Khi tôi vừa thi tú tài bán phần xong, chú Oanh đến nhà hỏi có ai muốn về Sài
Gòn chơi thì chú cho quá giang. Tôi rủ hai cô bạn học cùng đi cho vui. Dẫu sao
có bạn đồng hành tôi cảm thấy yên lòng hơn, vì đây là lần đầu tiên đến thăm thủ
đô và cũng là lần đầu được phép đi chơi xa một mình. Sáng sớm hôm sau mấy đứa
con gái ngồi trên những kiện hàng chất cao nghều nghệu trong khoang xe vận tải.
Suốt cuộc hành trình chúng tôi mãi huyên thuyên trò chuyện mà quên cả đường dài.
Cô bạn thân thiết nhất ở lại Sài Gòn luôn với mẹ. Chặng đường về lẻ bạn, trong
lòng tôi thoảng một nỗi buồn. Tư lự ngắm nhìn những đám mây trắng trôi lãng
đãng trong bầu trời mùa hạ, tôi thầm nghĩ đến niên học tới sẽ phải đương đầu
với môn Triết học—con quái vật khổng lồ đang nhe hàm răng lởm chởm chực nuốt
chửng những kẻ lơ mơ rắp ranh mạo hiểm vào hang động thần bí của nghìn năm cổ
tích.
Biết thân phận mình, vừa về tới nhà là tôi lo đến trường tư thục Việt
Anh ghi danh ngay cho kịp học khoá hè. Lớp Triết học mỗi ngày từ sáng tới
chiều. Thầy Đào Thái Nguyên kiêm cả ba môn Tâm Lý Học, Luận Lý Học và Đạo Đức
Học. Ngày khai giảng, với nét mặt nghiêm nghị, thầy bảo, “Ban C môn Triết hệ
số 5. Các anh các chị liệu hồn đó!”
Lớp học trên dưới vỏn vẹn chừng mười mấy người. Các anh nam sinh nhường dãy
bàn phía trước cho các bạn nữ, riết rồi thành thông lệ, ai nấy có chỗ ngồi cố
định của riêng mình. Tôi ngồi giữa hai người bạn mới quen: Trần thị Bạch Cúc
bên trái và Hồ thị Tường Vi bên phải.
Tường Vi với tôi dễ thân với nhau có lẽ một phần vì hai đứa ngẫu nhiên đã
từng là bạn của Hoàng Thị Mỹ Ngọc. Tường Vi và Mỹ Ngọc là đôi bạn thân và
là dân Sài Gòn. Niên khóa vừa qua Mỹ Ngọc lên Đà Lạt trọ học ở gần nhà và chơi
khá thân với tôi. Nay Tường Vi và tôi gặp nhau trong lớp hè.
Trong đám nữ sinh đếm trên đầu ngón tay ấy, Tường Vi nổi bật với nét đẹp
kiêu sa, dáng mảnh mai, mái tóc demi-garçon và đôi môi cong dường như lúc
nào cũng đang phụng phịu dỗi hờn với ai. Đi học cô thường mặc áo dài trắng, khoác
áo len mầu tím và đeo kính mát to bản đúng mốt đương thời, và đặc biệt dáng đi
nhún nhảy trong mỗi bước chân. Tường Vi hơi có vẻ ương ngạnh điệu đàng thì Bạch
Cúc hiền lành như bụt, tánh tình nhu mì, giọng nói ríu rít, và viết chữ rất
đẹp (cô là chị đôi con dì của ca sĩ Hoàng Oanh). Dáng dấp nhỏ nhắn như chim sẻ,
chân đi khập khiễng nên Bạch Cúc có thói quen níu cánh tay bạn khi đi bên cạnh.
Giờ ra chơi ba chúng tôi thường tản bộ trong sân trường, thảng hoặc rủ nhau ra
thăm mấy gánh hàng rong ngoài cổng trường. Tường Vi hào sảng có khi mua quà vặt
chiêu đãi mấy bạn khác nữa.
Buổi trưa thầy đứng trên bục giảng, giọng thầy thao thao liên tu bất tận như
hòa nhịp với tiếng ve sầu râm ran ngoài kia. Bỗng dưng có tiếng ngáp dài đâu
đây, rồi lây lan kết thành một chuỗi thở dài miên man ai oán. Thực vậy sao?
Khoái lạc và đau khổ chỉ là hai trạng thái của một bản thể? Khúc nhạc hòa tấu
ve sầu cứ rền rĩ âm vang. Hai mi mắt tôi chĩu nặng, thôi đành chào thua cơn
buồn ngủ đang choáng ngợp ùa đến vây quanh.
Trong lớp tôi tỉnh táo nhất khi thầy phát trả bài thi. Bài luận của tôi
thường chằng chịt những đường gạch đỏ ngang dọc của thầy—kiểu lý luận vừa ngây
ngô vừa dổm của tôi thường bị thầy phê ấu trĩ thì chẳng có gì gọi là quá đáng.
