Nhiếp ảnh gia Trần Công Nhung (24/08/1935 –
01/01/2022) đã may mắn được có dịp đi viếng thăm khắp nước, trước khi tạ thế.
Ông vừa đi, vừa bấm máy, vừa huyên thuyên trò chuyện:
Tiếp tục con đường tỉnh lộ chúng tôi chạy về hướng chiến khu
Yên Thế. Đường từ Tiên Lục qua Bố Hạ có đoạn còn rải sỏi đỏ. Bố Hạ là quê hương
của giống cam nổi tiếng xưa nay. Nhưng anh bạn đi cùng cho biết đã tuyệt chủng,
vì sự cải tiến sai lầm của mấy ông cán bộ nông nghiệp.
Hồi đó các ông học cách ghép cây bên Liên Sô, thấy bưởi quả to nên mượn cam ghép bưởi vào, để có những quả cam Bố Hạ lớn như bưởi, bao nhiêu gốc cam cưa sạch. Từ đó Cam Bố Hạ sinh ra một thứ bưởi không phải bưởi, cam không phải cam, thua xa Bưởi Đoan Hùng, Bưởi Quảng Trạch… Bưởi Năm Roi, một thứ“sáng kiến quái thai”. Hiện nay may ra còn sót một vài cây trong vườn nhà dân, người ta dự trù gây lại giống cam này.
Cái “sáng kiến quái thai” này khiến tôi nhớ đến một bài viết
cũ (“Nền Kinh Tế Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa”) của tác giả Dương
Quốc Chính. Ông cũng đề cập tới chuyện giao phối khác giống, giữa lừa với ngựa,
và ví von rằng thành quả là Nền Kinh Tế Con La hiện nay của nước CHXHCNVN.
Thưa thật là tôi chưa được tận mắt nhìn thấy con la, bằng
xương bằng thịt, lần nào cả. Tôi cũng chả hiểu sao lại có sự ví von ngộ nghĩnh
như thế. Gu gồ “con la” thì tìm ra được những dòng chữ như sau:
-- Đào than lên bán = lỗ
-- Hút dầu lên bán = lỗ
-- Đào quặng lên bán = lỗ
-- Tăng giá điện bán độc quyền = lỗ
-- Có cái QQ gì nhà nước CS nhúng tay là lời không?
Có chớ!
Kỹ nghệ “xuất cảng người” thì VN lời “khẳm” và lời triền
miên luôn. Từ năm 1978 cho đến năm 1990, bằng nhiều phương cách, Đảng và Nhà Nước
đã “thả” ít nhất là hai triệu người dân ra biển. Tính rẻ (và gọn) thì chỉ cỡ một
phần ba là thành mồi cho cá mập thôi. Còn đám vùi thây ở những trại tị nạn Á
Châu thì tuy cũng có nhưng không đáng kể!
Số còn lại phiêu bạt tứ tán, tha phương cầu thực, khắp bốn
phương trời. Ngoài tập thể thuyền nhân đi chui (hay bán chính thức) này, còn có
nhiều người ra đi hoàn toàn hợp pháp bằng máy bay, cùng với không ít số người
xuất khẩu lao động nữa.
Tất cả đều chăm chỉ làm lụng, dành dụm tích cóp từng đồng,
và chỉ đợi đến cuối năm là xin phép để được trở lại chốn xưa vài tuần hay vài bữa.
Ai cũng mặc áo gấm về làng, và chả ai quên mang theo cái ví hay cái bóp đầm. Đó
là chưa kể số tiền gửi về lai rai hàng tháng.
Hôm đầu năm, Tuổi Trẻ Online (số phát hành hôm
22/01/2021) hớn hở loan tin: “COVID-19 không 'làm hại' kiều hối. Ước tính có
15,7 tỉ USD kiều hối đã chuyển về VN, bên cạnh kiều hối Việt kiều còn có người
VN lao động ở nước ngoài gửi về bổ sung nguồn vốn sản xuất kinh doanh, tăng
tiêu dùng và thúc đẩy đầu tư”.
Đến cuối năm, vào ngày 19 tháng 12 năm 2021, bỉnh
bút Phạm Lê Đoan (VNTB) cho biết thêm:
“Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức hợp tác
quốc tế về người di cư (KNOMAD) dự báo lượng kiều hối về Việt Nam năm 2021 tăng
5% so với năm ngoái, lên đến 18,06 tỷ đô-la Mỹ, nghĩa là chiếm tới 4,9% GDP quốc
gia, cao nhất từ trước đến nay và thuộc top 10 nước nhận kiều hối lớn nhất thế
giới. Cụ thể luôn, với mức này, lượng kiều hối của Việt Nam đứng thứ 3 trong
khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, và xếp thứ 8 thế giới.”
Chủ Tịch Quốc Hội Vương Đình Huệ nói không sai (một
cắc) là “tiền trong dân còn khá nhiều.” Riêng với đám dân làm việc hay sinh sống
ở nước ngoài thì tiền còn nhiều lắm, chứ không chỉ là “khá nhiều” đâu.
Thiên hạ vẫn “bay về quê hương” nhưng họ tìm đường đi
khác. Một công dân Việt Nam, ông Gia Bảo, chia sẻ với BBC ít nhiều
cay đắng:
Tôi muốn tự tìm hiểu để cho một số người Việt Nam ở nước
ngoài cũng muốn về bằng đường Campuchia biết được thế nào. Trước ngày khởi hành
tôi cũng rất lo sợ nhưng vẫn vui vẻ chấp nhận rủi ro, kể cả khả năng bị kẹt lại
Campuchia. Thà chấp nhận rủi ro nhưng mình không chấp nhận bỏ khoản tiền lớn
cho bất kỳ công ty lữ hành nào, tôi kiên quyết không ủng hộ bất kì chuyến bay cứu
trợ hay hồi hương mà có giá 70-80 triệu VND…
Thử nghĩ một chuyến charter khoảng 300 chỗ, mỗi người trả
70-80 triệu mà đồ ăn bị cắt xén và cách ly ở khách sạn dù 4 sao nhưng là 2 người
một phòng nên tôi thấy quá vô lý. Tôi không muốn bỏ tiền trả một thứ gì đó
không đúng giá trị thật. Và tôi quyết định về bằng đường Campuchia cũng là để
chia sẻ với mọi người rằng về bằng cách này không có gì khó khăn.
Đúng như BBC tiên đoán: “Vietnam Airlines sau mùa
‘giải cứu trục lợi’ sẽ còn thua lỗ nữa.” Chắc chưa ai quên là cái hãng
hàng không quốc doanh này vừa được Ngân Hàng Nhà Nước cho vay bốn ngàn tỷ
cách đây chưa lâu, dù đang “đối mặt với rủi ro kiện tụng pháp lý với số nợ quá
hạn quá cao” – theo tin báo Dân Việt, đọc được vào hôm 21 tháng 6 năm
2021.
Sao đụng đâu lỗ đó mà vẫn cứ nằng nặc ĐHXHCN hoài vậy, mấy
cha?
Đó là một câu hỏi rất ngu của riêng tôi. Chỉ cần bớt ngu hơn
chút xíu thì ai cũng tìm được ngay ra câu trả lời: Chứ không cố bám vào “cái
đuôi định hướng xã hội chủ nghĩa” thì lấy lý do gì để vẫn tiếp tục cầm quyền,
và mất ghế lãnh đạo thì làm sao tiếp tục sống ký sinh được nữa?