Góc Sân Chơi | HOÀNG DIỆU BA XUYÊN AUSTRALIA: DÂN LÀNG TÀ RU GIỮA LÒNG CÁCH MẠNG

Trong nước CS mà đón tù chính trị về vui vẻ như thế này thì thời gian tồn tại của chế độ có thể kéo dài bao lâu? (Pham Nguyen Truong)

Thỉnh thoảng, khi trong túi có chút đỉnh tiền rủng rỉnh, tôi hay mời mấy đồng bào từ Tây Nguyên (đang tị nạn ở Thái Lan) dùng một bữa cơm thân mật. Bangkok chật và đông (rất đông và rất chật đối với những kẻ chỉ đủ tiền thuê nhà trong những khu ổ chuột) nên – đôi lúc – có dịp ngồi ngắm trời rộng/sông dài, từ một quán ăn nổi, trên dòng sông Chao Phraya, là điều mà tất cả chúng tôi đều lấy làm thích thú.

Khách thường đông vì tháng nào cũng có người mới đến (hoạ hoằn cũng có kẻ được đi định cư ở một nước thứ ba) nên chúng tôi hay mở đầu cuộc họp mặt bằng cách lần lượt tự giới thiệu tên tuổi/quê quán của từng người. Đến phiên mình, tôi thường đùa : “Tôi tên Tiến, dân làng Tà Ru.”

Phần lớn mọi người đều đã quen với cái tính hay giễu (dở) của tôi nên thường không ai lấy đó làm điều. Riêng lần rồi, khi tiệc đã tàn, tôi đã trở ra đến bến đò nhưng vẫn có người nối bước theo sau: một mục sư – còn trẻ – vừa từ Việt Nam trốn sang, chỉ độ mươi ngày.

– Bác ơi khoan đi, cho cháu hỏi thăm chút chuyện.

– ?

– Cháu dân Jarai nhưng biết rất rõ cả vùng vùng Tây Nguyên vì có dịp đi giảng đạo ở nhiều nơi nhưng chưa nghe ai nói đến tên làng Tà Ru cả.

– Tôi nói giỡn chơi vậy thôi. Trước khi rời Việt Nam, tôi có bị đi cải tạo một thời gian nên tự nhận mình là dân Tà Ru (tù ra) cho nó vui mà.

Tiếng Việt, đôi khi, vui thật nên trả lời xong thì nghe ngay một tràng cười sằng sặc!

Tôi cũng thuộc loại sinh sau đẻ muộn nên không rõ lắm về cuộc sống của những người Tà Ru, chỉ được biết (qua loa) năm ba trường hợp theo thứ tự thời gian.

Ngày 21 tháng 1 năm 1960, ông Nguyễn Hữu Đang bị Toà Án Nhân Dân Hà Nội kết án (sau một phiên xử kín) 15 năm tù và 15 năm quản chế, với tội danh “phá hoại chính trị” và “làm gián điệp.” Mãn hạn, ông lủi thủi quay về làng quê (ở Thái Bình) sống nhờ vào … côn trùng và ếch nhái! Cảnh đời “tà ru” của ông đã khiến cho nhà thơ Phùng Cung phải sinh lòng ái ngại: Gót nhọc men về thung cũ/- Qùi dưới chân quê/Trăm sự cúi đầu/Xin quê rộng lượng/Chút thổ phần bò xéo cuối thôn…

Bùi Ngọc Tấn cũng ra tù khoảng cùng thời với Nguyễn Hữu Đang. Ông trở về nhà cũ, với vợ con, ở Hải Phòng. Nơi Phố Cảng côn trùng và ếch nhái không nhiều nên hơi khó sống. Tình nghĩa bà con, hàng xóm, láng giềng, phường, tổ (thổ tả) gì đó – xem ra – cũng hơi bị thiếu:

Một buổi chiều, con Thương đi học về bảo hắn:

– Bố. Có ai hỏi bố ở dưới nhà ấy?

– Ai con?

– Con không biết, trông lạ…

Hắn xuống thang. Hai người quần nâu, áo nâu đứng dựa lưng vào tưởng chỗ bể nước. Quen quen. Đúng rồi. Min: toán chăn nuôi, người đã giũa răng cho hắn. Còn một anh nữa mặt loang, tay loang. Thấy hắn, cả hai cười rất tươi. Người mặt loang bảo:

– Anh không nhận ra em à?

Trời ơi. Thì ra là Dự. Dự có con chuột được đem xử án. Dự hay bắt tóp. Dự cũng đã được ra rồi. Dự bảo:

– Em bị cháy, bỏng.

Hắn mời hai người lên nhà, nhưng Dự lắc đầu:

– Thôi, chúng em đứng ở đây thôi. Hắn liếc nhanh vào cửa sổ của gia đình gần bể nước.. Bọn hắn thì chẳng lẫn vào đâu được. Bây giờ bè bạn hắn rặt một loại như vậy. (Bùi Ngọc Tấn. Chuyện Kể Năm 2000, tập II. CLB Tuổi Xanh, Westminster, CA: 2000).

Đến khi Phạm Thanh Nghiên ra tù (vào năm 2012) thì đã qua cái thời của “những cặp mắt tò mò, khinh bỉ.” Vào đúng thời điểm này, dù Hải Phòng đang mưa bão rập rùi nhưng bạn bè vẫn cứ đến thăm nườm nượp. Họ lại đi từng đoàn nữa mới kinh: hết phái đoàn Nguyễn Tường Thụy, đến phái đoàn Bùi Thanh Hiếu. Toàn là những khuôn mặt phản động và thành phần bất hảo nhưng trông cứ nhơn nhơn: vui mừng, hớn hở, và rạng rỡ cứ như thể đi đón thân nhân về tự nước ngoài!