Sáng nọ vào lớp nghe có tiếng thì thào của lũ con trai phía sau. Tường Vi
ghé tai tôi nói nhỏ, “Tụi nó đang xầm xì về tao đó. Đợi chút nữa tao kể cho
nghe.”
Đến giờ ra chơi ba cái đầu chụm lại. Tường Vi dõng dạc tuyên bố, “Tao mới
đi chơi với thầy Nguyên chiều hôm qua!” Bạch Cúc và tôi sững sờ nín thở trố mắt
nhìn, “Thiệt hông? Sao mầy bạo gan quá vậy?” ”Thì để thủng thẳng tao kể
cho nghe. Có gì đâu, bữa trước thầy trả bài luận, thầy viết mấy chữ hẹn hò với
tao. Bữa qua Chủ Nhật thầy dẫn tao đi ciné ở rạp Ngọc Lan xong rồi thầy dẫn tao
đi dạo loanh quanh bờ hồ. Dọc đường gặp mấy đứa con trai trong lớp, quê ghê mầy
ơi!”
Trời! Chuyện kinh thiên động địa vậy mà nó phớt tỉnh làm như đang kể
truyện đời xưa. Con nhỏ gan cùng mình thiệt!
Từ đó về sau vào lớp tôi không dám ngước nhìn thầy nữa. Nét đạo mạo trầm
ngâm thường ngày của thầy dường như đang phôi phai. Tiếng thầy giảng vẫn một
giọng đều đều, tiếng ve sầu vẫn nỉ non ngoài cửa lớp, nhưng âm thanh giờ đây
nhuốm chút gì vụn vỡ tang thương.
Rất hiếm khi thầy kể chuyện tầm phào trong lớp. Có lần thầy nhắc đến tác
phẩm “Một Chủ Nhật Khác” của Thanh Tâm Tuyền (thầy và nhà văn là bạn đồng
nghiệp ở Trường Võ Bị). Ngày cuối khoá học thầy đọc thơ Đoàn Phú Tứ cho cả lớp
nghe. Phải chăng thầy muốn gởi gấm một nỗi niềm?
Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh
Mùa hè qua nhanh. Chẳng mấy chốc mùa tựu trường đã lừng lững tới. Bạch Cúc
rủ tôi xin vào học trường nữ công lập Bùi thị Xuân. Niên học kế tiếp thỉnh
thoảng tôi đi học về gặp Tường Vi ở dọc đường, hai đứa dừng lại chuyện vãn dăm
ba câu rồi chia tay.
Mấy chục năm sau tôi gặp lại Tường Vi ở nhà Mỹ Ngọc ở hải ngoại. Người đẹp
năm xưa trông vẫn duyên dáng như thuở nào, tuy dung mạo giờ đây thoáng nét sầu
muộn u uẩn. Trưa hôm đó chúng tôi ngồi bên nhau khơi lại chuyện cũ. Tường Vi kể
lúc mới qua tình cờ gặp thầy Nguyên khi đến văn phòng sở di trú làm giấy tờ.
Thầy trò nhận ra nhau nhưng không ai nói gì. “Sao kỳ vậy?” “Tao đi cùng với
ông xã dắt theo bầy con đùm đề, còn biết nói gì đây?”
Ít lâu sau tôi nhận được tin Tường Vi đã qua đời sau cuộc giải phẫu bướu
não. Mỹ Ngọc kể, “Sắp Tết, nó thèm ăn mứt hạt sen. Trưa đó vào bệnh viện thăm
nó tao dấu trong bọc một hộp mứt. Nó than nhức đầu kinh khủng suốt đêm không
ngủ được và mấy bữa liền không thiết ăn uống gì. Tao dỗ nó ráng húp vài muỗng
súp rồi tao đút cho nó mấy hạt mứt sen. Nó còn thòm thèm đòi ăn nữa nhưng tao
sợ lỡ có chuyện gì, tao nói thôi để dành lần sau vậy. Nó hứa bữa nào lành bệnh
về nhà sẽ nấu canh mướp hương mồng tơi rau đay với riêu cua cho tao ăn.” Sáng
hôm sau Mỹ Ngọc trở lại thăm thì nghe tin bạn mình vừa mới mất hồi đêm.
Mỗi khi nghe Hoàng Oanh hát bài Những Ngày Thơ Mộng, tôi lại mường tượng
dáng dấp mảnh khảnh của Tường Vi thơ thẩn trong sân trường. Ngày ấy bạn tôi
thường nghêu ngao hát…
Tìm đâu những ngày thơ ấu qua
Tìm đâu những ngày xinh như mộng
Tìm đâu những ngày thơ
Tìm đâu những chiều mơ
Tìm đâu, biết tìm đâu, đâu giờ?
Người đẹp năm xưa biết tìm đâu bây giờ?
Yên Nhiên
