“Chú mua cây quạt đi chú; mua dùm con...”
Tôi trở về. Hai mươi năm sau tôi mới trở về. Chợ Bến Thành,
thời trẻ chưa lần nào ghé qua. Lẩn thẩn thế nào mà lại lạc vào đây. Chắc tại nắng
gắt, đôi giầy mòn gót đưa tôi trốn vào đây chăng. Ngoài kia trời trong nhưng
oi. Và nắng bong da. Trong này, những chiếc quạt vắt vẻo trên trần ném chút gió
ong óng vào khoảng hành lang hẹp.
“Trời nóng, chú mua dùm con cây quạt đi chú.”
Tôi cúi xuống. Một con bé loắt choắt bám lấy chân. Bàn tay
chỉ còn ngón cái xùi lên như cái dùi trống, bốn ngón kia dính vào nhau chằng chịt
những xớ thịt xám ngắt. Hai cái dùi trống kẹp chắc một chiếc quạt nan. Thấy tôi
để ý tới, hai con mắt hạt nhãn lấp lánh những tia vui. Hai cái dùi trống cử động,
chiếc quạt mở ra. Hình gì thế này. Tôi không dám nhìn vào đôi hạt nhãn long
lanh. Tôi chăm chú vào tranh vẽ trên nền quạt giấy. Con bé mở rồi xếp những nan
quạt một cách thiện nghệ như đang làm ảo thuật. Hình gì thế nhỉ. Những nan quạt
khép mở. Hình ảnh nhập nhòe. Chùa Một Cột. Đúng là Chùa Một Cột. Vua nào đó nhà
họ Lý năm xưa đã có công xây lên ngôi chùa cho hậu thế có cảnh mà vẽ vào những
tranh sơn mài, lên những tà áo, vào những chiếc quạt giấy bán rong trên đường
phố.
“Chú mua dùm con cây quạt đi chú. Trời nóng chú ơi.”
Thì trời nóng. Cũng may mà ban nãy còn có những cơn mưa bóng
mây. Tôi rờ rẫm những nan quạt mỏng như giấy. Tôi chần chừ. Sẽ làm gì với cái
quạt mỏng như đồ chơi thế này. Tôi không nhìn Chùa Một Cột nữa. Khẽ đẩy con bé
sang một bên, tôi dợm bước. Con bé lẻo mép; con chuột nhắt tật nguyền lẵng nhẵng
đi theo tôi. “Chú ơi!”
Tôi bước chậm lại, “Bao nhiêu?”
“Mười lăm ngàn chú ơi.”
Tôi chớp mắt, đếm thầm. Mười lăm ngàn tiền Việt Nam là bao
nhiêu tiền Canada nhỉ. Một trăm đồng Canada hôm qua đổi được một triệu mốt tiền
Việt Nam. Vậy thì mười lăm ngàn tiền Việt Nam là bao nhiêu tiền Canada. Tôi dốt
toán từ hồi còn đi học. Ông thầy toán gọi lên bảng hai đứa học trò, một trai một
gái. Vạch phấn trắng ngăn đôi cái bảng đen. Biên giới thọ thọ bất thân. Một đề
toán chung.
“Mua dùm con nghe chú.”
Con mắt hạt nhãn long lanh. Bao nhiêu tuổi mà bé như con chuột
nhắt. Đã thế lại còn tật nguyền. Tôi không dám nhìn vào đôi hạt nhãn long lanh.
Để chú tính cái đã. Tôi lầm thầm. Chung một đề toán. Đứa con trai và đứa con
gái. Thầy đọc cái đề. Hai đứa cùng giải trên bảng, trước mặt bàn dân thiên hạ.
Cả lớp hồi hộp. Chỉ sai một cái dấu là bàn tay của ông thầy chắc như cái vồ vỗ
lên lưng rát bỏng. Con trai thì như vậy. Con gái, thầy đánh lên mông. Chắc cũng
rát bỏng. Tôi chưa có dịp hỏi bất kỳ cô bạn học nào đã từng bị thầy đánh xem có
rát như cái vỗ lên lưng những đứa học trò con trai ốm o xương cốt.
“Chú mua dùm con.” Con chuột nhắt nhắc nhở, cái quạt nan mở
ra, đóng lại. Hình ảnh Chùa Một Cột nhập nhoè như khung cảnh trên màn ảnh lúc
đoạn phim sắp đứt.
