Lâu nay, đối với các hành động xâm chiếm biển đảo trên Trường Sa và Hoàng
Sa; những lần lén lút dời cột mốc ở biên giới phía Bắc nước ta của Trung Cộng,
tôi thực tình ít quan tâm và không mấy xúc động. Tất nhiên tôi đồng ý rằng
những hành động xâm lấn này làm tổn thất lớn cho quyền lợi quốc gia Việt Nam;
xét về lâu dài, chính là tổn hại đến lợi ích cụ thể về tài nguyên và địa chính
trị cho nhiều thế hệ người Việt Nam.
Chỉ vậy thôi, tôi thường cố tránh cho mình sự lún sâu vào tinh thần cổ vũ cho
chủ nghĩa dân tộc cực đoan khi nhìn nhận các sự kiện này, với tư cách là một
người bảo vệ nhân quyền. Nhân quyền không có biên giới, kể cả cái biên giới dân
tộc mà chủ nghĩa quốc gia dân tộc cố tình dựng nên.
Thế nhưng đối với mạng sống của con người thì tôi có thái độ đặc biệt khác.
Tôi thực sự phẫn nộ đến độ muốn cái chính quyền hèn nhát, bẩn thỉu này ngay lập
tức sụp đổ để dân tôi không phải chết trên chính vùng biển cha ông họ bao đời
nay vẫn đánh bắt cá. Chưa bao giờ sinh mệnh ngư dân Việt Nam lại thê thảm như
trong chế độ độc tài cộng sản này.
Đối với tôi, ngàn mét đất ngoài đảo hay vùng biên giới dù quý đến đâu cũng
không bằng một mạng người. Đất, đảo, biển có thể lấy lại một ngày nào đó khi
Việt Nam có một chính quyền dân chủ, có một vị thế đáng nể trọng trên trường
quốc tế. Còn mạng sống của ngư dân và những nỗi đau để lại cho gia đình họ là
thứ không thể lấy lại được. Nhân phẩm và tự do của con người đã bị tổn thương
sẽ khó bù đắp.
Bởi vậy, hơn bảy mươi ngày trước đây, khi sự cố Formosa xảy ra, tôi bàng
hoàng và thấy mọi thứ như sụp đổ trước mắt. Có thể cơn trầm cảm thai kỳ khiến
cảm xúc của tôi về sự cố chết người này thêm trầm trọng. Nhưng có thể nói rằng,
chưa bao giờ có sự kiện nào xảy ra cho Việt Nam mà tôi từng chứng kiến khiến
tôi hoang mang và đau đớn như thế.
Tôi lên tiếng cho dân chủ và đấu tranh cho nhân quyền là vì lẽ gì, nếu không
phải là hy vọng một Việt Nam tốt đẹp hơn, đáng sống hơn cho con cháu mình? Tôi
có thể chạy trốn sang một quốc gia khác để tìm cuộc sống tốt đẹp, đó không nhất
thiết là Úc, Anh, Hoa Kỳ…ngay cả Thái Lan, Cambodia, Miến Điện bây giờ còn đáng
sống hơn Việt Nam cả chục lần. Nhưng có hạnh phúc nào hơn cho người Việt Nam là
được sống sung túc và tự do trên chính mảnh đất mình sinh ra?
Tôi ước ao xây dựng một gia đình hạnh phúc ở ngay trên xứ sở mà chúng tôi bị
đàn áp mấy chục năm nay. Để chứng minh cho điều gì? Để chứng minh: những ai bền
đỗ đến cùng sẽ được cứu rỗi. Tôi tin con cháu mình sẽ được nhìn thấy một Việt
Nam tự do. Việt Nam đang đối mặt với những nguy cơ quá lớn mà một sự thay đổi
chậm trễ có thể dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn, thậm chí là diệt vọng. Nhưng chính
lòng tự tôn, danh dự và niềm hy vọng giữ cho tôi luôn đứng thẳng trước cường
quyền, giữ cho ngọn lửa hy vọng vẫn cháy trong tôi.
