Nhiều năm tháng đã trôi qua, biết bao chìm nổi đã xẩy đến với
đời ông. Tóc ông chen hai thứ, muối nhiều hơn tiêu, mặt mày nhàu nát, đôi mắt mệt
mỏi, đi đứng lụm cụm, thế nhưng bọn người xấu miệng vẫn bảo ông chẳng khác gì củ
gừng, càng già càng cay.
Nay lên chiếc xe đò lại gặp một tên đầu bù xù. Cái đầu bù xù
thấy muốn lộn ruột. May là chỉ có một mình nó ngồi lù lù một đống như con khỉ đột.
Bị vợ bỏ chăng? Bỗng cô bán vé bước nhanh lên xe hất hàm hỏi ông:
“Chú đi đâu?”
“San Jose.”
Cô ta không nói gì thêm, lại nhảy lẹ xuống xe. Tên hành
khách bỗng quay nhìn kỹ vào mặt ông, rồi vồn vã, liến thoắng:
“Vậy mà tui cứ tưởng anh là Tàu khựa. Coi cái mặt anh kìa.
Nó ... nó khó nói quá. Chắc chắc anh lớn tuổi hơn tui. Hơn ba bốn tuổi hả?
Không chừng tui phải kêu anh là chú. Nhất tuế như huynh, tam tuế như thúc. Mà
anh có biết chữ Nho không? Có biết lễ nghĩa Thánh hiền không? Còn tui, tui biết
lễ nghĩa, bao giờ cũng kính trọng người lớn tuổi hơn. Như anhchẳng hạn ...”
Ông bực mình chận lại:
“Anh nói nhiều quá ...”
Người kia ngắt lời ngay:
“Dạ, dạ, anh nói không sai. Anh cũng giống như nhiều người
khác cứ biểu tui nói nhiều. Nhưng có miệng để ăn để nói thì khi không ăn miệng
rảnh nói. Có sao đâu. Mà anh tuổi con gì? Con trâu phải không? Phải biết tuổi mới
dễ kêu. Tui kêu anh là kêu đại, chẳng biết trúng trật, xin anh tha lỗi. Tui con
rồng, tuổi thìn. Thiệt ra đầu năm con rắn nhưng tui thích rồng hơn. Anh trâu
hay chuột. Chắc anh hơn tui bốn năm tuổi, lẽ ra tui phải kêu anh là chú. Nhất
tuế như…“
Ông quát:
“Thôi!Thôi!“
“Cho tui nói tiếp vì tui chưa nói hết. Tui nói tới đâu quên
mẹ nó rồi? À, à, hồi nãy tưởng anh là Tàu khựa, nói dơ miệng. Mà anh phải biết
Tàu khựa là cái gì đã. Nó không giống Tàu thường. Tàu không khựa dễ thương vô
cùng. Tui quen con nhỏ dễ thương lắm. Quen chay thôi, chớ không có gì khác. Nó
là người ...”
Ông lắc đầu thở dài:
“Nhức cả đầu cả óc.”
“Ô, ô, chết chưa. Đàn em có ve dầu gió trị bá bịnh mà không
phải là dầu Nhị Thiên Đường ba Tàu ngày xưa đâu.” Lúi húi tìm ve dầu trong túi
xách tay để ngay dưới chân. Mở nắp, đưa ông. “Trong uống ngoài xoa tức thì hiệu
nghiệm. Xoa trước uống sau cũng được. Nói là uống chớ thiệt ra chỉ cần chấm mút
một cái là đủ. Uống nhiều lủng bụng. Hay để tui xoa cho. Xoa 3 chỗ, mũi, cổ,
màng tang.”
Anh ta nhón người đứng dậy định thoa dầu cho ông. Ông la lớn:
“Không được đụng vào người tôi!”