“Có mười lăm ngàn, chú ơi. Chưa tới một đô Mỹ mà chú, mua
dùm con đi chú.”
Tôi nhìn quanh. Một cô bán hàng nhìn tôi, cười. Quầy hàng thời
trang phụ nữ. Tôi biết nhờ hàng chữ Shop Thời Trang vằn vèo trên tấm bảng
chữ nhật treo ở lối vào. Những chiếc áo ngực ren đen đung đưa mỗi lần chiếc quạt
máy xoay qua, ném cho một vụn gió.
“Chưa tới một đô Mỹ mà chú,” con chuột nhắt tội nghiệp léo
nhéo bên tai. Hai cái dùi trống cặp chiếc quạt nan, dúi vào tay tôi.
Tôi liếc nhìn cô bán hàng. Nụ cười vẫn còn đó. Cái mụn ruồi
nhảy nhót trên cánh môi trái. Chắc cô cười tôi dốt toán. Ngày xưa mà như vậy,
bàn tay thầy đã vỗ vào lưng. Rát bỏng.
Tôi bối rối luồn bàn tay vào túi quần, mò mẫm từng tờ giấy mềm
nhũn. Tờ giấy bạc nhỏ nhất là tờ hai chục ngàn. Tôi rút ra một tờ. Giấy hai chục
ngàn màu xanh. Tia sáng nào lấp lánh trong đôi mắt trẻ thơ. Con chuột nhắt kẹp
cái quạt nan vào nách, để bàn tay dùi trống thọc vào cái túi ni-lông nhàu nát.
“Để con thối tiền cho chú.”
“Khỏi.”
“Khỏi hả chú?” Con chuột nhắt ngơ ngác.
“Khỏi thối tiền.”
“Dạ, cảm ơn chú.” Con chuột nhắt dúi chiếc quạt nan vào tay
tôi.
Tôi khẽ đẩy nó ra, “Khỏi.”
“Sao vậy chú?” Mây mù chợt giăng trong con mắt trẻ thơ. Chút
sợ hãi thất thần. Bé con, không bán được món hàng, tối về có được ăn cơm không?
Tôi thầm nghĩ.
“Giữ dùm chú.”
Tôi đẩy nhẹ con chuột nhắt qua một bên. Chiều rồi. Tôi còn
bao nhiêu chỗ phải đi. Nghĩ cũng buồn cười. Ngày xưa ở Sài Gòn hai mươi mấy năm
trời mà chưa một lần bước chân vào chợ Bến Thành. Bây giờ thì ghé thăm cứ như
là khách lạ.
“Chú ơi!”
Gì nữa đây, con bé lẵng nhẵng này.
“Không mua nữa mà!”
“Hỏng có,” con chuột nhắt nhanh nhảu.
“Vậy cháu muốn gì?” Tôi vừa hỏi vừa liếc cô gái trong quầy
hàng quần áo thời trang phụ nữ. Bao nhiêu áo quần xanh xanh, đỏ đỏ. Bao nhiêu
là áo nịt ngực ren trắng trắng, đen đen. Cái mụn ruồi trên khóe môi lăng xăng
khóe cười.
“Con giữ dùm chú rồi biết chú ở đâu mà trả.” Con chuột nhắt
liến thoắng cái miệng.
“Khỏi trả.”
“Khỏi trả hả chú?”
“Khỏi.”
Con bé cười và xoay người lẩn thật nhanh vào đám đông. Bây
giờ tôi mới nhận ra cái đầu tóc rối bù, chiếc áo vải hoa lòe loẹt rộng thùng
thình có miếng vá hình vuông màu tím to như bàn tay sau lưng. Con chuột nhắt
mang trên lưng khoảnh vườn có hoa tím nở giữa loài hoa dại.
“Mua quần áo đi anh.”
Tiếng cô gái trong quầy hàng thời trang phụ nữ vọng ra. Cái
giọng đăng đắng vị cà phê pha đặm làm những bước chân người đàn ông sựng lại.
Người đàn ông nhìn những chiếc áo ngực ren đen, “Tôi đâu mặc
được những thứ này.”
