Lộc Khiêm, mê đắm đuối con gái rượu của Nguyễn Đình. Đình trước 75 là nhà
văn, thơ cũng chơi luôn. Có hai tập truyện, một tập thơ đã xuất bản. Ngoài ra
Đình còn viết báo, dăm ba chục bài đã in trên các báo. Đình không lính tráng
chi nhưng là cán bộ giảng huấn chính trị có cỡ. Sau 75 Đình đi học tập ba năm.
Về, bán nhà ở thị xã lên đèo ông Phật tậu mẫu đất. Lộc Khiêm là một trong
nhưng gã trai thất nghiệp đến làm thuê cho Đình.
Con gái Đình là Dung. Cô sâu đậm cảm tình với Khiêm lắm. Nhưng vợ chồng Đình
cực lực phản đối. Chắc chắn là do Khiêm quá nghèo lại thất học. Từng là nhà
văn, con gái chữ cũng tốt ai lại chấp nhận một gã bá vơ. May thay Dung có nét
và rất duyên, trai theo cả đoàn. Đình chọn lấy một anh con nhà, áp đặt Dung vào
chuyện đã rồi. Thuở ấy câu áo mặc sao qua khỏi đầu vẫn còn linh lắm, vậy là
Khiêm ôm mối hận tình nhìn người yêu sang thuyền khác, cũng có uống đôi ba xị
rượu giải buồn. Bạn bè khuyên:
-Thôi. Bỏ đi bạn hiền, gái khối mẹ gì mà buồn với bực?
Buồn được thời gian Khiêm về Sóc Trăng thăm bà con cô bác. Cha mẹ Khiêm là
người Việt gốc Khmer. Xưa ông cha bị ông Cộng hòa bắt đi lính, tống ra miền
Trung xa xôi, mẹ đi theo, vậy là chị em Khiêm ra đời. Chị em Khiêm tuy ngâm
ngâm đen nhưng đẹp thì khỏi chê, trai ra trai, gái ra gái đâu ra đó tuyệt lắm.
Đẹp thì thời nào chả có anh xin theo xách dép. Lộc Kim Quang chị kề Khiêm được
một anh tên Bình đeo đuổi. Quang cũng thích anh. Hiềm nỗi Bình là con trai ông
Đình.
Nếu ông Đình e con gái vớ trúng thằng trên răng dưới củ từ, vậy ông có chê
Kim Quang không? Thiên hạ tò mò lắm nên sáng nào cũng ghé quán cà phê cóc
nghe ngóng thử xem sao. Đình vốn kín và im như thóc, bà vợ cũng rứa luôn.
Vậy là có màn rấp ranh, rập rình, hóng hớt xem sao. Vậy rồi chả biết có
hay không mà thiên hạ kháo rằng cha nội Đình cũng không chịu Quang là dâu:
– Cha Đình chửi thằng Bình thiếu điều tắt bếp, văng tục không khác chi
tao với mày. Chả cũng chê con Quang đen.
– Bà mẹ … dza dzàng mũi tẹt bày đặt chê đen. Thằng Bình ra để
tao nhảy vô con Quang. Nó đen tao cũng đen hề hề hề hợp gu.
Đùng một cái như bom rơi, như đất bằng dậy sóng. Cả xứ đồn rằng Kim Quang
lớn bụng. Bằng chứng là đi đâu cô cũng úp cái nón lá trước bụng. Mấy bà già
trầu – đàn bà lúc đó mười cũng còn có ba bà ăn trầu nói rằng:
– Con Quang không chửa đem đầu tao chặt đi.
