Hôm nay
ngày 3 tháng 1 là ngày sinh của thi hào Nguyễn
Du (1766).
Để tưởng niệm
ngài, Nguyên Lạc tôi
post lại vài bài thơ
ngắn chữ Hán của ông và bản phóng dịch
.
SƠ LƯỢC TIỂU SỬ
NGUYỄN DU
.
Sinh: 3 tháng
1, 1766, Bích Câu, Thăng Long.
Mất: 16 tháng
9, 1820 (54 tuổi) Huế.
Bút danh:
Tố Như, Thanh Hiên, Hồng Sơn lạp hộ, Nam Hải điếu đồ.
Nguyễn Du đã
để lại một di sản văn chương đồ sộ với
những tác phẩm kiệt xuất, ở
thể loại nào ông cũng đạt được
sự hoàn thiện ở trình
độ cổ điển.
Thơ chữ Hán:
Nguyễn Du có 3 tập thơ: Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, và Bắc hành tạp lục.
Thơ chữ Nôm:
Nguyễn Du có hai kiệt tác Truyện Kiều (Đoạn trường tân thanh) gồm 3254 câu thơ lục bát và Văn tế thập loại chúng sinh gồm 184 câu viết theo thể song thất lục bát.
.
PHÓNG DỊCH VÀI CÂU THƠ NGUYỄN DU
.
1.
Nguyên tác
Nhất
sinh từ phú tri vô ích,
Mãn giá cầm thư đồ tự ngu.
(Mạn hứng -
Nguyễn Du)
Phóng dịch:
Một đời thơ phú
ích chi
Sách đàn đầy giá
chắc gì là khôn?
2.
Nguyên tác
Phụ tọa
nhàn song tửu nhãn
khai
Lạc hoa
vô số hạ thương đài
(Đối tửu - Nguyễn
Du)
Phóng dịch:
Bên song
im ngất cùng ly nhớ
Mắt lệ người nhìn
lá thu rơi!
3.
Nguyên tác
Hương Giang nhất phiến nguyệt
Kim cổ hứa đa
sầu
(Thu chí 1
- Nguyễn Du)
Phóng dịch:
Cố hương còn
có chờ người
Vầng trăng ngày
cũ vẫn ngời bến xưa ?
4.
Nguyên tác
Cố quốc
sơn hà khan lạc nhật,
Tha hương thân
thế thác phù vân
(THU NHẬT KÝ
HỨNG - Nguyễn Du)
Phóng dịch:
Quê hương
ngút mắt chiều phương ấy
Chở hết mây
ơi nỗi sầu này
5.
Nguyên tác
Trù trướng thâm tiêu cô đối ảnh
Mãn
sàng trê vũ bất kham thinh
(TỐNG NHÂN
- Nguyễn Du)
Phóng dịch:
Đêm thăm
thẳm sầu riêng với bóng
Chiếu chăn nhầu
mưa động thốn tâm
6.
Nguyên tác
Phụ
tọa nhàn song tửu nhãn khai
Lạc hoa
vô số hạ thương đài
Sinh tiền bất tận tôn trung tửu
Tử hậu thùy
kiêu mộ thượng bôi
(Đối tửu - Nguyễn
Du)
Phóng dịch:
Tựa song. mắt rượu.
ngùi trông
Hoa rơi lả tả. phủ
lòng thảm xanh !
Sống. không
cạn chén trọn tình
Chết. ai tri kỷ
rượu nghiêng rưới mồ ?
7.
KÝ MỘNG
Nguyên Lạc xin mạn phóng dịch thoát bốn câu cuối (toàn
bài 24 câu) gây cảm xúc nhất riêng mình,coi như niềm trân trọng và tưởng nhớ đến người xưa. Có gì các bậc cao nhân bỏ qua cho !
Nguyên tác
...
Mỹ nhân
bất tương kiến
Nhu tình
loạn như ti
Không ốc lậu tà nguyệt
Chiếu ngã
đan thường y.