“Dạ, dạ, không xoa vô người. Tui chỉ xoa trên cổ, mũi, và
màng tang. Nếu cần xoa thêm cái ót. Chắc chắn không xoa vô người, không xoa vô
lỗ rún. Đau bụng, hoặc ăn không tiêu, mới xoa dầu vô lỗ rún.”
Ông trợn mắt:
“Anh cất chai dầu đi ngay!”
“Dạ, dạ, tui cất ngay. Mà anh hết đau chưa? Đau gì như giả
đò vậy. Ô mà anh đi đâu? Xe này chạy Cao Lãnh phải không. Tui đi Sa Đéc. Tới
Cao Lãnh lại phải đón xe khác đi thêm. Phiền quá phải không anh.”
Hành khách đã lên đầy xe từ lúc nào. Cô hồi nãy lại bước
nhanh lên cắt ngang cuộc nói chuyện giữa hai người, hỏi to:
“Hai chú ăn bánh mì hay xôi.”
Ông trả lời bánh mì. Anh ta vui vẻ nói, Đúng ra tui ăn chay,
ăn chay suốt cả tháng chín này, nhưng anh ăn bánh mì thì tui cũng ăn bánh mì.
Tui nịnh anh mà, anh đừng kiêu ngạo tui nghe. Nói như vậy là trật phải không
anh. Cũng cứ nói. Có sao đâu. Tui thấy cái mặt của anh coi bộ tài ba ghê gớm lắm,
anh tha thứ cho những cái trật lất của tui. Nghe anh, nghe anh.”
Tài xế là người cuối cùng bước lên xe. Anh ta nói một câu tiếng
Anh chào mừng hành khách, dặn dò giờ đến, nơi đến, không chút vấp váp, rồi tự dịch
ra tiếng Việt. Hình như chẳng ai để ý nghe. Xe từ từ lăn bánh.
“Hay quá, xe chạy sớm. Mà mấy giờ rồi, tui không có đồng hồ.
Thiệt ra tui gốc Tân Uyên chớ không phải Sa Đéc. Hồi nhỏ lần đầu được đi Sài
Gòn ban đêm thấy đèn điện tui sợ quá, đòi về nhà ngay. Bị ba tui cho một cù
loi. Tân Uyên thuộc Biên Hoà chắc anh biết. Coi tướng mặt là tui biết anh biết.
Mà qua bên này mới thấy lạ lùng thiệt, lạ hơn Sài Gòn nhiều. Ai đời các cô gái
dễ thương, các đàn bà dễ thương, và bà già nữa cũng bắt chước bé gái con nít
con nhà giàu người mình mặc áo đầm, tóc bung bê, chạy cà tưng cà tửng. Học xong
tiểu học ba tui dọn nhà lên Tây Ninh ở. Gần Tòa Thánh. Nhờ vậy lớn lên tui lấy
vợ Tây Ninh. Vợ tui dễ thương lắm, hiền như cục đất. Ở Tây Ninh gọi Toà Thánh
là Tòa Thánh, các nơi khác kêu Thánh Thất. Thánh Thất nhỏ hơn, có cái nhỏ như
cái nhà tui ở …”
Ông buột miệng hỏi:
“Anh theo đạo Cao Đài?”
“Đạo nào tui cũng theo. Đạo Phật, Đạo Chúa, Đạo Cao Đài, Đạo
Hoà Hảo, Đạo Nho, tui đều theo. Người ta theo đạo nào cũng đều kêu tui là đạo hữu.
Hữu là có. Tui có đạo, chớ không phải vô thần. Anh đạo gì?”
Ông cươì khẩy, gằn giọng:
“Chữ hữu có nghĩa là bạn.”
