– Để tưởng nhớ cô bạn H.T. và một mùa xuân năm cũ.
Con gà mái trốn biệt đi đâu mất từ hôm hăm ba tháng Chạp.
Sáng nào Hoàng Hoa cũng nghe tiếng má gọi “túc túc, túc túc” khắp vườn để kiếm
chị chàng. Gió Tết lành lạnh, má co ro trong chiếc áo len đen, đi từ góc vườn
này tới góc vườn kia. Hoàng Hoa ái ngại nhìn má:
– Hay là mấy ông bộ đội trước nhà bắt ăn thịt mất tiêu rồi
đó má!
Má thở dài:
– Con gà chút xíu, bõ bèn gì với cả một tiểu đội chết đói!
Hoàng Hoa chợt nghe một chút hờn dỗi dâng lên:
– Mà má kiếm nó về làm chi để rồi bán nó đi, cũng vậy thôi.
Má bật cười:
– Cái con này, mày to đầu mà lúc nào cũng như con nít. Để
coi, Tết này là con hai mươi ba tuổi đầu rồi chớ còn nhỏ nhít gì. Hàng họ bán
không đủ tiêu, không bán con gà đi thì lấy đâu tiền sắm chút đỉnh cúng ông bà
ngày Tết, với lại nhờ thầy Nguyên Quang cúng cầu an cho chị con?
Hoàng Hoa thấy cay cay ở mắt:
– Má, bộ má không nhớ con gà này là của chị Hoàng Phố nuôi
sao? Tháng trước má đã bán cái bàn học của chỉ rồi.
Má gắt nhẹ:
– Thì của nó hay của con cũng vậy chớ có khác gì đâu? Mày
làm như con Hoàng Phố...
Má bỏ lửng câu nói mà Hoàng Hoa đã đoán được phần sau. Má vặn
vòi nước tung toé để rửa tay, nén cơn xúc động vừa kéo đến. Hoàng Hoa vùng vằng
đến ngồi xuống bực tam cấp:
– Không chừng rồi có ngày má kêu người vô bứng hết cả cái
giàn hoa pháo của chị Hoàng Phố trồng luôn cho coi.
Giàn hoa pháo ở ngay trên đầu chỗ Hoàng Hoa ngồi. Đầu tháng
Chạp, những chiếc lá đã trở nên xanh mướt, mượt mà. Rải rác khắp giàn, những nụ
hoa đã chúm chím, chỉ chờ mùa xuân đến là rộn ràng bừng nở. Từ các kẽ lá, ánh nắng
dịu dàng của buổi sáng sớm len vào, rơi xuống thềm xi-măng thành những bông hoa
nắng lung linh, tinh nghịch nhảy múa. Cũng ở chỗ này, những đêm trăng sáng, ánh
trăng tung những giọt vàng biếc qua kẽ lá, ngập thềm loang loáng. Chị Hoàng Phố
thường ôm đàn ngồi trên bực tam cấp, còn Hoàng Hoa ngồi cạnh mơ màng thả hồn
theo tiếng nhạc. Giọng chị Hoàng Phố thật ngọt ngào, sâu lắng. Chị hay mở màn bằng
bài Dạ Lai Hương: “Đêm thơm như một giòng sữa, lũ chúng em
êm đếm rủ nhau ra trước nhà...”. Đêm càng sâu, giọng chị càng vời vợi,
tiếng đàn càng réo rắt. Hoàng Hoa nghe chị hát câu cuối cùng trong bài Cành
Hoa Trắng mà ớn lạnh cả người: “Người về trong đêm tối, ôm
cành hoa tả tơi, bóng in dài gác đời lẻ loi...”
