Marcela không cao hơn tôi nhiều lắm. Nàng chỉ cao hơn tôi một
chút thôi. Tất nhiên, điều đó chỉ đúng khi cô nàng không đi giầy cao gót hay giầy
mùa đông. Khi cô nàng đi hai thứ giày đó thì chịu thua, không cứu gỡ được và
tôi trông thấp hơn hẳn. Nhưng rất phiền, chỉ khi Marcela đi hai thứ giầy đó và
mặc chiếc măng tô màu xanh đậm thì nàng trông mới thật đẹp. Nàng khác hẳn các
cô gái Việt Nam mà tôi đã quen với dáng thanh mảnh, nhưng vẫn mũm mĩm, đầy đặn
và mái tóc màu nhuộm vàng nhưng chân tóc màu hung như được chiếu sáng. Hơn thế,
những cử chỉ rất tự nhiên và không miễn cưỡng khiến nàng càng mang vẻ có duyên
và hấp dẫn khác. Còn so sánh nàng với các cô gái Tiệp khác thì không có nhiều
khác biệt lắm, ít nhất là hình thức bên ngoài.
Kể cả lúc đi giầy cao, Marcel cũng không cao quá hơn tôi 10
cm. Vì thế nàng vẫn có thể là người yêu của tôi... được. Nàng vẫn ở trong giới
hạn chiều cao có thể chấp nhận vì tôi đã tự cam kết là sẽ không thể yêu hay cặp
bồ với cô gái nào cao hơn tôi 10 cm. Sự cam kết này khiến rất nhiều cô gái tự
ái và buồn cười. Nhưng đó là điều bí mật chỉ vài cô biết mà thôi, không phải tất
cả các cô gái bạn học hay ở cùng khu nhà sinh viên đều biết. Cũng chỉ vì chuyện
đó mà tôi suýt làm hai cô bạn thân cãi nhau và suýt làm đổ vỡ tình bạn của họ.
*
Chuyện xảy ra rất là đơn giản, không có gì đáng nói cả...
nhưng các cô nàng mà! Dù là các cô gái châu Âu hay nước nào thì họ cũng có những
điểm rất giống nhau: Trước hết là thích làm đẹp, thích được khen và chiều chuộng
cũng như... rất tò mò. Chính cá tính cuối cùng ‘tò mò’ đã khiến các cô hay gặp
phải sự tự ái và giận dỗi nhiều lúc vô lý.
Hai cô bạn giận nhau mất một thời gian chỉ vì lời nguyền về
việc cao không quá 10 cm của tôi. Mọi chuyện bắt đầu rất vô tội. Hôm đó, cả
nhóm chúng tôi vào Club của sinh viên quen thuộc. Ngồi bên bàn quanh sàn nhảy,
uống bia rượu, nói chuyện xem những kẻ đã khác đang quay cuồng trên sàn nhảy.
Không khí thật quen thuộc, ánh đèn màu rọi sáng lắc lư theo tiếng nhạc và xoáy
lượn vào từng góc bàn. Trên sàn nhảy các sinh viên đang dậm dật hay lắc lư theo
những điệu vũ khác nhau, đủ kiểu. Chúng tôi chưa đạt tới trạng thái quen thuộc
đó, còn khi đã tới trạng thái này thì cũng đâu khác gì họ nhiều lắm. Chắc chắn
chúng tôi cũng quay cuồng như vậy, và đúng hơn đâu còn biết mình làm gì và chỉ
nhún nhảy hay lắc người theo cảm giác của tiếng nhạc và tiếng trống đánh tức ngực.
Sau các bản nhanh và dữ dội, disc jockey cho chơi một bản nhạc
rất chậm và lãng mạn. Theo bản năng tự nhiên, tôi muốn được ôm ghì lấy một thân
thể ấm áp nào đó để nhẹ nhàng thưởng thức những nhịp điệu thong thả. Người ngồi
gần tôi nhất là Lenka. Lenka có khuôn mặt rất đẹp, kiểu pha chút Á Đông và cũng
có thân hình hấp dẫn, có thể nói gần hoàn hảo. Nhưng cô nàng hơi cao vì trước
kia đã từng chơi bóng ném chuyên nghiệp. Tôi trườn người sang phía Lenka và hỏi:
“Hey Lenka, cao bao nhiêu vậy?”
