Tôi phải tập sống với Cô Vi. Từ nay cho đến ít nhất mùa Hè
sang năm. Chưa biết bao giờ nước Mỹ có thuốc chủng ngừa vi khuẩn SARS-CoV-2.
Bác sĩ Robert Redfield, giám đốc CDC, Cơ quan Phòng chống Bệnh Dịch, đã nói với
các đại biểu quốc hội Mỹ rằng đến cuối năm nay sẽ có vaccine. Lúc đó thì chắc
tôi, vì tuổi già, có thể được ưu tiên chích ngừa. Nhưng tôi sẽ nhường thứ
vaccine quý hóa này cho người khác cần hơn mình; vì hiện nay tôi chưa mắc những
bệnh như áp huyết hay tiểu đường.
Phải đến mùa Hè sang năm mới hy vọng tất cả mọi người sẽ được chủng ngừa. Trong khi chờ đợi, tôi chấp nhận sẽ sống với Covid-19, gọi tắt là Cô Vi cho dễ nghe.
Vả lại, ông Bác sĩ Robert Redfield cũng nói rằng thực ra nếu
mình chịu kiêng cữ, đeo mạng che mũi và không tới chỗ tụ tập đông người trong
nhà kín gió thì mình có thể tránh Cô Vi dễ dàng, hiệu nghiệm hơn cả vaccine nữa!
Tôi tin lời khuyên của ông bác sĩ. Trước hết, vì khi đeo mạng
thì mình biết nó bịt miệng và mũi lại, cản đường không cho Cô Vi bay sang người
khác, hoặc từ người khác chui vào trong phổi mình. Mỗi khi ra đường bôi tí dầu
gió vào mũi! Về nhà rửa tay kỹ càng. Trong khi không có gì bảo đảm vaccine sẽ
hiệu nghiệm. Cơ quan Kiểm soát Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), theo đúng luật, có
thể chấp thuận một thứ vaccine dù khi thử nghiệm nó chỉ công hiệu đối với một nửa
số người được thử mà thôi. Biết đâu, mình thuộc vào cái nửa không may mắn trong
nhân loại!
Thứ hai, có hàng chục vaccine đang được thử, chưa biết thứ
nào công hiệu hơn thứ nào, và nhất là không biết chúng công hiệu trong bao lâu.
Hồi xưa ở Việt Nam tôi vẫn phải chích ngừa bệnh đậu mùa mỗi năm một lần, vì nó
chỉ kích thích sanh ra kháng thể công hiệu một năm thôi. Trên nguyên tắc, một
người đã bị Cô Vi tấn công rồi được chữa khỏi thì trong người phải có sẵn kháng
thể; vậy mà đã có nhiều người bị mắc bệnh tới hai lần, trong vòng mấy tháng.
Chích ngừa có thể công hiệu tới một năm, hay chỉ mấy tháng thôi? Tốt nhất, cứ
đeo mạng cho an toàn!
Cũng không thể chờ tới lúc nước Mỹ sẽ đạt tới tình trạng miễn
nhiễm tập thể (herd immunity). Khi nào có nhiều người đã được Cô Vi thăm viếng
và họ trở thành miễn nhiễm thì cô virus này sẽ không hoành hành được nữa, đó là
miễn nhiễm tập thể. Nhưng bao nhiêu người mắc bệnh thì đủ? Thường thì phải 60
phần trăm, tức là 200 triệu người Mỹ mắc bịnh rồi thì cả nước có herd immunity.
Hiện nay mới có 6 triệu bị bịnh mà đã 200 ngàn người chết rồi. Chờ tới khi 200
triệu thì lâu quá! Tất cả các nước trên thế giới chưa nơi nào đạt tới tình trạng
miễn nhiễm tập thể.
Thụy Điển đã theo chính sách chấp nhận cho
bệnh truyền lan cho đến khi có miễn nhiễm tập thể. Hậu quả là số người chết lên
quá cao, đáng lẽ không cần phải chết nhiều đến thế nếu áp dụng các biện pháp
cách ly và đóng cửa ngay từ đầu. Thôi, cứ đeo mạng cho an toàn!
Tôi sẽ cẩn thận đeo mạng kỹ hơn trong năm, ba tháng tới. Vì
khi trời trở lạnh thì người ta sẽ ở trong nhà nhiều hơn, đóng kín cửa hơn, loài
virus sẽ tung hoành dễ hơn!
