Tháng tư thường cho tôi nhiều nỗi buồn và nhớ. Buồn vì từ đó
ta làm thân mất nước không nhà và nhớ vì trước đó có quá nhiều kỷ niệm không
bao giờ còn tìm lại được.
Giữa lúc lòng tôi đang chơi vơi thì chị bạn rủ theo đoàn người về thủ đô Hoa thịnh
Đốn để coi hoa Anh Đào nở và nhất là đi thăm bức tường đá đen, ghi lại tên tuổi
của hơn năm mươi tám ngàn tử sĩ Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ, đã bỏ mình để bảo vệ tự
do của miền Nam xưa. Với tôi đó là một dịp may đến thật tình cờ.
Tôi vẫn thường nghe nói về vườn hoa Anh Đào mà vương quốc Nhật tặng cho nhân
dân Mỹ khi xưa ở thủ đô, đang khoe sắc mỗi độ xuân về. Thật như thỏa tấm lòng
vì cả hai, được nhìn những cành hoa mà cả một thời tuổi trẻ ước mơ và đến tận
nơi bức tường đá đen để tìm tên một người đã là điều tôi mong muốn từ lâu. Thế
nên tôi thu xếp hành trang vôi vã đi ngay.
Hơn hai mươi bốn giờ ngồi trên xe theo nhóm người du ngoạn đã đưa tôi từ miền
Texas xa xôi về tới thủ đô.
Con đương Ohio chạy dọc theo bờ sông Potomac hoa Anh đào đã nở rực rỡ một màu hồng
trắng. Hơi lạnh đầy trong không khí của một mùa đông dài còn sót lại, vương qua
mùa xuân, đọng trên những cánh hoa dọc theo con đường Constitution dẫn đến bức
tường đá đen nằm kia, trầm mặc u buồn.
Tháng Tư, hoa đã nở từ lâu. Xác hoa rơi lả tả làm hồng cả một khoảng không gian
quanh những con đường chạy dọc theo công viên. Hoa Anh Đào thật đây rồi, những
cánh hoa màu tươi xinh ngày xưa tôi chỉ được nhìn thấy trong phim ảnh rồi thầm
cảm mến những kiếm sĩ của xứ Phù tang, cô đơn vung đường gươm, để hoa rơi trong
tuyết lạnh, thì hôm nay đang rực rỡ khoe sắc trước mắt tôi đây.
Tôi tách ra khỏi nhóm người đi bộ một mình dưới những tàn cây. Tôi vẫn thích được
đi một mình để nhớ về những ngày tháng đã dần qua.
Ngày xưa chưa mất miền Nam gia đình tôi đã có một cuộc sống ấm êm hạnh phúc. Chồng
tôi, một người lính trận, mỗi lần về phép thường hay cùng đi với một quân nhân
Mỹ, cố vấn trong đơn vị. Hai người cùng làm việc, cùng chung sở thích và ý nguyện
nên rất thân nhau.
Thuở ấy tôi không biết nhiều về đất Mỹ như bây giờ nhưng qua lời anh diễn tả,
cũng đủ hiểu rằng người lính Mỹ ấy đến từ một vùng quê xa xôi miền trung bắc
Hoa Kỳ. Ngoài cái vẻ bên ngoài rất tài tử, râu ria xồm xoàm vì những ngày tháng
lăn lóc trong chiến trận chưa kịp cắt tỉa thì Mike Wright thật nhân hậu và hiền
lành. Tôi cũng ngạc nhiên với tấm lòng rộng lượng hồn nhiên của người Mỹ. Họ đã
mang biết bao nhiêu tài sản, cả sinh mạng khi đến giúp đất nước tôi, hòa nhập
vào đời sống người dân bản xứ, tươi vui trong cuộc sống. Bởi thế , anh chàng
Mike râu ria xồm xoàm đã chiếm được cảm tình của gia đình, nhất là bà chị lớn
chưa chồng của chúng tôi ngay. Chuyện tình của một người lính viễn chinh từ một
đất nước xa xôi với người con gái Việt Nam còn nguyên nền nếp gia phong diễn ra
thật êm đềm hạnh phúc với một đám cưới đậm chất phương Đông. Chị tôi khăn đóng
, áo dài bên cạnh anh Mike cũng áo dài khăn đóng. Trông họ cũng thật vừa đôi.
