Tôi quen biết Phương từ hồi còn ở Sài Gòn vào khoảng đầu năm
1972. Hai đứa xê xích nhau chừng một hai tuổi. Lúc ấy bạn mới vào học ở trường
Luật, tôi sắp tốt nghiệp Quốc Gia Hành Chánh (QGHC) sẽ đi xa nên có ý nhờ bạn
giúp mua dùm sách vở tài liệu gửi cho tôi để tiếp tục học cho xong bằng cử nhân
Luật. Tánh Phương hiền lành ít nói nhưng rất năng nổ trong sinh hoạt của trường,
luôn luôn tình nguyện làm những công việc chung của tập thể nên Phương rất được
lòng mọi người.
Sau đó một thời gian, đến năm 1975 thì chính quyền VNCH tan rã. Cán bộ miền Bắc vào tiếp quản trường và đổi tên trường Luật thành trường Kinh tế Tài chánh. Tôi đi tù cải tạo nên bặt tin từ đó. Sau nầy nghe nói Phương vẫn tiếp tục học và ra trường đi làm bình thường, được vài năm thì vượt biên tới đảo tị nạn ở Indonesia.
Thế rồi thế sự xoay vần, vận mệnh đổi thay, hơn hai mươi năm
sau, tôi đi định cư ở Mỹ và gặp lại Phương đang sinh sống ở Texas, vẫn thâm trầm
ít nói, cả hai vợ chồng đều là kỹ sư làm việc trong cơ quan NASA Hoa Kỳ. Khi
nghe kể lại thì tôi mới biết vợ Phương là hoa khôi cùng lớp ở trường Luật Sài
Gòn trước đây. Vợ chồng Phương mời tôi về nhà chơi ở trong khu dành riêng cho
nhân viên của cơ quan. Từ sau đó, thỉnh thoảng chúng tôi vẫn liên lạc qua điện
thoại để hỏi thăm nhau.
Mãi cho đến lúc gần đây, khi có dịp sang Texas lần nữa, đi dự
đám cưới con của một người bạn thân tôi mới có dịp gặp lại Phương. Lúc bấy giờ
đứa con trai lớn của bạn đã là dược sĩ hiện đang đi làm ở CVS, đứa nhỏ đang
theo học trường y khoa ở gần nhà. Gia đạo yên vui hạnh phúc, con cái thành đạt.
Sẵn dịp tôi còn ở lại Texas chơi một tuần lễ nên cả gia đình
Phương hẹn ngày tổ chức một buổi đi chơi biển Galveston ở gần nhà, mất khoảng độ
hơn hai tiếng lái xe. Sau khi dạo quanh các khu giải trí vui chơi cất dọc theo
bờ kè trên bãi biển, mọi người rất vui vẻ và hào hứng cùng nhau lên phà ra công
viên đảo (Island Park) gần bờ. Gió biển thổi phần phật dọc theo hành lang hai
bên phà. Ráng chiều pha ánh màu loáng bạc trên những cánh chim đang bay lượn trên
không. Cảnh quan trên đảo thật xinh tươi, màu xanh thiên nhiên bao phủ chạy dọc
dài theo bờ biển đảo rất nên thơ. Tuyệt đẹp.
Đến chiều chạng vạng trên đường về, cả nhà ghé vào chợ hải sản
của người Việt lựa mua hải sản còn tươi rói để chuẩn bị cho buổi tiệc tối đông
đủ gia đình Phương. Ngồi trong xe do bạn lái, hai anh em tâm sự với nhau, hỏi
han nhiều điều. Bất ngờ bạn cho biết là hiện nay, bên ngoài trông thấy vậy
nhưng thật sự bên trong đang vướng rất nhiều bệnh, ngoài tiểu đường đáng lo nhất
là thận của bạn hoạt động rất kém chỉ còn trên dưới 15%, do đó thời gian tới có
thể sẽ phải nhập viện để chạy lọc thận vài ngày trong một tuần. Đang vui vẻ,
nghe tới đó tôi bỗng dưng tưởng chừng như có động đất ở quanh đây.
– Thật vậy sao Phương?
– Bác sĩ xem hồ sơ thử nghiệm đã nói như vậy hồi tuần rồi.
– Bạn thử nghiệm mấy lần?
– Cả năm nay, mình đã thử nghiệm nhiều lần. Kết quả ngày
càng tệ hơn.
Kể từ lúc đó cho đến suốt buổi tiệc đêm hôm sau cùng ở Texas
tôi không tài nào vui nổi, nhất là khi nhìn thấy bạn vừa đứng luộc mực tươi, vừa
đùa rằng khi nước sôi bùng lên thật mạnh, thả mực vào, nhanh chóng vớt ra ngay
vì nếu để lâu mực sẽ dai không còn giòn. Dáng điệu bạn vẫn nhanh nhẹn, tháo vát
như ngày nào.