Chị Hoàng Phố lấy chồng năm kia, rồi đi vượt biên Tết năm
ngoái. Mồng Hai Tết này là chị và anh Bình đi đã tròn một năm, mà chuyến tàu đó
không ai có tin tức gì về cả. Anh Hoàng—anh của chị Hoàng Phố và Hoàng Hoa—ở
bên Úc, đã đi kiếm vợ chồng chị nát cả các trại tỵ nạn Đông Nam Á mà vẫn không
ra. Tội nghiệp nhất là khi đi, chị đang mang bầu bảy tháng. Má nhất định không
tin là vợ chồng chị đã chết ngoài biển khơi. Không bao giờ má muốn nhắc tới điều
kinh khủng đó, mặc dầu trong cái thành phố nhỏ bé này đã có lắm tin đồn về chuyến
tàu của chị. Nhiều nhà có người đi trong chuyến đó đều đã lập bàn thờ cho thân
nhân, chỉ có má là vẫn bám víu vào những hy vọng mơ hồ, không căn cứ. Hoàng Hoa
không bao giờ dám tưởng tượng quá mấy giây những gì có thể đã xảy ra trong chuyến
đi của chị Hoàng Phố. Thành ra niềm đau cứ chập chờn, khuất lấp ở một góc nào
đó trong hồn. Niềm đau Hoàng Hoa không dám đặt tên, nằm câm lặng trong ký ức.
Gần Tết, má cứ nhắc đi nhắc lại hoài:
– Thế nào Tết này mình cũng có tin của vợ chồng con Hoàng Phố.
Ờ, con của nó cũng sắp đầy năm rồi phải không Hoàng Hoa? Con đoán nó là con
trai hay con gái?
Hoàng Hoa đáp xuôi cho qua chuyện:
– Chắc là con gái, má à.
Má nhíu mày:
– Má nghĩ là con trai mới đúng. Con nhớ không? Cái bụng chị
con hồi đó mới ba tháng mà đã nhọn hoắt! Thằng Bình cưng con Hoàng Phố như cưng
trứng. Đàn ông thương vợ, nhất định đứa con con đầu lòng phải giống mẹ...
Nghĩ sao má lại thêm:
– Tội nghiệp con nhỏ, sanh con đầu lòng mà không có má bên cạnh.
Có biết cái gì đâu mà kiêng với cữ! Rồi đứa nhỏ lúc trái gió trở trời không biết
làm sao!
Má nói những điều này lúc hai mẹ con đang cắm cúi làm việc.
Cả má và Hoàng Hoa cùng đều tay làm thoăn thoắt. Những con giống đủ màu sắc lần
lượt thành hình dưới đôi tay lành nghề của hai mẹ con. Hồi chị Hoàng Phố còn ở
nhà, số lượng con giống sản xuất nhiều gấp đôi má và Hoàng Hoa làm ra bây giờ.
Chị Hoàng Phố khéo tay lắm. Chị đi rồi, Hoàng Hoa không làm sao bắt chước cho
thật giống món ngũ quả của chị. Một nải chuối, một trái mãng cầu, một trái mận
đỏ, một trái xoài và một trái măng cụt, tất cả chỉ lớn hơn đầu ngón tay cái một
chút. Vậy mà chị Hoàng Phố đã nặn những trái chuối nhỏ tí tẹo thật nhanh, thật
xinh xắn. Những trái chuối Hoàng Hoa làm ra lúc nào cũng mập mạp, đẫy đà. Hoàng
Hoa chỉ khoái làm thằng người cỡi ngựa, vừa dễ vừa nhanh.
Má vừa làm vừa tiếp tục thủ thỉ:
– Má trông mong vô món tiền bán con gà, bây giờ nó đi mất rồi,
mẹ con mình phải cố làm nhiều hơn mới có chút tiền sắm Tết. Con gà mất gì mà ác
ôn!