“Tại sao tự nhiên lại tò mò vậy?” Lenka ngước cặp mắt xanh
nhạt lên ngạc nhiên, với bộ dạng đóng kịch rất ngây thơ nàng cười tò mò và chờ
đợi.
“Đơn giản thôi, tôi rất muốn ôm ai đó nhảy. Nhưng nếu cao
hơn tôi 10 cm thì tôi sẽ không mời nhảy những bài tình cảm như thế này, trông kỳ
lắm!” tôi giải thích thẳng vào chuyện và rất rõ ràng.
Lenka lùi người lại nhìn tôi và trả lời: “1 m 76”
“Xin phép được mời quý cô nhảy bài nhạc trữ tình tiếp theo,
được không?” tôi chìa tay nắm lấy tay Lenka rất lịch thiệp theo đúng kiểu người
ta đã dạy tôi ở khóa dạy nhảy cổ điển.
“Rất cám ơn và hân hạnh,” Lenka để yên cho tôi nâng tay cô
nàng lên và phá lên cười. Nói rồi cô nàng ôm chầm lấy tôi hôn lên má với cử chỉ
rất đóng kịch.
Tất nhiên những màn trình diễn đó không qua mắt được đám bạn
cùng bàn. Katka, cô bạn coi là thân của Lenka tò mò: “Có chuyện gì mà bọn mày
vui vậy?”
“S...u...y..t.,” tôi đưa tay lên môi ra hiệu bí mật. Lenka
cười tủm tỉm và trả lời: “Bí mật giữa tôi và Nam thôi, không nói được.”
Chính câu nói đó làm Katka tự ái và nghĩ rằng là bạn thân mà
Lenka giấu không cho cô biết.
Sau một vài bản nhạc “house” và “techno” lại đến một bài chậm
tình cảm. Tôi và Lenka đứng lên và cả hai siết vào nhau nhẹ nhàng. Trong lúc nhảy,
tôi kể lý do cho cô nàng nghe tại sao tôi lại hỏi chiều cao. Cô nàng cười nghặt
nghẽo và khoái chí ghì chặt lấy tôi trong điệu cười giữa những bước chân nhẹ
nhàng. Điều này tất nhiên không lọt qua sự quan sát của đám bạn ngồi tại bàn và
tất nhiên của cô bạn vốn thông minh Katka.
Vì khá quen nhau, nên chúng tôi phá hết thông lệ khi nhảy.
Người ngoài nhìn chắc phải thấy thân mật quá trớn. Thông thường khi nhảy những
điệu tình cảm chậm thường tay phải tôi phải tì vào eo bạn nhảy và tay trái nắm
tay cô đưa ra, theo những điều được dạy trong khóa học nhảy cổ điển. Còn ở đây,
trong Club sinh viên, với chúng tôi, và cả những cặp xung quanh thì khác hẳn. Tất
cả phá lệ, nói đúng hơn tất cả tự nhiên theo thông lệ tại đây, hoàn toàn không
“cổ điển” chút nào. Cả hai tay tôi ghì siết vào eo người Lenka còn hai tay cô
nàng ôm quàng treo người qua cổ tôi. Chúng tôi ghì sát vào nhau và cảm thấy làn
da ấm mềm mại đang như dính quyện vào nhau. Chúng tôi trông giống như những cặp
khác xung quanh. Tôi cũng cảm thấy thoải mái hơn và cả đỡ mỏi tay, khỏi phải
giơ ra đúng như kiểu cách. Tất nhiên, tôi vẫn còn giữ lịch sự và chưa sàm sỡ
như nhiều kẻ khác vì trong tư thế hai tay siết người cô gái như vậy bạn có thể
làm nhiều chuyện khác nữa.
*
Nhảy xong, lại bàn ngồi Katka lại vẫn tò mò hỏi Lenka: “Thằng
Nam nó nói gì mà mày cười hạnh phúc vậy? Cả hai nhảy rất vui vẻ và thắm thiết
như cặp tình nhân thật sự! ”
Lenka quay đôi mắt xanh nhạt sang nhìn tôi rất “âu yếm” giả
bộ: “Nói được không?”
“Không, phải giữ bí mật nó mới hay, nói ra thì thường quá!”
tôi lắc đầu. Lenka quay sang Katka và nói: “Nam nó không muốn, mày đừng giận
toàn chuyện vớ vẩn mà.”
Đó là lý do khiến Katka giận Lenka mất gần hai tuần.