Từ đó tôi không còn cô đơn trông ngóng hằng đêm mà có cả chị tôi là kẻ đồng
tình, đồng cảnh. Chúng tôi đã có những ngày đợi chờ trong lo lắng, đã có những
ngày đoàn viên trong hạnh phúc. Những tháng tươi vui của một thời son trẻ tưởng
như không bao giờ dứt cho đến một ngày kia.
Tôi không quên được cái ngày người chỉ huy hậu cứ tiểu đoàn đích thân đến báo
cho tôi biết là chồng tôi và đơn vị của chàng không về nữa. Cả người cố vấn Mỹ
dễ thương đang là anh rể của tôi cũng cùng chung số phận. Một đơn vị oai hùng,
thiện chiến, tưởng như là không bao giờ thua trận đã nằm lại đâu đó trên vùng đất
Hạ Lào của mùa hè khói lửa. Tôi và người chị, ngày ấy thực sự bị cuốn vào những
cơn ác mộng, nhất là khi chị tôi biết được rằng mình vừa khó ở, chưa thông báo
cho Mike biết về đứa con vừa thành hình trong bụng chị.
Về sau khi miền Nam lọt vào tay phương Bắc là một quãng đời địa ngục trần gian
đến với chúng tôi. Nhất là chị với đứa con lai đã hứng chịu trăm đắng ngàn cay
bởi vì sự dè bỉu , khinh khi cũng như phân biệt đối xử của người cai trị mới.
Chị tôi bị hành hạ, bị lăng nhục , bị đe dọa đưa vào cái trại gọi là phục hồi
nhân phẩm mà thực chất là tước đoạt hết nhân phẩm con người. Chịu đựng bao
nhiêu đắng cay khổ sở nhưng chị tôi vẫn cắn răng làm việc nuôi dạy con khôn lớn
nên người . Có một điều làm tôi lạ lùng là tình yêu của chị dành cho anh hơn hẳn
những thường tình. Chị luôn nhắc tới anh với những lời yêu thương trang trọng,
với sự bùi ngùi thương tiếc của một người góa phụ tưởng nhớ thương chồng.
Chị không đòi hỏi gì ở anh cũng như đất nước anh. Khi chương trình tái định cư
những người con lai bắt đầu tôi cũng tưởng chị vui sướng lắm. Nhưng không,chị từ
chối ra đi chỉ bởi vì còn nặng lòng với mảnh đất được sinh ra và đứa cháu tôi
cũng vui vẻ vâng theo lời mẹ.
Tôi không giống, và cũng không chịu đựng được như chị. Tôi chọn ra đi để đưa
các con tôi về với tự do. Khi con thuyền mong manh đưa chúng tôi ra biển, tôi
đã thầm cầu nguyện ơn trên cho chúng tôi vượt sóng đươc bình an. Tôi đã chọn tự
do hay là chết và chân thành cầu xin đó là một sự chọn lựa đúng đắn và may mắn
nhất trong đời..
..Cứ mải suy nghĩ và đi theo con đường hoa, tôi đến trước bức tường đá đen tự
bao giờ. Con đường dần xuống thấp để những dòng tên trắng hiện ra. Một cặp vợ
chồng người Mỹ trắng đã già lắm, run rẩy dắt tay nhau bước lên bực thang. Mắt
người đàn bà còn ướt đỏ. Tôi đoán rằng bà ta vừa mới khóc. Gặp nhau trên bực thang
đầu tiên, tôi vui vẻ chào hai người rồi hỏi lớn.
-Ông bà từ đâu tới.
- Chúng tôi từ Ohio, còn cô.
- Thưa ông bà tôi từ Texas.
Người đàn ông râu dài nhưng cắt tỉa gọn gàng, dáng vẻ hiền từ thân thiện. Ông
ta mỉm cười hỏi lại.