Má xếp những con giống đã làm xong lên cái nong đan bằng
tre. Những con gà, con vịt, hoa quả, người ngợm... bằng bột đủ màu loè loẹt nằm
xinh xắn bên nhau. Hoàng Hoa khệ nệ bưng cái nong ra phơi ngoài nắng, đặt cạnh
những cái nong đầy con giống khác. Má hài lòng nói:
– Cỡ mười một giờ là nó khô vừa rồi. Con coi xếp vô giỏ cẩn
thận. Nhớ thâu tiền cho đầy đủ. Má đưa phòng hờ cho con thêm chút ít. Con mua
những thứ má ghi trên giấy. Nhớ khi mua lá dong phải lựa cho kỹ. Nếp nữa, con lựa
thứ hột tròn nấu ra mới dẻo. Nhà không có gì, nhưng má phải sẽ mời thầy Nguyên
Quang tới cúng cầu an cho vợ chồng con Hoàng Phố. Cứ nghĩ tới con gà mới mất là
lại tức!
Tóc Hoàng Hoa gội từ sáng sớm vẫn còn âm ẩm. Cô bắc cái ghế
đặt gần cây nhãn lớn, ngồi hong tóc trong nắng. Tại sao má cứ lo cầu an cho vợ
chồng chị Hoàng Phố mà không chịu cầu siêu? Rồi cả năm nay không cúng kiếng gì,
vợ chồng con cái chị đói khát thì sao? Không biết có phải do giàu tưởng tượng
mà ra hay sao, chứ Hoàng Hoa cứ nằm chiêm bao thấy chị Hoàng Phố và anh Bình về
hoài. Hai người mình mẩy ướt mem; chị Hoàng Phố bụng bự, mặt chị tái ngắt. Chị
nhìn Hoàng Hoa đăm đăm, run run nói: “Chị lạnh quá, chị đói quá, Hoàng Hoa
ơi!”. Giật mình tỉnh giấc trong bóng đêm, Hoàng Hoa cắn môi đến rướm máu. Cô
nhìn qua cái giường đối diện, thấy má vẫn ngủ yên. Má nằm nghiêng, một tay gối
đầu, nhịp thở đều đặn. Tóc má bạc gần hết. Má ơi! Chị Hoàng Phố ơi! Hoàng Hoa
không dám nhắm mắt nữa, sợ lại thấy chị Hoàng Phố về như câu hát cuối trong
bài Cành Hoa Trắng.
Hong tóc xong, Hoàng Hoa làm ít việc lặt vặt rồi cũng vừa vặn
mười một giờ. Những con giống sặc sỡ trên nong đã khô ráo, rắn chắc. Cô nhẹ
nhàng xếp từng con vào chiếc giỏ mây lớn. Cứ một lớp con giống, cô lại lót một
lớp rơm mỏng. Mùi bột thơm thơm quen thuộc gợi lại cho Hoàng Hoa một quãng đời
thơ ấu êm đềm của hai chị em bên cạnh những con vật tí hon thầm lặng này. Xếp
xong lớp cuối cùng, Hoàng Hoa cẩn thận cột cái giỏ mây vào yên sau xe đạp. Đoạn
cô trở vào nhà, lấy số tiền nhỏ nhoi dành dụm lâu nay của mình, gói lại trong
chiếc khăn tay. Hoàng Hoa định sẽ mua riêng một ít trái cây, lén nhờ thầy
Nguyên Quang làm một lễ cầu siêu cho vợ chồng chị Hoàng Phố sau khi làm lễ cầu
an theo ý của má.
Tới đầu chợ, Hoàng Hoa gởi xe đạp rồi xách giỏ con giống vào
chợ. Không khí nhộn nhịp của chợ Tết không còn làm cho cô háo hức như những năm
cùng chị Hoàng Phố đi dạo chợ nữa. Tự dưng Hoàng Hoa đâm ra hận anh Bình quá.
Không lấy anh, chị Hoàng Phố sẽ không bao giờ đi vượt biên. Trước khi lấy chồng,
chị không khi nào có ý định đó. Vậy mà lấy anh Bình rồi, không biết anh nói ngọt
nói bùi ra sao mà chị Hoàng Phố trở thành người thích đi vượt biên hơn ai hết.