Thế rồi, thảm hoạ biển chết xảy ra khắp các tỉnh vùng Bắc và Trung Trung Bộ
khiến cá chết ngập các bãi biển, nghề biển phá sản, du lịch đình đốn, chưa có
con số chính xác về con số người chết và ngộ độc do ăn cá nhiễm độc. Chính
quyền Việt Nam vẫn né tránh câu trả lời nghiêm túc bằng những lời lẽ ngu xuẩn
nhất, từ chối sự giúp đỡ của Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc, lừa phỉnh dân chúng tiếp
tục ăn hải sản có độc tố chết người…
Trong ba mươi năm cuộc đời mình, tôi chưa từng thấy sợ hãi như thế. Cái chết
đang lù lù tiến đến. Nhưng không giống với súng đạn, chúng ta có thể nghe tiếng
nổ và nhìn khói lửa mà chạy. Đằng này, chúng ta không biết được chúng ta ăn
phải cái gì, di truyền lại cho con cháu những đoạn DNA khuyết tật nào và khi
nào chúng ta sẽ chết vì ung thư và con cháu nhiều thế hệ sau sẽ bị thiểu năng
trí tuệ hay mang những mầm mống bệnh tật khác . Cái chết bay lơ lửng trên đầu
hàng chục triệu người và theo gót chúng ta, nó tiến về tương lai mà không gì
ngăn cản được.
Trời đất ơi! Đó chính là cái chết, thưa các bạn, không phải chỉ là vài cơn
nôn ói khiến chúng ta phải nhập viện đâu, mà là biến đổi gen cho chính chúng ta
và truyền khuyết tật lại cho con cháu chúng ta. Các bạn có thể hờ hững: vậy thì
không ăn cá nữa là được. Ừ, thì không ăn hải sản nữa, nhưng làm sao nhịn ăn
muối , mắm và nhiều chế phẩm có muối khác? Và ai biết số cá chết đó đã đi đâu,
ai biết muối chúng ta mua được mang từ đâu tới, với cái kiểu quản lý thực phẩm
đểu cáng như hiện nay ở Việt Nam?
Ừ thì rừng vàng biển bạc chẳng còn, chúng ta im lặng. Hạn hán, lũ lụt do
chính quyền cộng sản và thân tộc đốn phá rừng làm giàu; bùn đỏ bauxite tàn phá
đất trồng và khu dân cư, chúng ta im lặng. Nhưng đến từng hạt muối thấm vào
huyết quản hằng ngày mà còn chứa đầy kim loại nặng thì chúng ta còn sống nổi
nữa không? Chúng ta hèn nhát vì sợ nhà tù cộng sản. Nhưng sao chúng ta lại
không sợ cái chết ung thư đang lù lù tiến đến trong từng bữa ăn?
Những người đấu tranh cho dân chủ nhân quyền dấn thân, ngồi tù, thậm chí đã
mất mạng vì niềm hy vọng một Việt Nam tốt đẹp hơn. Nhưng Việt Nam có thể nào
tốt đẹp được, Việt Nam còn có tương lai gì với những đứa trẻ dị tật, thiểu năng
từ trong bụng mẹ?! Đau đớn quá thể! Tôi đánh mất cả sự tỉnh táo và nhiều lần
nói sảng khi nghĩ đến viễn cảnh đó. Hai tháng rồi, tôi mới đủ tỉnh táo để viết
những dòng này.
Không kinh hoàng sao được, khi bữa ăn cho sinh viên, cho thế hệ rường cột
nước nhà trong tương lai lại có cá mang giòi? Ai dám chắc cá đó không phải là
cá chết vì độc tố được vớt lên ngoài biển chết? Các bữa ăn của trẻ con trong
các nhà trẻ và trường học nội trú thì sao? Cá nhiễm độc sẽ chỉ lòng vòng trong
các bữa ăn của dân nghèo Việt Nam thôi. Rồi sau đó nó sẽ lòng vòng trong nhiễm
sắc thế dân Việt Nam đến trăm năm sau. Lúc đó ai dám tự hào: dân Việt “thông minh”,
khi ngay cả lành lặn bình thường còn chưa được? Có những nỗi đau nếu chúng ta
không phẫn nộ thì chúng ta không còn là con người đúng nghĩa, thưa các bạn.
