Sau phiên tòa xử y án Anh Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh và chị Nguyễn
Thị Minh Thúy, Luật Sư Trần Quốc Thuận nói: “Đây là phiên tòa của thế kỷ 19.
Vâng, đây không phải là phiên tòa văn minh của thế kỷ 21.” Mạng Bauxite Việt
Nam nhận xét: “Trong một ngày ròng rã chính quyền Hà Nội đã diễn lại những trò
nhàm chán mà họ từng nhiều phen diễn, tuy cách đóng trò thì ngày càng dở, càng
tồi, …” Và gọi cuộc trình diễn này là “Một phiên xử tự đóng đinh lên trán.”
Các quan tòa đang tự đóng đinh lên trán. Trong một
phiên tòa khác, tòa án chỉ xử một bị can là Vũ Văn Bình 10 năm tù, về tội giết
anh Đỗ Đăng Dư, mà không hỏi đến các nhân viên điều khiển trại giam; trong khi
gia đình nạn nhân và các luật sư đều khiếu nại vì những thương tích của anh Dư
nặng nề hơn, một mình Bình không thể phạm tội được. Lời khiếu nại về việc bắt
giam trái phép em Đỗ Đăng Dư cũng không được ai nghe. Trang facebook của luật
sư Lê Văn Luân nói tòa án Việt Nam xử theo “Luật rừng” và “Tư pháp Việt Nam là
một trò hề!”
Nhưng không phải chỉ có ngành tư pháp cộng sản mới tự đóng
đinh lên trán. Toàn thể chế độ đang tự đóng đinh lên trán. Thí dụ, không ai bắt
buộc một người cầm đầu chính quyền phải dùng tiếng Anh; nhưng ông Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc đã tự biến mình thành một anh hề khi phát ngôn những tiếng “Ma
dzê in Việt Nam.”
Lần đầu đọc bản tin “Ma dzê in Việt Nam,” ký giả này thực
không quan tâm. Vì đó chỉ là một chuyện cười nho nhỏ. Chuyện này là nhỏ, vì bao
nhiêu nhà chính trị các nước khác họ cũng không biết tiếng Anh; thủ tướng Thổ
Nhĩ Kỳ, ông Erdogan cũng không nói tiếng Anh, chẳng sao cả. Nhưng chuyện này
đáng cười, vì chúng ta thấy một lãnh tụ ăn mặc đỏm dáng đọc bài diễn văn giữa một
hội nghị quan trọng, ông ta không biết tiếng Anh mà lại thích nói tiếng Anh.
Nói để làm gì? Để cho thiên hạ thấy mình có vẻ sang, mình thích ứng được với thời
đại, khi cả thế giới đua nhau nói tiếng Anh.
Điều tức cười đầu tiên là đám thính chúng ngồi nghe ông Nguyễn
Xuân Phúc nói đều là các nhà kinh doanh hoặc quản đốc xí nghiệp, trong cái hội
nghị gọi tên rất nổ: “Doanh nghiệp Việt Nam - Động lực phát triển kinh tế của đất
nước!” Những người ngồi nghe chắc đều biết chút tiếng Anh, ít nhất là những nhà
xuất cảng, họ sẽ bán ra ngoài những món hàng ghi “Made in Việt Nam;” nghĩa là
“làm tại Việt Nam.” Chắc họ phải biết phát âm bốn chữ này theo lối “ngôn ngữ của
Nữ Hoàng.” Cho nên khi họ nghe ông Nguyễn Xuân Phúc phát âm mấy chữ đó là “Ma
dzê in Việt Nam,” theo lối đọc chữ Quốc Ngữ, chắc nhiều người không biết ông ta
đang nói gì. Khi nghe ông Phúc lớn tiếng, lên giọng nhắc lại “Ma dzê in Việt
Nam,” “Ma dzê in Việt Nam,” “Ma dzê in Việt Nam,” đến ba bốn lần liền nhau, thì
ai cũng phải nhận ra rằng ông Phúc đang đọc bốn chữ “Made in Việt Nam” trong
bài diễn văn soạn sẵn. Nhận ra điều này, chắc ai cũng phải bật cười. Cũng như
khi mình nghe một người ngoại quốc nói tiếng Việt sai dấu giọng, “muôn năm” lại
phát âm thành “muốn nằm;” hay “chúc tết” đổi thành “chục tẹt.” Nếu quý vị vào
YouTube.com và gõ: “nguyen xuan phuc noi tieng anh” sẽ thấy rất nhiều người đưa
đoạn phim này lên, sẽ được nghe 30 giây đồng hồ giải trí.
