Hôm đó, tôi nhận được
một CD gởi từ Bruxelles (nước Bỉ), trên CD thấy đề: "À Monsieur Tiêu
Tu". Chữ viết bằng bút feutre rõ nét, nói lên người viết có trình độ. Tuy
viết "Tiểu Tử"không có dấu, người gởi viết tên của mình lại có dấu
đầy đủ: "Exp.: Nguyễn Thị Sương"! Vừa ngạc nhiên vừa thích thú, tôi
vội vã đặt dĩa vào máy, nghe. Đó là giọng một người con gái miền Nam, trong
trẻo, phát âm rõ ràng. Những gì cô ta nói đã làm tôi xúc động, có lúc tôi ứa
nước mắt! Tôi đã nghe nhiều lần và cố gắng ghi chép lại đây. Dĩ nhiên là tôi đã
viết để đọc cho suông sẻ chớ cô gái nói còn nhiều chỗ nghe sượng hay dùng từ
chưa chính xác…
…Thưa ông,
Con tên Nguyễn Thị Sương, con của Nguyễn Văn Cương, một trong những nhân vật
trong truyện ngắn "Con Rạch Nhỏ Quê Mình" của ông.
Thưa ông. Con sanh ra và lớn lên ở Pháp, biết nói tiếng Việt nhưng không biết
đọc và viết tiếng Việt. Vì vậy, con phải dùng cách nầy để liên lạc với ông. Xin
ông thông cảm!
Hôm chúa nhựt rồi, chị Loan bà con bạn dì của con ghé nhà nói: "Sương ơi!
Người ta nói về ba của Sương ở trong truyện ngắn đăng trên internet cả tuần nay
nè! Chị in ra đem qua đây đọc cho em nghe". Rồi chỉ đọc. Đó là
truyện"Con Rạch Nhỏ Quê Mình".
Thưa ông. Con chưa biết Việt Nam, nhưng những gì ông tả trong truyện làm như
con đã thấy qua rồi! Bởi vì hồi con mới lớn, ba con thường hay kể chuyện về cái
làng Nhơn Hoà và con rạch Cồn Cỏ của ba con, về những người bạn của ba con hồi
thời tuổi nhỏ, kể tỉ mỉ đến nỗi con có cảm tưởng như ba con đang cầm tay con dẫn
đi coi chỗ nầy chỗ nọ (Nói đến đây, giọng cô gái như nghẹn lại vì xúc động.
Ngừng mấy giây rồi mới nói tiếp…) Mà ba cứ kể đi kể lại hoài làm như là những
hình ảnh đó nó ám ảnh ba dữ lắm. Sau nầy thì con mới hiểu khi ba con nói:
"Hồi đó, ba đi Pháp quá sớm, ở cái tuổi chưa biết gì nhiều. Rồi qua đây,
choá mắt ngất ngây với những văn minh tiến bộ của xứ người làm ba quên đi cái
làng nhà quê của ba. Điều ân hận lớn nhứt của ba là đã không viết gởi về một
chữ để hỏi thăm bạn bè hồi đó. Ba phải về thăm lại Nhơn Hòa Cồn Cỏ, con
à!". Nói đến đó, ba ứa nước mắt nắm bàn tay con dặc dặc: "Mà con cũng
phải về với ba nữa! Về để cho ba lên tinh thần! Về để thấy ba biết xin lỗi mọi
người! Về để thấy ba biết nhìn lại cái quê hương của ba cho dầu nó có quê mùa xấu
xí bao nhiêu đi nữa! Về để thấy ba chưa đến nỗi là thằng mất gốc!". (Đến
đây, không còn nghe gì nữa!) Xin lỗi ông! Con đã ngừng thâu để con khóc (Rồi
giọng cô lạc đi) Con thương ba con! (Ngừng một lúc)
Thưa ông. Ba má con đều là giáo sư toán, dạy ở lycée. Má con mất hồi con mười
tuổi. Bây giờ con làm chủ một tiệm sách ở Bruxelles, ba con dạy ở cách nhà
không xa lắm. Một hôm, ba nói: "Ba được một thằng bạn học hồi ở đại học,
người Phi Châu, mời qua xứ nó giúp tổ chức lại hệ trung học. Ba đã OK".
