Người Việt mình, khi đặt tên cho con cái, thường chọn tên có
ý nghĩa hoặc gửi gắm theo tình yêu thương với niềm mơ ước, nhưng cũng lắm khi….
“đời không như là tên”.
Hồi đó, cách nhà tôi vài căn, có chị Nguyễn Thị Ngọc Ngà. Lẽ
ra, là “ngọc ngà châu báu” phải được nâng niu, quý hoá, nhưng chị thì ngược lại,
chồng say xỉn thường xuyên rồi lên cơn, đem “ngọc ngà” ra… tra tấn, thượng cẳng
tay hạ cẳng chân và cả bằng đòn gánh. Hàng xóm trong đó có anh rể tôi phải xông
vào giải cứu chị. Nghe nói hiện nay chồng chết, chị thoát được chồng, nhưng tiếp
tục khổ vì con, vì cháu!
Cùng ngõ là nhà Bác Cả goá phụ với hai người con, là chị Vui và thằng Sướng. Chị Vui cả ngày tất bật lam lũ phụ bác Cả bán buôn lặt vặt với cuộc sống giật gấu vá vai, người lúc nào cũng đầu bù tóc rối. Còn thằng Sướng chẳng hiểu buồn khổ gì mà vào một ngày trời âm u, nó đã thắt cổ tự vẫn, tìm về thế giới bên kia, để lại cho Bác Cả và chị “Vui” nỗi đau giằng xé tâm can.
Ngược ra xóm chợ, nhà bà Tám Sương Sa, tôi học chung với hai
đứa con bác ấy, thằng Sang con Giàu. Mà nào có sang có giàu gì đâu, thau sương
sa của bà Tám chỉ đủ cơm cháo qua ngày, lắm khi đi học chúng không có củ khoai
mì ăn sáng.
Lúc tôi vào lớp Sáu, mới “giải phóng” được vài năm, trường
chúng tôi đón nhận một số học sinh miền Bắc theo cha mẹ vào Nam rất sớm. Mấy đứa
con gái trong nhóm đó có tên cũng bình thường, nhưng mấy thằng con trai thì tên
khá đặc biệt, nghe là biết ngay lý lịch xuất xứ, khỏi cần suy nghĩ. Trong khối
lớp tôi, có hai anh em sanh đôi, Nguyễn Văn Thống Nhất và Nguyễn Văn Hữu Nghị.
Thống Nhất là anh, có vẻ hiền lành, hắn muốn la cà kết thân
với chúng tôi như cái tên của hắn. Nhưng khổ nỗi, lũ chúng tôi tuy còn bé nhưng
đã biết ảnh hưởng từ gia đình chòm xóm, trước cảnh chia lìa tù “cải tạo”, kinh
tế mới, cảm nhận tiếng thở dài của cha mẹ trong cuộc đổi đời, nên chúng tôi rất…
phản động, dứt khoát tránh xa đám “bên kia”, không chơi với hắn, không cho hắn
“thống nhất” chúng tôi.
Còn thằng em tên Hữu Nghị thì ngược lại, không hề “hữu nghị”
tí chút nào, hắn luôn luôn hùng hổ gây sự với chúng tôi mỗi khi có chuyện tranh
cãi (có lẽ hắn hiểu được nguyên nhân sự e dè lạnh lùng của đám Miền Nam
chăng?).
Tuy nhiên, chung lớp tôi có một đứa khá dễ thương. Hắn nói
giọng nửa Nam nửa Bắc, vì cha mẹ hắn là dân tập kết. Hắn tên Lê Anh Nuôi, bản
tính vui vẻ hoà đồng. Tôi hỏi:
– Thà ông mang tên như anh em thằng Thống Nhất Hữu Nghị, hoặc
đại loại như Quyết Thắng, Bất Khuất, Kiên Cường… tôi còn dễ hiểu. Còn Anh Nuôi
là cái gì thế?!
Hắn cười vang:
– Bà đúng là… nhà quê! Hồi ba tui ở trong bưng, ba tui nấu
ăn cho đồng đội, gọi là “anh nuôi”, nên má tui đặt tên này cho tui làm kỷ niệm
đó! Mà nè, bà nên gọi tui là…anh nhé, vì tui hơn bà một tuổi, và tên tôi là…Anh
Nuôi.
Tôi chu mỏ:
– Còn khuya! Ông về rừng mà nghe người ta gọi là anh, còn
tui nhà quê đâu dám!
Nhưng đặc biệt trong nhóm đó, có một cái tên mà tôi nhớ mãi
cả tên lẫn… người! Hắn trắng trẻo, dáng thư sinh con nhà giàu (tôi đoán ba má hắn
phải thuộc hàng tiểu thư công tử trí thức Hà Nội, vượt Trường Sơn vào Nam với
chức vụ cao chót vót, nên được ở nhà ngay khu sĩ quan trong khu Quân Cụ mà trước
đây chỉ dành cho những gia đình sĩ quan quân đội VNCH).
Hắn có đôi mắt đẹp, cái miệng duyên với môi dưới hơi trề rất
hấp dẫn, tổng thể là một khuôn mặt đẹp trai, và cái tên của hắn càng hấp dẫn
hơn: Mai Kiêu Hùng!