Cô gái uốn éo thân người, luồn lách giữa những sạp quần áo,
thoăn thoắt bước về phía người đàn ông. Những bước chân nhún nhảy. Chiếc mụn ruồi
rung nhẹ như giọt nước lăn tăn. Mái tóc buông vào không gian lâng lâng mùi vải
mới quyện chút hồ thơm tho như trang vở người học trò buổi đầu niên khóa.
“Thì mua cho bạn gái.”
Người đàn ông lúc lắc cái đầu. Những quầy hàng sặc sỡ vải
vóc xoay vòng vòng. Tôi thấy chóng mặt. Thì ra người đàn ông là tôi. Tôi ngúc
ngắc cái đầu. Bạn gái. Tôi có bạn gái không nhỉ. Anh đi bao lâu. Người con gái
nào hỏi thế lúc đi với tôi ra phòng bán vé trung tâm dịch vụ du lịch. Biết có
an toàn không mà đi. Ánh mắt nào ngại ngần. Ánh mắt người con gái. Ánh mắt theo
tôi tới tận chốn này.
“Mua quần bò này đi anh.” Cô gái vung vẩy ống chiếc quần jeans
xanh nhạt treo trên sợi dây dăng ngang trần hàng quán, “Mua cho bạn gái đi
anh.”
Nhớ cẩn thận. Người con gái nào bên kia đại dương đã dặn dò
như thế.
“Em nghĩ size này vừa chị ấy đó anh.”
Cô gái tháo hẳn chiếc quần jeans từ cái móc treo trên
trần xuống. Cái size của người con gái ấy thế nào nhỉ. Cái người đã dặn
dò tôi ấy mà. Tôi ngẫm nghĩ. Chiếc quạt trần ném ra những vuông gió mỏng mảnh.
Những vuông gió mỏng mảnh đẩy đưa những chiếc bọc ni-lông loạt xoạt.
Cô gái bán hàng nhìn lướt những mặt hàng trên sạp, bốc lên một
món và nhanh nhẹn gỡ chiếc áo ngực ren đen ra khỏi cái bọc nhựa. Và một tay mảnh
áo ngực một tay chiếc quần jeans, cô ướm hai thứ ấy lên ngực tôi. Tôi đứng
sát quầy hàng, không còn chỗ nào để tháo lui. Mùi vải mới nồng nàn. Cô dựa sát
người tôi. Cái đầu có những sợi tóc ngã màu vàng nâu. Mái tóc nồng mùi thứ dầu
thơm lạ lẫm. Những sợi tóc chạm nhẹ lên má tôi.
“Em cũng cao bằng chị ấy phải không nào? Để em thử dùm chị ấy
nhé.”
Tôi lắp bắp. Tôi nghe tôi nói gì đó. Cũng có thể tôi chẳng
nói gì. Chỉ có những lời lao xao trong đầu. Và môi tôi mấp máy.
“Anh coi cửa tiệm dùm em, em thử mấy thứ này cho anh xem.”
Cô gái quay mặt thoăn thoắt bước đi. Chiếc bóng thon gọn ấy
mất hút sau bức vách. Tiếng soạt của chiếc màn vải thô kéo ngang, che kín cái
khoảng vuông hẹp tối tăm. Tôi đứng ngẩn ra đó. Tôi bối rối nhìn quanh. Vài người
khách đi qua, nhìn những món hàng gói trong giấy bóng kính xếp cạnh nhau trên mặt
quầy hàng. Tôi trở thành kẻ canh giữ quầy hàng. “Cái áo này bao nhiêu vậy chú?”
Giọng một người đàn bà. Tôi bối rối. “Hả chú?” Tôi lúng túng. Tôi nói, “Hình
như có ghi giá ngoài cái bọc mà chị.” Người đàn bà cầm chiếc áo gói trong bọc
giấy bóng kính lên, lật qua, lật lại, chăm chú nhìn. Rồi người đàn bà đặt món
hàng xuống. “Mắc thấy mụ nội!” Và vùng vằng bước đi.
Chiếc màn cửa lay động. Cô bán hàng bước ra. Ngực đầy. Mông
cũng đầy và cặp chân thon. Cái áo ngực ren đen bên dưới chiếc áo thun trắng và
chiếc quần jeans màu xanh nước biển ôm gọn thân hình.
“Vừa khít đó anh.” Cô nói, giọng reo vui.
