Cần Thơ, ngày 21 tháng Giêng năm 1967.
Alicia thân,
Tôi xin viết về một cuộc tuần tra bình an vô sự trên một dòng sông giữa đôi bờ
tĩnh lặng và những vì sao nhấp nháy bởi bầu trời đẫm những hơi sương.
Chúng tôi về bến chưa tới 9 giờ đêm. Một phần trong chiến dịch tên Game Warden
đặt căn cứ tại Cần Thơ, thành phố lớn nhất vùng châu thổ.
Ở Cần Thơ, có vài nhà hàng nhỏ, nơi người Việt dẫn con cái đi ăn, chuyện trò với
nhau bằng tiếng Việt, âm vang như đang hát. Nơi đó đèn không đủ sáng. Vì thiếu
điện, phải cần thêm những ánh đèn dầu chập chờn, leo lét.
Khoảng 10 giờ tối hai thanh niên đang lảng vảng, chợt dừng lại trước cửa nhà
hàng đang đông thực khách, bất ngờ ném hai trái lựu đạn xuyên qua khung cửa mở.
Một trái lép. Trái còn lại nổ tung và miểng xé nát thân thể người lớn lẫn trẻ
con. Không có bất cứ người lính nào lúc đó trong nhà hàng kể cả Mỹ hay Việt.
Không đạt được bất cứ một ích lợi nào về mặt quân sự cả!
Một viên đại úy Mỹ chạy vào và bế ra một em gái nhỏ khoảng chừng 7 tuổi. Khi
đưa tới bịnh viện, anh ấy khóc nức nở vì em đã chết rồi!
Xe cứu thương chở những thân người đầy thương tích đến bịnh viện, xưa là của
Pháp, giờ là của chúng ta.
Bác sĩ bắt đầu cưa chân, cưa tay, gắp miểng lựu đạn ra, mùi ê-te lan tỏa cả tòa
nhà.
Vài người bị thương nặng quá đã chết trước khi đến nơi; vài người nữa chết chẳng
bao lâu sau đó; còn những người sống sót thì được chữa trị, băng bó. Họ nằm
trên những chiếc giường gỗ, ánh mắt thất thần như hỏi tại sao?
Kim chuyền nước biển găm vào mu bàn tay và nếu họ đã mất hai tay rồi nó được
ghim vào mắt cá chân.
Những đứa bé đang chơi đùa trong nhà hàng là bị nặng nhất.
Những bác sĩ, y tá của đế quốc Mỹ bị gán cho là hung hăng, tàn bạo này đang làm
việc suốt đêm để mong cứu chữa những sản phẩm do những người cao quý mệnh danh
là bảo vệ tổ quốc mình đã gây ra.
Hai tên ném lựu đạn vừa bị bắt và chúng thú nhận một cách khoái trá, khoác lác
về hành động của mình.
Tôi thật không biết bọn khủng bố này nghĩ gì?
Tại sao chúng muốn giết người dân của chính mình, những con người khốn khổ mà
chúng thường rêu rao là giải phóng họ?
Bệnh viện tràn ngập bởi nỗi bi thương.
Có ai tin rằng Việt Cộng, người đã nỡ nhẫn tâm làm như thế với chính đồng bào
mình lại có thể vì dân, vì nước khi chúng chiếm được chính quyền. Tôi không
tin.
Khi hành quân, chúng ta và những người bạn đồng minh đôi khi cũng làm thương
vong những người dân vô tội.
Còn VC thì chắc chắn không quan tâm đến lương dân rồi.
Chúng đặt súng máy ngay trước cửa nhà dân và buộc trẻ con phải chơi quẩn quanh
đâu đó vì chúng biết chắc rằng chúng ta sẽ chần chừ bắn trả lại vì sợ sẽ bắn nhầm
dân.
Chúng xây những hầm trú ẩn ngay trong khu dân cư đông đúc cũng nhằm mục đích
đó. Vì vậy người dân thường bị vạ lây.
Chúng ta đã rất cẩn trọng muốn tránh cho dân khỏi bị thương vong nhưng đôi khi
lại là điều không thể nào tránh được!
Một dãy nhà trong bịnh viện, hồi xưa của Pháp, dành để cứu chữa những tên VC bị
thương. Dĩ nhiên cửa ra vào, cửa sổ có chấn song nhung cách cứu chữa thì không
có gì khác cả.