Rồi ba đưa cho con một phong bì loại A4, nói: "Con rán tìm cách về Nhơn
Hoà Cồn Cỏ, trao cái nầy cho cô Hai Huê nói ba không quên ai hết!"Con nhìn
thấy trên phong bì ba viết"Mến trả lại Huê, kỷ vật của thời tuổi nhỏ.
Cương". Vậy rồi ba qua Phi Châu làm việc rồi mất ở bển trong mấy trận nội
chiến (Chắc ngừng thâu ở đây nên không nghe gì nữa).
Thưa ông. Nhờ nghe đọc"Con Rạch Nhỏ Quê Mình"mà con biết được mối
tình một chiều của cô Hai Huê, biết được cái khăn mu-soa mà cô Hai đã thêu tặng
ba con thuở thiếu thời. Cái khăn đó, bây giờ thì con biết nó đang nằm trong
phong bì A4 mà con đang giữ để trả lại cô Hai. Và bây giờ thì con thấy thương
cô Hai vô cùng và cũng thấy tội nghiệp ba con vô cùng (Chỗ nầy giọng cô gái
lệch đi, ngừng một chút mới nói tiếp) Con nhờ ông giới thiệu con cho bác Sáu
Lân, người đã kể chuyện để ông viết về Nhơn Hoà Cồn Cỏ. Con sẽ xin bác Sáu đưa
con về đó để con làm theo lời dặn của ba con…
Địa chỉ và số phôn của con như sau:
Melle Nguyên ……
Con cám ơn ông.
Con: Sương
* * *
Nhớ lại, cách đây khá lâu, một thằng bạn ở Marseille (miền Nam nước Pháp) gọi
điện thoại lên Paris cho tôi, nói: "Dưới nầy trời tốt, mầy xuống chơi, đi
câu với tao. Sẵn dịp, tao giới thiệu mầy cho một ông bạn mới từ Việt Nam qua
định cư ở đây. Tao có khoe với ổng là mầy viết lách khá lắm. Ổng nói ổng muốn
nhờ mầy viết một chuyện nhỏ ở dưới quê của ổng để ổng tìm một người bạn. Tao
thấy coi bộ ngộ à! Xuống, đi!".
Vậy rồi tôi đi Marseille. Sau đó, tôi viết"Con Rạch Nhỏ Quê Mình"với
câu gởi gắm của ổng: "Tôi nhờ ông viết lại giùm. Biết đâu chừng thằng
Cương sẽ đọc. Để nhắc nó đừng quên con rạch Cồn Cỏ, đừng quên thằng Đực Nhỏ,
thằng Lân, con Huê …".
Sau khi nghe CD và ghi chép lại, tôi gọi điện thoại xuống Marseille thì thằng
bạn tôi cho hay là ông Lân đã dọn về ở ngoại ô Paris, cách đây mấy năm. Nó cho
tôi địa chỉ và số điện thoại của ổng. Vậy rồi ổng và tôi gặp nhau. Tôi kể sơ
câu chuyện và đưa cho ổng mượn cái CD. Tôi thấy ổng rơm rớm nước mắt khi nghe
tôi nói làm tôi cũng xúc động: người đàn ông hiên ngang, xông xáo trong trận
mạc, gan lỳ đánh Việt Cộng đến nỗi mang hỗn danh"thằng Lân ăn pháo"…
vậy mà bây giờ cũng biết ứa nước mắt khi nhận được tin thằng bạn không bao giờ
gặp lại!
Khi chia tay, ổng nói: "Cám ơn ông! Nhờ có bài viết của ông mà hôm nay tôi
mới có tin của thằng Cương! Tôi sẽ thay nó, đưa con gái nó về thăm Cồn Cỏ! Và
thắp cho nó ba cây nhang ở đầu vàm để vong hồn nó nương theo đó mà tìm lại con
đường về…".
