Chu đi xuống mặt đường, một mình. Một lần nữa cuộc đi chơi tay đôi đêm nay
lại không thành. Hiền kêu mệt, xin lỗi, nhưng Chu biết Hiền nói dối. Mệt mỏi
chỉ là một cớ để thoái thác của người đàn bà.
Buồng riêng của Hiền ở từng lầu thứ ba, giữa trung tâm thành phố. Cửa sổ
trông xuống đại lộ. Căn nhà nhiều từng, vào bằng hành lang riêng, có thang máy
đưa lên, cả một từng dưới ngăn chia thành những khu cửa hàng. Ban ngày màu sắc
lộng lẫy trong những ô kính chạy dọc theo những hình đèn nêông. Ban đêm, bóng
tối âm u lọt qua mấy tấm cửa sắt cứ đúng sáu giờ chiều là người gác cửa đã
buông xuống. Chu đến giữa lúc tiếng sắt kêu trong im lặng. Người gác cửa mở cửa
ngó ra. Y mệt mỏi nhìn Chu đang trả tiền xe.
“Tôi muốn lên thăm cô Hiền”.
“Giờ này cô ấy làm gì có nhà”.
Chu đi ra ngoài hè đường ngước mắt nhìn lên. Chàng mỉm cười nói với người
gác già:
“Cửa sổ còn sáng đèn. Ông cứ để tôi lên”.
Gian buồng nhỏ của gia đình người gác cửa chìm thấp hơn mặt đường. Chiếc
bình tích và những cái chén lăn lóc. Vợ người gác ngồi tựa lưng vào thành
giường, yên lặng không biết thức hay ngủ. Dưới nền đá hoa, một đứa trẻ ngủ rất
say trên chiếc chiếu cũ. Chu mỉm cười nhìn lại đứa trẻ đoạn đi vào hành lang
tối. Manh chiếu và đứa trẻ nhỏ vừa gợi lại cho chàng hình ảnh một đầu mái hiên
của một căn nhà cổ, ba gian hai chái. Ngày nhỏ, Chu nhớ có một đêm chàng đã
đứng lại rất lâu ở cái đầu mái hiên ấy, ngắm Hiền ngủ bằn bặt dưới ánh trăng.
Bây giờ, cuộc đời đổi thay với những khúc những nếp rối rắm, có rất nhiều
khoảng ngõ cụt đứng chắn lối trở về dĩ vãng, Chu chỉ nhớ lại được vỏn vẹn có
thế. Cái hành lang tối chàng đang đi vào không gợi nhớ. Người ta không nhớ
nhung nhiều, giữa thành phố. Tình cảm chứa nén trong giới hạn nhất định của
những bờ tường những mái nhà, khô lại như những bông hoa giấy. Đoạn đường ngắn
dẫn đến trước thang máy không đủ không khí cần thiết cho những hình ảnh cũ được
trở về. Hình như chúng ở đâu. Ngoài ngoại ô. Trong ngày xưa. Nhưng chúng đến
được ở đây. Chu bấm nút điện mở cửa vào thang với một hình ảnh duy nhất: Hiền
nằm ngủ êm đềm dưới ánh trăng. Hình ảnh cô đơn trải đi, lênh đênh, giống như
một hòn đảo hoang giữa màu vàng rời rợi không bờ bến. Tự nhiên Chu thấy buồn lạ
lùng. Chàng cúi đầu xuống. Khung thang hẹp như một cái hộp vùn vụt đưa chàng
lên.
Buồng Hiền ở, Chu đi đi lại lại mấy lần mới tìm thấy số. Đến đây đã một vài
lần, tuy vậy những căn buồng giống nhau vẫn làm chàng nhầm lẫn. Cửa sơn màu
trắng sữa. Số buồng bằng đồng nổi. Chu đưa tay nắn lại cái nút cà vạt cũ.
Có tiếng chân bên trong, rồi Hiền mở cửa, hiện ra trên một nền ánh sáng xanh
dịu. Nàng nhìn Chu ngạc nhiên:
“Kìa anh Chu, em lại tưởng ai. Anh đi đâu thế?”