Lời nguyền chỉ yêu hay cặp bồ với những cô gái không cao hơn
tôi 10 cm bắt nguồn cũng từ sự tự ái của thằng đàn ông Việt Nam. Con Rồng cháu
Tiên gì mà thấp bé vậy. Tất cả bắt đầu chỉ từ những lần xếp hàng tại nhà ăn
sinh viên, tôi bị đứng lọt vào giữa một đám các cô bạn mà cô nào cũng cao hơn
tôi cả cái đầu khiến tôi chẳng nhìn thấy gì phía trước và phía sau cả. Nhưng giọt
nước làm tràn đầy li là sau một buổi gặp mặt Noel, khi chia tay tôi và cậu bạn
Martin và tiễn hai cô bạn ra bến tàu điện về nhà. Khi tàu từ xa chạy gần đến
chúng tôi hôn chia tay nhau. Các cô hôn cậu bạn tôi thì bình thường, nhưng khi
Alena hôn tôi thì dù tôi đã nhướn người lên mà cô vẫn phải quỳ hẳn xuống để ôm
hôn tôi. Đúng chẳng khác gì cảnh cụ Tú Xương đã phán: ”Đôi vú ấp vai, đầu nghển
nghển.” Hoàn cảnh tôi chưa đến nỗi tệ như thế nhưng cũng thấy mình thật bất hạnh.
Sau hôm đó tôi thề sẽ hạn chế chơi và không thể yêu các cô cao hơn mình 10 cm
được.
*
Tôi quen Marcela bắt đầu từ nhà ăn sinh viên. Gần khu trường
học bao giờ cũng có nhà ăn sinh viên với giá ưu đãi chỉ dành cho sinh viên.
Hàng tháng, chúng tôi mang tiền và thẻ sinh viên đến nhà ăn và mua vé (coupon)
đặc biệt với các màu khác nhau cho bữa sáng, trưa, chiều tại các nhà ăn khác
nhau với giá chỉ bằng 30% giá bữa ăn như vậy bên ngoài. Cứ mỗi lần đến ăn,
chúng tôi xé ra một vé và trả cho nhà ăn thay tiền. Nó giống như một dạng tem
phiếu cho sinh viên. Nhiều nhân viên của trường hay bạn bè cũng thường nhờ
chúng tôi mua hộ các vé ăn như vậy khi chúng tôi không cần đến. Ví dụ bản thân
tôi luôn bỏ không bao giờ mua vé bữa sáng vì không dậy được. Tất nhiên, vé ưu
đãi thì cũng có giới hạn của nó, bữa sáng từ 5-6:30, bữa trưa từ 12:00 đến 2:30
và bữa chiều từ 5:00 đến 7:00. Nếu bạn về muộn hay vì lý do gì đó lỡ thời gian
trên thì coi như mất suất ăn. Chưa kể, những hôm về muộn hay đến muộn chỉ còn
những món ăn không ai lấy, sợ mà vẫn phải ăn.
Buổi trưa hôm đó, sau khi lấy khay đồ ăn xong, nhìn quanh chẳng
có bàn nào trống cả. Nhìn chán chê chỉ có một bàn có đúng một cô vừa ăn vừa đọc
sách, tôi đành lên tiếng hỏi: “Je to volné?” (Chỗ này trống không?)
“Jo,” cô gái không buồn ngửng mặt lên trả lời.
Tôi ngồi xuống và vừa ăn, vừa quan sát cô gái. “Trông cũng
hay, cô gái trông dễ thương, đẹp, và thuộc nhóm các cô gái ‘ngoan’,” tôi nghĩ
trong đầu vậy và tìm cách làm quen.
“Hey, bạn đọc gì mà có vẻ chăm chú vậy? Sách tham khảo để đi
thi à?” tôi hỏi.
“Không, toàn chuyện tình cảm vớ vẩn,” cô gái cười và ngẩng đầu
lên.
”Ahoj,” cô gái chào “Tôi là Marcela.”
“Nam z Vietnamu,” (Nam từ Việt Nam) tôi giơ tay bắt tay cô
gái và nói ngay vì tôi biết sau khi ngửng đầu nhìn tôi cô gái sẽ hỏi tôi là người
nước nào.
Chúng tôi gặp nhau từ đó. Hóa ra Marcela học cùng tôi môn Lịch
sử triết học và lôgic. Cả hai đều là sở trường của tôi và tôi có cơ hội giúp đỡ
chứng tỏ tài năng của mình. Marcela có gì đó khác với hai cô bạn Lenka và Katka
của tôi. Chúng tôi gần gũi nhau và yêu nhau từ lúc nào không hay.