Nhưng dưới mắt những tù binh chiến tranh VC bị thương này, họ chỉ nghĩ là chúng
ta sẽ tàn nhẫn tra tấn; thậm chí là hành hình họ mà thôi.
Vì suy nghĩ lệch lạc như vậy nên chúng mới có thể đặt mìn ở chợ hoặc ném lựu đạn
vào rạp hát đang đông người.
Tôi thực sự tin rằng những người biểu tình tuần hành đông đảo suốt nhiều ngày
trước trụ sở Liên Hiệp Quốc và Tòa Bạch Ốc chán ghét chiến tranh.
Tôi có hàng đống lý do để chán ghét chiến tranh hơn họ nhiều.
Chán ghét chiến tranh thì tại sao họ lại không gia nhập vào những chương trình
cứu trợ y tế?
Được huấn luyện một cách cấp tốc để cứu người chớ không ai đòi hỏi họ phải giết
người. Nếu họ có tình nhân loại tại sao họ lại không phụ một tay để cứu người?
Đất nước nầy đang rất cần sự trợ giúp về y tế. Có ai dùng sức của mình, thay vì
để mang, vác các áp-phích chống chiến tranh thì nên dọn dẹp các giường bệnh viện
hay rửa ráy các vết thương đã bị nhiễm trùng chăng?
Đây mới thực sự là hành động phản chiến. Những người này nên biết rằng những
người Việt Cộng anh hùng của họ không tôn trọng hòa bình. Họ đặt bom bệnh viện
và gài mìn ngay cả xe cứu thương.
Tôi không hiểu được những tên khủng bố bừa bãi này nghĩ gì?
Tại sao họ lại giết hại chính những đồng bào khốn khổ của chính họ mà miệng cứ
ra rả là đang chiến đấu vì sự tự do.
Phản chiến theo cách tôi đề nghị có thể là nguy hiểm thật, ngoài ra khi họ rời
đất nước, những trợ cấp an sinh của họ có thể bị cắt đi.
Nhưng bù lại họ có được chút tự hào là đã làm một điều gì đó thay vì chỉ đi biểu
tinh hô hào chống đối suông.
Câu hỏi thường được đặt ra từ quê nhà là - khi nào sẽ chấm dứt chiến tranh?
Tôi chỉ có thể đoán thôi, Alicia, nhưng chí ít ra cũng dựa trên sự quan sát suốt
chiều dài của đất nước.
Tôi đoán rằng việc ngừng bắn sẽ không còn xa nữa bởi vì chúng ta và các đồng
minh của chúng ta có thể phối họp nhau lại và đánh bại bất cứ đối thủ quân sự
nào dám đối mặt với chúng ta.
Nhưng một sự ngừng bắn mới chỉ là một sự bắt đầu.
Trong cuộc hưu chiến lễ Giáng Sinh, cũng là một sự ngừng bắn, đã có hàng trăm vụ
vi phạm hưu chiến nhưng không có cái nào do chúng ta cả.
Đó không phải là sự kết thúc chiến tranh.
Những tên VC trung kiên, chuyên nghiệp được huấn luyện trong tổ tam chế sẽ phá
rối đất nước.
Chúng phải bị đánh bật ra từng tên một cho đến khi nào các xã ấp có thể tự bảo
vệ được lấy mình.
Và điều này chắc phải cần đến một thế hệ.
Nhưng bất cứ ai còn nghi ngờ rằng không thể làm được thì nên nhìn vào Nam Hàn.
Chỉ trong một thế hệ mà một dân tộc đó đã thay đổi, tự hào, hiệu quả và tự tin.
Binh lính của họ đã có mặt ở đây, ở Việt Nam, cũng thiện chiến như bất cứ quân
đội nào khác trên thế giới.
Và điều gì đã xảy ra cho họ vẫn có thể xảy ra ở đây (Việt Nam) chớ - chắc chắn
là như vậy! Nếu chúng ta vội vã rút quân hay quá ngu muội để so đo cái giá phải
trả, chúng ta có thể thắng trận đánh nhưng lại thua luôn cuộc chiến.
Steinbeck in Vietnam: Dispatches from the War
Lược dịch: Đoàn Xuân Thu
