Bữa cơm trưa văn phòng, nàng kể cho mấy người bạn đồng nghiệp rằng, chiều
qua, xe lửa trục trặc, nàng mất gần ba tiếng đồng hồ mới về đến nhà.
Người bạn đồng nghiệp lắc đầu ngao ngán:
– Trời ơi, em mà phải cực khổ như chị, chắc em bỏ việc luôn.
Nàng cười cười:
Nàng nghĩ, tiện, không tiện, cũng phải đi làm. Chứ không, chốn này, đất đai
đâu, để nói, cạp đất mà ăn. Nàng tự an ủi mình, cũng là một cái thú, đâu phải
ai cũng được. Mỗi ngày thêm vài tiếng đồng hồ thoải mái, muốn đọc sách, nghe
nhạc, ngủ gật hay đơn giản ngó quanh, quan sát thiên hạ, ngái ngủ sớm mai trên
đường đến hãng, hoặc xật xừ, đờ đẫn sau ngày dài làm việc.
Cô đồng nghiệp khác góp ý:
– Ghét nhất là xe lửa trễ giờ.
Nàng không trả lời. Nàng chẳng thấy phiền hà, cũng chẳng ghét bỏ hệ thống
hỏa xa của Đức. Bởi, nhờ xe đến muộn, nàng đã gặp lại người anh của nhỏ bạn
cùng lớp thời trung học. Khi bảng thông tin chạy dòng chữ Zug E40 fällt aus.
Chuyến xe số E40 bị hủy. Trong khi chờ thông tin tiếp, bao giờ có xe, nhiều
người bực bội rủa sả lung tung. Nàng nhủ thầm, mình than vãn tiếng Việt, không
ai hiểu, chỉ mình nghe, rồi mình lại bực. Than tiếng Đức, nàng đâu đủ tài năng
mà thi thố với những người Đức thứ thiệt. Trời vào hè, ngày dài ra. Chín, mười
giờ mặt trời mới lặn. Nàng thản nhiên tìm ghế trống ngồi chờ, đọc tiếp cuốn
sách mang theo. Chuyến xe này hủy, sẽ có chuyến sau. Hơi đâu mà nóng giận cho…
già người đi. Số người dồn lại nhà ga càng đông. Những tiếng chê bai càng lúc
càng tăng cường độ.
Nàng đã xong trang cuối của cuốn sách. Vẫn chưa có thông tin bao giờ tàu
chạy. Nàng lấy điện thoại ra, mắt vừa lướt lướt những trang trên Facebook,
vừa trông chừng bảng thông tin của xe lửa. Đến trang có bức tranh thiếu nữ mảnh
mai, mặc áo dài vàng, tựa như hình bìa của tờ báo Tuổi Ngọc ngày xưa.
Ngón tay nàng dừng lại, không vuốt vuốt mặt kính nữa, ngắm nghía bức tranh,
nàng đọc tựa bài thơ: tôi xin lót lá em nằm.
cám ơn người những sớm mai
đậu vào tôi giọt nắng say môi hồng
ơn em mây thả bềnh bồng
vương tôi tóc rối tỏa nồng hương yêu
…
ơn em mây mỏng xanh trời
cầm tay tôi khẽ nói lời yêu thương
từ trong dâu bể muôn trùng
tình yêu một thoáng ngập ngừng lên ngôi
(Nguyễn Minh Phúc, 2018)
Êm đềm, thơ mộng quá chừng. Tên tác giả NMP, nghe quen quen. Nàng chợt nhớ,
nhỏ bạn có người anh cùng tên tác giả. Nhỏ bạn kể, anh của nhỏ làm báo, làm
thơ. Nàng loanh quanh trong sân nhà NMP đọc thêm vài bài thơ khác. Bài nào cũng
dễ thương. Khi mọi người ào ào lên xe lửa, nàng vội rảo bước theo. Nàng nghĩ,
về nhà, nhất định phải dò la tông tích của NMP. Nàng mằn mò rất lâu. Vừa sử
dụng các “thành tựu khoa học kỹ thuật“ về Facebook để bắt liên lạc với
tác giả NMP. Vừa vận dụng ngôn ngữ “ngoại giao“, viết đôi dòng giới thiệu làm
quen, để lỡ có nhầm lẫn, không đến nỗi… quê một cục. Có chí thì nên, người xưa
nói không sai. Anh NMP xác nhận là anh của nhỏ bạn. Anh P. biết các chị của
nàng. Anh P. cùng vài người bạn thân từng là khách dài hạn của tiệm sách và
quán cà phê của Mạ nàng. Gặp lại người quen cũ, dẫu gặp “ảo“, nàng vui lắm. Anh
P. nhắc đến những người bạn của anh, có cùng những ngày tháng lãng đãng thơ và
nhạc. Phút tay bắt, mặt mừng trôi qua, đôi dòng thư đi, tin lại. Rồi thôi. Nàng
thỉnh thoảng đọc những bài thơ rất thơ trên Facebook của anh P. Anh P.