Ai cũng ngạc nhiên khi coi đoạn phim nghe ông Nguyễn Xuân
Phúc hô khẩu hiệu “Ma dzê in Việt Nam,” ba lần liên tiếp, mà không nghe thấy ai
cười cả. Giải thích làm sao? Hoặc là tất cả phòng không ai nghe ông ta đang đọc
bài cả. Toàn những khẩu hiệu rỗng tuếch nghe hàng ngàn, hàng triệu lần rồi.
Nhưng dù đang ngủ gà ngủ gật thì nghe hô “Ma dzê in Việt Nam” đến lần thứ ba
cũng phải thức dậy chứ?
Hoặc là ai nghe đến chỗ ông Phúc nói tiếng Ăng Lê cũng muốn
bật cười, nhưng cố bịt miệng nín thinh. Vì e ngại. Sợ làm cho ông mất mặt
chăng? Nếu họ vừa cười vừa hồ hởi vỗ tay thì chắc ông Phúc sẽ tưởng họ hoan hô
ông, không biết họ cười cái trò hề ông đang trình diễn. May mà người soạn diễn
văn cho ông Phúc không cẩn thận viết thêm tiếng Tây Ban Nha. Trong những quần
áo làm tại Việt Nam thường vẫn ghi thêm “Hecho in Việt Nam” nữa. Đố ai đoán được
ông Nguyễn Xuân Phúc sẽ đọc bốn chữ này cách nào! Có thể mở một cuộc thi có thưởng!
Có thể bỏ qua khi một người Việt Nam không biết tiếng Anh.
Nhưng một điều khó tha thứ là một ông thủ tướng lại nói sai tiếng Việt. Trong
bài diễn văn, ông Phúc gọi mấy chữ Ma dzê in Việt Nam là “thương hiệu.” Ông nói
chính quyền sẽ “tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển và hội nhập để không
những phát triển kinh tế trong nước mà còn có nhiều doanh nghiệp xuất khẩu ở nước
ngoài, mang thương hiệu mà ta hay gọi là “Ma dzê in Việt Nam!” Phải có người
chung quanh dạy cho ông thủ tướng biết hai chữ “thương hiệu” nghĩa là gì. Đó là
tên gọi của một món hàng hay một nhà sản xuất, khi tên gọi trở thành “thương hiệu”
thì không ai khác được sử dụng. Bốn chữ “Made in Việt Nam” nhà sản xuất nào ở
Việt Nam cũng có quyền dùng, tuyệt đối không phải một thương hiệu.
Ai cũng có thể cười bể bụng vì ông thủ tướng đọc “Ma
dzê in Việt Nam” như một cụ bà nhà quê chưa bao giờ ra tỉnh. Nhưng sau khi cười,
nghĩ đi nghĩ lại sẽ không cười được nữa.
Bởi vì câu chuyện này không phải chỉ cho thấy khả năng phát
âm tiếng Anh của ông Nguyễn Xuân Phúc. Nó còn cho ta thấy một người như ông hầu
như không gặp gỡ, không trao đổi, không có quan hệ gần gũi với hai loại người.
Một là giới trẻ có đi học. Hai là giới kinh doanh.