Còn đi đâu nữa. Chu vừa nghĩ thầm vừa đi vào. Tấm gương lớn ở phía tủ áo hắt
trả lại bóng Chu đứng ngỡ ngàng trước một căn phòng trang trí cũng lộng lẫy như
sắc đẹp của người thiếu nữ. Bộ mặt thành phố chỉ thu nhỏ lại ở đây. Đại lộ chói
sáng. Những đoàn xe nhiều màu trườn đi như những con rắn. Những bông hoa lớn
bọc trên những thành ghế thấp. Đường lông mày của Hiền với những cái đuôi kẻ
nhọn và dài vút như một lưỡi dao. Theo lời Hiền mời, Chu ngồi xuống một thành
ghế. Chàng tự cảm thấy khó chịu vì chợt thấy mất hẳn bình tĩnh. Vì cần phải có
một phút định thần. Vậy mà người đàn bà trước mặt chỉ là Hiền. Chỉ là người bạn
thuở nhỏ đã ngủ thiếp dưới ánh trăng thôn quê. Chu nhớ được thêm: đêm ấy chàng
đã đánh thức Hiền dậy. Trăng sáng xanh cắt vạch trên mặt sân gạch. Hai đứa trẻ
dắt tay nhau trở về nhà Chu. Cũng lại một khoảng sân gạch thật rộng nữa. Những
người tá điền đứng quây vào nhau đập lúa. Đêm mùa vui hơn ngày. Sớm mai lại là
cánh đồng ướt sương với những thửa ruộng lúa chín mẩy hạt, điệu hò tiếng hát
cất lên, bay đi, đậu xuống những thân lúa. Tiếng đập thóc rào rào. Đến lúc Chu
đưa Hiền về, trăng vẫn sáng lắm. Những người tá điền vẫn đập lúa.
Chu nghĩ rằng giữa hai người tuy vậy vẫn chẳng có gì thay đổi và không ai
cấm chàng có một câu nói một cử chỉ thân mật như ngày trước. Nhưng đến lúc
chàng quay trở lại nhìn Hiền thì chàng lại biết ngay, hết sức rõ rệt, là cử chỉ
ấy sẽ không được biểu tỏ, câu nói ấy sẽ không được nói ra. Gặp lại nhau, cuộc
sống đã làm họ thành những người lớn. Với những vấn đề những tâm trạng của
người lớn. Họ cùng ở giữa thành phố. Nhà Hiền gần đại lộ quá.
Còn mặc quần ngắn, nhưng Hiền đã trang điểm xong trước khi Chu đến. Hai gò
má hồng đỏ, cặp mắt sâu hơn giữa những lông mi đã được đánh thẫm lại, Chu nhìn
vào đã thấy thấp thoáng cái bóng dáng tưng bừng của những buổi dạ hội. Cuộc
sống ở đây, khi đêm xuống. Bữa tiệc tiếp đón một nữ tài tử điện ảnh đến từ
Hương Cảng, một nữ danh ca từ Phi Luật Tân, từ Đông Kinh vừa ghé xuống phi
trường thành phố. Những dãy ghế kê thành hàng. Bữa tiệc ồn ồn ào ào với những
nghi lễ phiền toái những lời chúc tụng kênh kiệu. Ánh lửa lòa sáng rồi lại mờ
tối của một tiệm khiêu vũ. Sàn nhảy loang loáng, âm nhạc líu ríu. Không khí ngà
ngà mê mê. Chu nghĩ đến tất cả những thứ đó. Một ánh trăng lạnh đọng lại trong
óc. Chu đi lại về phía bàn phấn chống tay nhìn xuống. Chàng bắt đầu thấy hối
hận về việc đã đến tìm Hiền mà nguyên nhân chỉ vì đêm nay thành phố có trăng
thôi. Như thế một lúc lâu. Quay lại Hiền vẫn đứng ở chỗ cũ. Giọng nàng ngượng
ngùng:
“Anh ngồi chơi chứ đứng đây ư? Lạ quá đi mất”.