Hoàng Hoa còn nhớ chiều ba mươi Tết năm ngoái, hai chị em ra chợ mua những món
má còn thiếu. Chị Hoàng Phố mải thả hồn theo chuyến đi sắp tới, chị không còn
nhận ra những gì đang diễn ra chung quanh nữa. Đi bên Hoàng Hoa mà chị cứ như
đi trên mây. Cô nhớ chị hỏi: “Hoàng Hoa à, tao đi được rồi mày muốn tao gởi về
món gì?” Hoàng Hoa cười tủm tỉm: “Gởi cho em món gì hả? Em không ham quần jeans
áo pull như thiên hạ đâu. Chị gởi cho em một hộp viết màu lông ba mươi sáu cây
đó, để em vẽ chơi cho đỡ buồn.” Chị Hoàng Phố cười hăng hắc: “Con này lập dị!
Tưởng đòi cái chớ cái đó thì dễ quá rồi. Tao sẽ gởi cho mày một chục hộp!”
Hoàng Hoa cũng vui lây: “Một hộp là đủ rồi. Em đâu có buôn bán gì mà chị gởi
nhiều dữ vậy!”
Những lời đối đáp đó, Hoàng Hoa tưởng chừng như vừa mới hôm
qua. Vậy mà đã cả năm trời rồi. Bây giờ chị ở đâu? Câu hỏi chới với. mịt mùng.
Hoàng Hoa thấy mình như biến mất giữa một rừng người hỗn độn và những âm thanh
sắc nhọn.
Giao hết hàng xong, Hoàng Hoa giữ chặt món tiền trong tay,
đi hết hàng này qua hàng khác mua những món má dặn trong giấy. Xong xuôi, cô mới
mua riêng phần mình cho chị Hoàng Phố. Trái cây này, hoa này, giấy tiền vàng bạc
nữa. Ừ, tại sao mình không mua áo quần gởi cho vợ chồng chị mặc Tết, và cả em
bé luôn? Hoàng Hoa chọn cho chị Hoàng Phố và anh Bình mỗi người một bộ quần áo
giấy, cho em bé một bộ nhỏ xíu. Chắc má nói đúng, bụng chị nhọn phải đẻ con
trai. Vậy mình mua thêm cho thằng bé một cái mũ cao bồi, đội vui bằng thích.
Hoàng Hoa bỏ tất cả những món đó vô một cái bao giấy. Về nhà phải giấu má,
không thì lôi thôi to.
Lứa con giống chót đã giao hết hôm hăm tám Tết. Má thu được
một số tiền kha khá, cộng thêm số tiền anh Hoàng gởi về dịp Tết, cho nên nhà
cũng tạm đủ các món. Chiều ba mươi, má và Hoàng Hoa tất bật sửa soạn cúng tất
niên và nhân tiện mời thầy Nguyên Quang đến cúng cầu an như đã định. Hoàng Hoa
bày bàn thờ cúng trong nhà và cầu an trước thềm nhà, dưới giàn hoa pháo. Năm
nay hoa pháo nở rộ thật đúng lúc. Những chùm hoa pháo chi chít, rực rỡ, làm
khung cảnh trong vườn cũng bớt phần ảm đạm. Hoàng Hoa thích gọi là hoa pháo đỏ
chứ thật ra hoa pháo màu da cam sẫm. Nụ hoa thuôn thuôn dài, miệng loe ra như
cái loa kèn nhỏ, điểm những nhuỵ hoa thanh thanh. Hoa pháo nở thành từng chùm
sum sê, và chỉ nở vào dịp Tết. Còn nhớ ngày nào chị Hoàng Phố xin được một gốc
cây hoa pháo nhỏ về giâm xuống đất. Hai chị em hì hục làm giàn cho hoa leo cả
tuần lễ mới xong. Bây giờ hoa lá đầy giàn, mà chị Hoàng Phố đã lưu lạc phương
nào...
Hai giờ chiều, thầy Nguyên Quang đạp xe đến. Má cung kính mời
thầy vào nhà. Lúc thầy sửa soạn làm lễ, má ngập ngừng nói:
– Xin thầy thông cảm. Các món cúng kiếng không được tươm tất
cho lắm. Nhà định bán con gà mái để sắm sửa cho đầy đủ, mà không biết nó biến
đi đâu mất!