và nàng, cả hai đều có những bận rộn riêng. Cho nên, tái ngộ xong, coi như để
đó.
Nàng có chuyến du lịch 10 ngày ngang dọc nước Nam Phi. Lịch trình dày đặc
với lên núi, xuống phố, ra biển, vào rừng… Ngày nào cũng thú vị với nhiều ấn
tượng đẹp về đất nước Nam Phi. Trong thời gian này, điều kiện vào internet
không dễ dàng. Có dịp, nàng vào nhanh WhatsApp, đọc tin nhắn gia đình
và viết mấy câu hỏi thăm. Nàng chẳng hề nhớ nhung wifi như chị bạn đi
cùng, đến đâu cũng lo ngay mật mã để vào internet.
Chương trình ngày thứ Bảy đầy ắp, từ bình minh đến hoàng hôn. Sáng sớm, cả
nhóm trực chỉ Mũi Hảo Vọng. Từ tháp hải đăng ở cực tây nam châu Phi, nàng mê
mẩn nhìn xuống những làn sóng của Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương giao nhau. Cuối
ngày, mọi người được tùy nghi sử dụng buổi tối ở phố Waterfront của thành phố
Cape Town. Về đến khách sạn khá khuya. Mệt nhoài, tâm trí vẫn còn đầy ắp ấn
tượng của biển trời, núi non, cây cỏ, phố phường. Nàng vội vàng mở máy nói vài
lời gởi cho con. Nơi góc nhỏ của điện thoại, nàng thấy dấu hiệu có tin nhắn của
NMP. Anh P. kể, anh bệnh thời gian qua, nên không liên lạc. Nay, sức khỏe tạm
ổn. Anh P. bảo, bỗng nhiên, anh nhớ nhiều những ngày tháng với người bạn chí
thân, anh TTD. Đèn trong khách sạn vàng mờ mờ. Trước đó, mắt nàng trĩu nặng vì
buồn ngủ. Nhưng câu chuyện anh P. kể, đã níu, đã giữ mắt nàng không rời màn ảnh
bé tí của điện thoại.
Anh P. nói, giờ đây chép lại bài thơ của anh TTD gởi cho nàng, anh P. cảm
thấy nhẹ nhõm trong lòng. Cuối cùng, anh P. thực hiện được chuyện anh TTD nhờ,
dẫu muộn màng.
NHƯ NHỚ MỘT VẦNG TRĂNG
như chiếc lá cuối mùa rơi lặng lẽ
buổi tàn thu đường phượng lá vàng bay
anh vẫn còn lang bạt cuối chân mây
mơ phố xá với nụ cười em gái
nơi anh đến giòng sông còn bé dại
chiều thênh thang tiếng hát một loài chim
đường em qua ôi lối cỏ xanh êm
xin bước nhẹ kẻo đau lòng anh lắm
anh đã đến những chân trời vạn dặm
mà vẫn thương hàng phượng lá vàng bay
thương ngày xưa em gái mắt thơ ngây
gối sách vở nằm mơ ngày khai giảng
giờ có lẽ đã xa rồi bè bạn
con đường xưa cỏ lá cũng thôi xanh
nhưng vẫn còn em gái giữa tim anh
màu áo lụa mắt trời xanh khép nép
bàn tay nhỏ lúc anh cầm cuống quýt
như vẫn còn hơi ấm buổi trao thư
hạnh phúc là một phút ấy phù du
em gái nhỏ tội nghiệp tình anh quá
khi đời sống còn xanh màu cây lá
mà chúng ta đã lạ lắm trời xưa
đêm nay anh ngồi hát dưới hiên mưa
nghe muốn khóc tách cà phê quán cũ
nhớ vô cùng bảng đen và sách vở
giọng em cười như ấm cả mùa thu
nơi anh ngồi là góc biển hoang vu
nơi em đến xôn xao lời cơm áo
không còn thấy tên học trò kiêu ngạo
hồn đầy trăng đi dưới bóng cây xanh
không còn nhìn em áo lụa mong manh
ngày hai buổi tóc bay ngoài cửa lớp
nay anh chỉ còn chút hồn đầy mộng
nhớ ngày xưa như nhớ một vầng trăng
(Trầm Thụy Du – 1975)
Nàng tưởng như đang lần dở cuốn sách nằm quên trên kệ tủ gần nửa thế kỷ.
