Tuần trước Boston có những cơn mưa lớn nhưng tuần này trời nắng
nhiều hơn mưa. Hy vọng các cô cậu Robin trong chiếc tổ sau vườn sẽ chào đời
trong một ngày nắng đẹp.
Đúng vậy, sáng 24 tháng 5 nắng đẹp và bốn anh chị em
Robin lần lượt ra đời giữa bụi hoa Đỗ Quyên màu hồng. Lợi dụng lúc ba mẹ Robin
đi kiếm thức ăn tôi ghé ngang chụp vài tấm hình và thu một ‘video clip’ ngắn để
kỷ niệm ngày sinh nhật của bốn cô cậu Robin.
Emily Dickinson (1830 –1886), nhà thơ nổi tiếng của Mỹ có nhắc đến chim Robin trong bài “Not In Vain” được viết vào năm tháng cuối của đời bà. Emily Dickinson khuyên chúng ta hãy đến với những người gặp hoạn nạn và dang tay ngay cả với cánh chim Robin đang thoi thóp chưa có một nơi về. Nương tựa vào nhau, giúp đỡ lẫn nhau làm cho cuộc sống của chúng ta “không vô ích”.
Mùa hè năm 2004, được mời đến nói chuyện trước một đại hội của
tuổi trẻ Việt Nam tổ chức tại Houston, tôi dịch bài thơ “Not In Vain” để kèm
trong bài thuyết trình. Chủ đề của buổi thuyết trình là “Tuổi trẻ và lý tưởng
phụng sự xã hội”.
Buổi chiều năm đó, trong hội trường khá đông, tôi chia sẻ với
các bạn trẻ người Mỹ gốc Việt đến từ nhiều nơi trên nước Mỹ về những vấn đề mà
một người trẻ cần quan tâm. Buổi chuyện khá dài nhưng đại ý tôi mong các em cố
gắng hết sức để xây dựng cộng đồng Việt Nam còn rất non trẻ và giúp đỡ những
người mới đến đang gặp khó khăn trên xứ lạ, quê người.
Giúp đỡ người khác cũng là một cách trả ơn. Bởi vì, con người
xã hội của mỗi chúng ta là kết quả của các mối tương quan xã hội. Không ai có
thể tự tạo cho mình một cuộc sống độc lập, riêng tư, thỏa mãn tất cả nhu cầu vật
chất lẫn tinh thần mà không cần đến người khác.
Chiếc áo chúng ta mặc, hạt gạo chúng ta ăn, con đường chúng
ta đi, chiếc xe chúng ta xử dụng không đơn giản do tiền chúng ta làm ra hay mồ
hôi nước mắt chúng ta đổ xuống nhưng còn tích lũy công sức của bao nhiêu người
khác.
Đó chỉ là những mối tương quan vật chất. Tương quan tinh thần
giữa người và người còn gần gũi và thiêng liêng hơn nữa. Tình mẹ, tình yêu,
tình bạn v.v… lần lượt đan kết nhau thành một cuộc đời. Có những người nhiều chục
năm sau chúng ta mới biết nhau hay gặp nhau nhưng thật sự đã có duyên với nhau
ngay trong tiếng khóc đầu đời. Như bác nông phu trên cánh đồng, hành trình của
một con người trên thế gian là nhặt và gieo cho đến cuối mùa.
Gần 20 năm trôi qua kể từ hôm ấy. Tôi đã già và các em chắc
cũng sắp sửa già nhưng cánh chim Robin trong bài thơ vẫn còn sống như lý tưởng
giúp đời mà Emily Dickinson khuyến khích. Như một Nhân Duyên, tuần này, không
chỉ một Robin mà có tới 4 Robin đã chọn bụi hoa Đỗ Quyên sau vườn nhà tôi để nở.
Tôi tìm được lại bài thơ và bản dịch để chia sẻ cùng các bạn:
NOT IN VAIN
If I can stop one heart from breaking
I shall not live in vain.
If I can ease one life from aching,
Or cool one pain,
Or help one fainting robin
Until his nest again,
I will not live in vain.
(Emily Dickinson)
KHÔNG VÔ ÍCH
Nếu tôi có thể ngăn được một trái tim đang tan vỡ
Tôi sẽ không sống một cuộc đời vô ích
Nếu tôi có thể làm vơi đi cơn đau nhức,
Hay làm dịu nỗi đau của một người nào
Hay vỗ về một cánh chim robin gầy yếu xanh xao
Cho đến ngày được về bên tổ ấm
Tôi sẽ sống một cuộc đời đáng sống cho tôi.
(Trần Trung Đạo dịch)
Buổi sáng với ly café nóng, ngồi sau vườn nghe tiếng chim
Robin ríu rít chợt thấy mình trẻ lại mấy mươi năm. Tháng Năm, mùa xuân chưa qua
hết. Khu vườn vẫn còn xanh. Nhiều hoa đã tàn nhưng nhiều hoa đang hay sắp nở. Cỏ
hoa, chim chóc đang tái sanh ngay trước mắt.
Đọc lại bài thơ của Emily Dickinson, chợt nhớ chính mình đã
từng là một chú Robin gầy yếu, lang thang, không nơi nương tựa. Nhưng nhờ tình
thương của rất nhiều người nên đã tìm ra tổ ấm và sống một cuộc đời “không vô
ích” đến hôm nay.