*
Các cô gái Tiệp tự nhiên, rõ ràng và hơi quá sòng phẳng. Lúc
đầu tôi vẫn có định kiến là các cô lạnh lùng hay không tình cảm. Không phải vậy,
khi đã quen, đã yêu các cô cũng thắm thiết không khác gì phụ nữ bất kỳ nước
nào. Dù họ có những thói quen khác nhau trong những chuyện cư xử hay cuộc sống,
nhưng họ cũng mong muốn những điều như mọi cô gái ở khắp nơi mong muốn: Được
yêu quý, chiều chuộng và cả khen ngợi.
Có nhiều chuyện tôi vẫn không thể quen được. Ví dụ chuyện trả
tiền quán ăn. Khi dẫn Marcela đi ăn, tất nhiên tôi trả tiền nhưng cô nàng có vẻ
không thấy thoải mái và thường tìm lúc mời tôi đi ăn lại. Cũng giống vậy, tôi mời
em đi xem phim vì cả hai đều thích và có những giây phút thú vị nhưng sau đó
tôi lại bị tấn công bằng những lời nhắn là rạp có bộ phim này, phim kia và
Marcela muốn tôi đi xem cùng... nhưng do nàng trả tiền.
Nhưng điều tôi thích nhất là Marcela không dấu diếm tình cảm
và tự nhiên như các cô gái Tiệp khác. Marcela rất thích được tôi ôm ấp hay chiều
chuộng. Chúng tôi không phải giấu giếm sự thoải mái và thích thú khi có thể âu
yếm nhau như vậy. Cả hai đã bắt đầu quen nhau đến mức mỗi lần, khi em về nhà
thăm bố mẹ và quay lại nhà sinh viên là tôi lại cảm thấy thời gian trôi đi thật
chậm. Và những giây phút gặp lại thật hạnh phúc và dữ dội. Chỉ khổ và phiền
chút ít cho cô bạn cùng phòng của Marcela và anh bạn cùng phòng của tôi. Những
lúc đó họ đành phải đi tìm nơi giải trí bên ngoài. Ở khu sinh viên, chúng tôi
phải ở hai người trong một phòng, nam nữ rất ít khi ở chung (chỉ có thể sau một
loạt các thủ pháp đổi phòng chéo nhau). Chúng tôi thường tìm thời gian lệch
nhau để Marcela về thăm cha mẹ khác với tuần mà cậu bạn cùng phòng tôi về nhà
thăm bố mẹ.
Tôi vừa bước chân vào đại học được hơn một năm, quen Marcela
chưa đầy một học kỳ thì cuộc Cách Mạng Nhung bùng nổ. Bắt đầu chỉ từ tin một
sinh viên Khoa Toán Lý bị chết do cảnh sát đàn áp trong cuộc diễu hành nhân
ngày Quốc Tế Sinh Viên 17/11 năm 1989. Tôi cũng có một số bài giảng ở Khoa Toán
Lý nhưng không hề biết về chuyện đó. Bỗng nhiên, tôi thấy rất nhiều bạn học tụ
tập nhau và nói chuyện bãi khóa, tổ chức họp hành và đi biểu tình công khai
ngay trong giờ học, giờ nghỉ tại trường khiến tôi vô cùng kinh ngạc. Tôi thầm
nghĩ: “Tự do thật dễ sợ! Sinh viên và thầy cô giáo có thể bàn nhau công khai về
chuyện bãi khóa, biểu tình.”
Đêm đến, quấn mình trong hơi ấm thân thể của Marcela, tôi tò
mò hỏi và thắc mắc về những chuyện đó. Marcela sôi nổi giải thích cho tôi và
nhiều khi nàng vùng dậy để diễn tả những điều nàng nghĩ khiến tôi bất bình vị bị
lạnh. Marcela không còn hiền lành lãng mạn ngày nào mới gặp ở nhà ăn, nàng bỗng
quan tâm đến chuyện bãi khóa và....
*
Tôi đứng bối rối không biết làm gì giữa căn phòng nhỏ tầng một
tại Khoa Triết. Các sinh viên xấp xỉ tuổi tôi đang chạy đi chạy lại, copy, bận
rộn làm các tấm biểu ngữ cho cuộc tổng bãi công sắp tới. Chiếc máy photocopy chạy
liên tục đẩy ra những mảng tin, các khẩu hiện và những lời giải thích về
“Obcanske Foroum” -Diễn đàn công dân, tổ chức tập hợp những người phe đối lập mới
hình thành. Jan Kreten bảo tôi: “Có muốn giúp gì không?”
