Bàn bên cạnh có hai người đàn ông mặc quần áo chàm vừa nốc từng bát rượu đầy
vừa chằm chằm nhìn vào mặt nhau. Ngồi né ra xa một chút là một người phụ nữ váy
áo thêu xanh đỏ, khắp người đeo không biết bao nhiêu vòng kiềng bằng bạc lủng
lẳng.
Suốt đến gần nửa tiếng đồng hồ chỉ thấy có một anh chàng nói, khi thì giận
dữ khi thì nghẹn ngào, có lúc lại đắm chìm trong ưu tư như bị men rượu nhấn
chìm. Can rượu to trên bàn đã vơi quá nửa, bỗng hai người đàn ông ôm chầm lấy
nhau, nức lên rưng rức. Cái bàn ọp ẹp chao nghiêng làm hai bát rượu đổ tóe ra
sàn.
Lẳng lặng nhìn hai gã đàn ông quá say, người đàn bà cúi xuống nhặt những chiếc
bát đặt lên bàn rồi lẳng lặng mở nút cái can ni-lông cao đến hai gang tay,
nghiêng can rót rượu đầy tràn hai miệng bát. Xong xuôi lại trở về chỗ, lẳng
lặng nhìn bâng quơ ra rặng núi giăng ngang trước mặt.
Thấy cảnh lạ lùng, tôi thì thầm hỏi anh bạn xem chuyện gì đang xảy ra.Thì ra
hai gã đàn ông này chính là “tình địch” của nhau, theo cái cách định nghĩa ngu ngốc
của người dưới xuôi chúng ta. Một anh là chồng còn một anh là người yêu cũ của
cái người đàn bà đang ngồi đây. Nhìn kỹ ra thì cô nàng vẫn còn khá trẻ nhưng vẻ
tiều tụy và cam chịu làm cho ta nghĩ rằng đấy đã là một người thiếu phụ nhan
sắc đang tàn.
Chiều tối ngày hôm qua họ đã xuống đến chợ. Như rất nhiều đôi người dân tộc
ở đây, hai vợ chồng này buộc ngựa vào một góc bên quán, ăn một bữa no nê rồi
chia tay nhau.
Sáng hôm nay họ lại tìm về quán cũ theo lệ thường để rồi sẽ lại ăn một bữa
trước khi túc tắc dắt ngựa đi về. Thế nhưng lần này, cô vợ không về quán một
mình mà dẫn theo anh người yêu cũ. Theo tục lệ nơi này, các đôi vợ chồng đến
đây là để được tự do đi tìm lại người yêu cũ của mình mà vì nhiều lý do đã
không lấy được nhau. Các đôi tình nhân cũ ấy sẽ đi chơi qua đêm với nhau thoải
mái để rồi sáng hôm sau lại chia tay và ai nấy lại tìm về với vợ với chồng
chính thức của mình. Thế là lúc này, ba người ngồi cùng nhau. Hai người đàn ông
và một người đàn bà.
Anh bạn tôi ngồi xây mặt ra cửa nhưng căng tai về phía bàn bên để nghe và cố
hạ giọng dịch cho tôi từng câu nhát gừng đứt quãng của người đàn ông đang vừa
nói vừa uống một cách đầy bức xúc.
Anh ta còn phải tóm tắt cả những câu chuyện đã xảy ra trước đó, thế nhưng
vẫn theo kịp được khúc sau vì anh kia cứ nói một câu lại uống một hớp rồi lại
gật gật cái đầu, như đang cố vắt ra các ý nghĩ lộn xộn nằm đâu đó bên trong óc
mình. Tôi vừa nín thở để nghe và cố sắp xếp lại các lời dịch đuổi khá là lộn
xộn.
Cuối cùng thì tôi hiểu được đại khái câu chuyện giữa hai người đàn ông. Một
người chỉ nói, vừa nói vừa nghẹn ngào. Một người cúi gằm mặt xuống, vừa nghe
vừa cắn chặt hàm răng.