“Vậy là anh bù trớt chữ Nho. Hữu là có, vô là không, ai cũng
biết, chỉ có anh là không biết. Không biết thì phải nghe lời người biết mới giỏi
thêm. Tui có học chữ Nho dượng Ba dạy hồi nhỏ trong xóm, tay cầm bút lông thỏ
xe tròn và nhọn hoắc xỉa thẳng vô quyển ngoáy ngoáy. Dượng rung đùi nói: Ai về
học lấy chữ Nhu, Nhu tức là Nho, Chín trăng em đợi ba thu em chờ. Vậy mà em
tui, tức là vợ tui chớ không phải em gái tui, nói theo Cải Lương mà, chờ tui
lâu gấp đôi, tới sáu thu, bảy thu lận.” Mắt muốn rưng rưng. “Tui tù cải tạo ở
Sa Đéc tưởng mút mùa. Em thăm nuôi, bới xách, khổ em lắm em ơi. Nay đỡ đỡ thì đứa
con ...” Anh nghẹn lời, không nói tiếp được.
Ông ngẫm nghĩ, Thằng cha này điên chẳng ra điên, khùng chẳng
ra khùng. Nói năng ngang như cua. Mình không thể nào giở lý lẽ ra. Đành phải ngồi
chịu trận hay sao đây. Được cái nó điên hiền. Ông thấy vui vui hỏi:
“Hồi nãy anh nói đi Sa đéc. Sao lại đi Sa Đéc? Xe này đi San
Jose đấy nhé.”
“Đi San Jose? Không phải đi Sa Đéc? Chết cha. Ô, không sao.
Tui ở Tây Ninh chớ đâu phải Sa Đéc. Sau cũng có về Sa Đéc tìm vợ con. Cách 3
cây số tới núi Bà Đen. Ở trong Trại Đường. Thiệt ra tới Trại Đường bữa trưa
thôi chờ ăn. Bữa trưa thôi. Hướng Đạo Sinh họ học ở đó, chơi ở đó, được ăn
trưa, ăn cơm, ăn đồ ăn, uống nước chế từ trong bình đàng hoàng, no nê, đi đái
đi ỉa. Bà già làm bếp dễ thương lắm, bà rất già, rất cũ. Lúc nào còn dư cơm bả
vét cho tui ăn với nước tương xé chút ớt. Hết cơm thì nhịn đói, nhưng tới chiều
cũng phải tới bả kiếm cơm cháy mà ăn. Bả để dành cơm cháy. Không ăn đi bộ về
nhà sao nổi. Mà cái bà cũ đó có bà con gì với tui đâu. Tui ở đó buổi trưa để đi
học. Và chờ ăn.”
“Bà đó tên Cũ?”
“Ai nói với anh như vậy? Cũ nghĩa là già. Tui có biết tiếng
Anh đôi chút, chớ không phải chỉ chữ Nho. Tui ở Quy Thiện cách 20 cây số. Về
sau người ta có làm cái sân bay ở Quy Thiện. Có lần tui được ba tui dẫn đi lên
núi Bà Đen thăm anh hai tui. Ảnh là lính của tướng Trình Minh Thế đóng quân trên
núi Bà Đen. Trong núi ảnh chui ra, ông già và tui chờ trong quán hủ tíu. Thím
bán quán dễ thương lắm. Ba tui biểu, Nhỏ tới đây húp một miếng. Nhỏ là tui đó. Ở
nhà ba tui kêu con ra đường kêu nhỏ. Ảnh được ăn nguyên một tô, xít xa ngon.
Thăm xong ảnh vô núi đi đường khác. Tui hỏi sao vậy? Ảnh nói về đường cũ Việt
Minh nó biết khi mình ra thì khi mình vô nó rình chặt cổ. Vậy mà về sau ảnh
cũng bị chặt cổ như thường. Ba tui không bao giờ khóc mà cũng khóc. Hồi đó tui
nghĩ ba tui không biết khóc, hai tay che lấy mặt, không nghe tiếng khóc mà chỉ
thấy nước mắt ứa ra từ những kẽ ngón tay. Thiệt thiệt lạ lùng. Tui khóc theo,
khóc ré. Mà anh có biết tướng Trình Minh Thế không?”
