái hương vị ngọt ngào của viên muối nhỏ trên đầu lưỡi của
các "chàng Kiều" hiện
đại (người sĩ quan trẻ
VNCH đi cải tạo) đang đói meo trong các "Thanh
Lâu" (trại cải tạo)
[Từ Nguyên Lạc dùng
trong bài viết về thi sĩ Phạm Hồng Ân)(3)
Xin được kết thúc
bài bằng hai câu thơ Khuyết Danh
Ai muốn
chép công ta chép oán
Công riêng ai đó oán ta chung!
(Mã Viện - Khuyết
Danh)
Nguyên Lạc
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ghi chú:
@. Theo các người
thân cho biết: Xóm Chài bây giờ là đất vàng, xây nhà "hoành
tráng" dành riêng cho cán bộ và
các "đại gia". Người dân bình thường không với tới được. Có một cây
cầu xe chạy bắt ngang sông Cần Thơ . Tại doi đất có vườn du lịch rất rộng.
