Không biết lần thứ mấy Aly lại nghe bài nhạc Giáng Sinh của John Lennon vang
lên từ các loa trong ca làm buổi tối nay. So this is Xmas. And what
have you done. Another year over. And a new one just began…
Chỉ còn bốn ngày nữa là đến lễ Giáng Sinh. Hàng khối thơ, thiệp chúc Giáng
Sinh và Tết Dương Lịch, những gói quà đủ màu từ khắp bốn phương trời, trong và
ngoài nước, vẫn còn đổ dồn về trung tâm lựa thơ của Bưu Ɖiện Hòa Lan. Tất cả mớ
hổn độn đó đều được lựa ra theo tiêu chuẩn thơ lớn, thơ nhỏ, thơ từ giao dịch,
thiệp Giáng Sinh, quà lớn nhỏ theo kích thước. Rồi tất cả đều được đóng dấu
trên tem, được chuyển sang các khâu khác để được lựa chọn theo mã số bưu điện,
địa chỉ nhà. Rồi tất cả thơ từ, quà cáp này lại được được chuyển đi bằng các
loại xe buýt, vận tải để phân phối đến các địa chỉ khắp mọi nơi, trong và ngoài
nước.
Ɖại khái tiến trình công việc trong trung tâm này là như vậy. Nhưng những người
mới được mướn tạm để tăng cường cho khoảng thời gian vô cùng bận rộn cuối năm
cảm thấy khó khăn khi phải phân biệt đủ loại thơ từ. Họ choáng váng trước những
dàn máy to lớn, dài ngoằn ở từng khâu công việc, đang chạy với âm thanh rì rầm.
Lại phải hỏi đường đi nước bước khi đến giờ giải lao trong tòa nhà rộng mênh
mông này. Tất cả công việc chính ở đây đều do máy móc thực hiện. Một cơ xưởng
tự động hóa. Nhân viên chỉ làm những công việc máy không làm được hay những thơ
từ do máy thảy ra.
Với Aly thì khác. Trong hơn 45 năm làm việc ở trung tâm này mọi chuyện đều
trở thành quan thuộc, bình thường. Kể cả cái không khí căng thẳng do công việc
bề bộn, ồn ào với tiếng máy chạy, lại vừa vui nhộn vì sắp đến những ngày lễ
cuối năm với các các bài nhạc Giáng Sinh tưng bừng qua các loa phóng thanh của
ra dô. Nhưng mùa Giáng Sinh năm nay lại không bình thường với Aly. Hôm nay là
ngày làm việc cuối cùng của Aly ở trung tâm trước khi Aly về hưu trí sáu mươi
lăm tuổi. Cũng là Giáng Sinh cuối cùng của Aly ở trung tâm. Do công việc bề bộn
cuối năm, buổi tiệc nhỏ chia tay sẽ được tổ chức ra giêng. Aly nhận ra khi mình
sắp giã từ những gì quen thuộc bình thường, tưởng chừng như mình sẽ giải thoát
nhẹ nhõm khi không còn phải làm các công việc giống nhau sau bao nhiêu năm trời
thì mọi chuyện bỗng trở nên sống động, gần gủi, gắn bó với Aly.
Thật ra Aly đã dự định hưu non ở tuổi sáu mươi hai. Nhưng Hans, chồng Aly,
đã đột ngột qua đời một năm trước đó. Nghĩ đến cảnh mỗi chiều tối, nhất là
những ngày trước và sau Giáng Sinh, phải ngồi một mình ở nhà, đối diện với cái
máy truyền hình nên Aly quyết định tiếp tục làm việc cho đến tuổi về hưu. Công
việc của ca tối đã cứu vớt Aly tạm thoát khỏi cảnh đơn độc và Aly lại còn được
hưởng lợi về tài chánh.
