Những ngày sắp Tết cận kề chợt nhớ lại cái không khí cách đây nhiều năm của
chuyến đi khu chợ nổi Cái Răng thuộc tỉnh Cần Thơ.
Từng đợt gió lẫn vào trong ánh chiều tà xuyên qua những làn sóng của mái
chèo êm ả. Những chiếc thuyền lớn nhỏ xen kẻ nhau, bập bềnh trên sông nước
cùng với những trang trí vui mắt vì lúc đó chỉ còn hơn tuần nữa là đến Tết rồi.
Trên một chiếc thuyền gần đó là một gia đình thương lái nhỏ, người chồng và
người vợ đều gầy còm nhưng nụ cười thì luôn nở trên môi. Cô con gái chừng độ
mười bốn tuổi nhưng cũng rất vững tay chèo mỗi khi ba má bận việc giao thương
trên thuyền. Nhìn vào đôi mắt đen láy trong veo của cô bé mà ước gì mình là một
nhiếp ảnh gia để có thể chụp lại những khoảnh khắc đáng nhớ ấy. Cô bé có chút
bối rối khi bắt gặp ánh nhìn của người khách và đáp lại bằng một nụ cười
tỏa nắng rồi đưa tay như mời khách chọn lựa những nông sản chất đầy trên
thuyền.
Người miền Tây thân thiện lắm, họ rất nhiệt tình và chân thành với tất cả mọi
người, đặc biệt là lối buôn bán cũng từ đó mà tạo nên một miền Tây dễ thương
đến lạ. Họ tuy coi việc mua bán là quan trọng cho việc mưu sinh hàng ngày nhưng
vẫn vô cùng hào phóng bởi cách mời khách dùng thử mà không lấy tiền. Với những
loại trái cây nhỏ thì có thể cho cả chùm như nho, quýt. Còn loại lớn như dừa,
sầu riêng hay dưa hấu thì cũng có thể bổ ra mời khách mà không sợ lỗ lã hay hao
hụt. Đặc biệt giá bán lại khá rẻ bởi những khu chợ nổi thường là bán mối theo
giá sỉ để các khách buôn mua đi bán lại kiếm lời.
Điểm đặc biệt thú vị là du khách viếng chợ nổi không những được thưởng thức
những loại hoa quả ngon tươi mà còn được thưởng ngoạn một không gian đầy sắc
màu giữa cảnh sông nước thiên nhiên. Các nông sản với màu sắc xanh đỏ tím vàng trắng
nâu cùng một số nông sản trong quá trình lai giống tạo nên những sắc màu khác
lạ. Một số ghe thuyền còn trang trí cả mai vàng mua từ miền Trung vào, hay
những chậu bông họ tự trồng như cây sống đời nở hoa đỏ thắm hoặc những loại hoa
dễ trồng như cúc, hồng, lan. Tất cả tạo nên một cảnh sắc muôn màu rực rỡ, lung
linh in hình trên mặt nước khiến ai cũng thấy thú vị khi ngắm nhìn.
Giữa sông nước mênh mông, khu chợ nổi là nơi của nhiều tàu thuyền lớn nhỏ
xen lẫn và chở đầy những sản phẩm của người dân Nam bộ. Họ giao thương với nhau
một cách vui vẻ, nụ cười luôn nở trên môi, tạo nên một hoạt cảnh hết sức sống
động, tựa như bản dân ca không lời nhưng chất chứa sự tha thiết trong từng đáy
mắt của người miền Tây.
Chợ nổi đa phần bán trên sông chứ ít khi ghé vào bờ, người mua chủ động đi
ghe thuyền đến để mua bởi khi buôn bán như thế thì giá cả sẽ rẻ hơn nhiều so
với các quầy được bán trên cạn. Chợ Tết thì phong phú nhiều mặt hàng đã đành,
người miền Tây còn coi đó như dịp để tặng quà những mối khách quen. Họ gói
những phần quà đẹp mắt và trang trí thành nhiều kiểu khác nhau để tặng khách
với ý nghĩa một năm mới an khang, thịnh vượng.
Sự thích thú trong mỗi một phút giây dạo chơi trên khu chợ nổi miền Tây là
được dịp nhìn thấy một phần nào sinh hoạt, nếp sống của những người lênh đênh
trên miền sông nước.