“Cho tôi làm gì đi. Đứng không thấy khó chịu,” tôi trả lời.
“Được, bây giờ cậu lấy những trang khẩu hiệu ‘Tình thương và
sự thật sẽ chiến thắng’ cùng hình trái tim biểu tượng của Diễn Đàn Công Dân đã
copy này ra xếp vào với đám kia và rồi ghim lại thành từng tập nhỏ,” Jan giải
thích.
Tôi đã đi dự các cuộc biểu tình hàng ngày trên quảng trường
Vaclav hàng ngày, phần nhiều vì tò mò. Một sự kiên trì và tự giác kỷ luật đặc
biệt. Hàng ngày, hàng chục, trăm ngàn người tập trung nhau tại quảng trường
trung tâm Praha và nghe diễn thuyết. Nhưng điều đặc biệt nhất là họ đi đấu
tranh, biểu tình rất ôn hòa và không có những màn bạo động khiêu khích. Tất cả
đi tuần hành, hô khẩu hiệu và không hề đập phá hay gây lộn xộn cho các cửa
hàng, các hoạt động thương mại vẫn đang diễn ra. Lần lượt các nhân vật quan trọng
của giới văn hóa, nghệ thuật Tiệp lên tiếng ủng hộ công khai những người biểu
tình. Các cuộc mít tinh tự phát và biểu tình đã kéo dài cả tuần lễ và không thấy
bóng cảnh sát mặc đồng phục ở đâu cả.
Sau vụ đàn áp sinh viên trên Đại lộ “Dân Tộc” và tin đồn họ
đánh chết một sinh viên đã khiến dân chúng gọi cảnh sát là “Ghetapo” và mất
hoàn toàn sự tôn trọng với họ. Mỗi khi có bộ quân phục cảnh sát xuất hiện là tiếng
huýt sáo, la ó vang lên và vị cảnh sát nọ lại từ từ biến mất. Các cuộc biểu
tình tự phát nhưng rất yên tĩnh và có sự tự giác nhất định. “Dân trí của họ cao
thật, và họ cũng có văn hóa hơn hẳn dân mình,” anh Hùng, đang làm Tiến sĩ tại
cùng trường tôi đã thốt lên vậy trong một lần đi “xem” biểu tình cùng tôi trên
quảng trường.
Cú sốc lớn nhất với tôi là một tối, khi cùng đám bạn đi uống
bia ở Club tôi bỗng nhìn thấy một thầy giáo tôi, người dạy phần thực hành về
máy tính đang đứng bàn với một nhóm sinh viên về kế hoạch biểu tình ngày hôm
sau sao cho ít lộn xộn nhất. Mọi sự kính trọng đặc biệt cùng những quan niệm
trước kia về thầy cô giáo bỗng sụp đổ trong tôi.
Marcela cũng thay đổi và trở thành nhân vật tích cực tham
gia vào các hoạt động của sinh viên. Chúng tôi ít gặp nhau hơn. Cũng như chuyện
Marcela bỗng nhiên trở thành ít nhiều xa lạ với tôi vì tôi quả thật chưa hiểu lắm
ý nghĩa của tất cả những chuyện xảy ra. Tôi chỉ cảm thấy không vui vì không gặp
mặt em thường xuyên và cũng chẳng có nhiều thời gian mỗi lần gặp. Chúng tôi chỉ
kịp hôn nhau và rồi Marcela bảo: “Em phải đi mang đám truyền đơn này sang Praha
6, anh đi cùng không?” Tôi đi cùng vài lần nhưng rồi không thấy thoải mái vì
không hiểu mình đang làm gì.
*
Quan hệ tình cảm của chúng tôi đi ngược chiều với sự thành
công của cuộc “Cách Mạng Nhung.” Cuộc Cách Mạng Nhung thành công và ngày càng
được sự ủng hộ to lớn của dân Tiệp Khắc.
Đảng CS Tiệp họp trung ương bất thường, cách chức Tổng bí
thư Jakes. Vị Tổng bí thư này là người mà rất nhiều bạn bè Tiệp của tôi đánh
giá là giốt nát và chỉ có khả năng duy nhất là bảo thủ và trung thành với đảng.