Những trang sách ố màu thời gian kể chuyện về nàng, một thiếu nữ vào tuổi mộng
mơ. Kể chuyện về anh và người bạn của anh, những thanh niên vừa tuổi đôi mươi,
ở tỉnh lỵ miền trung. Năm ấy, nàng đang tuổi mười ba, mười bốn, nàng đang nhí
nhảnh, theo gió mưa em đi hát xây mộng cho người, trên cánh thơ tuyệt vời
hát yên vui cõi đời. Nhà của nàng có quán cà phê, nơi có nhiều văn nhân,
thi sĩ lui tới. Anh thường đi trong nhóm ba người. Cả ba người đều là thi sĩ,
nàng nghĩ vậy. Nàng đã đôi lần nghe lóm, nhớ lén những câu thơ các anh ngâm nga
cho các chị của nàng.
Cơn lốc dữ 1975, đã đẩy cuộc sống gia đình thiếu nữ xuống cùng cực, điêu
đứng, đã cuốn đi những giấc mơ xinh của thiếu nữ. Cơn lốc đã làm những thanh
niên hụt hẫng, chới với. Những mơ ước hoài bão của tuổi trẻ bỗng chốc vụt mất.
Một sớm một chiều, anh và người bạn, đang là những học sinh trung học, chuẩn bị
khoác áo sinh viên, bỗng nhiên thành những người mất phương hướng trong cuộc sống.
Không lâu sau, anh và người bạn chí thân lụng thụng trong bộ cánh bộ đội. Rời
xa thị xã nhỏ bé, có nhà sách quen ở đường Phan Bội Châu, có quán cà phê vườn ở
đường Quang Trung. Bỏ lại sau lưng gia đình, trường lớp. Cũng may, người bạn
chí thân luôn đồng hành cùng anh.
Lần nọ, bộ đội đóng quân ở mũi Ba Tân Gân, một địa điểm ở một bán đảo gần
Quảng Ngãi. Biết bạn mình được sắp về phép, anh rủ bạn ra ngồi hiên sau trại
lính chuyện trò. Anh và người bạn ngồi bên nhau, thật lâu, cả hai trầm ngâm.
Mãi lúc sau, anh lên tiếng, phá tan sự yên lặng:
– Mày về phép, có đi đâu không?
– Chỉ có ba ngày. Tao về ở nhà, cho bà già vui.
Anh rút trong túi tờ giấy học trò, có bài thơ anh làm. Thuở ở trường, anh là
trưởng ban báo chí. Bạn bè vẫn trầm trồ nét bút rồng bay phượng múa của anh.
Anh bỗng buồn buồn, nhớ bài hát vui vui anh nghe những năm trước, thư của
lính ba lô làm bàn nên nét chữ không ngay. Mấy tháng làm bộ đội, đã làm
tâm hồn anh mệt mỏi, cằn cỗi. Chữ viết đâm ra nguệch ngoạc. Anh nhỏ giọng:
– Mày đến quán cà phê Uyên, đưa thư này cho Th. Nhớ đưa tận tay nhe.
Anh gọi là thư, nhưng chỉ vẻn vẹn bài thơ. Chứ không thêm chữ nào, để bài
thơ thành lá thư.
Người bạn về đến nhà, ngồi chơi với cha mẹ một lúc. Bà cụ rạng rỡ, lăng xăng
nghĩ nấu món ăn đãi đằng con trai. Người bạn vội đạp xe đến quán cà phê. Thị xã
Quảng Ngãi bé tí. Có lẽ còn nhỏ hơn Pleiku của thi sĩ Vũ Hữu Định. Người bạn
đến, chỉ gặp Mạ của nàng. Nàng phải theo trường lớp đi đào kênh, đắp đập đâu
đó.