Ông bỗng dưng muốn tham gia vào câu chuyện, vui vẻ trả lời:
“Biết, tôi có nghe tiếng ông tướng đó. Ông ta theo ông Diệm
đánh Bình Xuyên, bị bắn chết tại cầu gì gì đó ở Sài Gòn. Ai bắn, ai giết, anh
biết không?”
“Cái đó tui nói thiệt tui không biết. Cái số nó thế, không
ma giết thì quỷ giết, chạy sao nổi. Đức Hộ Pháp đã nói mà ổng không chịu nghe, ổng
không chịu chờ. Ra sớm quá là trật. Thì mới bỏ núi mà đi có hai ba tháng rồi chết
thảm... Anh ơi, vợ tui hiền như cục đất. Tui đánh nhẹ một cái, bả la lên, tui
nói tui đánh nựng mà, bả nói già dịch. Chớ có phải đánh thiệt đâu. Mình đánh vợ
thì nhục nhã là về phần mình, phải không anh. Tui đã nghĩ như vậy từ lâu chớ
không phải chờ đến khi ... Tụi nó khác, bọn đánh vợ thiệt, bị bắt đi học. Chớ
tui không phải vậy.”
“Đi học cái gì vậy?”
“Thì đi học vì đánh vợ. Cô giáo dễ thương lắm. Cô nói nghe lọt
lỗ tai lắm. Nhục nhã, nhục nhã ... Không, không ... anh không được chận họng
tui, để tui nói tiếp. Trường học đi trên đường Tully qua khỏi cầu quẹo trái một
cái là tới. Đóng 25 đô một buổi học Thứ Năm mỗi tuần từ năm giờ rưởi tới sáu giờ
rưởi chiều. Được cho uống đầy đủ nhưng ăn thì chán bỏ mẹ. Chỉ có bánh khô, kẹo
cứng, ăn no sao được. Sau buổi học lại phải đi quất một tô gì gì. Nè vợ tui
nhét thêm tiền vô ví tui nè để đói bụng ăn thêm. Học 16 tuần. Tui, tui không phải
như tụi nó, học dưới 16 tuần thôi. Mà học hơn mười tuần rồi... Nè, nè, để tui
nói tiếp. Cấm tui nói, tui khổ lắm. Vợ tui hiền như cục đất. Bả nói với người
ta ổng nựng tui mà. Đồ mắc dịch. Không phải, đồ già dịch.” Nước mắt bỗng lưng
tròng. “Nhưng tui cũng cứ phải đi học. Bả đi theo năn nỉ mãi không được. Tuần
này là tuần thứ mười một. Còn bốn năm tuần nữa thôi, rồi tui sẽ tới ở với con
lâu hơn.”
Giọng nói của hắn thỉnh thoảng chen tiếng khóc, mỗi lúc một
thảm thiết. Ông bực mình xẵng giọng:
“Tôi không nghe anh nói nữa.”
“Tui xin anh nghe. Lạy anh, cho tui nói. Anh không chịu nghe
thì tui không biết nói cái gì. Tui nói tui xả hơi. Hay là anh muốn tui gọi bằng
chú? Anh hơn tui mấy tuổi? Đáng lý ra tui phải kêu anh bằng chú. Mà tui kêu là
anh cho nó thân thiết, gần gũi. Tui ở tù tại Sa Đéc là vì bả. Trước đó tui đóng
quân ở đâu bả đi theo tới đó. Đeo dính như con đỉa hút máu. Lo cơm lo nước, giặt
giủ, và ngủ với nhau.