(Nguyễn Du)
Phóng dịch
GHI QUA MỘNG
Giai nhân.
Người hỡi đâu rồi?
Tình sầu loạn mối. rối bời như tơ
Nhà không.
xuyên ánh trăng mờ
Chiếu qua áo
mỏng. thấu ta nỗi niềm !
(Nguyên Lạc)
.
Ngày đầu năm mới 2019 Nguyên Lạc tôi kinh nhớ đến ngài cùng lòng trân quý một thiên tài nước Việt thân yêu.
Bất tri
tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như
Nguyên Lạc
01/2019
............
*
@. PHỤ LỤC
Truyện Kiều của
Nguyễn Du còn có tên là Đoạn
Trường Tân Thanh tức “Khúc
Ca Mới Đứt Ruột”. Tôi xin dẫn chứng chuyện này để xác minh RẦU ĐỨT RUỘT/ BUỒN ĐỨT RUỘT là khả thi.
.
Có một chứng bệnh liên hệ mật thiết với “rầu thúi ruột”, “buồn đứt ruột”:
Thò tay
mà ngứt ngọn ngò,
Thương em đứt ruột, giả đò ngó lơ.
Thương yêu, thất
tình, sầu đau đến độ “buồn đứt
ruột”, buồn đến độ ruột đứt ra từng đoạn, từng khúc, từ Hán gọi là “đoạn trường”. Chứng
buồn rầu đứt ruột này khởi sự
từ chứng “rầu thúi ruột”. Chúng
ta thường than thở là rầu thúi ruột, buồn thúi ruột, buồn nẫu ruột, buồn não lòng, buồn đứt ruột… Chứng này không những thấy trong văn chương bình dân
ca dao tục ngữ mà con thấy trong văn chương bác học, đặc biệt nhất là trong truyện Kiều của Nguyễn Du, vì thế để nói hết ý, trong bài này tôi xin trích dẫn thêm truyện Kiều.
Não
lòng thay, bấy hóa
công,
Ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi
pha…
(Nguyễn Du - Kiều).
hay:
Trải qua một
cuộc bể dâu,
Những
điều trông thấy mà
đau đớn lòng.
(Nguyễn Du - Kiều).
Truyện Kiều của
Nguyễn Du còn có tên là Đoạn
Trường Tân Thanh tức “Khúc
Ca Mới Đứt Ruột”. Có thật sự buồn đến nỗi ruột đứt ra từng đoạn từng
khúc không? Xin thưa là có. Đứt ruột “đoạn trường” dựa vào sự thật là trong thiên nhiên có một loài khỉ có
tình mẫu tử rất tuyệt vời. Khỉ mẹ rất
yêu thương con. Vì một lý
do gì đó, khỉ con bị chết mà
còn thấy xác, khỉ mẹ ngồi ôm xác con cho tới khi xác con rữa thối. Các con khỉ khác trong bầy phải lén rình cướp lấy xác đem dấu đi. Nếu con bị bắt mất, khỉ mẹ ngồi ôm
hai bầu sữa, buồn rầu, bỏ ăn, bỏ uống
cho tới chết. Đem xác khỉ mẹ
mổ bụng ra, thấy ruột khỉ mẹ đứt ra từng đoạn, từng khúc. Vì thế cho nên mới có câu “Buồn đứt ruột” hay đoạn trường là vậy.
"Thương em đứt
ruột, giả đò ngó lơ" - BS Nguyễn Xuân Quang:
...................
*
@. Mời đọc
DỊCH THOÁT
THƠ CHỮ HÁN CỦA NGUYỄN DU - Nguyên Lạc
Nguyên Lạc: DỊCH THOÁT THƠ CHỮ HÁN CỦA NGUYỄN DU (1)
BÀI THƠ
THU CHÍ CỦA NGUYỄN DU - Nguyên
Lạc