Hôm cuối cùng, người bạn lại ghé quán cà phê, trước khi trở về đơn vị trình
diện. Người bạn vẫn không gặp nàng. Thuở ấy, không có điện thoại để nhắn tin.
Người bạn không dám đưa thư cho Mạ nàng. Người bạn bỏ bài thơ trong phong bì
dán kín. Tính tìm cô giúp việc, nhờ cô chuyển. Vờ hỏi bâng quơ, người bạn mới biết,
gia đình nàng đã phải cho tất cả người giúp việc nghỉ làm, sợ bị mang tiếng tư
bản bóc lột. Người bạn áy náy lắm, vì không làm tròn việc anh nhờ, dù chỉ là
việc bé cỏn con. Người bạn biết anh đang lóng ngóng chờ tin.
Về lại đơn vị, người bạn ngài ngại trả phong bì có bài thơ cho anh. Anh thất
vọng lắm. Anh rầu giọng:
– Mày giữ giúp. Lúc nào có dịp, trao cho Th.
Dòng đời ngược xuôi, xô đẩy nàng đi, càng lúc, càng xa mãi quê nhà. Cả anh
và người bạn không gặp lại nàng. Anh vẫn ở nơi tỉnh lỵ nhỏ bé, nhưng rất thân
thiết ấy. Người bạn lưu lạc đến mãi tận cùng của đất nước. Hai người rất ít
liên lạc với nhau. Nhưng trong tâm tưởng, vẫn là đôi bạn thân, từ tuổi hoa niên
cho đến khi vào tuổi cao niên. Người bạn vẫn giữ bài thơ của anh và canh cánh
trong lòng nỗi băn khoăn, không thực hiện được chuyện anh gởi gắm. Người bạn
buồn thảng thốt, khi biết tin anh lâm trọng bệnh, giã từ cõi tạm khi anh vừa
qua tuổi 60. Người bạn nghĩ, sẽ có dịp nói đôi lời tạ lỗi trước vong linh của
anh.
Ngày ấy, phải chi có duyên, nàng đã được đọc bài thơ trong chữ viết tay rất
lả lướt của anh. Nếu vậy, có lẽ nàng ngượng ngùng, lúng túng, lí nhí nhờ người
bạn nhắn gởi lời cám ơn anh và gởi lời thăm anh. Cũng có lẽ, nàng chép vội mấy
câu thơ gởi anh.
Vẫn lặng lẽ để anh nghe vừa đủ
Vẫn thờ ơ cho rủ hết màn the
Vẫn mỉm cười rồi vẫn lấy tay che
Cho cặp mắt bỗng nhiên mười sáu tuổI
(Bài thơ còn lại, Hoàng Anh Tuấn)
Mãi bây giờ, khi anh đã yên nghỉ nơi miền vĩnh phúc, nàng mới biết đến những
vần thơ anh viết tặng nàng. Nàng đốt nén hương lòng, thầm nói với anh lời cám
ơn.
Ban chiều, tít tận cực nam của châu Phi, ở Cape Town, trong lúc đi dạo quanh
khu phố Waterfront, nàng tình cờ được mời nhìn vào viễn vọng kính để thấy nửa
vầng trăng. Vừa dán mắt vào ống kính, nàng nghe lời cắt nghĩa của người chủ
viễn vọng kính. Vầng trăng đó, là vệ tinh cho trái đất. Rời mắt khỏi ống kính,
ấn tượng còn lại trong trí nàng, mặt trăng chỉ là một khối đất đá tròn tròn,
cách địa cầu gần 400 ngàn cây số. Chỉ vậy thôi.
Mấy tiếng đồng hồ sau, những dòng chữ li ti trên điện thoại đã giúp nàng đi
ngược lại những ngày tháng của nhiều thập niên trước. Nàng thấy lại một khoảng
đời nhiều biến động. Ngày tháng đó, cuộc sống của anh, của nàng bị bủa vây bởi
biết bao nhọc nhằn, thống khổ. Nhưng anh vẫn cho nàng được làm “em gái giữa tim
anh“. Anh đã viết những câu thơ thật đẹp cho nàng.
Ngay lúc này, nàng bỗng nhớ tha thiết một vầng trăng.
Hoàng Quân
Tháng Tám 2018