Aly có một cái bàn làm việc riêng với một máy vi tính. Aly lại được sử dụng
một máy đóng dấu tem thơ nhỏ gần đó. Phía trước bàn là những thùng đựng thơ màu
xám được đặt trên giá. Chỉ có Aly mới có các thùng đựng thơ màu này. Aly cũng
là người trong khâu làm việc này chỉ giải quyết các phong thơ màu trắng, đôi
khi trắng ngà, có khổ hơi lớn hơn loại thơ nhỏ bình thường với một đường viền
hình chữ nhật chạy chung quanh bì thơ: những bao thơ chứa các thiệp báo tang,
cáo phó.
Ɖây là những thơ được tính giá tem bình thường nhưng được đặt biệt giải
quyết trang trọng, ưu tiên. Các thơ này thường được chứa trong một bao thơ lớn
màu xanh dương. Các bao thơ xanh dương này lại thường đặt trong các túi vải
không thấm nước màu đen, một màu thích hợp với nội dung của các thiệp trong bao
thơ. Aly phải mở các túi vải đen hay các phong bì xanh để lấy các lá thơ cáo
phó ra, sắp xếp ngay ngắn và đặt vào trong các thùng màu xám. Nếu các địa chỉ
hay mã số bưu điện trên bì thơ không rõ ràng, Aly phải tìm đúng mã số trong máy
vi tính và hoàn chỉnh lại. Sau đó Aly đóng dấu bằng máy tất cả các tem thơ.
Nhưng Aly không ngồi một chỗ để làm việc. Những thơ cáo phó này thường nằm
lẫn lộn trong mớ thơ từ bình thường trên các dải băng của các máy lựa thơ.
Những người đứng lựa thơ phải đặc biệt chú ý đến loại thơ này và phải lấy
nó ra, đặt vào một thùng đựng thơ riêng màu xám. Aly đi đến từng máy lựa thơ
sau một khoảng thời gian nào đó để mang các thơ cáo phó này về bàn làm việc của
mình. Mọi người đều quen thuộc với dáng dấp đẩy đà cùng mái tóc bạch kim của
Aly, từng bước đi từ tốn đẩy một chiếc xe nhỏ có chiếc giỏ đựng thơ như một bà
mẹ đang đẩy con đi dạo trong công viên vào một ngày đẹp trời. Bạn đồng nghiệp
đều chào và gọi tên Aly ngắn gọn, thân tình, thay vì gọi đúng tên Alyssa. Aly
cũng đang đẩy các đứa con thơ dại của mình đang nằm trong giỏ.
Không biết Aly đã đánh bao nhiêu vòng và đã bước bao nhiêu cây số trong suốt
thời gian qua. Những bước chân của Aly cũng đã bước qua bao nhiêu biến đổi để
nơi làm việc của mình trở thành như ngày nay, từ lúc Aly là công chức cho đến
khi bưu điện trở thành xí nghiệp tư. Aly nhớ trong thời kỳ chiến tranh lạnh vào
đầu thập niên tám mươi, một bạn đồng nghiệp người Việt đã kể, một lá thơ phải
mất gần cả tháng mới về đến quê hương của anh. Mỗi một lá thơ, dù là thơ từ
giao dịch, Aly đều thấy nó chứa đựng một niềm mong ước, một thông điệp, tâm tình
buồn vui và nó cần phải được trân trọng. Cái đám nhân viên trẻ sau này thường
xuyên làm Aly bực bội. Họ dửng dưng đi ngang qua một lá thơ nằm trơ trọi dưới
đất, đôi lúc vô ý dẩm lên và không hề bận tâm lượm thơ đặt vào chỗ cũ. Họ không
có cái cảm giác post feeling của Aly.
Aly đã có bốn mươi lăm năm để nhìn vào hàng đống thơ từ lẫn lộn hầu như mỗi
ngày và qua đó cảm nhận ra một thế giới phức tạp đang sinh hoạt ồn ào, náo
nhiệt bên ngoài. Các lá thơ cáo phó thỉnh thoảng nằm lẩn lộn trong khối thơ đó.