Gia đình Quang tuy một thời lính tráng, bạt mạng không kém cạnh ai. Nhưng
cho đến tận thời điểm nầy chả bậc làm cha mẹ nào không cúi mặt khi con gái
không chồng mà chửa. Bụng Quang lum lên mà phía đối tác chả ai bắn tiếng, thậm
chí cả người tình của Quang cũng thả cục lơ. Anh bị áp lực từ cha chăng? Cũng
có thể lắm, vì Bình là con một, là đích tôn của cả một hệ thống đạo đức cổ
truyền cực đoan pha lạc hậu. Bình cũng lơ. Mỏi mòn quá, thêm cái thiên hạ dè
bỉu ông Lộc Sanh – cha của Khiêm và Quang – đành bán nhà đưa gia đình về cố
quận. Quang cũng biệt luôn từ đó.
Chuyện đến đó là tạm dừng. Vợ chồng Đình dựng vợ gã chồng cho con. Trai gái
đình huỳnh tưởng không còn chi đẹp hơn. Số một là Dung, chồng cô con nhà giàu
đẹp trai và học giỏi, cô cũng biết đẻ lắm. Trai gái, trai gái bốn đứa đẹp như
mơ. Bình thì hơn cô những hai đứa, nhưng thua cô khoản con trai. Sáu cô cháu
gái nói lên sự khát thèm vô vọng của ông nội Đình. Bình cũng vậy. Chao ôi câu
nhất nam viết hữu luôn làm khổ người đàn bà, họ mang nặng vì khao khát của kẻ
khác.
Cũng nên thông cảm cho Đình. Xưa nay thằng người nào trên thế giới nầy chả
muốn có thằng cu. Một thực tế không thể chối là con gái lấy chồng theo chồng
thì trong nhà ta còn chi? Đình buồn hơn cha chết. Những mong một cu con nối dõi
tông đường và hy vọng đà tiêu tan khi lần thứ sáu vượt cạn cô con dâu hết khả
năng sinh. Anh chồng tên Bình còn khát hơn ông cha, anh bay nhảy ngoài
đường và yêu đương với một góa phụ. Người đàn bà nầy đẻ cho Bình một đứa, khốn
thay vẫn là gái. Vậy là Bình phải dang tay ôm hai bà. Bà sau có hai con riêng.
Bình khổ như một con… Con gì nhỉ? Chả biết, nhưng chó còn sướng hơn.
Bầy con bà lớn dứt khoát không thừa nhận con em lạc ngõ. Chúng không trọng
cha như xưa và cả sáu đứng hẳn về phía mẹ. Ông Đình héo queo như tàu lá chuối
khô mùa gió Nam lào. Làm sao mà tươi tỉnh khi yên lặng khác thường phủ vào nhà
từ khi Bình bị lộ chuyện phòng hai. Một yên lặng có phối mầu lạnh của hoàng hôn
miền Trung mùa tháng mười giá rét. Để xua băng giá ông Đình ôm bầu rượu ngồi
ngâm thơ. Tiếng ngâm của một ông già có rượu nghe như tiếng tụng kinh siêu độ
cô hồn ngày rằm tháng bảy. Thiên hạ bình rằng:
-Cha Đình đang cầu siêu cho gia đình ổng kìa.
Họ nói vậy mà không chừng trúng à. Không phải sao? Nhà thơ, nhà văn, ông cán
bộ giảng huấn chính trị bó tay với thằng con hai vợ. Bà mẹ nó, trong nhà sáu
đứa, ngoài ngõ một đứa. Không nhận cháu, Đình có đáng là người không? Mà nhận
thì ăn làm sao, nói làm sao cho thông với đứa con dâu mà ông đích thân cưới?
Thiệt là rối như canh hẹ. May quá, rượu gạo dầm thuốc bắc đã giúp ông Đình liều
mạng kiểu kệ. Đến đâu thì đến. Ừ vậy cho khỏe. Rượu ngâm thuốc độ cồn cao lắm,
chỉ hai cốc là phê, là có quyền yêu đời và ngâm thơ.
Đùng một cái. Sau gần ba chục năm Lộc Khiêm xuất hiện.
Đi với Khiêm là một cậu trai. Khiêm giới thiệu:
– Thằng An con bà Quang, cháu kêu tao bằng cậu.