Ông Urban, một người không ai biết đến, lên làm Tổng bí thư.
Đại diện của chính phủ CS do đích thân Thủ Tướng Adamec chấp
nhận ngồi vào bàn tròn với phe đối lập hình thành quanh “Diễn đàn công dân” và
do một nhân vật phản kháng có tiếng, nhà soạn kịch Vaclav Havel đại diện.
Chính phủ hòa giải lần thứ nhất bị từ chối vì có quá nhiều bộ
trưởng là đảng viên CS.
Hai bên ngồi lại và thành lập ra chính phủ Hòa giải thứ hai
do ông Calfa làm thủ tướng. Chính phủ này được TT CS cuối cùng Jan Husak tiếp
nhận trong lễ tuyên thệ nhậm chức tại Lâu Đài Praha (như Phủ Tổng Thống). Một
nghịch lý thú vị.
Theo thỏa thuận giữa các bên họp tại bàn tròn, nhiều đại diện
của phe đối lập quanh “Diễn đàn công dân” được bổ sung vào quốc hội liên
bang.
Đỉnh cao của cuộc Cách Mạng Nhung diễn ra ngày 21/12/1989,
chỉ hơn một tháng sau sự kiện đàn áp cuộc diễu hành sinh viên ngày 17/11 được
đánh dấu bằng sự kiện khi ông Vaclav Havel, một nhà phản kháng nổi tiếng, đại
diện của “Diễn đàn công dân” được Quốc hội (với hơn 50% đại biểu vẫn là các đại
biểu cộng sản) bầu làm Tổng thống nước Tiệp với 100% số phiếu.
Nói về sự kiện này 10 năm sau, ông Petr Pithar (Chủ tịch Thượng
Viện CH Séc hiện nay, một nhà phản kháng trước kia) cho biết: “Tôi cảm thấy vô
cùng xấu hổ cho nhiều vị dân biểu CS là họ đã trơ trẽn bỏ phiếu bầu cho Havel,
một kẻ mà họ trước kia sẵn sàng tống giam, trở thành Tổng thống Tiệp Khắc.”
Câu chuyện tình của tôi cũng rơi vào khủng hoảng sau hơn một
tháng biến chuyển. Bỗng nhiên chúng tôi tự thấy có khoảng cách giữa cả hai.
Hình như một tháng qua mới bộc lộ sự khác biệt ít nhiều giữa hai nền văn hóa và
cách suy nghĩ hành xử. Gặp nhau, vẫn hôn nhau nhưng không có vị mặn mà ấm áp nữa
mà đã mang chút ảnh hưởng của thói quen. Cả hai chúng tôi cùng như chờ đợi một
dấu chấm kết thúc mà không ai dám nói trước. Marcela đã trở thành một cô gái
khác trước, mạnh bạo và có phần tự tin hơn. Cô quyết định sẽ tạm thôi học và
làm trợ lý cho một nhà phản kháng được bổ nhiệm làm Bộ trưởng của chính phủ
liên hiệp. “Em quyết định sẽ bước vào học ở trường đời, khi cần sẽ quay lại trường
học tiếp sau. Kinh nghiệm trải qua thời gian này sẽ khó có thể có được khi
khác...,” cô nàng nói vậy.
*
Giao thừa năm đó, năm đầu tiên sau Cách Mạng Nhung Marcela
cho biết sẽ về nhà đón giờ phút đặc biệt tự do đầu tiên cùng gia đình ở thành
phố cách xa Praha 80km. Tôi và anh Hùng sau khi đã ăn bữa chiều đơn giản, vì cả
hai chúng tôi đều lười nấu ăn, quyết định sẽ ra quảng trường Vaclav để xem
“chúng nó làm gì trong đêm giao thừa tự do đầu tiên.”
Chúng tôi đi chuyến tàu điện đêm số 18 quen thuộc, cũng là
chuyến tàu thường xuyên đưa chúng tôi đến trường học và có một tuyến đường đi
xuyên qua khu phố cổ rất đẹp của thành phố Praha. Trời mùa đông lạnh giá, tuyết
rơi đọng lại và được cào hất ra hai bên đường khắp nơi thành những đống cao thấp
khác nhau phản chiếu ánh đèn xe đêm làm khung cảnh trở nên lấp lánh khác thường.