“Hiền bận gì không?”
“Không anh ạ. Anh định rủ em đi đâu bây giờ”.
“Không, Chu trả lời”.
Chàng thấy mình không có gì hết. Không có một tí gì hết. Đêm trăng trên kia
vô nghĩa và cách biệt với nơi này. Chàng đi ra cửa sổ nhìn xuống. Càng cảm thấy
tất cả sự vô nghĩa đó. Những mảnh trăng mờ mờ gãy vỡ giữa những bóng lá. Ánh
sáng vàng yếu tầm thường của nó chỉ có thể đoán thấy mà không nhìn thấy trên
mặt đường. Bốn phía xung quanh, ngang từng cao của rừng cửa sổ, những ánh đèn
trập trùng xa xa gần gần làm cho đêm thành phố có chiều sâu và những tầm cao
thấp chồng chất hỗn loạn lên nhau. Chu khép cửa quay trở vào:
“Lúc đến đây anh định rủ Hiền xuống phố đi bộ một lát. Nhưng thôi để lúc
khác vậy. Chắc em bận, anh đi về”.
Giọng nói của Hiền vui mừng không giấu được:
“Bận thì không bận, nhưng em mệt đang muốn nằm nghỉ một lát thì anh đến”.
Chu gật đầu:
“Thôi anh về”.
Những buổi dạ hội sáng chói. Những bữa tiệc ồn ào. Sàn nhảy của một tiệm
khiêu vũ sóng sánh âm nhạc và những bước chân người đan chen quấn quít phía sau
lưng:
“Ở ngoài trăng sáng lắm phải không anh Chu?”
Bàn tay Chu nằm nguyên trên thành cửa đã mở hé”.
“Em mở cửa sổ mà xem”.
Sau đó chàng tỏ dấu chào Hiền rồi đi khỏi. Hiền vẫn đứng nguyên ở chỗ cũ.
Tiếng thang máy ầm ầm chuyển động, khung thang đổ xuống như lao rồi đứng sững
lại trước hành lang. Một lát sau Chu đã ở ngoài đường, như lúc chàng vào, một
mình.
***
Chu bỏ đi khá lâu rồi Hiền vẫn đứng nguyên không cử động. Căn buồng rộng hẳn
ra. Sự có mặt của Chu dù chỉ là chốc lát đã thay đổi cái không khí của nó. Đôi
mắt anh ấy buồn lạ. Hiền nghĩ thầm như vậy và đi lại phía bàn phấn. Nàng ngồi
xuống im lặng, tự ngắm mình một lúc lâu. Tấm gương hắt trả một đường môi đỏ.
Hiền khẽ nhếch mép. Vết son động đậy, ánh ánh. Hiền thoa phấn lại một lần nữa,
đứng dậy đi về phía tủ áo. Chiếc áo nàng đã chọn cho đêm nay, màu nó đỏ sẫm với
những bông hoa thật lớn. Hiền mở sắc tay lấy ra tấm danh thiếp của Đoàn gởi đến
từ chiều, đọc lại. Đoàn là một người bạn mới, nhà giàu, đã sang Pháp nhưng chỉ
để đến những hộp đêm và phơi nắng ở những miền duyên hải, năm này qua năm khác
tụ hội những đoàn du lịch đến nghỉ mát từ khắp các ngả thành phố lớn của thế
giới. Đoàn về nước được sáu tháng. Danh thiếp ghi mấy hàng chữ viết vội:
“Mười một giờ anh sẽ đưa xe đến đón Hiền. Nhớ chứ, buổi họp mặt có khiêu vũ
ở khách thính của Liễu? Chúng mình sẽ đến đó rồi liệu sau”.
