Tháng Giêng, nàng rời Việt Nam, khi đang năm cuối Đại Học Sư
Phạm, Sài Gòn. Từ đó, mỗi tháng đầu năm nơi xứ người, nàng bồi hồi đếm. Lại
thêm một mùa xuân tha hương. Năm nọ, khi hai mẹ con ngồi nói chuyện như hai người
bạn, nàng bồi hồi tâm sự:
– Năm nay, thời gian mẹ ở Đức cũng bằng thời gian mẹ ở Việt
Nam đó.
Thằng nhóc, vờ nhẩm tính. Dù rất rành rẽ ngày tháng năm sinh của Mẹ, năm nào cũng quà cáp, chúc tụng chu đáo, thằng nhóc cười hóm hỉnh:
– À, vậy là Mẹ ở Đức 30 năm rồi phải không? Mẹ phải uống Doppelherz
Gingseng đó nghe.
Ghẹo mẹ cho vui, chứ cu cậu cũng “tâm lý” lắm. Cu cậu mở album cũ,
xem hình nàng chụp trong sân trường vài ngày trước khi rời Việt Nam, rồi khen:
– Trong hình này Mẹ 22 tuổi. Mà thấy trẻ như mấy đứa con gái
nhỏ trong trường của con.
Ngày ấy, nàng hầu như không còn hy vọng được xuất ngoại, mặc
dầu người anh ở Đức xin được giấy phép nhập cảnh cho gia đình đã vài năm. Thật
bất ngờ, thật tình cờ, gia đình nàng biết tin được phép rời Việt Nam. Từ lúc biết
tin cho đến khi lên máy bay chỉ vài tuần lễ. Giữa những bận rộn hoàn tất thủ tục
xuất ngoại, lòng nàng ngổn ngang buồn. Bạn bè trong lớp của nàng chuyền tay
nhau cuốn tập vở. Ngày cuối nàng đến trường, chào thầy cô, bạn bè, cuốn tập vở
đã đầy kín những tâm tình. Dẫu thì giờ ngắn ngủi nơi sân trường, nàng vẫn dành
cho mình đôi phút với cuốn lưu bút viết vội của bạn bè. Mắt nàng đã dừng lâu
hơn khi đọc những dòng chữ, bài thơ, đoạn văn ngắn, anh bạn cùng lớp viết cho
nàng. Anh bảo, để nàng đọc cho đỡ buồn. Bởi vì, sẽ không có báo Tuổi Ngọc trên
đất nước của Goethe. Nàng bỗng thấy mình lệ sầu tràn mi*. Nàng bỗng
nghe mình bước đi nhưng chưa nỡ rời*. Vậy mà, cho đến ngày lên đường,
nàng chẳng có dịp nào nói với anh đôi câu từ giã. Bao năm sau đó, xa khỏi Việt
Nam, nàng cũng chẳng có cớ, tỏ đôi lời hứa hẹn bâng quơ. Nhưng hầu như năm nào,
nàng cũng ít nhất một lần đem cuốn lưu bút ra ngắm, đọc. Mỗi khi mở cuốn tập,
đã vàng ố màu giấy cũ, nàng như thấy lại cô sinh viên đang những bước tập tành
làm cô giáo nhỏ.
Năm nay nàng thật sự sống ba thập niên nơi xứ người. Chứ
không phải lời nói đùa của con trai cách đây mấy năm. Nàng đã bước hẳn vào ngưỡng
cửa tuổi tác của tri thiên mệnh. Bạn bè nàng đã nhiều người lên chức nội ngoại.
Những tiếng “chào cô” đang dần được thay thế bằng “chào bác”, “chào bà”. Khách
quan mà xét, nàng sắp sửa hội đủ điều kiện để trở thành hội viên của các hội
cao niên đó đây. Vậy mà, rất nhiều khi, nàng tưởng mình vẫn là cô bé ở tuổi đôi
mươi. Ngước lên thấy trời xanh, mây hồng. Cúi xuống thấy cỏ biếc, hoa tươi. Mặc
cho yếu tố thời gian, không gian chẳng thuận lợi, nàng vẫn dùng dằng, nấn ná ở
tuổi mộng mơ, tuổi hoa, tuổi hồng.
Tháng Giêng lại về, nàng đang nghiêng đầu lật vài trang lưu
bút cũ. Mời bạn cùng nàng đọc bài báo ngày xưa.