-Tôi muốn hỏi cô người nước nào. Phi,Tàu, Nhật hay Thái lan.
-Thưa ông tôi là người Việt Nam.
Bỗng nhiên tôi thấy gương mặt người đàn bà dường như đổi sắc. Hình như một sự
giận dữ bất ngờ chợt làm bà ta vùng vằng cố bước lên bậc thang ngắn tiến về
phía trước. Tôi ngạc nhiên nhìn ông già chờ đợi một lời giải thích về cử chỉ bất
thường của bà. Chắc có một điều gì không ổn vì tôi biết đa số người Mỹ thường lịch
sự, ít ai bày tỏ ngay những điều khó chịu trong lòng. Như đoán được ý nghĩ của
tôi ông buồn rầu giải thích.
-Cô đừng buồn với thái độ của vợ tôi. Bà ấy đang buồn rầu. Chúng tôi mất đứa
con trai duy nhất ở Việt Nam, nên mỗi khi thấy người Việt Nam vợ tôi lại xúc động,
không ngăn được cảm xúc nên có những cử chỉ bất thường.Tôi nhìn bà già đã ngồi
xuống chiếc ghế đá bên lối đi, đang run rẩy cố chống hai tay lên đùi, mắt vô hồn
nhìn vào quãng không gian phía trước. Nếu tôi mất con cho một cái xứ sở xa lạ
nào chắc gì tôi còn giữ được bình tĩnh như bà. Lòng tôi rạt rào niềm thương xót
để nói với ông rằng tôi thông cảm tâm tình của những bà mẹ mất con cho một dân
tộc họ không hề mảy may biết tới. Trong lúc xúc động tôi cũng nói với ông là
chính tôi và gia đình tôi cũng mất mát rất nhiều trong cuộc chiến phi lý đó. Và
đau đớn hơn thế nữa, chúng tôi đã mất cả quê hương, tổ quốc.
Ông già Mỹ luôn luôn lập đi lập lại rằng tôi biết chúng tôi biết, rồi xin phép
tôi chạy đến săn sóc cho bà đã ngồi xuồng ghế đá cách đó không xa lắm. Ông nói
lớn, chào từ giã khi tôi đi lần xuống phía dưới để dò tìm những hàng chữ mang
tên người anh rể ngoại chủng năm xưa đã nằm xuống ở Việt Nam
Tôi biết vần W sẽ nằm ở hàng cuối cùng nhưng cũng mất một lúc lâu mới tìm thấy
cái tên Mike Wright, tên người anh rể tôi năm kia, khiêm nhường giữa tên của
bao nhiêu người. Nhỏ bé và đơn giản trong một không gian bao la, nhưng thật hào
hùng độ lượng như cuộc đời anh và đất nước đang cưu mang chúng tôi đây.
Tôi lặng chìm trong những giấc mơ xưa về một gia đình hạnh phúc mà nhớ đến chồng
tôi. Tên của Mike người ta còn nhớ chứ tên của chồng tôi kẻ thù đã xóa đi. Ngay
cả miếng đất nhỏ bé mà chồng tôi an nghỉ người ta cũng đang toan tính cướp mất
của anh. Tôi nhớ đến nghĩa trang quân đội Biên Hòa. Nhớ đến giây phút vật vã
khóc lóc nhìn anh được gắn lon giữa hai hàng nến . Nhớ đến những khuôn mặt lầm
lỳ, chai sạn vì gió bụi của những người lính bồng súng chào chồng tôi lần cuối
khi đưa chàng về với đất mẹ năm xưa.
Giữa lúc lặng yên tưởng nhớ thì mấy bà bạn tôi xuất hiện. Các bà gọi la tên tôi
ơi ới, trách tôi xé lẻ tìm vui một mình. Cả bọn trầm trồ, chỉ trỏ reo vui với
những cái tên lạ, nói cười vui vẻ như không cần biết gì về những niềm đau. Ôi
nhân thế thường mau quên để sống, chỉ có mình tôi hay đi ngược thời gian về những
dòng sông cũ.