– Lâu quá hả bạn hiền. Kim Quang dạo nầy sao? Mấy con rồi, làm ăn đỡ
không?
– Chị Quang chỉ duy nhất thằng nầy. Bây nhận ra nó không?
Thiên hạ ngắm nghía trung niên tên An
– Bà nội tui ơi… giống cha Đình y tạc luôn.
Ông Đình nghe kể, giật mình. Ly rượu trên tay rơi xuống nền gạch vỡ tan
tành.
***
Đình lập cập chống cây ba toong đi lên đi xuống, hoang mang chả biết cái tin
kia là thực hay hư. Muốn hỏi thằng trưởng nam thì – trời ạ – chả biết nó đi
đâu, mấy đứa cháu gái đừng nhờ chi mất công, chúng dạ nhưng chả có làm đâu mà
hòng. Chao ôi một thời nhà văn nhà báo, lấy nhân lễ nghĩa trí tín làm đầu mà
nay con cháu ra như ri thì đúng là hết thuốc. Việc nầy từ đâu mà ra nhỉ? Lỗi tại
ông nhận đứa cháu ngoài luồng hay do thằng con trai có phòng hai? Hay là sau
chiến cuộc kinh tế khó khăn học hành dang dỡ nên lòng người sinh bẩn chật? Dám
lắm à. Chắc luôn chứ dám gì nữa. Dân dĩ thực vi tiên. Đừng nói dân, vua chúa
còn lấy ăn làm trọng. Chả phải trong tứ khoái cái ăn đứng đầu đó sao? Càng
thiếu thốn cái ăn càng bự. Nhà được vài sào đất rẫy. Lúa thượng một năm một vụ
ông Đình đem gạo cho con nhỏ ngoài luồng hỏi ai không tức? Mà nếu cái tin kia
là thực thì sao bây giờ? – Đình tự hỏi.
Chưa kịp tự trả lời thì Cửa đến. Nguyễn Cửa là bạn thân của Đình. Cả hai
cùng học chung một trường. Mười lăm tuổi, đang trong lớp Cửa phì phèo thuốc lá.
Giáo sư đến tận nơi xách lổ tai Cửa để thị uy. Cửa văng tục chửi thề inh ỏi rồi
đe:
-Tao đi lính về là chết mẹ mày với tao.
Thuở ấy chuyện lính tráng cũng không chi khó. Cửa về nhà lấy khai sanh sửa
năm sanh rồi đăng vào Thuỷ quân lục chiến cho nó kiêu hùng. Nhờ to con cao ráo
nên qua mặt ban tuyển mộ cái rẹt. Sau ba tháng lăn lê bò toài ngoài thao trường
Cửa được bốc ra Quảng Trị để tái chiếm cổ thành. Chưa được một tuần đã có mặt ở
bệnh viện vì bị phía bên kia cho một viên Ak lủng bụng. Vậy là chưa đến bốn
tháng làm lính đã hoá phế binh. Phế thì phế nhưng vẫn ngon vì ba tháng lĩnh
lương một lần. Phế binh đồ hoa mũ nồi xanh uy lắm, đi đâu Cửa cũng móc bên hông
trái lựu đạn phòng thân. Vào quán nhậu Cửa vỗ ngực rằng ta đây đã ôm cổ thành
cho đến cuối mùa sương gió. Lớn lối được ba năm thì kiêu hùng ôm gói đi
cải tạo với Đình. Binh nhì mà đến ba năm cải tạo là vì khổ quá chịu không xiết
nên Cửa trốn. May mà bị bắt lại bằng không chết mất xác trong rừng. Vậy nên cả
hai tình như ruột thịt.
Cửa nói:
– Xưa kia tui đã nói mà ông không chịu nghe. Ông chê con Quang đen,
chê nó là dân Khmer. Đen thì sao? Ông là dân có học mà quên mất chuyện cô
đào điện ảnh hô-ly-gut giếc chi đó lấy cha thượng nghị sĩ da đen làm chồng. Giờ
đây ông hối cũng không còn kịp nữa rồi ông Đình ơi. Thằng An con con
Quang với thằng Bình giống ông như hai giọt nước. Tui nói láo cho bà bắn.