Rồi liệu sau. Tất cả lối sống của Đoàn, của những người bạn mới Hiền vẫn
gặp, vẫn đi chơi với họ, cái lối sống tự hủy hoại không suy nghĩ và chẳng có
một vấn đề nào đặt ra là thế. Rồi liệu sau. Hiền đã ngã vào, ngã thật sâu vào
lối sống đó. Rồi liệu sau. Nghĩa là rồi lại đến khách thính khác, đi xuống
những sàn nhảy, tới những buổi dạ hội những bữa tiệc, nhập vào những cuộc du
lịch, tất cả cuộc sống vo tròn lại, ném vào cái không khí ồn ào những chuỗi
cười lớn, lộng lẫy màu sắc nhức mắt.
Theo lời khuyên của Đoàn, Hiền đã bán căn nhà ở ngoại ô và thuê căn gác này
ở giữa thành phố. Cũng đã được 4, 5 tháng. Cuộc sống mới đẩy nàng đi xa nếp
sống cũ cùng những kỷ niệm với những người bạn cũ. Trong số những người này có
Chu. Chưa một lần nào Chu nói hoặc có những cử chỉ nói Chu yêu nàng. Nhưng Hiền
đã cảm thấy, nhờ linh khiếu đặc biệt của người đàn bà về vấn đề này, tình cảm
Chu đối với nàng không đứng lại trong giới hạn cũ nữa. Hiền cũng không hỏi.
Đúng hơn không muốn hỏi. Nếp sống xa hoa thay đổi tâm tính, đến cả những nhận
xét quan niệm chung của người đàn bà về tương lai và cuộc đời. Hiền sợ tình
yêu, thứ tình yêu trang nghiêm, đứng đắn của Chu. Nàng tránh nghĩ đến bất cứ
những cái gì bền chặt, có tính chất quyết định. Thấy là mình đã trở nên tầm
thường. Thích có một cái buồng ngủ thật đẹp chẳng hạn. Thích có một cái tủ đựng
tất cả các thứ hàng áo mới nhập cảng. Thích được sống lộng lẫy. Và thực hiện
bằng được tất cả những ý thích đó. Điều này chính là một trong rất nhiều nguyên
nhân khiến Hiền tự ý xa Chu tuy thâm tâm vẫn không xa hẳn. Những người như Chu
có thể khuất bóng hàng năm, xa cách hàng nghìn cây số, đi trên một con đường
khác, nhưng Hiền vẫn không quên được. Một tâm trạng trái ngược mâu thuẫn: nhiều
khi thử so sánh với những người bạn mới, Hiền thấy Chu thua kém họ nhiều thứ
nhưng Chu đứng riêng một phía. Không thể so sánh được Chu với bất cứ một người
nào. Chu đứng một mình, cái hình ảnh cô đơn ấy thật lạnh và thật đẹp. Sự kiêu
hãnh của Hiền lại chính là nguyên nhân làm hổ thẹn mỗi khi chợt nghĩ đến Chu.
Như bây giờ. Chu đi rồi. Câu nói cuối cùng của Chu vẫn còn lại:
“Hiền mở cửa mà xem”.
Hiền mở cửa. Đêm xuống lâu, những đợt lạnh dần dần dâng lên trong không khí.
Trăng đậu thật xa, phía bên kia, trên một ngọn cây. Khuôn trăng thành phố tròn
và phúc hậu từ khuôn mặt của người nhà quê mới ra tỉnh. Hiền mỉm cười về sự so
sánh ngộ nghĩnh. Nàng nghĩ lại giọng nói khuôn mặt Chu ban nãy lúc Chu trang
nghiêm bỏ đi.
Nhưng rồi nghĩ đến mình, buồn lại đến. Những đêm thật lộng lẫy vậy mà mấy
mươi thứ ánh sáng cộng lại vẫn không sáng hết được tâm hồn. Hoang tối nhiều
khoảng vẫn còn như những ngả phố vắng không có ai đi qua. Trước đây mấy năm,
nhớ là thời kỳ cuối cùng hai người vẫn gặp nhau. Chu vẫn nói thành thật, Chu
bao giờ cũng thành thật trong lời nói – tâm hồn Hiền sáng như một đêm trăng
sáng. Tự soi ngắm lại, nhận xét ấy không còn đúng nữa. Nó đã đổi khác. Tâm hồn
chỉ còn sáng cái ánh sáng lúc vụt tắt của một ngọn điện treo ngang cột đèn.