Thầy Nguyên Quang cười độ lượng:
– Cúng kiếng là do tấm lòng, đâu cần phải bày vẽ mới là
thành tâm. Bán gà đi cho người ta giết thịt, lại mắc tội sát sanh.
Hoàng Hoa cũng tiếc con gà mái đó lắm, nhưng cô cũng mừng thầm
là khỏi phải chứng kiến cảnh nó bị cột thúc ké bỏ vào giỏ xách ra chợ bán.
Hoàng Hoa biết má cũng thương con gà đứt ruột, nhưng tiền bạc trong nhà cứ vơi
dần đi, má phải bấm bụng bán hết món này qua món khác, không thể lúc nào cũng
trông mong anh Hoàng gởi tiền về.
Nắng vàng cuối năm sao mà buồn tênh. Những bông hoa nắng
trên thêm như héo úa, vàng vọt. Tiếng đọc kinh ê a của thầy Nguyên Quang, tiếng
mõ đều đều, làm cho Hoàng Hoa buồn nẫu ruột. Cô thì thụp lạy theo má. Lạy xong,
Hoàng Hoa phải ra ngoài cổng đứng nhìn mông lên ngôi nhà thờ đá cho thoải mái một
chút. Ánh nắng quái vàng hoe phủ choàng xuống đỉnh cao của ngôi nhà thờ, làm
loá lên những đường nét kỷ hà lạnh lùng. Hoàng Hoa vuốt ve chùm tóc dài của
mình, hít hà mãi mùi bồ kết thơm hăng hăng. Xa xa có tiếng pháo nổ lẻ tẻ của
nhiều nhà đang cúng tất niên. Tiếng pháo càng làm cô nhớ chị Hoàng Phố hơn.
Lúc Hoàng Hoa trở vào nhà thì nhang cũng vừa tàn. Cô kính cẩn
xá ba xá ở mỗi bàn thờ trong ngoài rồi phụ má dọn dẹp. Má dọn cho thầy Nguyên
Quang một mâm cơm chay nhỏ. Hai mẹ con ngồi hầu chuyện lúc thầy dùng cơm. Khi
thầy đứng lên nói lời từ giã, má cám ơn thầy rồi cũng sửa soạn xuống nhà bà Tư ở
Xóm Mới biếu bà một ít món ăn Tết. Hoàng Hoa tần ngần nói nhỏ với thầy Nguyên
Quang:
– Thưa thầy, thầy có thể nán lại thêm chút nữa không ạ?
Thầy Nguyên Quang hỏi:
– Có chuyện gì vậy Hoàng Hoa?
Hoàng Hoa đợi cho bóng má khuất hẳn ngoài cổng rồi mới thưa:
– Con định nhờ thầy làm thêm một lễ nhỏ nữa để cầu siêu cho
vợ chồng chị Hoàng Phố.
Nước mắt của cô ở đâu chợt trào ra như suối. Thầy Nguyên
Quang ái ngại nhìn cô. Giọng thầy trầm xuống:
– Thầy biết con muốn gì rồi. Thôi làm lẹ đi, kẻo má con về lại
rắc rối.
Hoàng Hoa mau mau bày trái cây, hoa tươi lên cái bàn nhỏ. Cô
vô phòng lấy ra tấm hình đám cưới của chị Hoàng Phố và anh Bình đem để lên bàn
thờ. Lúc thắp nhang, Hoàng Hoa chợt thấy rợn người khi có cảm giác chị Hoàng Phố
mỉm cười với cô sau làn khói nhang xám biếc. Bên cạnh thầy Nguyên Quang đang đọc
kinh, Hoàng Hoa cứ mặc nước mắt tuôn ra không dứt. Những dòng nước mắt cô giấu
kín lâu nay được dịp oà vỡ một lần.