Một điều nữa khiến tôi đau đớn: thảm hoạ môi trường này sẽ đẩy những ưu tiên
nhân quyền (ưu tiên hoạt động của tôi bao lâu nay) thành thứ yếu. Ai còn quan
tâm đến những tù nhân bị ngược đãi trong tù, những phụ nữ và trẻ em là nạn nhân
của bạo lực gia đình, những cộng đồng tôn giáo thiểu số ở vùng sâu vùng xa bị
trấn áp… Khi mạng sống chúng ta bị đe doạ, khi bệnh tật dày vò cuộc sống hằng
ngày của gia đình chúng ta, khi chúng ta bị đói ăn, khi chúng ta khổ sở chạy ăn
từng bữa vì nguồn thực phẩm và thu nhập từ biển bị huỷ hoại hoàn toàn…thì các
quyền tự do chính trị và dân sự, xã hội dân sự, chế độ pháp trị, nền dân chủ sẽ
trở thành những điều xả xỉ nực cười. Người dân Việt Nam, đặc biệt là dân nghèo
và ở nông thôn vốn đã thờ ơ với các giá trị và định chế nói trên, nay họ càng
lãnh cảm với tự do và nhân quyền. Có thể nói không ngoa, thảm hoạ môi trường Vũng
Áng và các sự cố môi trường diễn ra trên khắp cả nước đã đẩy Việt Nam trở về
thời trung cổ, về mặt nhận thức. Nên nhớ, không bắt đầu từ nhận thức, không sự
thay đổi nào diễn ra cả.
Trung cộng không cần một viên đạn đã nắm gọn Việt Nam trong tay, từ đầu não
chính trị, kinh tế, biển đảo…bây giờ là vấn đề môi sinh. Không khó nhận ra, đây
chính là nỗ lực níu giữ không cho Việt Nam tiến về thế giới dân chủ tự do, bởi
họ không muốn một Việt Nam dân chủ sát nách mình. Lưu ý rằng, với một chính
quyền độc tài sắc máu ở trung ương, các tập đoàn và công ty đa quốc gia của
Trung cộng đồng thời cũng nhận lãnh nhiệm vụ tình báo và vai trò chính trị được
đảng Cộng sản Trung Quốc giao phó.
Về phần người dân Việt Nam, lên tiếng hay là chết? Chúng ta đã chịu đựng quá
lâu và quá đủ rồi. Có thể các bạn chưa hiểu dân chủ, minh bạch, nhân quyền,
pháp trị…là gì. Nhưng nói ngắn lại, dân chủ, minh bạch, nhân quyền, pháp
trị…chính là việc chính quyền phải trả lời chính xác về nguyên nhân và hậu quả
của các thảm hoạ mà đất nước phải đối mặt, phải nghiêm túc khắc phục hậu quả,
mạng sống của người dân phải được bảo vệ, sinh kế của người dân phải được ưu
tiên, tiền cứu trợ nạn nhân không vào tay quan chức chính quyền, lãnh đạo nhà
nước không dùng lời lẽ ngu xuẩn để lừa gạt người dân, việc kiểm soát thực phẩm
độc hại được tuân thủ…
Đối diện với một tiền đồ đen tối cho cả đất nước, mỗi người dân đều có nhiệm
vụ lên tiếng cho sự thay đổi theo cách của mình. Các nhà hoạt động nhân quyền
và dân chủ quá ít ỏi so với dân số hơn chín mươi triệu dân Việt Nam. Chính
chúng tôi đôi lúc cảm thấy cô đơn giữa rừng người im lặng. Chúng tôi vẫn biết
rằng nhiều người yêu mến chúng tôi và không ưa gì cái chính quyền thối nát này.
Nhưng cái sự yêu mến và không ưa đó không mang lại sự thay đổi thiết thực nào cho
Việt Nam, cũng chính là cho tương lai con cháu chúng ta cả. Trách nhiệm cứu lấy
Việt Nam thuộc về toàn dân Việt Nam, bằng những hành động cụ thể hơn. Hoặc
chúng ta lên tiếng cho một sự thay đổi triệt để, hoặc chúng ta và con cháu mình
sẽ chết từ từ dưới cái ách độc tài và nô lệ Trung cộng. Chúng ta phải chịu
trách nhiệm cho lựa chọn của mình!
Buôn Hô 17/6/2016
© Huỳnh Thục Vy