Chao đèn hướng ánh sáng xuống những khoảng thấp ở dưới. Chẳng có gì đáng nhìn.
Hiền ngước mắt. Cái nhìn đi từ những ngọn cây lên cao hơn, tới những đám mây
màu trắng và sau cùng nó bắt gặp một vầng trăng thật tròn. Vẫn vầng trăng ban
nãy, của chiều hôm trước, nhưng Hiền đã thấy nó khác hẳn. Giống như khuôn mặt người
đi đường nhìn thờ ơ không chú ý đến lúc ngó kỹ lại mới chợt nhận ra một người
thân. Ánh trăng Chu đến với nàng từ trên ấy, vẫn từ trên ấy. Nhưng Hiền đã
không lên được tới đó, không lên được tới đó.
***
Đoàn vào mà Hiền vẫn không biết. Đoàn để tay lên vai làm Hiền giật mình quay
lại.
“Cô bé áo đỏ”.
Đoàn cười rồi lùi lại châm thuốc lá hút. Đoàn nói kiểu cách:
“Anh nghĩ rằng Liễu đã làm một việc rất dại dột khi nhắc anh chiều nay thế
nào cũng phải đưa em tới. Chắc Liễu sẽ hối hận, nhưng bọn đàn ông thì bằng
lòng. Anh không biết anh có nên đưa Hiền đến cái chỗ có trăm mắt đổ dồn vào đó
không. Chắc anh sẽ phải chống đỡ trên hàng trăm mặt trận một lúc.
“Em không đi đâu”.
Đoàn mở to mắt rồi cười phá lên.
“Nói đùa đấy, thôi đi. Đến giờ rồi. Chúng mình không nên làm cho thiên hạ
đợi.
Tiếng Hiền nhắc lại:
“Anh Đoàn, em không đi thật mà”.
Bấy giờ Đoàn mới ngạc nhiên thật. Điếu thuốc lá đưa gần tới môi, sự ngạc
nhiên làm Đoàn quên là phải hút hoặc phải hạ tay xuống.
Hiền thong thả đi lại trước mặt Đoàn.
“Anh xin lỗi chị Liễu và các anh ấy hộ em. Và nói hộ để hôm khác em sẽ đến
cùng với anh”.
“Tại sao như vậy”, Đoàn hỏi bực tức. “Đến phút cuối cùng mới thay đổi ý
kiến, đàn bà các em lạ thật”.
Hiền buồn cười:
“Đàn bà chẳng có gì lạ lùng cả đâu, anh cũng đừng hỏi em tại sao. Chính em
cũng không hiểu. Có lẽ tại trong em vẫn còn một người con gái quê mùa. Người
con gái quê mùa ấy anh không nên biết thì hơn. Anh vẫn tốt với em lắm xin anh
đừng hỏi gì nữa và đi đi kẻo muộn. Em ở nhà một mình được rồi. Anh xem em đã
mặc áo hoa đỏ này vì biết trước sẽ rất nổi bên cạnh màu tím của anh. Em vẫn
định đi với anh đấy chứ. Tự nhiên không muốn đi nữa, có thế thôi anh Đoàn ạ”.
Người đàn ông nhún vai lắc đầu đi ra phía trước.
“Anh Đoàn”.
Y quay trở lại. Giọng Hiền mơ màng. Hiền nói một câu mà Đoàn không hiểu được
riêng chỉ có nàng hiểu:
“Đừng giận em nhé, để hôm khác em sẽ lại đi chơi với anh. Nhưng anh đừng đến
đón vào những đêm có trăng. Anh nhớ đừng đến đón vào những đêm có trăng”.