Ðược cái, hắn thờ ơ chuyện xung quanh trường lớp, không quan
tâm chúng tôi chia phe “Nam-Bắc” cãi nhau chí choé, không thân thiện mà cũng
không xích mích với ai. Chẳng biết sau này lớn lên hắn có “kiêu hùng” với lý lịch
nhà hắn, với vẻ đẹp trai của hắn hay không, chớ lúc đó hắn rất vô tư, một vài lần
đụng mặt tôi ở trường, hắn mỉm cười nhìn tôi với ánh mắt bối rối, có thấy “kiêu
hùng” gì đâu, khiến tim tôi… tan chảy và mủi lòng thương (quên cả chuyện giai cấp).
Cũng may là sau năm học đó gia đình hắn chuyển đi nơi khác,
chớ nếu hắn còn học tiếp với tôi, biết đâu tôi lại…cảm cái nét đẹp khi bối rối
của hắn, rồi sẽ ra sao khi lập trường “hai đứa hai khung trời khác biệt”, liệu
gia đình tôi bị chính quyền mới xếp hạng là “nguỵ quân nguỵ quyền” có chấp nhận
hắn không, căng lắm chớ chẳng chơi! (Ủa, mà biết hắn có… cảm tôi không mà lo xa
chi cho mệt!!!).
o O o
Vui nhất là khi vào học trường Sư Phạm, có một anh chàng
trong ban văn nghệ, thỉnh thoảng ôm cây đàn guitar ngồi dưới gốc phượng trong
sân trường đàn hát, bạn bè vây quanh ngưỡng mộ, nhất là mấy nường nữ sinh. Tên
của hắn cũng rất ư đặc biệt, khó có một người thứ hai trùng tên: Mai Cúc Trường
Sơn.
Tôi bĩu môi, nói với nhỏ bạn:
– Gì chớ, nghe hai chữ Trường Sơn là tao…dị ứng từ bài hát
“cùng mắc võng trên rừng…” á!!
Nhỏ bạn nguýt tôi:
– Úi dào, “ếch ngồi đáy giếng” tội chưa! Bà tưởng Trường Sơn
là của riêng mấy ổng bên kia sao? Nói cho bà dỏng tai lên nghe rõ nè: hắn là
con trai của sĩ quan VNCH đang ở trong trại “cải tạo” chưa về, còn má của hắn
là người nổi tiếng, bà muốn biết là ai không?
Tôi hơi bị quê, liền đổi giọng tươi tỉnh làm huề:
– Là ai thì bà nói luôn đi, còn úp úp mở mở chi nữa?
– Là cô Hồng Vân, người ca sĩ có tài ngâm thơ, mới đây hát
các bài hát được công chúng mê mẩn: “Người Ði Xây Hồ Kẻ Gỗ”, “Có Anh Ba Hưng”…
– Bà nói ca sĩ Hồng Vân ngâm thơ là tui biết rồi, khỏi cần
dài dòng. Té ra, hắn là phe ta?!
Lần này thì nhỏ bạn vênh mặt lên:
– Ừa, hắn học chung với tui hồi cấp ba đó, giờ có muốn làm
quen với chàng không nà, tui bắc cầu cho!
– Quỷ sứ! Mà tao chịu… cái tên lắm nha. Tao mà lấy hắn, sanh
con tha hồ đặt tên, Mai Cúc Mùa Xuân, Mai Cúc Thắm Tươi …
o O o
Sau này ra đời đi làm, rồi qua trại tỵ nạn, tôi còn biết
thêm nhiều cái tên “ấn tượng” rổn rảng: Phạm Thông Thái, Trần Triệu Phú, Phan
Huy Hoàng, Cao Uy Tín, Huỳnh Thiên Tài, Ðỗ Thủ Khoa, Nguyễn Như Ý…mà có mấy ai
được “đời giống như tên”?
Và… tôi nữa, má muốn đặt tên tôi là Kim Thoa cùng vần Th với
anh chị em trong nhà, nhưng khi ba lên xã làm khai sanh, lúc ấy ca sĩ Kim Loan
đang nổi với “Căn Nhà Ngoại Ô” nên ông nhân viên hộ tịch mơ mộng đã ghi lộn tên
tôi thành Kim Loan. Mang tên của một ca sĩ nổi tiếng nhưng kết quả thế nào thì
mọi người biết rồi đấy: “tôi ca không hay, tôi đàn nghe cũng dở”.
Qua đến Canada thì tên “Loan” của tôi có nghĩa là “Nợ”, nhiều
người khi đi học, mua xe, mua nhà đều trải qua, rồi than vãn: “ Sầu vì… Loan”
“Nghèo vì… Loan”. Hãi hùng nhất là các quảng cáo của mấy chuyên gia cố vấn
tài chánh, nào là: “Nói Không Với Loan”, “Tránh Xa Loan Xấu”, “Làm Thế
Nào Ðể Thanh Toán Loan Mau Lẹ”… thiệt là đau lòng!
Dù sao cũng có chút an ủi, tuy tên “Loan” nhưng tôi không nợ
nần tiền bạc gì của ai (nợ… chuyện khác thì có, để kiếp sau trả!)
Ðời không như là tên, đôi khi còn ngược lại, nhưng có ai nỡ
đặt tên con là Nguyễn Vô Phước để sẽ được Hữu Phước, hoặc Lê Văn Nghèo để sẽ
thành người giàu có, phải không quý vị?
Kim Loan
