Giới thiệu: “ARVN Soldiers’ Poetry edited by Nguyễn Ngọc Bích”
là bài điểm sách của David Wilson về tuyển tập “Thơ Lính Chiến Miền Nam –
ARVN Soldiers’ Poetry” do Nguyễn Hữu Thời sưu tầm và dịch tiếng Anh. David
Wilson là một cựu quân nhân Hoa Kỳ tại Việt Nam và viết điểm sách nhiều năm
trên trang “Books in Review” của hội VVA (Vietnam Veterans of America). https://vvabooks.wordpress.com/tag/vietnam-war-arvn-poetry/
Nguyễn Hữu Thời, người đã chuyển ngữ
tiếng Anh các bài thơ trong tác phẩm “Thơ Lính Chiến Miền Nam: ARVN
Soldiers’ Poetry” cho chúng ta biết bộ sưu tập thơ này “… là sản phẩm của
lính. Không phải lính ma, lính kiểng, lính bàn giấy, lính văn phòng mà là lính
chiến đấu trong một cuộc chiến cam go, đứng trước
một kẻ thù dầy dạn chiến trường, đầy mưu mẹo và không cho ta bao
nhiêu lựa chọn: hoặc mình sống thì anh ta phải chết và ngược lại.” (1)
Chính Nguyễn Hữu Thời cũng đã “thực
sự vào sinh ra tử để có thể thông cảm sâu xa với những tình cảm mãnh liệt của
những thi sĩ này, những đồng đội anh dũng của anh.” (1)
Không một tác giả bài thơ nào trong
tuyển tập này mà không từng cầm súng chiến đấu. “Người dịch mong tập thơ sẽ
giúp độc giả có khái niệm tốt về người lính chiến miền Nam, những người suốt 20
năm ròng rã xả thân bảo vệ hòa bình và an ninh cho hơn 20 triệu dân miền Nam,
một phần tư quân đội Việt Nam Cộng Hòa thiệt mạng, hàng trăm nghìn người đã bị
tàn phế suốt cuộc đời và 300 ngàn người bị giam cầm trong các trại tập trung.”
(1)
Những bài thơ được dịch, và được
trình bày chung với bản gốc tiếng Việt, đa số nói về những điều người lính Miền
Nam đã trải qua và phơi bày một bức tranh ảm đạm về chiến tranh và giai đoạn
sau chiến tranh. Lời lẽ trong thơ thường khắc nghiệt hơn lời lẽ của những bài
thơ người Mỹ viết về những trải nghiệm của họ trong Chiến Tranh Việt Nam. Mực
độ cay đắng cũng đậm nét hơn so với các bài thơ cựu chiến binh Mỹ, bày tỏ cảm
giác bi phẫn vì bị bán đứng bởi các lợi ích chính trị.
Dưới đây là một ví dụ, “Bữa cơm
ngoài Chiến Trường” của Trần Dzạ Lữ, sĩ quan tác chiến ở một đơn vị thuộc tiểu
khu Kiến Hòa:
Bữa cơm ngoài Chiến Trường
Bốn năm thằng lơ láo
Áo quần rách tả tơi
Ăn cơm bên xác người
Tay bốc, tay cầm súng
Lòng nhớ mẹ phương Tây
Ý thương em chạy giặc
Xóm làng sầu khôn khuây
Ðất trời thêm hiu hắt
Ăn xong, múc nước ruộng
Uống đại cho qua ngày
Quê nhà em có biết
Chinh chiến thân lưu đày?
Ăn được là điều may
Có khi hai, ba ngày
Không ăn, chẳng có uống
Ta nằm với cỏ cây
(Phong Ðiền 25.5.1972)
The Meal on the Battlefield
Four or five boys look helpless
In their ragged clothes
Eating besides the bodies
They pick their rice, holding the
rifles
My heart’s with Mom in the Western
Paradise
My mind’s with sister in the refugee
camp
Villages and hamlets are
inconsolably sad
The world is more deserted
After the meal, we scoop from the
field
Some water we drink to get by
At home, do you know it?
The war dooms us the soldiers
It’s still lucky I can eat
Sometimes for two or three days
Having neither meal nor drink
I lie beside the plants and trees
Đây là một trong những bài thơ ngắn
và nhẹ nhàng của tuyển tập.
Riêng tôi, thích những bài thơ của
Trần Đắc Thắng. Mở đầu với từ “Đ.m!”
Khi dắt quân đi tắm biển
Ð.m.! Cứ bơi trên mặt biển
Ðể quên lúc lấy nước trên rừng
Cho lòng tan trăm ngàn vết tích
Mà đi lên dưới nắng mùa xuân (2)
Bathing in the sea with my men
Fuck! Just swim in the sea
To forget the minutes of collecting
water in the jungle
To wash away one hundred thousand
traces
Then come up under the spring
sunlight (2)
Ngủ trên rừng
Ð.m! Sao ta vẫn ngủ rừng
Ðêm trường muỗi đốt cháy da lưng
Nhưng bây không một lời than thở
Như thế lòng ta cũng đã mừng
Sleep in the jungle
Fuck! Why sleep in the jungle again?
All night, the mosquitoes bite and
burn one’s back
But you boys have made no complaints
And that set my mind at rest (2)
Khóc chiến hữu
— Khóc Trung sĩ Quý, Thành và Thiếu
úy Tư
Ð.m.! Tụi bây chết thật rồi
Ta nghe hồn chết giữa mưa rơi
Bao giờ ta lại ngồi uống rượu
Cùng kể nhau nghe những chuyện rời
Mourning my companions in arms
— To late Sgt. Quý, Thành and 2nd
Lieut. Tư
Fuck! You boys are dead, actually
I hear my heart break in the falling
rain
When shall we sit and drink again?
To tell one another the unconnected
stories (2)
Tôi đặc biệt muốn giới thiệu cuốn
thơ lính này tới các cựu chiến binh Hoa Kỳ thường hay phàn nàn về quân đội Việt
Nam Cộng Hòa. Những người lính ấy có thể không oai vệ cỡ chúng ta, nhưng chắc
chắn họ đã chịu đựng và đã chịu chết nhiều hơn chúng ta tưởng. Và do đó, họ
xứng đáng được tôn trọng.
Hãy đọc cuốn sách này và hãy khóc.
Như chính tôi đã khóc.
Trịnh Bình An
Chú thích:
- Những đoạn David Wilson trích là từ bài giới thiệu của
cố Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích.
- Những đoạn thơ của Trần Đắc Thắng là người dịch thêm
vào cho rõ nghĩa.
- Tuyển tập “Thơ Lính Chiến Miền Nam – ARVN Soldiers’
Poetry” do Tủ Sách Tiếng Quê Hương xuất bản – 475 trang – giá 25.0 USD
Mua sách: VLAC / TS Tiếng Quê Hương,
P.O. Box 4653, Falls Church, VA 22044, USA. Email: uyenthaodc@gmail.com /
uyenthao174@yahoo.com
Hoặc mua tại: Người Việt –
14771 Moran Street, Westminster, CA 92683
Phone: (714) 892-9414 – Website:
www.nguoivietshop.com
Sách cũng có bán trên trang điện tử Amazon.com
