HOA
- Khi vui hay khi
buồn, hoa luôn luôn là
bạn trung thành của ta. Ta ăn uống, ta ca vũ, ta ve vãn đùa cợt với
hoa. Ta kết hôn, làm lễ rửa tội với hoa. Ta không dám chết mà không có hoa. Ta
thờ phượng với Bách hợp, ta mặc tưởng với Sen, ta bày trận với Hồng với Cúc. Ta
lại còn muốn nói bằng ngôn ngữ của hoa. Không có hoa, làm sao ta có thể sống được? (Trà Đạo / Chado - Okakura Kakuzo)
.
HOA TRONG U
MỘNG ẢNH CỦA TRƯƠNG TRÀO
Trương Trào tự
Sơn Lai, hiệu Tâm Trai và Trọng Tử, người tỉnh An Huy, sinh năm 1650 (năm Thuận
Trị thứ tám, đời Thanh), không rõ năm mất. Ông sáng tác không nhiều, trong đó nổi
tiếng nhất là “U Mộng Ảnh” (bóng mờ trong cõi mộng). U Mộng Ảnh chỉ là một tập
sách nhỏ gồm 222 mục gồm những cách ngôn đầy thi vị trong văn phong bay bướm của
Trương Trào, phác họa ra một thế giới thơ mộng được nhìn qua đôi mắt tài hoa của
một nghệ sĩ lớn, và nó đã làm say mê nhiều thế hệ văn nhân thi nhân Trung Quốc.
Trương Trào
viết về hoa:
- "Trong
thiên hạ có được một người tri kỷ, thì có thể không còn ân hận gì nữa. Đâu phải
chỉ có con người mới thế, mà cả vật cũng vậy. Như cúc lấy Uyên Minh 1 làm
tri kỷ, mai lấy Hòa Tĩnh 2 làm tri kỷ..."(Thiên hạ hữu nhất
nhân tri kỷ, khả dĩ bất hận. Bất độc nhân dã, vật diệc hữu chi. Như cúc dĩ Uyên
Minh vi tri kỷ; mai dĩ Hòa Tĩnh vi tri kỷ...) - (U Mộng Ảnh - Trương Trào)
.............
Giải thích:
1. Cúc lấy
Uyên Minh làm tri kỷ:
Đào Tiềm, hiệu
Uyên Minh, nhà thơ lớn đời Đông Tấn, trả áo từ quan về vui cảnh điền viên. Có
bài "Quy khứ lai từ" rất nổi tiếng: "Ta há có thể vì năm đấu
gạo mà phải chịu khom lưng, vái chào bọn con nít quê mùa ấy sao! (Ngã khởi năng
vị ngũ đấu mễ chiết yêu, hướng hương lý tiểu nhi!)”
Ông sống thanh
cao, và rất yêu hoa cúc, làm nhiều bài thơ về hoa cúc. Trong bài thơ Ẩm tửu có
các câu:
Thu cúc hữu
giai sắc,
Ấp lộ xuyết kỳ
anh,
Phiếm thử vong
ưu vật,
Viễn ngã di thế
tình.
.
(Cúc mùa thu sắc
đẹp,
Ủ sương, điểm nét
tươi,
Nhẹ trôi trong
chén rượu,
Khiến ta quên sầu
đời.)
Mùa thu, uống
chén rượu ngâm hoa cúc, nhìn hoa cúc nhẹ trôi trong chén rượu, đủ để lâng lâng
quên hết sầu đời. Gọi rượu là cúc vong ưu vật (vật khiến ta quên lo buồn) cũng
đủ để cực tả cái tình đối với hoa cúc.
.
2. Mai lấy Hòa
Tĩnh làm tri kỷ:
Lâm Hòa Tĩnh tức
Lâm Bô, nhà thơ đời Bắc Tống, được gọi là “Tây Hồ ẩn sĩ”. Ông sống một mình ở
Tây Hồ, nuôi hạc trồng mai, và thường bảo lấy mai làm vợ, lấy hạc làm con. Bài
thơ “Sơn viên tiểu mai”, với hai câu được xem là thần cú, đã gắn liền hình ảnh
nhà thơ ẩn dật với cành mai.
Sơ ảnh hoành tà
thủy thanh thiển,
Ám hương phù động
nguyệt hoàng hôn.
(Nước soi nghiêng
bóng mai gầy,
Dưới trăng, hương
nhẹ thoảng bay trong chiều.)
.
HOA PHONG LỮ
Hoa Phong lữ -
hay có người còn gọi là hoa Phong lữ thảo, Thiên trúc quỳ - tên khoa học là
Geranium: xuất xứ từ chữ Hy Lạp “geranos” nghĩa là con sếu, vì trái của loại
cây này trông tương tự như mỏ con chim sếu.
Hoa Phong lữ
thường nở hoa đầu mùa xuân và kéo dài cho đến mùa hè.
Hoa Phong lữ có
nhiều màu sắc rực rỡ khác nhau, mỗi màu ẩn chứa một ý nghĩa đặc
sắc:
- Hoa màu trắng
tượng trưng cho sự tinh khôi, trong sáng, thuần khiết của người con gái
- Hoa màu tím của
hoa tượng trưng cho sự u uất, nỗi buồn khó nói của người con gái khi tình yêu
tan vỡ, hoặc khi yêu đơn phương một ai đó
Hoa màu sẫm: Biểu
tượng cho sự u sầu
- Hoa màu hồng:
mang ý nghĩa tượng trưng cho tình yêu đẹp đẽ, lãng mạn, ngọt ngào
của các cặp đôi khi yêu nhau.
- Hoa màu đỏ
tươi: Biểu tượng của sự an ủi, vỗ về v.v...
Phong lữ cũng có
thể là phong ba lữ thứ trong thơ
.
THƠ VỀ HOA
Phong Lữ
.
Chiều xuân muộn
Phong lữ hoa nở
chậm
Hồng môi người
tha thiết hương hoa
Gió nhẹ thôi!
kẻo... rung cánh
vỡ
Sương nhẹ thôi!
đủ cánh hồng òa
.
Đời lữ thứ
buồn
nghe ngực nhói
Khu vườn xưa vẫn
biếc nụ tầm xuân?
Ngày hè cạn thu về
cùng lá khẽ
Chiều lam dương
Vời ngất ngất
thu không!
.
Nhung nhớ sáo diều
bên trời lượn
Thương mành tơ
nối mộng đôi bờ
Cô lữ chiều thu
sầu phong lữ
Môi đắng hoài mơ
ước mộng đầu!
.
Tha hương phong
lữ hồn Phong lữ
Biết đến khi
nào gặp lại nhau?
.
Nguyên Lạc
__________________
Nguồn: U
Mộng Ảnh - Trương Trào, Huỳnh Ngọc Chiến dịch và chú thích trên
Talawas