Đã thế gia chủ lại còn đãi đằng cơm nước, chuyện trò rôm rả, bia bọt tràn lan. Nhìn mà muốn ứa gan nhưng Giám Đốc Công An Hải Phòng, Đại Tá Đỗ Hữu Ca, vẫn phải ngậm bồ hòn làm ngọt – dù cũng nhân vật này, mới mấy tháng trước đó, đã chỉ huy một trận đánh đẹp (có thể viết thành sách) để cưỡng chế tài sản của dân.

Bà Cấn Thị Thêu (giữa) phát biểu khi trở về Dương Nội chiều 10 Tháng Hai năm 2018. Chú thích: nhật báo Người Việt. Ảnh: FB Trịnh Bá Phương

Tới lượt Cấn Thị Thêu ra tù – lần hai, vào 6 năm sau – thì (ôi thôi) toàn thể dân Dương Nội đón tiếp tưng bừng và trọng thể cứ y như thể họ đang tham dự vào một ngày hội lớn vậy. Trước đám đông vây quanh – với hình ảnh, biểu ngữ, và những bó hoa rực rỡ – bà dõng dạc tuyên bố:

“Từ hôm nay, tôi sẽ lại chung sức chung lòng để cùng bà con đấu tranh giành lại đất đai mà chế độ CSVN đã cướp đoạt của người dân. Mong cộng đồng và các tổ chức giúp chúng tôi trên con đường tranh đấu này. Mong bà con dân oan đoàn kết muôn người như một để chúng ta có đủ sức mạnh chống lại cường hào ác bá, đòi quyền con người.”

Bị chửi trước bàn dân thiên hạ là “cường hào/ác bá” mà cả Đảng vẫn cứ im thin thít, tuyệt không dám thắc mắc hay khiếu nại gì ráo trọi, cứ làm bộ như chả có chuyện gì đáng tiếc xẩy ra sất cả. Mang tiếng là chế độ “công an trị” mà qua hết bản án này, đến bản án khác vẫn không “trị” nổi một bà nông dân thì còn (đéo) gì là trào đình và áo mão, hay sức mạnh của chuyên chính vô sản nữa?

Đến khi Anh Ba Sàm mãn án, vào đầu cuối tuần rồi, thiên hạ mới nhìn thấy rõ (hơn) cái dấu hiệu tàn tạ của cái nhà nước hiện hành. Giới truyền thông “bùng vỡ thông tin,” cứ như thể mọi người đang hoan hô chào đón ngày về của một người hùng, chứ không phải một người tù.

– RFA: Tù chính trị ‘Anh Ba Sàm’ trước ngày mãn án 5/5

– TNT: Người tù chính trị lừng danh Anh Ba Sàm đã về nhà

– BBC: Anh Ba Sàm: Ngày về của ‘một tù nhân bận rộn

– TCLK: Anh Ba Sàm ra tù, bị trại giam thu giữ trên 1.000 trang ghi chép cá nhân

– VOA: Bạn hữu ‘bị chặn’ khi tới thăm Anh Ba Sàm

– ĐCV: Anh Ba Sàm bên bạn bè.

– BTD: Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh và dấu ấn khai dân trí

– RFI: Anh Ba Sàm: Có quá nhiều điều để nói về những góc tối của xã hội

– BNV: Vợ anh Ba Sàm đón chồng về nhà trong tình trạng an ninh thắt chặt

Nói nào ngay thì tuy lực lượng an ninh có rất “thắt” nhưng không “được chặt” gì cho lắm – theo như hình ảnh, cùng ghi nhận của bloogger Chú Tễu và Huỳnh Ngọc Chênh:

“Nhà Báo Nhân Dân có khác. Mới ra tù, bạn bè đến thăm đầy nhà, anh vẫn hai tay hai súng bắn la phanh trả lời hết người nầy đến người khác, bao nhiêu thông tin anh cần cập nhật và truyền đi. Anh là nhà báo Nguyễn Hữu Vinh.”

Ảnh: FB Chú Tễu

Chỉ thiếu vài phong pháo nữa thôi là còn vui hơn Tết nữa. Giữa lúc cả nước đang thơ thới hân hoan bỗng vang lên tiếng cú: “Trong nước CS mà đón tù chính trị về vui vẻ như thế này thì thời gian tồn tại của chế độ có thể kéo dài bao lâu?”

Nỗi bi quan trên, tất nhiên, chưa chắc đã được toàn Bộ Chính Trị tận tình chia sẻ. Tuy thế, càng ngẫm nghĩ lại càng thấy âu lo nên toàn Đảng bèn quyết định: cứ bảo cái Ngân phải thông qua Dự Án Đường Sắt Cao Tốc Bắc/Nam để làm chuyến tầu vét (cuối cùng) cho nó chắc ăn. Ăn thêm được đồng nào hay đồng đó, ăn không được nữa mới thôi chứ xương máu của nhân dân mà để không thì (e) hơi hoài của.

Tưởng Năng Tiến

01 June 2019

DÂN LÀNG TÀ RU GIỮA LÒNG CÁCH MẠNG - Tưởng Năng Tiến