Đình chống ba toong lại bên bình rượu múc một ly làm một hơi rồi múc một ly
khác cho bạn hiền:
-Tao biết làm sao bây giờ hả Cửa?
Của nốc một hơi cạn ly rượu khà một phát. Cai dòng rượu gạo dầm thuốc bắc đã
gì đâu. Nó làm cho ta minh mẫn mà ra kế sách:
-Tui gặp thằng Khiêm rồi… tui có ý như vầy…
-Nói đi.
– Ông nên gặp nó nói chyện xem sao. Ông không thể để thằng cháu của
ông không biết chi nguồn cội. Tui nói đúng không?
– Tao còn mặt mủi nào Cửa ơi.
– Nữa… ông lại sĩ diện. Xưa kia chê chị em nó lạc hậu kém văn minh.
Thực ra ông mới là thằng lạc hậu bậc nhất. Khi là cán bộ giảng huấn chính trị
ông lô loa rằng Chúa đã tạo ra con người và da trắng da đen da vàng hay da đỏ
là như nhau. Ông nói vậy nhưng không nghĩ vậy. Nếu nghĩ vậy thì con Quang là vợ
thằng Bình và ông đã không đổ thừa mọi bi đát ngày nay là do số phận. Đúng
không? Bây giờ ông lại không dám đối diện với thực tế. Nếu là tôi, tôi sẽ gặp
Lộc Khiêm. Chú cháu lâu ngày gặp lại nói dăm câu ba chuyện thì có sao?
– Rồi sau đó thì sao?
– Nước chảy đến đâu vuốt mặt đến đó. Tôi sẽ bố trí cho ông gặp thằng
Khiêm và thằng An…
– Mày giúp tao nhé.
– Ô kê… mà ông biết tại sao tôi nhúng tay vô vụ này không?
– Sao vậy?
– Vụ này cực hấp dẫn. Hoàn cảnh của ông bây giờ rất chi bi đát. Thiên
hạ xứ nầy đang ngóng diễn tiến tiếp theo của sự kiện. Họ biết ông cho đứa cháu
gái con bà hai của thằng Bình lương ăn. Bây giờ đất đang đang có giá, năm sào
rẫy của ông trên đèo ông Phật sẽ ra sao nếu thằng An nhận ông và thằng Bình là
ông nội và cha? Ái chà chà… hậu quả của ông thật khó lường ông bạn già ạ…
Ông Đình toát mồ trán khi nghe Cửa nói. May quá, dù sao cũng có bình
rượu gạo dầm thuốc bắc. Rượu muôn đời là cứu cánh khi bế tắc. Ông một ly và bạn
Cửa một ly. Kẻ thống khoái còn người bi khoái qua một tiếng khà.
Một tuần sau Cửa đưa bạn Đình đến cà phê Suối Mơ.
***
Thị trấn nầy chả có con suối nào để mà mơ với mộng, nhưng cà phê của anh
chồng tên Suối và chị vợ tên Mơ thì tuyệt vời. Thuở Cộng Hoà tại vị thì Suối Mơ
lẫy lừng tăm tiếng. Chủ quán có biệt tài rang và pha chế cà phê kiểu đến một
lần phải đến lần hai. Thiên hạ đồn cà phê quán này có tẩm thuốc phiện nên say
lòng khách. Sau ’75 cà phê nằm trong dạng xa xí phẩm. Những địa danh như Buôn
mê thuộc và Đà lạt cà đã ít thì chớ còn bị hoang hoá bởi loạn lạc, vậy nên đắt
kinh hoàng. Một tạ cà phê nhân cả cây vàng. Dân chạy ăn bạt mặt, cà pháo đầy
chứ phê thì có mà mơ. Nói vậy chứ cũng có những tay lên ông thành cha nhờ hôi
của trong biến động và cũng còn những anh chị tuy lý lịch bần nông nhưng vàng
cả thùng đại liên dấu dưới giếng. Họ vẫn đến Suối Mơ kiếm ly đen nóng nói
chuyện thời cuộc. Thuở ấy tụ năm tụ ba là cải tạo chứ không đùa. Vậy nên
chủ quán bèn chia quán ra hai phần. Bên trong chứa bọn tiểu tư sản thích cà kê,
bên ngoài bán nước é cho dân lao động. Nhiều năm về sau khi cán bộ cũng có
quyền làm giàu và cà phê phải có thêm ôm iếc, ma tuý dân chơi chích thẳng vô
tĩnh mạch thì Suối Mơ ế òm. Chỉ những tay biết cái sự ngon của cà phê mới đến.