Chúng tôi lại rủ nhau đi thăm viện bảo tàng không gian gần đó. Một đoàn người vừa
đi vừa cười, vừa hỏi thăm đường rộn vui lên góc phố. Ở đây người ta quen mắt với
những cái lố lăng của du khách từ khắp mọi miền trên thế giới nên chẳng thấy
phiền hà.
Đến trưa lúc sắp ra về tôi lại gặp cặp vợ chồng người Mỹ ban sáng. Lạ một điều
là tôi thấy ông già có nét gì rất quen. Lần này bà có vẻ vui hơn, mỉm cười khi
tôi chào gặp lại. Chắc ông đã giải thích cho bà biết rằng ai cũng có những nỗi
buồn, những mất mát khác nhau chứ không phải riêng bà. Chúng tôi đứng ngoài
hành lang nói chuyện. Ông bà cho tôi biết sẽ về lại Ohio chiều mai, một nông trại
xa xôi nằm sát biên giới tiểu bang Indiana . Ông nói thế nhưng tôi chẳng hình
dung được gì ngoài những con số mà tôi đoán rằng đất đai chắc là rộng lớn. Tôi
cũng cho ông biết chúng tôi còn ở đây thêm vài ngày, đi thăm một vài nơi nữa rồi
chào từ giã theo dòng người thăm viếng.
Buổi sáng hôm sau tôi có thói quen thức dậy thật sớm trong lúc mọi người còn
say trong giấc ngủ. Tôi mở cửa bước ra ngoài, đi bộ theo con đường Ohio dọc
theo bờ sông, rồi tình cờ bước dần về phía bức tường đá đen. Trời còn sớm quá
nhưng tôi thấy dưới chân bức tường thấp thoáng bóng người. Bước tới gần hơn tôi
bất ngờ nhận ra ông bà già Mỹ hôm qua đang ở đó tự bao giờ. Bà ngôi hẳn xuống
đưa tay sờ lên những hàng tên như vuốt ve một vật gì quý giá. Gặp lại nhau tôi
lên tiếng.
-Chào ông bà. Ông bà ra đây sớm quá. Tôi cứ tưởng chỉ mình tôi đi bộ trong khu
này..
Ông ôn tồn giải thích.
-Chiều nay chúng tôi trở về lại Ohio rồi nên thu xếp thời gian thăm lại nơi đây
lần nữa..
Bà vẫn không nói, đưa tay sờ lên phiến đá. Tôi chắc bà thương yêu người con và
đau đớn lắm khi nhìn lên hàng chữ có tên con mình. Mắt tôi tò mò nhìn theo và
ngạc nhiên thấy tay bà đang đặt trên hàng chữ của vần W. Như có một linh tính
báo trước chuyện lạ lùng tôi buột miệng hỏi ông.
- - Con trai của ông bà tên là gì nhỉ . Anh ấy mất ở Việt nam năm nào?
- - Con trai tôi tên là Mike Wright, Tử trận ở Việt năm năm 1972.. Tên nó đây,
ngay đây này.
Vừa nói ông vừa chỉ về phía tay bà đang xoa xoa che khuất cái tên mà trước đây
tôi đã đặt tay vào. Chính đó là tên anh rể của tôi. Cha của đứa cháu mồ côi mà
chị tôi yêu quý như báu vật của cuộc đời mình. Tôi đứng lặng người nhìn ông rồi
lại nhìn bà. Sao cuộc đời lại có sự tình cờ kỳ diệu đến thế này. Để chắc chắn
mình không nằm mơ tôi hỏi lại những chi tiết rất chung chung mà tôi còn nhớ về
anh.
- Anh Mike của ông bà rất nhiều râu và vui tính lắm phải không.
- Cô nói gì tôi không hiểu. Dĩ nhiên ngày ấy Mike còn trẻ lắm nên râu ria mọc
là thường.