Hoàng Hoa khóc mãi cho đến khi thầy Nguyên Quang đọc xong hồi
kinh, chấm dứt lễ và chào cô ra về. Hoàng Hoa tiễn thầy ra cổng rồi trở vào đốt
vàng mã. Ngọn lửa cháy hừng hực. Mặt cô nóng ran vì ngồi khá gần. Tiếng giấy
cháy tí tách nghe như tiếng reo vui của vợ chồng chị Hoàng Phố. Vậy là Tết này
gia đình chị có cái ăn cái mặc, hết còn đói khát, lạnh lẽo. Hoàng Hoa ngồi sững
bên chậu giấy đốt đến lúc má về hồi nào không hay. Má nhìn bàn thờ với tấm hình
cưới của chị Hoàng Phố, cả người má như hoá đá. Mãi một hồi sau má mới lắp bắp:
– Mày... mày làm cái gì vậy, Hoàng Hoa?
Cô giật thót mình, quay khuôn mặt đẫm nước mắt lại nhìn má,
không nói được tiếng nào. Má ôm mặt, giọng rã rời:
– Con ác lắm, Hoàng Hoa. Con trù ẻo chị con, con làm tan nát
hy vọng của má. Con ác lắm, con biết không?
Má quày quả đi vô nhà. Hoàng Hoa đứng lên, không còn đi được
nữa mà phải lết từng bước đến buông mình xuống bậc thềm, chỗ chị Hoàng Phố ưa
ngồi hát hằng đêm. Cặp mắt của chị sau làn khói nhang như vẫn còn nhìn Hoàng
Hoa đăm đăm. Tiếng cười trong vắt như pha lê của chị hôm đám cưới năm nào như
còn vang vọng. Từng cơn gió se lạnh của buổi chiều cuối năm thổi qua. Hoàng Hoa
tưởng chừng như có chị Hoàng Phố và anh Bình nương theo gió về lẩn quất đâu
đây. Những sợi dây thần kinh trong đầu cô như căng cứng, muốn đứt tung. Tiếng
chuông nhà thờ từ xa thong thả vang lên trong tịch mịch.
Chợt Hoàng Hoa nghe có tiếng “túc túc” quen thuộc. Trời đất,
con gà mái! Nó đang bươi bươi đất bên cạnh chậu hoa mãn đình hồng. Hoàng Hoa chạy
lại, âu yếm bồng nó lên. Con gà như nũng nịu, kêu “túc túc, túc túc” liên hồi.
Hoàng Hoa nói nựng nó:
– Tí Ti ơi, chị Hoàng Phố đi kiếm Tí Ti về đó phải không? Mấy
bữa nay Tí Ti đi đâu mất đất vậy? Bộ Tí Ti biết trước là Tí Ti sắp bị bắt đem
bán hay sao mà trốn kỹ quá vậy hả?
Có tiếng động sau lưng. Hoàng Hoa quay lại. Má đứng sững
nhìn cô đang ôm con gà trong tay. Ánh mắt má xa xôi. Hình như má không nhìn
Hoàng Hoa mà nhìn một cái gì đó xuyên qua cô. Thân hình má hôm nay như bé choắt
hẳn lại trong cái áo bà ba màu ruốc quen thuộc. Tóc má bạc phơ. Những nếp nhăn
trên mặt má như ghi lại từng giây phút đau khổ của má hằng đêm. Sau một loạt
pháo nổ từ xa, Hoàng Hoa nghe giọng má nói, âm u như từ cõi nào vọng lại:
– Con Hoàng Phố và thằng Bình thật tệ! Tết nhất tới nơi mà
không nhắn gởi tin tức gì về nhà. Con cái như vậy thì thôi!
Gương mặt má bây giờ đẫm nước mắt. Từng giọt, từng giọt thi
nhau lăn dài trên hai gò má nhăn nheo của má. Không dưng, Hoàng Hoa thấy mỗi
dòng nước mắt của má là một bông hoa pháo đỏ. Những bông hoa pháo đớn đau tuôn
tràn, kết thành những chùm hoa quá đỗi xót xa.
Trần C. Trí