Tôi nhìn. Tôi không biết nói gì. Về bên đó, nhớ cẩn thận.
Người con gái nào dặn dò như thế lúc đưa tôi ra phi trường.
“Anh mua cho bạn gái nhé,” cô gái nhắc.
Tôi gật đầu. Tôi biết làm gì khác hơn là gật đầu. Chiếc áo
ngực ren đen vun đầy hai đồi ngực. Chiếc quần Jeans tô đặm những đường
nét hình học không gian thời trung học. Cô gái tung tăng bước vào cái khung hẹp
góc quán. Tiếng loạt xoạt lại vang lên lẫn trong tiếng còi xe ngoài phố.
“Anh ấy ơi.” Từ trong góc hẹp, tiếng cô gái vọng ra. Tôi giật
mình. Ở đây ngoài tôi ra đâu còn ai khác. Chắc anh ấy là tôi. Tôi nhìn
quanh để trấn an tôi, và tôi lầm lũi bước về phía cái khoảng hẹp hình vuông ở
góc quán. Tôi đứng lại ở lằn vạch vô hình. Tôi đếm những bông hoa vàng trên tấm
màn màu tím. Những bông hoa làm tôi hoa cả mắt. Chợt tấm màn bị gạt qua một
bên. Cô gái chỉ cho tôi cái móc gài trước ngực trên mảnh áo ngực ren đen đang
ôm cứng hai bộ ngực trắng như ngọc thạch. Tôi dán mắt vào nốt ruồi son. Nốt ruồi
son tròn như đồng hai mươi lăm xu Xứ Tuyết, trên cái vòm cong bên trái. Gần chỗ
của trái tim.
Nốt ruồi son không biết nhảy nhót như nốt ruồi trên cánh môi
trái, nhưng biết phập phồng theo nhịp đập trái tim.
“Em quên nói anh là loại áo ngực của Hồng Kông gài móc phía
trước chứ không phải ở phía sau như loại áo ngày xưa. Nhớ nói chị ấy...”
Tôi chớp mắt. Tôi gật đầu lí nhí cảm ơn. Và tôi vội vã xoay
người len lỏi giữa những sạp hàng, bước ra phía trước. Bởi cô gái vừa bắt đầu gỡ
chiếc áo ngực ấy ra khỏi khung da thịt bán thân màu cẩm thạch chói chang mắt
nhìn.
“Anh mua luôn một cặp cho chị ấy nhé,” cô gái thuyết phục.
Tôi vội vã gật đầu.
Xếp gọn ghẽ chiếc áo ngực ren đen, cẩn thận nhét vào trong
cái bọc ni-lông, chung với hai chiếc quần jeans, cô gái giúi gói hàng
vào tay tôi. Chiếc mụn ruồi lại nhảy nhót trên cánh môi, “Em đã thử kỹ rồi đấy,
chắc chắn là vừa với chị ấy.”
Ra tới đầu con phố, tay ôm chắc gói hàng có hai chiếc quần jeans
và hai chiếc áo ngực ren màu đen, tôi cố nhớ lại xem mình có bạn gái hay không.
Nốt ruồi son theo tôi suốt quãng đường. Nốt ruồi son lượn lờ như cánh diều giữa
vùng trời lộng gió.
Về tới khách sạn tôi vẫn nghĩ không ra tên cái người mà mình
sẽ đem hai chiếc áo ngực ren đen và cái quần jeans này về làm quà. Và
lúc trả tiền tôi cũng quên hỏi giá cả bao nhiêu. Và hình như lúc tôi trả tiền
cô bán hàng đòi đô Mỹ, tôi nhớ đoạn này bởi lúc nhìn những đồng tiền Canada, cô
ấy hỏi tiền nước nào vậy anh.
Tôi mở khóa, đẩy cánh cửa, luồn nhanh vào phòng để tránh cái
nóng hừng hực ngoài hành lang. Tôi quăng cái bọc có hai chiếc quần jeans
và đôi áo ngực ren đen xuống giường. Tôi gỡ bỏ áo quần như kẻ vừa ngã vào vũng
hóa chất độc hại tháo bỏ lớp da. Mồ hôi dán vải áo lên lưng tôi. Tôi lột, tôi gỡ,
tôi tháo cuống cuồng. Tôi mở vòi nước lạnh. Tôi bước ngay vào giữa cơn mưa phùn
lạnh toát. Cái lạnh nhắc nhớ những ngày mùa đông Xứ Tuyết. Cái lạnh nhắc nhớ những
chuyến đón đưa nghiêng ngả trong bão tuyết. Hình như có một người con gái yêu
tôi. Tôi đoán vậy.