Tôi nhìn lại ông và mơ hồ thấy nét quen thuộc mà tôi chợt khám phá ra hôm qua
là ông trông rất giống Mike ở cái cằm vuông vức và bộ râu rậm dài. Ông già bùi
ngùi nói tiếp.
-Vợ tôi buồn một điều là đáng lẽ ra Mike đã hết hạn phục vụ ở Việt nam trở về Mỹ
nhưng vì yêu thương một người con gái bản xứ nên tình nguyện phục vụ thêm một
thời hạn nữa và cái thời hạn đó không bao giờ chấm dứt.
- Thế ông bà có biết tin tức gì về người con gái ấy không.
- Mike có gởi cho chúng tôi một tấm hình, thông báo là đã thành hôn. Lâu quá rồi
nhưng chúng tôi còn giữ tấm hình ấy trong tập ảnh gia đình ở Ohio. Chỉ có thế
mà thôi.
Tôi muốn nói với ông chính tôi là em người con gái Việt Nam ấy nhưng sợ rằng
mình nhận lầm, vì biết đâu có một anh Mike nào khác nữa nên chỉ nói với ông.
-Hơn ba mươi năm trước đây tôi cũng có một người anh rể tên là Mike Wright, quê
quán ở miền trung bắc Mỹ. Tôi chỉ biết thế không biết có phải là anh Mike con của
ông bà không. Tôi từ Texas lên đây chơi nhưng chính là để nhìn thấy tên anh
Mike Wright một lần trên tấm bia đá này.
Ông mở mắt nhìn tôi kinh ngạc rồi kéo bà lên, nói với bà tin tức quan trọng đó.
Ông luống cuống, mời tôi ngồi xuống tấm ghế đá trong khi bà cứ há miệng ra thẫn
thờ chờ đợi. Rồi ông dồn dập hỏi.
-Tôi chắc là đúng rồi. Đấy cô coi có cái tên Mike Wright nào khác đâu.. Thế chị
cô bây giờ ở đâu. Tôi muốn hỏi thăm tin tức về Mike trong những ngày cuối cùng.
-Thưa ông bà, chị tôi vẫn còn ở Việt Nam. Chắc rằng chị tôi cũng chẳng biết gì
hơn ông bà. Như chính tôi đây chẳng biết gì hơn tin tức cuối cùng của chồng tôi
và Mike . Đầu tiên người ta chỉ thông báo cho chúng tôi là hai người đã mất
tích sau một đợt tấn công của địch và cả tuần lễ sau mới tìm thấy xác mang về.
-Thế thì đúng như cô nói, chắc đúng là Mike rồi. Khi chúng tôi đến nhận xác
Mike thì đã không mở ra được nữa vì những điều kiện vệ sinh.
-Nhưng tôi có một tin quan trọng về anh Mike , không biết ông bà có muốn nghe
không.
-Tin gì vậy, thưa cô. Chúng tôi không còn gì trên đời này ngoài hình ảnh của
Mike và những gì liên quan đến đứa con yêu thương của chúng tôi.
- Chị tôi có một người con với anh Mike . Chính anh Mike cũng không biết vì lúc
vừa mới có thai, chưa kịp thông báo thì anh Mike và chồng tôi đã không về nữa.
Ông bà liên tục kêu lên những lời thống thiết, không rõ là lời đau khổ hay mừng
vui.
-Chúa ơi, thật thế sao. Chúa ơi. Chúa ơi.
-Thật thế thưa ông bà. Cháu giống Mike lắm. Nếu ông bà thấy cháu là nhận ra
ngay thôi.
-Thế bây giờ cháu ở đâu thưa cô.
-Cháu vẫn còn ở Việt Nam. Vì thương mẹ nên cháu không về Mỹ theo chính sách trở
về quê cha của những đứa con lai.
Tôi và ông bà Wright cùng bước đi như trong cơn mơ vì sự gặp gỡ bất ngờ. Tôi
cho ông bà địa chỉ, số điện thoại của tôi và nhận lại của ông bà ở Ohio để tiện
bề liên lạc. Những thông tin ban đầu mặc dù đã chính xác, nhưng tôi muốn biết
chắc tấm ảnh ngày xưa có phải là của chị hay không.