Một tối mùa đông ảm đạm không khác gì những tối khác nhưng vẫn mang lại một sự
chờ đợi, một không khí lạ khác thường. Lẹt đẹt đâu đâu đó là tiếng pháo mà lâu
lắm rồi chúng tôi không được nghe ở đây. Chuyến tàu sau 11 giờ đêm mà vẫn đông
đúc và vui vẻ. Họ uống bia và vui vẻ ca hát ngay trên tàu nhưng không thấy ai
nói gì, kêu ca gì, kể cả lái tàu. Ngày thường chắc hẳn ông lái tàu điện sẽ dừng
lại và yêu cầu đám thanh niên “ồn ào” đó xuống. Nhưng hôm nay là ngày đặc biệt,
tất cả độ lượng hơn, vui hơn và dễ dãi hơn. Họ đang được hít thở không khí và cảm
giác tự do sau bao nhiêu năm bị hạn chế.
Xuống ga ngay cạnh khu trường, hai anh em đi bộ tới khu Quảng
trường thành phố cổ. Một quang cảnh lộn xộn, vui vẻ và tự phát nhưng ôn hòa
chưa từng thấy bao giờ. Cả quảng trường đông nghịt người, trẻ có, già có, gia
đình có, vui vẻ và uống rượu bia công khai. Đó đây từng đám cất tiếng hát đủ
bài hát quen thuộc và không quen thuộc. Trên đỉnh tháp cao của Tòa Thị Chính,
phía trên Đồng Hồ Vĩnh Cửu, dàn nhạc chơi các bài nhạc cổ điển được ưa chuộng
nhất. Tất cả vui vẻ, tất cả cùng có những động tác, nhảy múa và làm nhiều điều
kỳ quặc dưới con mắt của chúng tôi. Nhưng tất cả đều thân thiện và độ lượng.
“Nhìn kìa,” anh Hùng giật tay tôi. Tôi quay lại, một nhóm
thanh niên đang đốt ảnh Husak, vị Tổng thống cộng sản cuối cùng của nước Tiệp
trong tiếng reo hò cổ vũ của một đám đông tụ tập xung quanh. Đó là một hình ảnh
không mấy người dân Tiệp Khắc có thể tưởng tượng nổi trong hàng chục năm trước
đó. Một nhóm khác đang tưới rượu lên lá cờ của Liên Xô (ngày nay đã không còn tồn
tại). Đó là điều mà tôi thật sự ngạc nhiên và chưa nhìn thấy từ trước đến nay
ngay cả tại nước Tiệp Khắc vốn tự do này. Đó là những điều cấm kị. Một không
khí đặc biệt thoải mái cùng cảm giác “tự do” kỳ lạ bao trùm khắp quảng trường
và hiện rõ trên từng khuôn mặt. Những giây phút này chỉ có một lần và sẽ không
bao giờ lặp lại. Một lần trong những năm sau đó tôi cũng quay lại Quảng trường
này trong một đêm Giao thừa khác sau đó, nhưng không bao giờ gặp lại không khí
ngày này. Cả quảng trường cũng tràn ngập người, nhưng phần đông là khách du lịch
và chỉ giống hình thức của buổi tối đặc biệt hôm đó, nhưng... không bao giờ có
được không khí đặc biệt ngày Giao thừa đầu tiên trên ngưỡng cửa bước vào năm
1990 đó.
Tôi và anh Hùng đi xuyên qua đường phố cổ sang quảng trường
Vaclav, nơi diễn ra các cuộc biểu tình thường xuyên nhiều tuần lễ. Tại đây
khung cảnh giống ở quảng trường Thành phố Cổ nhưng không gian khổng lồ to lớn
hơn. Tất cả đều say, đều vui vẻ và làm những điều kỳ quặc. Giữa quảng trường và
hai đầu là ba chiếc xe cứu thương đợi sẵn. Một đám thanh niên vui quá mức đi
qua và rót rượu sâm banh lên kính chiếc xe cứu thương. Bình thường và ngày thường
chắc hẳn đã xảy ra sự va chạm hay can thiệp của cảnh sát. Nhưng mà hôm nay
không hề thấy cảnh sát đâu. Những nhân viên trong xe cứu thương cũng không phản
đối gì, thậm chí lái xe cứu thương còn mở cửa kính và nói gì đó để đám thanh
niên rót rượu cho ông. Xong rồi, ông ta lại kéo kính xe lên như cũ, như không
có chuyện gì xảy ra.