Một vài chiếc thuyền lớn có cả chỗ nghỉ ngơi với mái che mưa gió, dăm ba bộ
quần áo được phơi bên cạnh và có cả chú chó vẫy đuôi như chào mời khách. Nhiều
gia đình sống dưới chợ nổi luôn mà không cần lên bờ vì họ dành hầu hết thì giờ
mỗi ngày cho việc buôn bán. Gia đình nào có con cái học hành thì lên bờ thường
xuyên hơn. Mọi sinh hoạt nơi đây cũng khá đầy đủ. Những quán hàng rong di
chuyển trên chợ nổi cũng phong phú không kém như: bánh mì, hủ tiếu, phở, cháo, chè,
sinh tố hoặc cả cơm bình dân cũng có bán. Những ai lười nấu nướng hoặc khách
phương xa đến thăm chợ nổi sẽ có cơ hội được thưởng thức những món ăn nấu theo
khẩu vị đặc trưng của người miền Tây.
Trên chợ nổi, ngoài những nông sản phong phú như: nho, táo, lê, xoài, mít,
dừa, cam, vv… còn có những loại trái vừa có thể ăn sống, vừa có thể làm
gia vị hoặc nấu nướng như: hành tây, cà chua, dưa leo, mướp, bí, chanh, khoai
lang, khoai mỡ, v..v… Người miền Tây khi nấu ăn thường cho đường vào, nó
như một thứ gia vị không thể thiếu. Họ có thể ăn trái cây chung với bữa cơm và
coi đó như một món ăn ngon miệng, nhanh gọn mà đầy đủ chất dinh dưỡng. Chẳng
hạn như món chuối chín ăn kèm với cơm chấm nước mắm, quả thơm băm nhỏ trộn với
nước mắm đường, dừa kho thịt. Cũng chính vì cách ăn uống này nên nhiều khách
khó tính sẽ không cảm nhận được cái hương vị độc đáo trong món ăn của người
miền Tây.
Với cách sống phóng khoáng và không suy nghĩ quá nhiều về tương lai nên họ
ngoài cách cho đi thì chọn thêm cách sống cho bản thân trong những phút giây
hiện tại. Đàn ông thường uống rượu say khướt trong những bữa nhậu và hôm nào
hứng chí có thể đi chơi bỏ cả việc làm. Phụ nữ thì thích làm đẹp, dù da ngâm
đen vì phơi nắng nhưng đa số họ đều trau chuốt cho mình bằng cách tô điểm phấn son,
sơn móng tay, móng chân đủ màu xanh đỏ tím vàng…Số ít phụ nữ không thích
chưng diện thì chọn cách cười thật nhiều để được trẻ trung, khỏe mạnh, họ dường
như luôn giữ thái độ lạc quan trong đời sống. Tuy lam lũ vất vả nhưng họ cũng
biết cách làm cho cuộc sống trở nên nhẹ nhàng, vui tươi. Do vậy mà người miền
Tây hầu như không có nhiều của để dành, sống biết hôm nay là chính.
Một thú vị khác khi du khách đến chợ nổi không chỉ ở mắt thấy mà còn tai
nghe. Những giọng ca thánh thót của những ca sỹ của nhiều thế hệ được phát
ra từ những chiếc ti vi đời cũ hay cái radio cũ kỹ cứ pha tạp vào với nhau nghe
cũng khá vui tai, do mỗi thuyền mỗi gu thưởng thức nhạc khác nhau. Một số người
ban đầu có thể khó chịu khi tai phải nghe những âm thanh hỗn tạp này nhưng dần
sẽ cảm nhận được rằng đó là một trong những nét đặc trưng dễ thương của khu chợ
trên miền sông nước miền Tây. Nhiều vị khách lần đầu đến chợ nổi không khỏi bị
cuốn hút bởi sự bình dị ẩn nấp bên trong cái vẻ xô bồ ấy, và tôi cũng không
ngoại lệ.
Những mái chèo rẽ nước và lướt trên sông với tiếng gọi nhau í ới làm sống
động thêm bức tranh tuyệt đẹp này, nơi mà người già, trẻ nhỏ, trai gái, giàu
nghèo đều có thể có được những giây phút tuyệt vời.
Ánh chiều cứ thế lấp lánh dưới dòng nước và thỉnh thoảng rộn lên theo nhịp
điệu của thời gian. Những ánh mắt, nụ cười, tiếng nói ngọt ngào dễ thương như
đọng lại trong tâm trí một vùng chợ nổi muôn màu và cuốn hút đến kỳ lạ. Đó
là những hình ảnh đáng nhớ dù chỉ vài tiếng đồng hồ dạo chơi ngắn ngủi mà mỗi
khi nhớ lại lòng cảm thấy vui vui. Cũng luôn tự nhủ lòng nếu có dịp sẽ lại đến
với miền Tây mà tôi thực sự cảm nhận về nơi đó là một bản tình ca đong đầy tha
thiết và mến thương. Đó không chỉ là một sinh hoạt xã hội đáng yêu mà còn là
một nét văn hóa đặc trưng của miền Tây Nam Bộ cần được duy trì và bảo tồn.
Mỹ Trí Tử
Tết 2020