Thanh niên Việt Nam học hết bậc trung học bây giờ chắc ai
cũng phải biết nói đúng những chữ Made In Việt Nam, tuy không phát âm hoàn toàn
giống người Anh, người Mỹ hay người Canada; nhưng ít nhất khi nghe người ta biết
đang nói cái gì. Những bạn trẻ đã tốt nghiệp đại học về các ngành khoa học, kỹ
thuật hoặc kinh tế, doanh thương, chắc đều biết cách nói những chữ này đúng
tiêu chuẩn. Ai có dịp tiếp xúc với họ chắc cũng học được cách nói mấy tiếng đó
trong tiếng Anh như thế nào. Ông Nguyễn Xuân Phúc không biết. Chứng tỏ ông ta
không gặp gỡ, giao thiệp với lớp trẻ này. Có dịp gặp họ, chắc ông chỉ nói chứ
không bao giờ lắng nghe cả.
Loại người thứ hai chắc phải biết phát âm mấy chữ Made In Việt
Nam giống tiếng Anh, là các nhà kinh doanh ngành xuất cảng. Họ là tầng lớp tiên
phong hy vọng sẽ mang ngoại tệ về cho nước Việt Nam. Nếu gặp họ nhiều lần, nghe
họ nói về công việc của họ, chắc người dốt tiếng Anh nhất chắc cũng biết họ đọc
bốn chữ đó ra sao. Trừ khi mình không chịu lắng nghe, chỉ nói thôi. Mà lại chỉ
nói những chuyện tào lao, tuyên truyền trống rỗng.
Ông Nguyễn Xuân Phúc sống hoàn toàn xa cách hai lớp người kể
trên. Hơn nữa, có vẻ ông không bao giờ tiếp cận những người có học, nói chung.
Cũng không bao giờ gặp gỡ những người đã từng đi ngoại quốc, đi bất cứ nước nào
họ cũng thấy phải biết đôi chút tiếng Anh. Không cần biết nhiều, nhưng ít nhất
mấy chữ “Made in …” ai cũng biết.
Có lẽ ông Nguyễn Xuân Phúc không phải là người duy nhất
trong Bộ Chính Trị đảng Cộng sản Việt Nam sống xa cách với những người có học
nêu trên đây. Từ nửa thế kỷ nay quyền lãnh đạo đảng Cộng sản nằm trong tay những
người như vậy. Cả sự nghiệp của họ được đặt trên khả năng vận động trong đảng,
cạnh tranh với những cán bộ cùng cấp với mình để mong leo lên bậc thang cao
hơn. Họ mất hết thời giờ vào các cuộc tranh đấu nội bộ. Khi nắm được quyền hành
rồi thì họ cũng chỉ dùng tâm lực và thời giờ để kiếm chác, thu hồi vốn và thêm
càng nhiều lợi lộc càng tốt.
Những người như vậy không có khuynh hướng tự nhiên muốn gặp
gỡ người ngoài, những người có học. Mà họ cũng không đủ thời giờ làm việc đó.
Nguy hiểm nhất cho đất nước là họ không có nhu cầu tìm hiểu giới trẻ có học. Giới
trẻ Việt Nam có học và đang sống ở các thành phố là thành phần xây dựng kinh tế
quốc gia trong tương lai. Phần lớn họ đang vào internet, sử dụng iPhone, có
trang Facebook riêng. Qua các phương tiện tân tiến đó, họ mở mắt nhìn rộng ra
thế giới bên ngoài. Họ được đào tạo qua những thông tin đại chúng quốc tế.
Chúng ta yên tâm vì lớp trẻ Việt Nam không thua kém ai trên thế giới, nếu họ có
cơ hội tự phát triển. Khi một ông thủ tướng hay ông quốc trưởng, tổng bí thư
không tiếp xúc, không gần gũi những người trẻ này, thì ông ta cũng không có cơ
hội nhờ họ mà mở mắt của chính mình! Hơn nữa, ông ta cũng không biết những khó
khăn, các tâm tư và nguyện vọng của lớp người trẻ đang vào đời để xây dựng đất
nước.
Nước Việt Nam đang nằm trong tay lớp lãnh đạo như vậy. Đó là
những nhà lãnh đạo Ma Dzê. Đó mới là điều rất đáng lo lắng, sau khi chúng ta cười
về những chữ “Ma dzê in Việt Nam!”
Ngô
Nhân Dụng