Anh Hùng bảo tôi: “Tao thấy bọn nó điên khùng tất cả. Hóa ra
không phải vậy, mình mới điên khùng.”
Thấy tôi không hiểu, anh giải thích thêm: “Khi tất cả đều
say, thì bọn nó thấy mọi điều xảy ra đây đều vui vẻ và bình thường, chỉ riêng
anh em mình thấy bất bình thường.”
Hai chúng tôi chui vào quán rượu gần nhất, mua nguyên một
chai vang trắng và khui ra uống liền bằng chai. Chỉ không đầy mười phút sau tôi
thấy tất cả vui vẻ và bình thường trở lại. Tất cả những người xung quanh thật
đáng yêu, thật vui vẻ và nhẩy... rất đẹp. Cả quảng trường như lắc lư theo tiếng
nhạc phát ra từ mọi phía. Ngay cả ông Vaclav cũng như đang cười và lắc lư trên
lưng ngựa trên bức tượng khổng lồ gần đó. Tôi cũng bắt đầu lắc lư theo tiếng nhạc
của một chiếc cassette của một đám thanh niên gần nhất.
*
“Ahoj Name, Vsechno nejlepsi a ... promin,” (Hey Nam, mọi điều
may mắn nhất trong năm mới và... xin lỗi), một tiếng nói quen thuộc vang lên.
Tôi giật mình quay lại, Marcela và... Jan Kreten, cậu bạn ở phòng copy “cách mạng”
sinh viên ngày nào. Tôi ngạc nhiên: Marcela lúc này đáng lẽ đang ở nhà cùng gia
đình ở thành phố của cô! Jan ôm chầm lấy tôi: “Chúc mọi sự như ý... cậu biết đấy...”
Tôi bỗng cảm thấy thoáng nỗi buồn khó tả. Và tôi... chợt hiểu.
Marcela hôn nhẹ lên môi tôi và cả hai cùng ôm hôn choàng lấy
nhau rất lâu lần cuối.
“Promin, ty vis.. a hodne stesti,” (Xin lỗi, mà anh biết rồi...
chúc nhiều may mắn) Marcela nói nhỏ đủ để hai chúng tôi nghe.
Tôi cảm thấy nghẹn ngào dù biết chuyện đó sẽ đến nhưng không
ngờ tại đây... và vào lúc bất ngờ này!? Marcela và Jan ôm hôn anh Hùng và cả
hai lẫn vào đám đông đang múa may, nhảy nhót. Tôi lặng đứng nhìn theo và không
rõ mình đang vui hay buồn.
Tiếng chuông đồng hồ trên tháp điểm đúng mười hai tiếng, cả
quảng trường ào lên tiếng chúc mừng. Tất cả chúng tôi quay sang ôm hôn người
xung quanh, bất kể là ai, quen hay không quen biết. Chúng tôi ôm hôn các cô gái
và bắt tay ôm hôn cả các chàng trai. Già, trẻ, gái, trai... tất cả cùng chúc mừng
và ôm hôn nhau như người thân hay bạn bè quen biết đã từ lâu. Ai cũng nói:
“Chúc mọi sự may mắn năm mới.”
“Chúc mừng năm mới,” tôi quay sang ôm hôn một cô gái tóc màu
hung trong nhóm các cô gái bên trái.
“Hey Name, To jsem já, Helena!” (Này, Nam, Helena đây!) tôi
giật mình. Helena, học Tâm Lý Học dưới tôi một năm, vừa vào năm thứ nhất và
chúng tôi quen nhau trong một buổi sinh nhật của cậu bạn Martin. Một cô gái
khác hẳn Marcela, mang tính gia đình và có vẻ nội tâm nhiều hơn. Cả hai chúng
tôi cùng tự động bật ra và nhìn nhau... giây lát. Rồi không ai bảo cả hai lại
ôm choàng lấy nhau và hôn đằm thắm như quên hết mọi sự quanh mình.
“Nechces, abych ti libal takto kazdy den?, (hey, em có muốn
được hôn thế này hàng ngày không?) tôi nói nhỏ đủ để Helena nghe được.
“To se mi libi, proc ne?” (Em thấy hay, tại sao không!),
Helena nói và chúng tôi hôn ghì lấy nhau và quên hết những người khác cũng đang
ôm hôn nhau bên cạnh trong đêm giao thừa đặc biệt và duy nhất đó.
Nguyễn
Ái Nhân
