Trong tác phẩm “Three Days in Moscow”, ký giả Bret Baier kể
lại khi vừa đến Moscow sau chuyến bay dài vào cuối tháng 5, 1988, TT Ronald
Reagan thay vì nghỉ ngơi, đã cùng phu nhân dành thời gian ngoài nghị trình viếng
thăm chính thức để ra phố thăm những người dân Nga bình thường.
TT Ronatld Reagan có thể là vị tổng thống Mỹ đã bị bộ máy
tuyên truyền Liên Sô bôi đen hơn nhiều tổng thống khác vì năm năm trước đó ông
đã gọi chế độ CS Liên Sô là “đế quốc tội ác” (The evil empire). Thông tấn xã
TASS tức khăc trả đũa. Qua nhiều bài bình luận TASS gọi TT Reagan là người “chống
Cộng điên cuồng”.
Nhưng thay vì bị khinh thường, sỉ vả hay thờ ơ, chiều 31
tháng 5, 1988, vị tổng thống thứ bốn mươi của Mỹ đã được dân chúng Moscow hoan
hô nồng nhiệt.
Sau bảy mươi năm tranh đấu trong âm thầm, trong chịu đựng,
nhận thức của người dân Nga cuối cùng đã thắng bộ máy tuyên truyền CS. Trước mặt
họ TT Reagan không phải là người “chống Cộng điên cuồng” như TASS bêu nhọ mà là
lãnh đạo của một cường quốc tự do, dân chủ.
Ánh sáng tự do đã thắng bóng tối độc tài và đó là tín hiệu
cuộc cách mạng dân chủ đang đến.
Thật vậy, chỉ một năm sau, hệ thống toàn trị CS rạn nứt và
ba năm sau chế độ CS chính thức cáo chung.
Chế độ CS có hai cánh tay: tuyên truyền và khủng bố.
Trong lúc người dân không thể nhất thời chống lại được bạo lực
khủng bố CS, họ có thể thắng trong trận chiến tuyên truyền. Đúng như họa sĩ Ý
Maurizio Nannucci viết “Thay đổi nơi chốn, thay đổi thời gian, thay đổi nhận thức,
thay đổi tương lai” (Changing place, changing time, changing thoughts, changing
future).
Sự sụp đổ của Liên Sô được giải thích, biện luận, phân tích
từ các góc độ kinh tế, chính trị, quân sự khác nhau nhưng đều là những góc bên
ngoài. Reagan, Thatcher đều là người ngoại quốc. Chính góc bên trong nơi gần
300 triệu nạn nhân của chế độ CS đã kiên trì chống đỡ và vượt qua mới là điểm bắt
đầu quyết định. Đó là góc nhận thức.
Tại Liên Sô, một anh bán rượu kể chuyện cười mỉa mai chế độ,
các nhà văn, nhà thơ âm thầm phổ biến các tác phẩm cổ xúy quyền tự do, chị bán
hàng rong một mình chống chính sách thuế đánh vào giới buôn bán lẻ, các bạn
thanh niên sinh viên phát động phong trào mặc quần jeans xanh theo lối Mỹ trong
thập niên 1960 v.v.. đã góp phần tẩy chay chế độ.
Chế độ CS dù ba đầu sáu tay trăm con mắt cũng không thể chống
cự hay ngăn cản được đội quân phản kháng vô hình, vô dạng kia. Những nỗ lực của
họ không được thấy và có khi không được ghi nhận nhưng chính những mạch nước chảy
ngầm đó đã xoi mòn chế độ.
Các lực tác động từ bên ngoài sẽ không thể nào làm sụp nếu bức
tường dày CS nếu cơ chế CS đã không bị đục rỗng trước bằng những bàn tay nhỏ,
bàn chân yếu, bằng những chịu đựng, hy sinh, tranh đấu của bao thế hệ người dân
15 nước thuộc Liên bang SoViet.
Tối ngày 25 tháng 12, 1991, hàng triệu người khắp năm châu hồi
hộp chờ đợi trước máy truyền hình để xem Mikhail Gorbachev đọc diễn văn từ chức
Chủ tịch Liên Sô. Đây quả là một biến cố vượt qua sự tưởng tượng của con người
bình thường.
Làm thế nào một cường quốc với dân số gần 300 triệu sống
trên một phần sáu quả địa cầu được trang bị với 45 ngàn đầu đạn nguyên tử và được
bảo vệ bởi một đạo quân 5 triệu lính, đã sụp đổ?
Không ít người vẫn khó mà tin vào mắt mình ngay cả khi nhìn
Gorbachev đọc diễn văn từ chức. Tuy nhiên, với đa số người dân Liên Sô thì
không. Họ rất lạnh lùng và bàng quan. Ngoài phố, không một cuộc biểu tình phản
đối hay ủng hộ Gorbachev và cũng không có pháo bông mừng cách mạng dân chủ
thành công. Cách mạng dân chủ đã diễn ra trước đó rồi. Không diễn ra trên đất
nước mà diễn ra trong nhận thức của người dân.
Trong phần kết luận của diễn văn đọc trước hội nghị toàn quốc
hàng năm của Hội Truyền Giáo Phúc Âm (The Annual Convention Of The National
Association Of Evangelicals) tổ chức tại Orlando, Florida, USA ngày 8 tháng 3,
1983, TT Ronald Reagan phát biểu:
”Tôi tin chúng ta sẽ đáp ứng được thử thách. Tôi tin rằng chủ
nghĩa CS là một chương buồn, kỳ quái trong lịch sử loài người mà những trang cuối
cùng đang được viết ngay trong thời điểm này. Tôi tin điều này bởi vì nguồn sức
mạnh trong nỗ lực mưu cầu tự do của con người không phải là vật chất mà là tinh
thần. Và bởi vì nguồn sức mạnh đó không giới hạn, làm khiếp sợ và cuối cùng sẽ
thắng những kẻ nô lệ hóa chính đồng bào họ.”
(I believe we shall rise to the challenge. I believe that
communism is another sad, bizarre chapter in human history whose last pages
even now are being written. I believe this because the source of our strength
in the quest for human freedom is not material, but spiritual. And because it
knows no limitation, it must terrify and ultimately triumph over those who
would enslave their fellow man.)
Tám năm từ buổi chiều đọc diễn văn tại Hội Truyền Giáo Phúc
Âm và chỉ hơn hai năm sau chuyến viếng thăm Liên Sô của Tổng thống Ronald
Reagan, chế độ CS Liên Sô sụp đổ.
Trần Trung Đạo