Đêm xuống vội. Tôi mở tất cả những ngọn đèn trong phòng
khách sạn. Tôi vặn máy điều hòa không khí tối đa. Tôi đứng bên cửa sổ nhìn xuống
phố phường bên dưới. Muộn lắm rồi nhưng đường phố vẫn náo nhiệt người qua lại
và tiếng còi xe vẫn láo nháo liên hồi. Tôi mở ti vi. Đang có chương trình đố
vui gì đó. Người dẫn chương trình đặt câu hỏi. Một bé gái ngập ngừng câu trả lời.
Khán giả vỗ tay rào rào. Người dẫn chương trình gật gù, tay xua tới tấp như đuổi
ruồi. “Đáp án của em chỉ đúng một nửa.” Tôi nghểnh cổ nhìn. Người này đặt câu hỏi,
người kia trả lời. Sao lại có án với lệnh gì ở đây. Mãi tôi mới ngộ ra. Ý anh
ta muốn nói: Câu trả lời của em đúng một nửa.
Chán! Tôi tắt ti vi. Tôi nằm dài ra giường, dỗ giấc. Giờ này
ở xứ sở bên kia trái đất đang là trưa mùa hạ, và đang có một người ngồi đếm thời
gian.
Mà người đó có thật hay chỉ là tôi tưởng tượng ra đấy thôi.
Bất chợt ánh sáng tan biến. Những bóng đèn tối mù. Tiếng rì
rầm của máy lạnh tắt ngấm. Cúp điện mất rồi. Tôi nói một mình. Tôi nhổm dậy,
ngóng qua cửa sổ. Đường phố bên dưới chỗ sáng, chỗ tối đan vào nhau. Ánh đèn xe
kẻ vạch trên mặt nhựa. Tôi trở về giường. Tôi thả tôi xuống mặt nệm. Xuôi tay,
xuôi chân. Làm gì được bây giờ. Cố giỗ giấc. Mai còn nhiều việc phải làm. Tôi
nhìn đăm đăm khoảng trần nhà lờ mờ ánh đèn chiếu lên từ dưới phố. Tôi tỉnh táo
như thể đã uống hàng chục ly cà phê pha đặm. Tôi nhắm chặt hai mắt. Phố phường
vẫn nhộn nhịp. Những ngã tư đường vẫn rõ nét trong trí tưởng. Những quầy hàng vẫn
tràn xuống mặt đường. Những người gánh hàng rong vẫn mắt trước mắt sau. Những
bàn tay vẫn tua tủa mọc lên như những cành khẳng khiu. Những tấm vé số vẫn xòe
ra như chùm lá đầu cành. Những gã áo quần nửa công an nửa dân thường vẫn lom
lom con mắt sắc. Con chuột nhắt vẫn có những ngón tay xùi lên như dùi trống.
Cái mụn ruồi vẫn tinh nghịch nhảy nhót. Nốt ruồi son vẫn nôn nóng phập phồng.
Tôi ngồi bật dậy, tháo tung gói hàng. Tôi chọn cái áo ngực
ren đen. Tôi úp hai dốc đồi lên hai con mắt khô lạnh. Tôi nhắm mắt dỗ dành giấc
ngủ. Tôi bơi lội lặng lờ như con cá an phận trong khung lưới ren đen. Mùi vải mới
thơm non. Mùi vải mới gây gây, lạ lẫm. Nốt ruồi son nhún nhẩy. Nốt ruồi son
nhòe nhẹt như giọt mực loang lổ dưới mưa.
Chợt, con ruồi, con muỗi, con dán, con chuột nào đó bò lên cổ
tôi. Tôi ngồi bật dậy. Sợi dây chiếc áo ngực ren đen vướng ở vành tai. Tôi vuốt
mặt, vuốt cổ. Chỉ là những dòng chảy ngoằn ngoèo của mồ hôi. Ngứa ngáy, nhột nhạt.