Rõ ràng hạnh phúc và đau khổ gắn liền nhau, trong sự sống đã ẩn tàng sự tàn
phai. Aly cũng đã từng nhận được những lá thơ như thế. Và sau thời gian hưu
trí, một ngày nào đó chính tên của Aly rồi cũng sẽ nằm trên những thiệp như thế
này. Aly cũng từng kể ý tưởng này với một số bạn đồng nghiệp. Họ đều gạt phăng
đi và bảo Aly đừng nghĩ vớ vẩn. Với Aly đó là một cảm nhận bình thường, cũng
bình thường như việc hàng khối thơ đến rồi lại đi, bình thường như một công
việc lập đi lập lại của một nhân viên bưu điện bình thường.
***
Sau bao nhiêu vòng đi ngang qua các máy lựa và đóng dấu thơ, Aly rảo bước
thêm về phía thùng thơ phía trước cửa trung tâm để lấy thêm những thiệp cáo phó
mới được bỏ vào. Ɖóng dấu tem của các lá thơ này, công việc của Aly ở trung tâm
kể như hoàn tất, các động tác cuối cùng đã xong. Những lá thơ báo tang nằm ngăn
nắp trong các thùng đựng màu xám và được đặt trong một giá đẩy để chuyển đi
khâu kế tiếp. Vào sáng ngày mai sẽ có những người nhận được thơ. Có thể
trong mớ thơ từ với các phong bì đủ màu chúc mừng lễ Giáng
Sinh, một phong thơ màu trắng với đường viền đen sẽ nằm lẫn trong đó.
Phong thơ do chính tay Aly sắp xếp và chuyển đi lần cuối cùng trong đời làm
việc của mình. Trong khoảng thời gian gần những ngày lễ lạc này mà nhận một cái
thơ như thế là điều thật đáng buồn. Hãy tưởng tượng tâm trạng của người mở lá
thơ cũng như người đã gởi lá thơ này. Nhưng chuyện từ giã cuộc sống hầu như khó
mà hẹn trước được vào một thời điểm thuận tiện hơn.
Aly còn phải làm một chuyện nữa trước khi về nhà. Mở ngăn tủ của mình, Aly
cầm một xấp thơ dày với phong bì màu đỏ, bên trong có những thiệp với hàng chữ
in sẵn: những ngày lễ Giáng Sinh vui vẻ và một năm mới hạnh phúc. Aly
cũng viết vài câu cám ơn mọi người đã cùng cộng tác làm việc và viết thêm lời
chúc thành công. Ɖi đến hộc thơ của các đồng nghiệp, Aly chậm rãi đặt từng lá
thơ vào từng ngăn nhỏ. Lá thơ này cho Elly, con nhỏ tóc vàng thường mời Aly một
viện kẹo menthol mỗi lần Aly đi ngang qua. Lá thơ này cho Wilma, bà này thường
phàn nàn mỗi khi sếp quên vặn ra dô lớn đủ độ. Mỗi khuôn mặt như hiện ra trên
từng lá thơ. Lá thơ này cho Phong, anh chàng Việt Nam có cái họ rất khó phát
âm. Biết Aly sống một mình nên Phong thường ghé nhà biếu chả giò, những cuốn
chả giò chiên dòn ăn với nước … sốt cà thật ngon … Bốn mươi lăm năm đang lướt
dần qua từng lá thơ.
Bài nhạc Giáng Sinh của John Lennon lại vang lên một lần nữa. Aly nhận
ra mình đang hát theo lời nhạc quen thuộc trong tâm tưởng. Dòng nhạc sau đó cất
cao lên rồi trầm xuống. A very Merry Xmas. And a happy New Year. Let’s hope
it’s a good one. Without any fear…
Nguyễn Hoàn Nguyên