Ở Sa Đéc chưa được một năm, tui phải đổi gấp ra Phú Quốc vào
cái thời gian bọn người mình sắp sửa đứt bóng. Hơn sáu ngàn đồng bào miền Trung
được chở ra Phú Quốc tỵ nạn. Đói khát đã đành, nhưng không có nước tắm. Tui thì
dĩ nhiên có đủ. Thấy có mấy đứa con gái người Huế, người Quảng Trị nói líu lo
như chim kêu dễ thương quá mà tui có hiểu gì đâu, mà áo quần rách rưới và hôi
hám, tui nhường nước tắm của tui. Trưa nào, giờ nghỉ trưa, cũng cho mấy nhỏ vô
phòng làm việc của tui, đóng hết cửa lại, nhất là cửa sổ, và tắm trong cái thau
nhựa bự như người ta rửa rau, rửa trái cây, trái xoài, trái bưởi. Tháng tư mà,
trời nóng muốn chết, thấy tụi nó tắm xì xà xì xụp mà thèm.”
Ông ngắt lời:
“Thế con trai, đàn ông không tắm sao?”
“Con trai, đàn ông không cần. Cứ việc ở trần, mặc xà lỏn, lấy
khăn nhúng chút nước lau mồ hôi là ngon rồi.”
“Hết nước tắm, tui đành phải thức khuya, nửa đêm mặc nguyên
áo quần lính lội ra biển tắm nước mặn, xong lên nằm bãi cát nửa tiếng khô
queo.
Rồi có lệnh tàu bỏ Phú Quốc ra khơi đem theo hơn sáu ngàn
người. Tui đi theo thì được ngay. Tụi nó, dễ thương quá, rủ tui đi. Nhưng để bả
lại một mình ở Sa Đéc sao được. Quay về với bả, thì vô tù. Bả hiền như cục đất,
thăm nuôi bảy tám năm. Tui ra tù, bả sinh đứa con gái. Đứa con độc nhất của tụi
tui. Dễ thương lắm.”
Khóc thành tiếng.
Ông nhìn ngơ ngác, hiểu lờ mờ. Anh ta buồn rầu nói tiếp:
“Rồi tui, vợ, và con, gia đình quấn quýt ba người, vượt biên
mấy lần đều bể. Sau đó, Trời Phật ngó lại, tụi tui đi Mỹ theo diện máy bay. Qua
đây, bả đi nấu ăn mướn, tui gác dan, nó đi học. Rồi ... rồi ... nó chết
...”
Anh ngừng kể nén tiếng khóc chực bung ra. Người anh rung lên
như con chó lạc chủ đứng một mình ngoài mưa ướt ngó quanh. Ông nghĩ rằng câu
chuyện đến đây là hết. Nhưng không. Sau cơn xúc động, anh thì thầm kể tiếp:
“Tui không đánh bả mà hàng xóm cứ đổ hô. Bả đi theo năn nỉ
không xong.Tui cưng nó. Hành lý mang theo không có bao nhiêu mà tui cũng đem
theo đôi giày cũ rách của nó nhỏ bằng hai ngón tay này này. Để làm kỷ niệm. Con
búp bê gãy một chân. Và đặc biệt là trái banh te-nít. Bàn tay nó nhỏ xíutui phải
bứt trái banh trụi nỉ trụi lông cho vừa tay nó đánh thẻ. Mà nó kêu cũng còn to.
Làm sao nhỏ như trái banh bông, nhưng trái banh bông quá nhẹ, vồng ẩu, gió bay.
Chừng đó thôi. Phi trường đi, phi trường đến xét thấy hỏi lung tung tui không
biết trả lời làm sao. Nay nó lại đi, để mấy thứ đó lại làm gì, tui chôn
theo.”
Lại khóc nghèn nghẹn.
“Nó sốt dữ lúc nửa khuya. Mà vì tui hay vì bả cho uống thuốc
ẩu? Có trời biết. Tui điên lên, đập phá lung tung. Tui muốn chết theo nó cho
xong cuộc đời này. Rồi tui nghĩ tui chết bả sống một mình với ai. Như cái hồi tui
tính nhảy lên tàu ở Phú Quốc. Vậy tui theo nó hay theo bả? Tui không thể trả lời
câu hỏi đó. Tui tìm dì Ba. Dượng đã chết rồi, có dượng thì chắc ăn hơn. Dì biểu
cháu đừng có điên. Người sống phải theo người sống chớ.