* * *
Hơn một tháng sau, ông
Lân gọi điện thoại cho tôi nói ổng vừa ở Việt Nam về, muốn gặp tôi để trả cái
CD và để ổng kể chuyến đi nầy của ổng. Vậy là chúng tôi đã gặp nhau và tôi đã
ghi những lời ổng kể …
“... Nhờ cái CD ông cho tôi mượn mà tôi liên lạc được con Sương. Tội nghiệp!
Biết được là tôi gọi, nó khóc ồ ồ ở đầu dây bên kia! Sau đó, nó kêu tôi bằng"Bác
Sáu", ngọt như tôi là bác ruột của nó vậy! Thấy thương quá!
Vậy rồi hai bác cháu tôi bay về Việt Nam. Ở Sài Gòn chúng tôi mướn một chiếc xe
hơi có tài xế để về Nhơn Hoà Cồn Cỏ. Trên xe, tôi nói với con Sương: "Ở
Cồn Cỏ, ba của con không còn bà con gì hết, họ đã dọn lên tỉnh ở mấy chục năm
nay. Bây giờ, ba con chỉ còn có một người bạn thân …". Con nhỏ nói:
"Cô Hai Huê!". Tôi gật đầu ờ. Nó nói tiếp: "Cô Hai là người ba
nhắc thường nhứt và ba hay thở dài nói ba có lỗi với cô Hai nhiều lắm! Thấy ba
con như vậy, con cũng nghe đau lòng, bác Sáu à!". Thấy thương quá, tôi cầm
bàn tay nó bóp nhẹ. Con Sương nhìn cảnh vật bên ngoài nhưng vẫn để bàn tay nó
trong long bàn tay tôi. Ông biết không? Tôi không có con, bây giờ, trong cái
cầm tay nầy, tôi bỗng cảm thấy như thằng Cương vừa đặt vào tay tôi một đứa con.
Trời Đất! Sao tôi muốn nói: "Sương ơi! Từ nay, bác Sáu sẽ thay ba con mà
lo lắng bảo vệ con như con là con của bác vậy!". Nhưng thấy có vẻ cãi
lương quá nên tôi làm thinh!
Xe ngừng ở chợ Cồn Cỏ. Bác cháu tôi vô chợ nhà lồng đến sạp vải của con Huê thì
thấy một cô gái lạ. Cổ nói cổ là cháu kêu con Huê bằng dì và đến đây phụ bán
vải từ mấy năm nay. Cổ nói: "Dì Huê có ở nhà, ông bà vô chơi!".
Chúng tôi đi lần theo con đường nằm dọc bờ rạch. Đường nầy bây giờ được tráng
xi-măng sạch sẽ. Tôi nói: "Nhà cô Hai có cây mù u nằm trước nhà cạnh bờ
rạch, dễ nhận ra lắm!". Đến nơi, thấy còn nguyên như cách đây mấy chục
năm: cũng hàng rào bông bụp thấp thấp, qua một cái sân nhỏ là ngôi nhà xưa ngói
âm dương, kèo cột gỗ, ba gian hai chái với hàng ba rộng, một bên hàng ba có một
bộ ván nhỏ … Tôi hơi xúc động vì bắt gặp lại những gì của thời cũ. Chỉ có bao
nhiêu đó thôi - nhỏ xíu - vậy mà sao gợi lại được vô vàn kỷ niệm! Tôi gọi lớn:
"Huê ơi Huê!". Trong nhà chạy ra một người đàn bà tóc bạc nhìn tôi
rồi la lên: "Trời Đất! Anh Lân!". Tuy cô ta đang nhăn mặt vì xúc
động, tôi vẫn nhận ra là Huê! Không kềm được nữa, Huê và tôi cùng bước tới nắm
tay nhau vừa dặc dặc vừa nói: "Trời Đất! Trời Đất!"mà không cầm được
nước mắt!