***
Tiếng cửa sập mạnh, người đàn ông bỏ đi rồi, Hiền quay trở lại phía trước tủ
áo yên lặng ngắm bóng mình trong gương. Rồi nàng từ từ tháo hết hàng khuy áo,
tháo khỏi tay chiếc áo màu đỏ chói để mặc nó rớt xuống mặt đất. Nàng với tay mở
tủ. Dãy áo nhiều màu xếp sát nhau trong khoang tủ rộng hiện ra. Hiền với tay
chọn một chiếc áo khác. Mắt nhìn mơ màng. Cuối cùng nàng chọn tấm áo lụa trơn
màu xanh nhạt từ từ mặc vào. Trở lại bàn phấn, lấy khăn lau hết sáp môi, cất
cái sắc tay vào ngăn kéo. Hiền đi tay không ra cửa, tắt đèn, đóng cửa lại, đi
về phía thang máy. Thang máy đưa nàng xuống từng dưới. Hiền lần theo hành lang
tối đi ra phía cửa. Người gác già còn thức. Y vừa hạ cái lưới sắt xuống.
“Kìa cô Hiền. Ông Đoàn vừa đến đón, cô không đi với ông ấy sao? Ông ấy vừa ở
đây ra thôi”.
Hiền mỉm cười trước đôi mắt ngạc nhiên của người gác già. Nàng nói dịu dàng:
“Không, tôi không đi với ông Đoàn. Nhưng bây giờ nhờ ông mở hộ cửa cho tôi
ra ngoài”.
Tấm lưới sắt lại kéo lên.
“Thế cô có về ngay không để tôi chờ, người gác hỏi”.
Hiền nhìn ra ngoài. Đã khuya lắm nhưng trăng đêm nay sẽ sáng trọn đêm. Nàng
lắc đầu:
“Ông cứ đi ngủ. Chưa biết lúc nào tôi về, có lẽ còn lâu lắm. Tôi về tôi sẽ
gọi ông dậy, không sao đâu”.
Ra đến ngoài đường, Hiền đứng lại nhìn lên. Đôi mắt nhìn trăng không phải để
tìm một ánh sáng đẹp, còn như muốn dò hỏi một lối đi. Đoạn nàng tiến bước. Vừa
đi Hiền vừa nghĩ: Phải rồi anh ấy chỉ có thể ở những nơi đó. Thành phố cả thảy
có bốn vườn hoa. Bốn khoảng rộng với những chiếc ghế đá những con đường lát sỏi
tráng, ánh trăng đang chiếu xuống đó, mênh mông và đầy. Hiền bước nhanh nhưng
cũng không thấy vội vã lắm. Trăng sáng bây giờ trên thành phố, nó tròn nó cao
thế kia, nó còn đậu ở đỉnh trời thật lâu. Đi trên bờ hè dưới bóng cây những mái
hiên, mà Hiền có cảm tưởng như đang đi về một khoảng sân gạch nào, tới một đầu
thềm một ngôi nhà cổ nào. Chỗ nằm ngủ cũ. Khoảng sân rộng, trắng xóa. Tiếng đập
lúa đêm đầu mùa. Bóng những người tá điền đổ xuống. Trăng trải chan hòa trên
những bờ vai bờ lưng, những cánh tay để trần.
Tấm áo lụa của Hiền mỏng nhẹ một vạt dài bay múa trên đường khuya. Hiền bắt
đầu đi về lối vườn hoa thứ nhất. Chắc Chu đang nằm ngửa trên một tấm ghế đá,
nhìn lên. Hiền sẽ đứng lại ở đầu lối vào vườn hoa. Nàng sẽ đi thong thả lại bên
Chu. Gần chàng, như hồi nhỏ. Nàng sẽ nói với chàng dịu dàng:
“Anh Chu, anh ngồi dậy. Em sẽ nằm gối đầu lên cánh tay anh và em sẽ ngủ
thiếp đi như ngày nào dưới ánh trăng kia cho anh xem”.
Mai Thảo