Tôi bò dậy, đứng bên cửa sổ đón chút gió. Con phố mịt mù bên
dưới. Vài bóng người lướt đi dưới những lùm cây. Cái đồng hồ ở đầu giường mất
điện nên không còn chỉ giờ. Dường như tôi đã ngủ được ít nhiều bởi dưới kia phố
đã vắng xe cộ. Tôi chùi những giọt mồ hôi đang từ thái dương bò xuống cằm. Biết
vậy hồi chiều đừng trả lại chiếc quạt nan cho con chuột nhắt tật nguyền.
Cơn khát sấy khô cổ họng. Chắc phải mò xuống phố kiếm thứ gì
ăn. Hay kiếm cái gì đó uống. Nơi này chắc không có giờ giới nghiêm.
Tôi thả bộ đi dài con phố. Hơi nóng vắt lên vai nặng trĩu.
Tôi nhìn quanh bóng tối. Những khung cửa sắt đóng kín. Tiếng cười rúc rích trên
vỉa hè. Tiếng chửi thề lanh lảnh của đứa con gái nào đó vang vọng trong đêm.
Tôi đảo mắt nhìn quanh. Tôi nhớ hồi chiều bắt gặp một xe bán đủ loại nước giải
khát trên khúc đường này. Tôi cần một thứ gì đó vừa lạnh vừa ngọt. Tiếng con
mèo nào đó gào vang đêm vắng từ một ngõ hẻm tôi vừa đi qua. Tôi rảo bước trên vỉa
hè lam nham những mảnh gạch vỡ. Những giấy vụn, những lon nước, những ống hút bằng
nhựa lao xao dưới gót giầy. Tôi vướng vào một chiếc dép đứt quai ai đó quăng
trên lề đường.
“Mua quạt hông chú? Trời nóng, chú ơi.”
Giọng nói quen vọng ra từ xó tối. Tôi bật người quay lại.
Trong cái xó tối tăm bên lề đường, tôi thấy một đống người lúc nhúc vắt lên
nhau. Như những con chó nhỏ trong cái ổ của một lứa mới lọt lòng mẹ. Một cái
bóng mọc lên từ cái ổ chó con ấy. Hai ba giờ sáng rồi mà ổ chó con còn thức.
Tôi thầm nghĩ.
Con bé chạy nhanh đến bên tôi. Cái đầu tóc rối bù, chiếc áo
vải hoa rộng thùng thình. Chiếc quạt nan xòe ra thật điệu nghệ. Hệt như người
ta làm ảo thuật. Tôi ngỡ ngàng nhìn nó. Những ngón tay xùi lên như cái dùi trống.
“Mua dùm con cái quạt đi chú.”
Hai con mắt long lanh trong bóng đêm. Hai con mắt đẹp. Hai
con mắt lôi xềch xệch tôi về cái thời thơ ấu. Những dùi trống sần sùi khép mở
thật nhanh những nan quạt. Chùa Một Cột nhấp nhóa ánh đèn đường. Tôi không dám
nhìn lâu vào hai con mắt ấy. Nhưng tôi dám chắc không đôi mắt của bất kỳ hoa hậu
Việt Nam nào đẹp bằng đôi mắt con chuột nhắt tật nguyền trên đường phố của một
Sài Gòn đã cũ ấy. Ánh mắt ấy tỏa sáng những khung hình một thiếu nữ. Không còn
chiếc áo vải hoa rộng thùng thình có miếng vá hình vuông màu tím to như bàn tay
ở sau lưng, không còn ngón tay dùi trống. Một thiếu nữ tươi cười của buổi lễ tốt
nghiệp nào đó, trong một trường đại học nào đó, ở một tương lai nào đó. Như ở xứ
sở đang cưu mang tôi chẳng hạn.
“Cháu thích Canada không?” Kẻ nào đó trong tôi buột miệng.
“Chú nói chi con hổng hiểu.” Con bé tròn xoe con mắt, hỏi.
Tôi giật mình. Và tôi lắc đầu quầy quậy.
“Không có chi, Ơ... Bán cho chú một cái quạt.”
Con chuột nhắt chợt reo lên mừng rỡ, “À, con nhớ rồi, hồi
chiều chú nhờ con giữ dùm cây quạt...”
Hoàng Chính