Một phút sau, Huê buông tay tôi ra quay sang con Sương, hỏi: "Còn ai
đây?". Tôi nói: "Con Sương! Con thằng Cương!". Nó hỏi: "Còn
anh Cương đâu?". Con Sương thả rơi ba-lô xuống đất, bước lại phía con Huê,
nói: "Ba con chết rồi, cô Hai ơi!". Con Huê chỉ nói được có một
tiếng"Chết"rồi xiêu xiêu muốn quị xuống. Con Sương phóng tới đỡ con
Huê, nói: "Cô Hai ơi!". Rồi hai cô cháu ôm nhau khóc nức nở. Tôi đứng
tần ngần một lúc mới bước lại đặt tay lên vai Huê bóp nhẹ: "Tại cái số
hết, Huê à! Thằng Cương đang dạy ở bên Bỉ, mắc gì mà qua Phi Châu làm việc để
rồi chết mất xác trong chiến tranh ở bên đó. Tại cái số hết! Phải chịu vậy
thôi!". Con Sương dìu Huê lại ngồi ở bực thềm, vói tay mở ba-lô lấy phong
bì A4, nói: "Ba con gởi cái nầy cho cô". Huê cầm phong bì, nheo mắt
đọc rồi lắc đầu nhè nhẹ: "Chắc là cái khăn mu-soa!". Huê xé phong bì
lấy khăn ra cầm hai góc khăn đưa lên nhìn: khăn còn thẳng nếp, chưa có dấu hiệu
sử dụng! Huê nhăn mặt, đưa khăn lau nước mắt của mình rồi sang qua lau nước mắt
của con Sương làm nó cảm động nấc lên khóc. Huê nói: "Khăn nầy cô thêu
tặng cho ba của con, nhưng không có duyên nên khăn lại trở về. Bây giờ, cô tặng
cho con để kỷ niệm ngày cô cháu mình gặp nhau". Con Sương cầm lấy khăn rồi
ngả đầu vào vai Huê, nói: "Con cám ơn cô Hai". Huê vừa gật đầu vừa
choàng tay ôm con Sương lắc nhè nhẹ như vỗ về đứa con! Tôi bước ra bờ rạch ngồi
cạnh gốc cây mù u đốt thuốc hút. Tôi thấy trên thân cây có đóng một cây đinh
dài đã gỉ sét đen thui, vắt lên cây đinh là một cuộn dây dừa cũ mèm như muốn
mục. Tôi nghĩ chắc con Huê nó làm như vậy, nó vốn nhiều tình cảm và giàu tưởng
tượng. Nó có ý nói con thuyền ngày xưa đã bỏ bờ đi mất, nếu một mai có trôi về
được thì cũng có sẵn dây để cột con thuyền vào gốc cây mù u … Tôi đốt thêm một
điếu thuốc rồi đặt lên cuộn dây dừa, vái lâm râm: "Cương ơi! Mầy có linh
thiêng thì về đây hút với tao một điếu thuốc!". Tự nhiên, tôi ứa nước mắt!
Khi tôi trở vô nhà thì cô cháu tụi nó ngồi cạnh nhau trên bộ ván, nói chuyện
coi bộ tương đắc! Thấy tôi, Huê nói để vô làm cơm cùng ăn. Tôi từ chối vì phải
về trả xe. Huê xin cho con Sương ở lại chơi với nó mươi hôm, còn con Sương thì
hớn hở: "Bác Sáu đừng lo! Con về một mình được!". Tôi bằng lòng nhưng
đề nghị cùng ra đầu vàm thắp ba cây nhang cho thằng Cương. Con Huê vô nhà lấy nhang
và một tấm ni-long để ra đó trải cho ba người ngồi. Khi đi ngang cây mù u, con
Huê bước lại gốc cây lấy cuộn dây dừa liệng xuống rạch, rồi phủi tay, đi!
Sau khi cúng vái ở đầu vàm, cô cháu nó đưa tôi ra xe. Nhìn tụi nó cập tay nhau
mà thấy thương quá, ông ơi!”
* * *
… Bây giờ thì cô Sương
đã đem cô Huê qua Bỉ ở với cổ. Nghe ông Lân nói hai cô cháu rất"tâm đồng ý
hợp". Còn chiếc khăn mu-soa thêu thì ông Lân nói cô Sương đã cho lộng vào
một khuông kiếng rất đẹp treo ở phòng khách, ở một vị trí mà ai bước vào cũng
phải thấy!
TIỂU TỬ
