Một nhà vệ sinh công cộng bên bờ hồ Hoàn Kiếm với tấm bảng
chỉ dẫn rất nhiêu khê với 41 chữ và số, mà chỉ có một chữ mọi người cần biết,
là “Toilet!” Thêm chuyện buồn cười, ở cột bên phải, có người treo bảng quảng
cáo “Nước mía sạch, mua 3 tặng 1.” Không rõ nước mía này lấy từ đâu ra. (Hình
Ngô Nhân Dụng cung cấp)
Đảng Cộng Sản Việt Nam lo lắng giúp người Việt tị nạn hoặc
di cư sống ở nước ngoài. Họ lo dân Việt xa quê có ngày sẽ không còn đủ tiếng Việt
để xài nữa, dù có cố gắng tiết kiệm, chỉ dần dần xài mỗi ngày một chút cho đỡ tốn.
Cho nên, để giúp đỡ hơn 5 triệu người Việt ở 130 quốc gia trên thế giới, Đảng
đã chọn ngày 8 tháng Chín làm ngày đề cao Tiếng Việt.
Theo ký giả Sen Nguyen, trên báo South China Morning Post ở Hồng Kông ngày10 tháng Chín, 2022, một ông phó thủ tướng tên là Phạm Quang Hiêu (Hiếu, Hiệu, hoặc Hiểu, …), nói đã có một “kế hoạch 8 năm” nhằm viện trợ tiếng Việt cho đồng bào ruột thịt!
Trong khi chờ đợi “kế hoạch 8 năm” được thi triển, bà con di
cư tị nạn muốn nếm thử một chút ít “tiếng Việt Cộng” có thể tìm đọc ngay trên
báo Nhân Dân, là Báo Nhân Dân ngày 19 tháng 9 năm 2022, có một bản tin về “tai
nạn giao thông nghiêm trọng” hôm trước. Một chiếc “ô-tô tải” do một anh tên Triều
lái đã tông vào một “xe mô-tô” do một anh khác lái chở theo một Việt kiều từ Mỹ
về chơi.
Thay vì viết anh Triều “lái” chiếc xe, “Tiếng nói của Đảng,
Nhà nước ...” đã viết rằng chiếc xe do anh “điều khiển lưu thông.” Người lái
chiếc mô-tô cũng được mô tả là “điều khiển” chiếc xe gắn máy. Sau đó, chiếc
ô-tô tải bị lật nhưng lại đụng vào một chiếc xe đạp do một “học sinh lớp 10 điều
khiển.” Không nói “Lái xe,” xe hơi, xe bình bịch hay xe đạp, phải nói “điều khiển.”
Thêm một chữ nữa: “va chạm.” Báo Nhân Dân viết tiếp, “Sau
khi va chạm vào mô-tô,” chiếc xe tải “tiếp tục va chạm” vào chiếc xe đạp, chúng
tôi in chữ nghiêng. Thông thường người Việt dùng hai chữ “va chạm” để tả hai vật
hay hai người đụng chạm hoặc va nhau, một cách nhẹ nhàng. Nhưng trong báo Nhân
Dân các “va chạm” đó làm chết hai người!
Trên cùng trang nhất tờ báo này, thấy “vụ việc một du khách
nước ngoài va chạm với đoàn xe lửa Lào Cai-Hà Nội,” may mắn thoát chết! Nhưng
“Đoàn tàu … va chạm với du khách” đã “phải dừng lại giải quyết sự cố, tuyến đường
… ùn tắc.” Tốt nhất, bà con ở nước ngoài, dù gặp cảnh “sự cố ùn tắc” cũng nên
tránh không “va chạm” với chữ nghĩa của các ông cộng sản.
Hai chữ “sự cố” cũng như chữ “sự kiện” được dùng tự do, thả
dàn trên báo đài trong nước. Một tờ báo viết về cô ca sĩ: “Bà mẹ một con … trẻ
trung, xinh đẹp như thiếu nữ đôi mươi tại sự kiện.” Tại “sự kiện?” Những “sự kiện”
đó là cái gì!
Một bài khác viết về Nữ hoàng Elizabeth II, nói bà thích một
nhãn hiệu đồng hồ nổi tiếng, bà “thường xuyên được bắt gặp đeo thương hiệu đồng
hồ … đến các sự kiện xa hoa, … bà thậm chí còn cho mượn đồ của mình khi đi sự
kiện.” Bà nữ hoàng “đi sự kiện.” Tức là bà đến dự một lễ lạc. Bà lại “được bắt
gặp” đeo đồng hồ! Đây là những cách nói tiếng Việt mới lạ chưa từng thấy. Người
ta dùng chữ “sự kiện” để dịch nguyên văn chữ “event” trong tiếng Anh, vì lười,
không muốn tìm những tiếng Việt chính xác hơn!