Chiều hôm đó ông bà Wright về lại Ohio. Tôi đoán ông bà vui vẻ lắm. Mất một đứa
con cho cái xứ Việt Nam xa xôi nhưng ông bà sẽ được nhận lại một đứa cháu ngoan
ngoãn và đứa con dâu còn giữ đúng truyền thống Việt Nam. Tôi biết chị tôi là một
người đàn bà Việt Nam hiền thục. Tôi đã đoán không sai vì ba hôm sau khi tôi
còn ở khách sạn thì tiếng điện thoại lại reo. Lần này ông bà Wright theo xe trở
lên, mang cả gia đình đứa con gái gồm con rể và hai đứa cháu. Họ lái một chiếc
xe van lớn mang theo cả tấm ảnh ngày xưa. Gặp nhau tại công viên ông bà đưa tôi
tấm ảnh và giải thích..
- Vội quá nên chúng tôi không book được vé máy bay. Vả lại Nathalie , em gái của
Mike và chồng con nó ở gần đó cũng muốn đi nên chúng tôi lái xe cho tiện.
Tấm ảnh chụp cách đây hơn ba mươi năm giờ đã ố vàng. Màu sắc phai theo thời
gian nhưng vẫn còn sắc nét. Tôi cầm tấm ảnh như đưa tay chạm vào một phần quá
khứ xa xăm. Trong ảnh, chị tôi người con dâu đất Mỹ, e ấp đứng bên người chồng
râu ria xồm xoàm , đang đưa cánh tay khỏe mạnh ôm vòng lấy người con gái như ôm
ấp chính cuộc đời cô.
-Đúng là chị tôi rồi.
-Ông bà Wright mừng vui như mở hội.Bà như trẻ trung hẳn lên. Bao nhiêu bệnh tật
gần như tan biến. Mấy người đi theo cũng lộ nét mừng vui hớn hở. Bà hỏi tôi những
chuyến bay về Việt Nam với những dự định đi thăm viếng đứa cháu, con của người
con tưởng như đã mất, bỗng dưng còn để lại trong cuộc đời này.
Tôi thưa với ông bà rằng tôi đã nói chuyện với chị tôi qua điện thoại. Chi cũng
rất vui mừng về sự gặp gỡ này. Chị sẵn sàng cho cháu về quê nội cũng như chính
chị sẵn sàng về làm dâu ông bà, chăm sóc cho ông bà trong lúc tuổi già đúng như
truyền thống của người Việt nam. Tôi đã biết tình yêu của chị dành cho Mike nên
không ngạc nhiên với quyết định này.
Ông bà chăm chú nghe tôi giải thích phong tục Việt nam là người vợ phải làm dâu
phụng dưỡng cha mẹ chồng. Ông kêu Chúa ôi liên tục sau mỗi câu nói làm tôi có cảm
tưởng như đang kể cho ông bà nghe về chuyện phong thần, nhưng tôi biết bây giờ
đối với ông bà, đất trời là cả một mùa xuân.
Sau đó một thời gian dài, tôi lại bận bịu vì phải lo lắng dẫn ông Bà Wright về
lại Việt Nam. Bận bịu nhưng lòng tôi sung sướng. Tôi không dấu được xúc động
khi nhìn thấy ông bà lần đầu tiên gặp lại đứa cháu nội sau hơn ba mươi năm
thương nhớ người con đã khuất. Ông bà cứ kêu lên những lời vui mừng vang một
góc sân và làm ngạc nhiên những người hàng xóm Việt Nam vốn không thiếu sự tò
mò.
- Oh my God, he looks just like his father! Oh my God!
Bây giờ chị tôi, một người con gái Việt nam về làm dâu muộn màng trên đất Mỹ
đang thay cha mẹ chồng cai quản một nông trại trồng bắp ở Ohio với đứa con duy
nhất của một cuộc tình nở vội trong cuộc chiến Việt Nam.
Lưu Hồng Phúc