Bỏ qua những câu vòng vo mà tôi không nhớ mà cũng không hiểu hết ý thì từ
đầu chí cuối chỉ có một người nói mà tóm tắt lại là như sau:
– Thằng Xín Thau kia, mày uống hết cái bát ấy đi rồi nghe tao nói. Suốt đêm
qua tao đau tức cái tim, đau quặn cái ruột. Tao đi theo vợ mày về đây tìm mày.
– …
– Sau khi cưới, vợ mày nó bảo rằng tao đừng buồn, mày thương vợ lắm. Tao tin
nó quá, thế là tao vui.
– …
– Phiên chợ trước tao được tin nhắn là phiên này vợ chồng nhà mày sẽ đi. Tao
đắp vội mấy khúc bờ ruộng cho xong, tao bỏ cái đám cưới trong bản để ra đây để
gặp vợ mày.
– …
– Mày phải biết. Khi đi ra chợ tao vui quá, bỏ không bắn hai con chim to
trên cành, bỏ không bắn một con nhím to trong bụi. Tao chỉ nghĩ đến cái lúc
được gặp vợ mày. Thật đấy. Tao vẫn còn thương con vợ mày lắm mà.
– …
– Đến lúc tao tìm được con vợ mày, tao vui đến chảy cả nước mắt. Tao lại hát
lại cái bài mà ngày xưa lần đầu tao hát vào bên tai con vợ mày, cái đêm đầu
tiên tao gặp được nó.
– …
– Thế mà, dắt nhau đi rồi, đèn tao chiếu vào tận mặt mà tao không còn nhận
ra nó là cô con gái đẹp nhất bản. Giàng ơi. Ngày xưa cái mặt ấy tròn như trăng
rằm, hai cái vú nó tròn to như hai quả dưa chín, cái tay nó đẹp như mình con
trăn trên cây, tiếng nó cười hay như chim hót làm nắng cũng cười theo, cái váy
nó thơm như hoa rừng làm bướm cũng bay theo.
– …
– Giàng ơi. Đêm qua tao chỉ thấy mặt nó cong méo như trăng hạ tuần, ngực nó
nhăn như hai quả bí héo. Nó không cười, nó chỉ muốn khóc. Tao đau cái tim tao
quá. Giàng ơi.
– …
– Mày nói đi. Là thằng đàn ông, mắt mày có nhìn thấy vợ mày nó khổ hay
không? Là thằng đàn ông, mày có thấy vợ mày nó buồn hay không?
– …
– Mày là thằng tốt số nhất đời. Mày sinh vào lúc nào mà mày lấy được vợ mày.
Mày thật là có cái tội to. Hôm nay tao định đánh mày, tao thương con vợ mày
quá.
– …
– Lần này tao mang hai bao ngô giống. Tao không bán nữa. Mày mang về đi mà
trồng. Phiên chợ sau tao gửi phân bón vào cho.
– …
– Đến kỳ ngô ra bắp tao bảo mày cách đặt bẫy. Tao có bài thuốc, bẫy sập là
lợn rừng ngấm thuốc không chạy được đâu. Tao sẽ cho mày. Nếu nhím sập bẫy, mày
bắt nguyên cả con mang ra chợ. Có người mua ngay. Ba cái dạ dày nhím sống là
đổi được một con lợn giống to.
– …
– Mày không được lười. Mày đói thì tao kệ mày nhưng vợ mày thiếu thóc thiếu
ngô là tao đánh mày đấy.
– …
– Thằng Xín Thau kia, mày có phải là thằng đàn ông hay không?
Nhìn hai gã đàn ông gục đầu vào nhau rưng rức khóc trên hai bát rượu đã cạn
khô, tôi thấy thật là khó tả. Nhìn sang người đàn bà lẳng lặng ngồi bên, tôi
không đọc được những ý nghĩ gì đang ẩn hiện trong đầu cô ta. Phải chăng là vừa
hạnh phúc vừa tủi thân, phải chăng là vừa ái ngại vừa thương xót cho cả hai gã
đàn ông của cô…
Phạm Hoàng Hải