Nàng
Nàng có cái trán gồ. Người có trán gồ thường là người bướng
bỉnh. Tôi cũng có trán gồ, nên tôi cũng bướng bỉnh quá trời. Lũ con gái trong lớp
lại bảo nàng có đôi mắt đẹp như hai vì sao. Có những vì sao đã tắt ánh sáng từ
lâu rồi, nhưng vẫn nhìn thấy được trên bầu trời. Lạy trời cho lũ con gái trong
lớp không so sánh đôi mắt nàng với những vì sao ấy. Nàng không có hộ khẩu ở
thành phố. Nghĩa là nàng không có 250 gờ – ram đường mỗi tháng như tôi. Không
trách được nàng thiếu sự ngọt ngào. Nàng có cái kiểu nói chua như chanh và cay
như ớt. Tôi nhủ thầm: “Cũng chẳng sao. Chanh có nhiều sinh tố C, rất cần cho một
đứa con trung thành của nhà ăn tập thể như tôi.” Sinh tố A thường có trong những
trái cây chín đỏ. Thật lạ lùng, trong mấy năm học đầu, tôi không chú ý gì đến
nàng. (Quý vị cũng có thể không chú ý gì đến một cô gái đẹp ở gần nhà, khi cô
ta còn là một đứa trẻ nít). Tôi không hiểu nàng đã xuất hiện ở lớp tôi như thế
nào. Một hôm, cô bạn cùng lớp, hỏi: “Sao bác lại chú ý đến bạn cháu?” Tôi lúng
túng trả lời: “Bởi vì bác có cảm giác là bác đang muốn cầm dao tự đâm vào trái
tim mình.” Tôi chưa hề làm nghề mổ heo. Tôi cũng đi hỏi vợ mấy lần ở nhà quê,
nhưng thất bại vì không biết làm gà, làm vịt. Nhưng tôi tin chắc sẽ đâm trúng
trái tim mình, vì tôi biết nó nằm chỗ nào.
Hôm đi thực tập ở Hóc Môn, nàng đã kê bàn ghế, giường tủ đầy
ắp mồm tôi, làm tôi không còn hơi sức đâu thưởng thức bữa cơm thịnh soạn mà quý
vị phụ nữ lớp bạn chiêu đãi. Trở về trường học, nàng rụt rè đưa cho tôi một cuốn
tiểu thuyết để đọc. Lúc đó nàng lại dễ thương hết sức. Chiều hôm đó, tôi đã lập
tức đến nhà thờ xưng tội, vì đã nghĩ xấu về nàng. Sau đó, tôi gởi biếu nàng một
con dế gáy. Sáng hôm sau, nàng tươi cười bảo tôi rằng, nàng đã cho nó lên thiên
đàng. Tôi nhìn đôi bàn tay xinh đẹp của nàng, mà lo sợ cho lũ gà, vịt, ngỗng...
ở nhà nàng. Chắc là nàng bẻ cổ chúng nó tơi bời hoa lá.
Một hôm, một tên bạn của nàng bảo rằng, nàng giống như một
con mèo. Tôi dại dột cãi lại, bảo, nàng là một con cọp. Lập tức, nàng trợn mắt
nhìn tôi. Ôi, đôi mắt kinh khủng quá trời! Nàng thật nóng nảy như một cái bếp
lò. (Thưa quý vị, điều này cũng không có gì khó hiểu. Nếu quý vị bay vào vũ trụ
bao la, đến gần hai vì sao, quý vị cho là đẹp nhất, quý vị sẽ thấy chúng như
hai quả cầu rực lửa, vậy thôi!). Nhưng nói cho cùng, nàng thật dễ thương. Ở dưới
nước, nàng giống như một con cá vàng. Ở trên bờ, nàng giống như một con mèo
khoang. (Tên bạn của nàng thật có mắt tinh đời!) Nàng cười khì khì thật giống một
đứa trẻ con. Nàng tính toán y hệt một bà già. Nàng là con nít, nhưng cũng là
người lớn. Nàng nghịch ngợm như con trai, nhưng dịu dàng thật là con gái. Tóm lại,
có cả chim, cả cá, cả mèo, cả cọp, có cả già, cả trẻ, cả trai, cả gái trong con
người nàng. Đứng trước mặt nàng, tức là đứng trước một cái ngã bẩy. Nếu quý vị
thấy nàng ngồi một mình gặm bánh mì thịt thì thật là tuyệt vời. Tôi cầu trời
cho nàng không bao giờ bị sún răng. Tôi lại lẩm cẩm tự hỏi, ở đất nước của
Beethoven không biết có bánh mì thịt như ở Việt Nam chăng? Có rau má 50 xu, có
chè thập cẩm, có sữa đậu nành, sữa đậu phộng, có cà phê kho, có trà đá, có
khoai mì, có trăm nghìn món ăn, mà đồng bào tôi nghĩ ra để đánh lừa bao tử của
mình. Nếu được phép khuyên nàng một câu, tôi khuyên nàng không nên ăn nhiều bơ
sữa, bởi vì tôi sợ nàng sẽ mập như... cháu gái tôi. Lớp tôi có một băng xì–
trum. Nhưng tôi tin rằng, nàng không bao giờ là thành viên của băng này, vì
nàng thiếu tiêu chuẩn về kích thước, chiều rộng cũng như chiều
dài.