Họ yêu cái phòng kín đáo và đầy ắp kỷ niệm của một thời uống ly cà phê phải
thụt thò.
Lộc Khiêm từng là khách của Suối Mơ, nhất là những tháng ngày yêu đương với
em Dung con gái Nguyễn Đình. Sau khi em Dung theo chồng, Khiêm ôm quán hận tình
thêm thời gian nữa rồi bán xới ra đi. Nên chi, khi quay lại đường xưa lối cũ
Khiêm đến Suối Mơ để tưởng niệm một mối tình. Than ôi yêu nhau mà không lấy
được nhau thì người ta cứ nhớ hoài.
Và Nguyễn Cửa đưa Nguyễn Đình đến để gặp Khiêm và An. Về sau Cửa nói với ba
quân rằng hắn đã quá sai lầm khi nhúng tay vô vụ này. Cửa không ngờ sự
kiện diễn tiến theo một chiều hướng không lường được. Thánh cũng bó tay:
– Bây biết không? – Cửa nói với chúng sanh – ông Erich Maria Remaque
nói rằng con chó no bụng rồi mà thẩy cho miếng thịt nó vẫn đớp. Vì sao? Vì ăn
thịt là bản năng của loài chó. Con người ta giàu nứt đố đổ vách mà thấy cục
vàng vẫn tối mắt và xúm nhau dành nói chi nghèo. Con người xét về bản chất
trước tiên là một loài thú. Tao nhớ đại khái vậy và không ngờ bầy cháu cả nội
cả ngoại của ông Đình lại tệ đến hết thuốc chữa.
Khi Cửa và Đình vào phòng thì mục kích cả tốp, hai thứ cháu nội và ngoại và
Lộc Khiêm đang điểm mặt thằng Châu – Châu là cháu ngoại của Đình –:
– Câm họng mày lại. Bọn mày được giáo dục từ đâu mà xem của cải nặng
hơn tình vậy. Nè… chưa chi mà bây đã sợ bị mất phần rồi là sao? Tao tội nghiệp
cho ông Đình quá. Thằng An không hề là cháu nội và là anh ruột của bây đâu mà
lo. Về quê là bà chị tao phá cái thai hoang liền. Thằng An giống ông Đình
là ngẫu nhiên thôi…
Khiêm quay ra cửa:
– Ô kìa… chú Đình… bầy cháu của chú hiểu lầm rồi, chúng nó nghĩ tôi
đưa thằng An về đây để nhận cha và ông nội để chia mấy sào đất rẫy đang có giá
của chú… ha ha ha…
Trước khi đến Suối Mơ Đình và Cửa và làm vài ly rượu gạo dầm thuốc bắc. Uống
cho có khí thế mà đối diện với sai lầm vậy mà. Và tuổi già và huyết áp cao cùng
cái hiện thực phủ phàng đánh Đình một cú. Ông già sáu mươi mấy tuổi ngã huỵch
xuống sàn phòng:
– Bà mẹ nó – Cửa văng tục – phải chi tao đỡ kịp thì chắc không đến nỗi
bất toại như hôm nay…
Nguyễn Trí
