Lần đầu tiên tôi nhìn thấy tuyết. Tuyết thật đẹp, mịn như
tơ, rơi trắng đất trời mờ ảo. Đó là đêm chúng tôi hạ cánh xuống phi trường
trong dịp lễ Giáng sinh. Máy bay đến trễ bốn giờ vì thời tiết xấu. Trong khi
mưa là dòng chảy liên tục của nước thì tuyết là sự ngừng lại, sự hoá thân, sự kết
tụ giữa đất trời do nhiệt độ lạnh. Mặc dù nhiệt độ đông của nước là không độ
Celsius, tuyết có thể hình thành khi nhiệt độ chạm tới ba độ thậm chí cao hơn
do những điều kiện khác. Tuyết là những tinh thể sáu cạnh đều răm rắp như kỷ hà
học, vừa tách rời nhau và ép sát vào nhau, khi rơi xuống trên lá cỏ, trên ngọn
cây, trên vách tường hay cửa kính, tạo ra những hình dạng biến đổi kỳ ảo. Nhưng
vào lúc ấy trong khi thưởng thức vẻ đẹp của tuyết, lần đầu, đẹp điếng hồn, thì
chúng tôi cũng ngơ ngác sợ hãi trước mùa đông đầy đe dọa.Một mùa đông khủng
khiếp, băng giá, gió thổi liên hồi như tiếng chó sói hú qua các đỉnh đồi trên
thảo nguyên. Trời đêm lạnh hai mươi độ âm. Khi xuống đất, trước khi nhận ra rằng
không một taxi nào chạy được trong bão tuyết, nhóm người tị nạn chúng tôi đứng
rất lâu ở hành lang chờ đợi. Một số người được chính phủ bảo trợ liền có người
đến đón, một số người không liên lạc được với gia đình. Tôi tìm cách gọi cho
nhà thờ. Tôi đứng trước máy gọi công cộng, lúc ấy mới nhớ ra rằng người ta cần
đồng tiền kẽm thả vào cái khe nhỏ mới quay máy được. Tôi không có một đồng tiền
hai mươi lăm xu nào như thế cả. Một người đàn ông da trắng trung niên, râu rậm,
hoàn toàn im lặng, đứng sau lưng tôi chờ đến lượt dùng máy gọi. Thời ấy không
có điện thoại cầm tay như bây giờ, tất nhiên. Thấy tôi lúng túng quá lâu, ông
ta hỏi và biết ra tôi không có tiền. Ông đưa cho tôi đồng hai mươi lăm xu
(cents) để quay số. Thấy gã thanh niên da vàng gầy nhom mặt đen như bôi nhọ nói
tiếng Anh không rõ lắm, broken English, hoa chân múa tay liên tục, ông ta cố gắng
giúp đỡ. Cuối cùng khi kết thúc cuộc nói chuyện trên điện thoại và an tâm biết
rằng người bảo trợ đang trên đường tới phi trường, tôi quay lại bảo, đến lượt của
ông, nhưng ông lắc đầu.
Vì đó là đồng xu duy nhất của ông. Đồng xu hai mươi lăm xen cuối
cùng. Đó cũng là kỷ niệm đầu tiên của tôi ở một đất nước mới, một thành phố xa
lạ, trong một buổi tối tuyết rơi mù mịt trước cơn bão, bên cạnh một người lạ.
Ngày đầu tiên, đồng bạc kẽm cần để thả vào khe nhỏ trên máy, cuộc gọi điện thoại,
mùa tuyết trắng ngất trời, đồng bạc cuối cùng trong túi của một người đàn ông
xa lạ, khuôn mặt ửng đỏ trong tuyết và nụ cười dí dỏm, hài hước. Một lần tôi có
dịp về Việt Nam và ở thật lâu ở đó trong mùa hè, trong khi đang đứng bên đường
dưới mặt trời chói lóa, lòng tôi bỗng chùng xuống trong một nỗi nhớ thương kỳ lạ
về cánh rừng hoang vắng, gió thổi ào ào qua những cành bạch dương lắc lư phủ đầy
tuyết trắng, cong nặng trĩu, nhớ lại cái giá băng khắc nghiệt của thiên nhiên
và một ngọn lửa ấm cuối đường.
Nguyễn
Đức Tùng