Ngày chia tay, trước khi bước vào phòng cách ly tôi không biết
phải nói gì với bạn. Tất cả đều là sáo ngữ, chỉ hơi rơm rớm nước mắt là điều
thành thật nhất. Tôi siết mạnh tay bạn rồi quay đi.
Trên suốt chặng đường bay trở về Cali tôi thừ người nghĩ ngợi
miên man.
Năm 1954 Phương theo gia đình từ Móng Cái, Quảng Ninh di cư
vào Nam lúc mới lên hai tuổi. Ban đầu ở trại tạm cư Sông Mao, Phan Thiết, sau
đó di dời đi nhiều nơi. Cuối cùng gia đình trụ lại ở Biên Hòa mở tiệm mua bán,
làm ăn sinh sống cho đến ngày 30 tháng 4 năm 1975. Gia đình đông anh chị em nên
cuộc sống rất nhiều thiếu thốn. Đi học ở Sài Gòn chỉ toàn là trú ngụ trong các
ký túc xá dành cho sinh viên từ các tỉnh xa. Anh em đùm bọc nhau từ thuở ấy.
Cho đến khi ra nước ngoài gia đình anh chị em cũng vẫn đoàn tụ hết về Texas.
Tôi nhớ hoài câu nói sau cùng của bạn.
– Sau khi qua đời, tro cốt mình sẽ được đem chôn dưới chân mẹ
mình.
Bạn kể lúc bà cụ qua đời được an táng trong một lô đất có hợp
đồng là sau nầy khi con cái qua đời, nếu ai muốn đều được phép đem tro cốt về
đây chôn quanh mộ bà cụ. Ra đi chuyến cuối cùng rồi mà cũng vẫn còn muốn đoàn tụ
bên nhau.
Tôi về tới nhà độ chừng một tháng sau thì được tin bác sĩ
chuyên khoa bắt đầu làm tiểu phẫu cho bạn để chuẩn bị tiến trình chạy máy lọc
thận ba ngày một tuần. Không may, máu của bạn lại không được bình thường nên mỗi
lần lọc là bạn bị mất máu nhiều nên rất mệt, do đó phải tiếp máu bổ sung sau mỗi
lần lọc thận. Bác sĩ cho biết có thể không có khả năng để kéo dài. Giải pháp cuối
cùng là phải thay ghép thận.
Ban đầu, gia đình cũng có theo dõi và tìm hiểu nhiều người ở
Mỹ cũng như ở Việt Nam đều gợi ý là nên đi Thái Lan hoặc về ngay Việt Nam để
“lo liệu” bằng tiền hầu thực hiện ca ghép thận. Nhưng sau khi dò hỏi kỹ lưỡng
thì mọi việc không dễ dàng như lời đồn đại và đôi khi còn mất tiền và mất luôn
mạng sống vì không có khám nghiệm y khoa chính xác.
Tôi cũng có liên lạc với một người bạn đồng môn QGHC ở Nam
Cali nhờ giúp đỡ. Trước đây, anh ấy có quen biết với những người ở Việt Nam
chuyên tìm kiếm người hiến thận đem sang Mỹ giải phẫu ghép thận cho vợ anh và
ca ghép thận đã thành công tốt đẹp. Sau khi nắm vững mọi thủ tục cần thiết về
phương diện y khoa như xét nghiệm về loại máu, tuổi tác, nam hay nữ cũng như
thiết lập hồ sơ chứng nhận cho cả hai bên của bệnh viện Mỹ và Việt Nam.
Kế đến, vấn đề khó khăn nhất là tìm người hiến thận, thử
nghiệm xem có tương hợp (match) hay không. Sau đó mới đến thủ tục ngoại giao
xin phép cho người hiến thận sang Mỹ. Thủ tục rườm rà và tiền bạc tương đối tốn
kém. Anh cho biết hiện nay rất khó tìm người tương hợp và việc đi lại cũng không
dễ dàng như trước. Tôi nói với anh bạn cứ tiến hành mọi việc cần thiết và anh
đã đồng ý giúp.
Nhưng cuối cùng, Phương quyết định chính thức nộp đơn xin
ghi danh sách chờ người hiến thận của bệnh viện. Trong khi chờ đợi, tất cả anh
chị em trong gia đình đều xin đi thử nghiệm y khoa may ra xem có ai match hay
không. Rất tiếc, tất cả đều không đạt yêu cầu hiến thận cho Phương. Đành
thôi.