Không có nó, cái phòng vắng teo, rộng rinh, buồn thiu. Buồn
muốn chết. Hai vợ chồng cãi lộn hết ngày qua đêm. Bả hết hiền rồi hả? Không phải
vậy, bả cũng còn hiền như ... như cục đất, nhưng ưa khịa mà thôi. Hồi đó tui ở
dưới này, tức là Santa Ana, chôn nó ở đó. Buồn quá trở lại Sa Đéc sống được với
bả chưa tới một tuần lễ... Ô lộn. Dọn nhà lên San Jose mà nhớ nó quá phải về
thăm hoài. Lần này cũng về từ hôm Thứ Hai, hôm nay Thứ Năm đi học một mình, bả
không đi theo tui, bả bận theo nó, ở lại thuê người xây lại mộ. Chủ Nhựt bả mới
lên với tui.
Anh ơi, tui phải chịu khó học thêm năm sáu tuần cho hết khóa
rồi tìm cách dọn nhà về Santa Ana ở luôn với nó. Bả cũng đồng ý, theo tui. Tui
đi đâu bả theo đó, suốt nhiều nơi chỗ tui đóng quân. Dù nhỏ bây giờ không còn.
Anh thấy chưa, tui nhớ ba tui, tui kêu con gái tui là nhỏ khi tui nói chuyện với
anh, tức là với người ngoài.
Bây giờ tui nhớ nhớ quên quên, đầu óc lộn lạo, chớ trước kia
đâu đến nỗi. Tui nói thiệt đó mà chú có tin không? Ô, chú ngủ gục hả? Kệ chú,
chú giả đò ngủ tui cũng cứ nói cho biết mặt.”
Ông ngủ chập chờn. Giật mình tỉnh dậy tai lại vẫn tiếp tục
nghe tiếng kể chuyện đều đều thỉnh thoảng chen tiếng khóc nghèn nghẹn. Nó kéo
dài lê thê như những trận mưa dầm nơi quê cũ thời thơ dại, khơi dậy một vài kỷ
niệm êm đềm tưởng đã rơi vào quên lãng.
Dường như mình không mấy khó chịu vì tên đồng hành ba hoa
trên chuyến xe đò này. Bỗng chốc thay đổi tính tình? Vô lý. Hay là vì nỗi bất hạnh
to lớn của hắn đã đánh mình gục ngã? Hay là vì cái tâm hồn đơn sơ, mộc mạc của
một thằng điên, điên không biết gian dối, đã như một thau nước lạnh đổ lên cái
đầu rối rắm này. Xưa nay mình chịu thua ai đâu, lại ghét đàn bà, không ưa đàn
ông. Tại sao? Có lẽ câu trả lời đang hiện lên. Tại vì cái “con nhỏ khốn nạn” đó
chăng, hay đấy là lý do chính trong những lý do khác? Để quên, thì rượu và rượu.
Để trả thù, sao lại trả thù, thì sống một mình, không vợ không con. Lè nhè khi
say cũng như khi tỉnh. Nhưng Khi Tỉnh rượu, lúc tàn canh, thấy không an
tâm. Cuộc đời sa mạc hoang vắng, tịch liêu. Vậy sao cứ cứ lì lợm, sắt đá, gây hấn?
Muốn che giấu cái gì? Phải chăng cái yếu đuối và nỗi sợ không tên.
Quay nhìn lại anh chàng bù xù ràn rụa nước mắt, ông cười buồn.
Một thứ tình cảm mới lạ bỗng như vừa nẩy nở trong ông. Ông có cảm tưởng ông
không phải là ông nữa.
10/2019
Ngự
Thuyết