Tháng Mười là một tháng đáng nhớ trong Trận Đại dịch Cúm năm
1918. Mùa Hè năm đó, người ta đã tưởng bịnh dịch ngưng rồi. Nhưng đến Tháng Mười
nó trở lại đợt thứ hai, khắp thế giới, 200,000 người Mỹ thiệt mạng trong vòng một
tháng.
Ở Âu châu, Covid 19 Đợt Hai có vẻ đã bắt đầu. Trong tuần trước,
các nước từ Đan Mạch cho tới Hy Lạp đã bắt dân chúng hạn chế sinh hoạt sau khi
Cô Vi bùng phát tại các thành phố. Nước Anh đang có 6,000 ca bệnh thêm mỗi
ngày, nước Pháp hơn 10,000 ca, cao hơn cả trong Cô Vi đợt đầu.
Bác sĩ Michael T. Osterholm, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh
Truyền nhiễm (Center for Infectious Disease Research) tại Đại học University of
Minnesota, ví bệnh dịch Cô Vi này giống như đám cháy rừng. Mình dập tắt lửa mọi
chỗ rồi, nhưng chưa chắc đã dập hết. Khi nào vẫn còn một đám than hồng âm ỉ và
còn cây, còn gỗ, thì rừng còn có thể bùng cháy lại. Trong trường hợp bệnh dịch
thì con người là cây và gỗ!
Những đốm than hồng là loài virus đang ẩn náu trong nhiều
người nhưng không ai biết. Ở những khu bị Cô Vi đánh nặng nhất, như vùng
Queens, New York, các cuộc thử nghiệm cho thấy số người bị bệnh thật ra cao hơn
con số được ghi nhận rất nhiều. Trong toàn thể nước Mỹ có tới 10 phần trăm hay
12 % đã bị nhiễm SARS-CoV-2, rất nhiều trường hợp không ai biết. Đó là những đốm
than nóng bỏng và mọi người chung quanh là đống gỗ có thể bị bén.
Chỉ có thể tìm ra để dập tắt những đốm than lửa đó nếu việc
thử nghiệm, testing, được áp dụng rộng rãi. Lúc đó mới biết ai đang mang vi khuẩn
trong người mà không có triệu chứng. Và sau đó phải có một chương trình theo
dõi để tìm coi những ai đã tiếp xúc với mấy người này (tracing).
Hiện nay ở nước Mỹ cả hai việc testing và tracing còn chưa
được phát triển toàn diện, trừ hai tiểu bang New York và Massachusetts. Bản hướng
dẫn (guidance) của CDC, được Bộ Y tế (Department of Health and Human Services)
sửa đổi, còn nói không cần thử nhiệm những người không có triệu chứng bịnh. Đó
là chấp nhận cho các đốm than hồng tiếp tục âm ỷ cháy.
Thôi thì mình chấp nhận, cứ đeo mạng cho an toàn, cho đến
khi nào cả nước được chích vaccine đều đều, sáu tháng nếu cần thì chích ngừa lại!
Hoặc cho đến khi cả nước được miễn nhiễm tập thể!
Nhưng đang có nhiều tin tức đáng mừng. Thứ nhất, mọi người
đã khôn ngoan hơn, những người mới bị bệnh, hoặc sắp bịnh sẽ là những người trẻ
tuổi, dễ vượt qua. Hoặc họ cuồng cẳng không thể cấm cung mãi, nên tụ họp nhiều
hơn, hoặc đó là những sinh viên trở lại trường. Các đại học đã theo chính sách
khôn ngoan, không cho các sinh viên bị bệnh trở về nhà, vì trở về nhà tức là
đem vi khuẩn truyền đi xa hơn. Nhiều đại học đã nói sẽ bãi bỏ những ngày nghỉ đầu
Xuân (Spring breaks) để sinh viên không về thăm gia đình như mọi năm nữa.
Thứ hai, phong trào chống đeo mạng đang xuống dần, hầu hết mọi
người chấp nhận nên đeo mạng. Các trường đại học đều bắt sinh viên phải đeo mạng!
Những tiến bộ trong phương pháp điều trị và việc tìm thuốc
trị bệnh là tin đáng mừng nhất. So với Tháng Tư vừa qua thì hiện nay những người
bệnh được chữa khỏi đã tăng lên nhiều, cao hơn trước từ 30% đến 50%. Cho nên,
tôi hy vọng chỉ lo đeo mạng nghiêm chỉnh từ nay đến mùa Hè năm 2021 nữa thôi!
Trong khi chờ đợi, xin kiếu từ không tham dự các cuộc họp mặt
Lễ Tạ Ơn, Lễ Giáng Sinh và Tết! Mong bạn bè và bà con thông cảm!
Ngô Nhân Dụng