Chữ “Event” hay “sự kiện” nói về nhiều thứ khác nhau. Có thể
viết “sự kiện” thay vì lễ hội, tập họp, một buổi trình diễn, trưng bày nghệ thuật,
một tổ chức, hội thảo, một trận đấu thể thao, một trường hợp, hoàn cảnh, nghi lễ,
sự việc, vân vân. Những chữ sự cố, hay biến cố, nói về một chuyện đã xảy ra, chữ
“cố” với ý nghĩa là đã xong rồi, cũng được thay thế bằng chữ “sự kiện.”
Nếu ông Phạm Quang Hiêu muốn viện trợ ngôn ngữ cho đồng bào ở
nước ngoài, ông có thể gửi những chuyến máy bay chở 1,000 thùng chữ “điều khiển,”
1,000 thùng chữ “va chạm,” 15,000 thùng những chữ “điều khiển,” “sự kiện,” “sự
cố,” vân vân, tặng cho bà con người Việt sống ở Paris, Los Angeles hoặc
Melbourne. Họ sẽ mở mắt ra, thấy không cần dùng những chữ như cổ lỗ như “lái
xe,” “buổi họp” hay “bữa tiệc” nữa.
Nhưng báo Nhân Dân còn có thể cung cấp nhiều hơn những chữ lẻ
tẻ như “sự kiện,” “va chạm” hoặc điều khiển.” Ông Hiêu có thể gói tặng bà con
những đoạn văn dài đầy chữ nghĩa. Mời quý vị đọc thử mấy câu dưới đây (xin
ngưng đọc ngay, nếu cảm thấy khó thở, chóng mặt, hoặc buồn nôn).
Đây là văn chương báo Nhân Dân: viết về “Công nghiệp văn
hóa.”
“Công nghiệp văn hóa tạo ra nhiều cơ hội học tập mới cho người
lao động, góp phần thu hẹp khoảng cách về trình độ dân trí giữa các vùng miền,
nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân nói chung. ... Hệ thống các sản phẩm
và dịch vụ văn hóa ngày càng đa dạng. Di sản văn hóa trở thành nguồn cung cấp
nguyên liệu đầu vào phong phú cho nhiều ngành công nghiệp như âm nhạc, điện ảnh,
trò chơi điện tử, từ đó giúp thiết lập lợi thế cạnh tranh, sự độc đáo và nhận
diện thương hiệu cho những ngành này ở thị trường trong nước, cũng như thị trường
khu vực và thế giới.”
Cảm tưởng đầu tiên là nó “Rất khó tiêu!”
Đọc hết cả đoạn trên cũng chưa hiểu “Công nghiệp văn hóa” là
những thứ gì. “Thu hẹp khoảng cách về trình độ dân trí” là thế nào? “Hệ thống
các sản phẩm và dịch vụ văn hóa” nghĩa là gì? Di sản văn hóa cung cấp “nguyên liệu
đầu vào”… “cho nhiều ngành công nghiệp!” Nghe như kể chuyện một nhà máy xay
lúa!
Đây là một căn bệnh thâm căn cố đế trong các chế độ cộng sản:
Ăn to, nói lớn. Khoe khoang chữ nghĩa. Hô khẩu hiệu! Xác định lập trường! Không
khác gì nhà giàu hợm hĩnh khoe của.
Căn bệnh này không chỉ xuất hiện trên báo chí mà đã lan truyền
trong cuộc sống hàng ngày của tất cả mọi người. Bên bờ hồ Hoàn Kiếm quý vị có
thể thấy hai tấm bảng treo trên một cửa ra vào, viết giống hệt nhau, một cái
treo ngoài đường, một cái ở trước cửa bên trong.
Tấm bảng xanh lá cây viết bốn hàng chữ trắng, tất cả viết
hoa, như thế này:
CÔNG TY TNHH NHÀ NƯỚC MỘT THÀNH VIÊN MÔI TRƯỜNG ĐÔ THỊ
XÍ NGHIỆP MÔI TRƯỜNG ĐÔ THỊ SỐ 2
NHÀ VỆ SINH CÔNG CỘNG - TOILET
ĐỊA CHỈ: SỐ 8 LÊ THÁI TỔ, HOÀN KIẾM, HÀ NỘI - ĐT :
043.8288072 – 043.9288508
Tất cả tấm bảng 41 chữ và số, cuối cùng, chỉ có một chữ mọi
người cần biết, là “Toilet!” Người đi đường, các du khách chỉ cần đọc chữ
“Toilet” hay “Toa Lét” là hiểu ngay! Không hiểu tại sao người ta phải đọc 25 chữ
VIẾT HOA lòng thòng rồi mới được thấy chữ “Toilet!” Cũng không hiểu tại sao phải
ghi cả địa chỉ cái toa lét này? Người di tìm toa lét có ai chọn một địa chỉ trước,
đúng địa chỉ mới vào, hay không? Lại còn số điện thoại nữa! Có cần gọi điện thoại
xin hẹn trước, giữ chỗ, mới được dùng toa lét hay không?
Người Việt Nam sống ở nước ngoài chắc không ai muốn dùng tiếng
Việt theo đường lối nhiêu khê của Đảng!
Ngô Nhân Dụng