Hôm thứ Ba đến trường học, người ta báo tin ngày mười bốn
nàng rời Việt Nam. Tôi buồn rầu hết sức. Buổi chiều về, tôi vét hết tiền trong
túi để mua vé số. Tôi hy vọng sẽ vớ được một món tiền kha khá. Tôi muốn tặng
nàng cái đàn tranh, để nàng có dịp thi thố tài nghệ với con cháu của Bach, của
Brahms. Nhưng ông trời hình như cay cú với tôi. Tôi đành để nàng đi và nghĩ rằng
tôi hà tiện. Dù sao, tôi phải chia vui với con cháu Einstein, sắp được đón tiếp
nàng. Tôi chúc nàng khoẻ. (Con gái chỉ cần khoẻ, không cần mạnh.) Tôi chúc nàng
vui và yêu đời. (Không yêu ai càng tốt.) Tôi chúc nàng thông minh, để hạ đo ván
đám Đức con trong lớp học. Tôi lậy trời cho những ai xúc phạm đến nàng bị điện
giật chết tươi! (Tôi vốn sống hiền lành như con chim bồ câu, nhưng khôn ngoan
như con rắn.) Bây giờ đã 11 giờ khuya. Tôi buồn ngủ và cũng không dám viết tiếp
vì sợ hết giấy, hết mực. Cây bút của tôi đã bơm mực năm, bẩy lần rồi. Tôi ước
gì mình có một tô phở. Ở dưới đường, thằng bé bán lạc rang rao hàng như một con
dế gáy cô đơn. Tôi lên giường đọc kinh và đi ngủ. Không biết phải cầu nguyện
cho ai, tôi bèn cầu nguyện cho tất cả người bán lạc rang trên thế giới. Tôi tự
hỏi, không hiểu nàng có thích ăn lạc rang chăng?
Con Dế Gáy – Quên đời
Tặng em con dế nhỏ
Bởi vì em tóc dài
Như dòng sông nước chảy
Trên bờ vai sớm mai
Không là con sâu đo
Bởi đời cần ngang dọc
Không là con bọ xít
Con dế gáy đơn sơ
Cho quên đời nhọc mệt
Hà hơi cho dế thở
Thì xin em thật thà
Tặng em con dế nhỏ
Nhưng lòng anh bao la
Nhìn dòng sông chảy qua
Ngỡ hồn mình ở đó
Không là cánh chim cao
Đành làm thân cỏ bọ
Như ngày xưa nghịch ngợm
Bẻ đầu con dế mái
Nhử mồi con dế trai
Anh xòe tay gầy guộc
Tính sổ đời hôm mai
Đời anh nhiều lận đận
Nên nào anh yêu ai!
Vì em là con gái
Vì anh là con trai
Nên em thường mắc cỡ
Anh quá đỗi ngây ngô
Tim anh không biết giận
Nên thường yêu vu vơ
Tim anh chưa lận đận
Nên nào tính hơn thua
Nhà anh xa phố chợ
Nên nghèo hơn năm xưa
Lo đời anh vất vả
Anh buồn nên làm thơ
Anh về nhà làm thơ
Chiều nghe con dế gáy
Anh lại buồn vu vơ
Anh hay buồn vu vơ
Chắc yêu em dạo nọ
Nên thường buồn vu vơ
(H. Văn)
Bạn mến, dù ở tuổi nào, dù ở nơi nao, chẳng phải Việt Nam,
nàng mong rằng, cũng như nàng, bạn sẽ sống lại đôi phút Tuổi Ngọc khi
đọc đoạn văn, bài thơ này, bạn nhé.
Hoàng Quân
* Giấc Mơ Hồi Hương, nhạc sĩ Vũ Thành