Thế rồi vào một buổi sáng Tháng Mười, trời bắt đầu hơi se
gió lạnh tôi ra chợ tìm mua một vài trái bí đỏ đem về trang trí cho ngày
Halloween. Năm nay người đi sắm vắng hơn nhiều so với mấy năm trước. Chỉ làm
cho có lệ vậy thôi, chứ hiện giờ ai cũng e ngại nạn dịch bệnh đang hoành hành.
Không biết tình hình sẽ ra sao. Gần cả năm rồi. Mọi sinh hoạt bị đình trệ, khó
khăn có thể thấy trước mắt nên sinh hoạt xã hội vẫn im lìm lìm. Còn đang loay
hoay chất bí đỏ lên xe thì tôi nhận được cú điện thoại từ bên Texas cho biết rằng
Phương sắp sửa được giải phẫu ghép thận trong vòng tuần tới. Tôi suýt bật kêu
lên thành tiếng. Phép lạ trong mùa bí đỏ chăng?
Tôi vội vàng lái xe về nhà, gọi ngay sang gia đình Phương để
biết sự tình. Thật không ai ngờ. Gia đình đang trong hồi chờ đợi tuyệt vọng thì
được bệnh viện cho biết Phương được lên lịch ghép thận trong thời gian tới vì
đã có người hiến thận match với điều kiện của bạn.
May mắn đứa con nhỏ của Phương là sinh viên y khoa đang thực
tập ở bệnh viện nên tìm hiểu được đầu đuôi câu chuyện như thế nầy, qua lời tường
thuật của bác sĩ.
Có một bệnh nhân trẻ ở Texas bị suy thận nặng cũng đang trong
tình trạng chờ đợi để được ghép thận thì người mẹ ruột ở Việt Nam xin làm thủ tục
nhân đạo để sang Mỹ hiến thận cho con. Chờ đợi hơn hai tháng, cho đến khi bà đến
nơi thì may mắn thay con bà đã gặp được người hiến thận “match” với điều kiện của
nó và bệnh viện đã thực hiện ca giải phẩu thành công mỹ mãn. Thật là điều không
ngờ và rồi bất ngờ hơn nữa khi bà mẹ lại quyết định hiến thận ngay cho bệnh viện
dù không cần thiết vì con bà đã lành bệnh.
– Sao bà lại quyết định như vậy?
– Tôi chỉ muốn san sẻ sự may mắn nầy cho người khác.
Thế là bác sĩ dò theo danh sách và Phương match với thận của
người phụ nữ đáng quý nầy. Gia đình Phương không còn niềm vui nào hơn thế nữa
trong mùa Lễ Tạ Ơn năm nay.
Thời gian gần hai tuần chờ đợi nôn nóng rồi cũng chóng qua và
ca giải phẫu ghép thận của Phương thành công tốt đẹp.
Chiều nay, khi gia đình tôi đang theo thông lệ của Ba lúc
sinh thời là mỗi khi trong nhà có tiệc vui hay kỷ niệm gì thì trước khi ăn uống
đều tề tựu ở nhà trên, trước bàn thờ đọc kinh, cầu nguyện và làm dấu. Vừa xong,
tôi nhận được điện thoại của gia đình Phương cho biết bạn đã xuất viện về nhà
sau khi vết mổ đã lành và các thử nghiệm đều có kết quả tốt, thận của bạn hoạt
động bình thường tăng lên gần 50% bằng với mức hồi năm 2013.
Tôi có hỏi thăm về tình trạng của người phụ nữ hiến thận
cũng như sự thù tiếp của gia đình bạn như thế nào. Phương cho biết bà ấy đã từ
chối mọi sự đền ơn của gia đình, mặc dù bạn rất kín đáo và khéo léo, bà chỉ nhận
quà cảm ơn tượng trưng mà thôi và cho biết chỉ ở lại thăm con trong một thời
gian ngắn rồi sẽ trở về Việt Nam sinh sống bình thường như trước đây. Bà nói:
– Mọi sự ở trên đời đều do Trời cao sắp đặt. Ơn nghĩa là do
lòng thành của con người cũng không nên nghĩ đến sự cầu báo hay hơn thiệt.
Chân thật đến thế là cùng. Thế gian còn có những tấm lòng
nhân hậu khiến cho cuộc đời nầy thật sự là một nơi đáng sống.
Tôi dứt điện thoại mà lòng vô cùng xúc động, văng vẳng đâu
đây bên nhà hàng xóm nhạc mùa Tạ Ơn nhè nhẹ lan xa…
Trần Bạch Thu
