Nhớ có
một lần tôi lãng du về một nơi mà lần đầu tiên tôi đặt chân đến, một nơi gần
như hoang vắng, loe hoe vài ngôi nhà. Một vùng rừng núi vừa mới được khai hoang
trở thành một khu kinh tế mới. Tôi đi trên con đường đá sỏi đầy ổ gà. Con đường
từ Ninh hoà dẫn lên huyện miền núi Khánh Vĩnh và xa hơn nữa, thành phố mù sương
Đà Lạt
Tôi bước
đi trên con đường mù sương này. Tâm hồn tôi bỗng phiêu dao. Bước đi trên quá
khứ buồn vui của mình, những bước đi chênh chao, lấp liếm nỗi đau. Cơn đau chợt
xé toạt, vỡ ra nơi cuối con đường.
Đó là cái
cảm giác lạ lùng mà từ đó không bao giờ tôi có được lần nữa.Không bao giờ điều
gì có thể mang lại một tâm trạng xúc động của tôi lên một tầng cao như vậy. Tôi
mang cảm xúc kì lạ ấy đi hỏi nhiều người và người ta giải thích theo nhiều cách
khác nhau. Có người nói tôi lúc ấy đang quay về nơi mình ở kiếp trước. Người
khác lại bảo tôi đang nhận thông điệp từ thế giới bên kia. Người bạn Bác sỹ của
tôi giải thích rằng lúc ấy lượng adrenalin tiết ra trong máu.
Và từ đó
tôi có những giấc mơ.
Tôi nhớ
những ngày cùng khổ, khó khăn lắm mới có được niềm vui. Âý là khi được nhường
lại miếng cơm cho ai đó khổ hơn mình. Những ngày mà tôi chẳng có gì để làm và
rượu bia là một thứ thật xa xỉ. Nó xa xỉ như cái gọi là hạnh phúc. Tôi
nhớ cái ngày ngộ nhận mình trở lại làm con người thật sự giữa mọi người. Nhớ
cái ngày tôi chịu mang ơn những người đã cưu mang mình, đã cho miếng ăn để được
lại hít thở thứ không khí xa xỉ, được tái sinh một lần nữa. Tôi lan man và nhầm
lẫn giá trị con người !
Một
thời tuổi trẻ tôi mơ mình là một nhà văn. Bốn mươi năm quay lại nhìn, cơ hội
vuột mất từ bao giờ. Nhưng rồi tôi cũng cố gắng viết. Tôi viết bất cứ thứ gì
mình đã nhìn thấy, đã cảm nhận được.
Và sau
này chịu khó viết thay vì cứ chạy theo cơm áo gạo tiền và ba cái trò chơi vớ
vẩn ở đời
Tôi còn
nhớ bài viết đầu tiên được cô gái Huế xinh đẹp rất thích. Ba mươi lăm năm sau
gặp lại, cô bạn gái và cũng là độc giả đầu tiên ấy, hỏi tôi: “ Anh còn viết văn
như ngày xưa nữa không?” Tôi cười: “ Đời anh phong ba bão táp vùi dập lên bờ
xuống ruông. Viết làm sao được, em“. Tôi nhận được cái nhìn cảm thông và tha
thứ.
Và những
ngày tôi kiếm miếng cơm nhà người khác. Cơm nhà người lúc nào cũng đắng
ngắt!
Tôi mười
chín tuổi.
Cuộc
chiến tranh đi qua. Với nhiều người cùng thế hệ tôi, họ chỉ được nghe kể về cái
đau của nó nhưng chưa chạm vào sự tàn bạo, khốc liệt của chiến tranh. Những
đoạn đường đầy xác người, những bàn tay yếu ớt vẩy gọi giửa trưa hè nắng
gắt. Từng đoàn xe lướt qua. Bàn tay đưa lên, yếu ớt rồi lịm dần trên mặt
đường nhựa bỏng rát. Đôi mắt mãi mãi không nhắm lại
Trở về
sau cuộc chiến tôi cố gắng học cách lọc lừa. Nhưng chịu!
Tôi cũng
không quên cô bạn gái củ, người đã giúp tôi hoàn thành tác phẩm đầu tiên. Người
đã khen tôi viết hay nhất trên đời. Người mà ba mươi lăm năm sau đã cảm thông
và tha thứ cho tôi vì đã không hoàn thành được một tác phẩm nào như cô mong
đợi!
Mỗi sớm
mai thức dậy với điếu thuốc trên tay, tôi thường mò mẫm đi trong bóng tối
để cảm nhận được ngày mới từ trong đêm sang ngày. Từ tối sang sáng. Điều đầu
tiên tôi nghĩ đến những thân phận con người.
Tiền
không phải là thứ đầu tiên tôi nghĩ đến vào mỗi sáng mai thức dậy!
Tôi trở
lại viết văn! Trước đây tôi đã đi nhiều nơi trên đất nước này. Tôi gian nan để
hiểu được nhiều điều, làm quen với cuộc sống của nhiều thân phận. Tôi hiểu rất
khó nhọc!
Thành phố
này đáng trân trọng từng viên đá, ngọn cỏ, hàng cây. Từng cơn gió thoảng qua,
mặt sóng lăn tăn trên con sông hiền hoà mỗi chiều. Từng góc phố với những tà áo
dài ngược gió.
Những
chiếc thuyền nho nhỏ lửng lờ trên mặt nước sông Hàn bây giờ không còn nữa.
Những di tích một thời mà những kẻ không hiểu biết gì, đã phá tan tành.
Có lẽ bạn
đang nghĩ tôi viết lan man. Không đâu! Những điều tôi viết nó xuất phát từ trải
nghiệm sống mình. Những nơi tôi đến hay đi đều có những kỉ niệm đáng nhớ.
Tôi mơ,
đừng lay tôi nhé.
Trong
những giấc mơ dữ dội làm người thỉnh thoảng có những giấc mơ ngọt ngào. Tôi mơ
được một lần nữa chở em đi trên chiếc xe đạp vào một chiều Thu vàng. Em ngồi
trên thanh ngang trước vì chiếc xe không có yên sau. Mùi bồ kết từ tóc em ngược
cho tôi ngất ngây. Tôi bảo thà em đau cái mông còn hơn để đằng sau tôi có nhiều
kẻ cơ hội.
Tôi mơ
được trở lại tuổi thơ ngọt ngào.
Nơi tôi
sinh ra là bên giòng sông. Thời niên thiếu của tôi là giòng sông và tôi mơ trở
về với giòng sông tuổi thơ của mình.
Giòng
sông ấy bây giờ sạch sẽ và tráng lệ hơn nhiều nhưng sao tôi vẫn thấy như còn
rác rưởi nhiều quá. Giòng sông tuổi thơ tôi trong veo và phẳng lặng hơn.
Tôi bắt
đầu vớt rác cho giòng sông và lọc lại tâm hồn mình.
Bài văn
đầu tiên tôi viết chỉ còn trong kí ức. Thỉnh thoảng tôi đem ra đọc lại để nhớ
về một thời trẻ dại, ngu ngơ nhưng lại trong veo như giòng sông tuổi thơ tôi.
Ai cũng
có một tuổi thơ. Dù nó có êm đềm hay dữ dội, chúng ta cũng đã tắm trên giòng
sông tuổi thơ ấy rồi, mãi mãi giòng sông ấy không bao giờ quay lại được. Ta vẫn
nhìn thấy ở đó những ngọn sóng lăn tăn, dịu êm.
Tôi mơ
một giòng sông.
Nó
không giống bây giờ, mãi mãi như vậy.
Bùi Thanh Xuân
