(Để tưởng nhớ nhà thơ Nguyễn Minh Phúc)
Tính ra, tôi là người quen ba chiều với anh Nguyễn Minh
Phúc. Anh là bạn học trang lứa với chị tôi, chị Cẩm Thành. Anh là anh cả của Mỹ
Hòa, nhỏ bạn cùng lớp với tôi thời trung học đệ nhất cấp ở trường Nữ Trung Học
Quảng Ngãi. Anh là bạn thân của anh Dương Thành Vinh, nhà thơ Trầm Thụy Du, người
có “để ý” tôi gần nửa thế kỷ trước.
Cách đây mấy năm, tôi “gặp” lại anh Nguyễn Minh Phúc trên Facebook sau hơn 40 năm thất lạc. Anh Nguyễn Minh Phúc nhắc nhớ nhiều kỷ niệm ở Quảng Ngãi. Một thuở có vui, có buồn, nhưng ăm ắp thơ nhạc với “Ở Một Nơi Ai Cũng Quen Nhau: Café Uyên”. Trong những câu chuyện anh Phúc kể, thấp thoáng nhiều bóng thơ, dáng văn: Trầm Thụy Du, Mai Sơn, Bùi Tuấn Kiệt, Dương Quang Hùng, Hà Nguyên Thạch, Luân Hoán, Huyền Huyễn Thạch, Từ Nguyên Thạch, Nguyễn Tấn Tư, Bùi Văn Cang, Nguyễn Đức Sơn...
Anh Phúc có tám người em. Là anh cả, có lẽ anh thương các em
đồng đều. Nhưng hình như anh gần gũi hơn với hai cô em: Mỹ Hòa và Mỹ Hạnh.
Trong những trao đổi qua email hoặc messenger, tôi
không được nhìn thấy nét chữ viết tay rất đẹp của anh, nhưng tôi thật vui, rạng
rỡ trong lòng, khi đọc thư anh viết “Ngọc Thúy thân quý”, anh thường chấm
dứt thư với hai chữ “quý em”. Có lẽ anh xem tôi cũng như một đứa em thân
thiết, có những đồng cảm, đồng điệu trong lời thơ, tiếng văn.
Gặp lại anh Nguyễn Minh Phúc, tôi “chỉ” là em của người bạn
học, “chỉ” là bạn của người em gái, “chỉ” là “em gái giữa tim” của người
bạn chí thân. Tuy không được là nàng thơ của thi sĩ Nguyễn Minh Phúc, tôi vẫn cảm
nhận niềm hạnh phúc, khi nghe anh kể về những ngày tháng cổ tích, để thấy những
kỷ niệm tưởng đã nhạt nhòa, tưởng đã trôi vào quên lãng, nay trở thành sống động,
ảo diệu. Anh bồi hồi nhắc lại bài thơ anh viết đã lâu, cho một người con gái giờ
đã xa. Suốt một đời anh ôm tình buốt nhức/ Đóng đinh mình trên thập giá
chung thân/ Tạ ơn em người yêu dấu vạn lần/ Đã cho anh trái tim nhiều đau đớn…(Tạ
Ơn Em)
Tôi chờ anh tâm sự thêm những nỗi niềm của thời mái tóc còn
xanh. Bẵng đi mấy tuần, không thấy anh đăng thơ trên Facebook. Tôi
đoán, anh bận. Tôi không dám hối thúc đòi anh kể tiếp chuyện tình đẹp mà buồn của
anh. Tôi chỉ lóng ngóng chờ tin. Anh nhắn trên messenger, cho biết
anh phải lên Sài Gòn khám bệnh. Tôi mừng, khi anh bảo: “Anh khỏe dần rồi... Hy
vọng qua năm mới sẽ lành bệnh.” Thấy anh đều đặn làm thơ đăng trên các trang mạng,
tôi vui và cầu nguyện anh được an lành. Qua những mẩu chuyện rời anh kể, nay một
chút, mai một tí, tôi dần dà có thể ráp bức tranh nhiệm mầu của dĩ vãng. Tôi chợt
có ý nghĩ, cùng anh làm tập truyện về chốn cũ, ngày xưa. Tôi rụt rè đề nghị.
Anh từ tốn: “Anh sẽ trả lời em nhé... Hy vọng sẽ thành hiện thực.” Rồi anh lại
vắng mặt vài tuần lễ. Nghe đâu anh trải qua một cuộc giải phẫu.
Tôi “thấy” anh Phúc giữa giang sơn chữ nghĩa của anh, với biết
bao vần thơ óng ả, mượt mà. Hồn thơ của anh tươi nhuận trong gió xuân, rực rỡ
trong nắng hè, lãng mạn trong mây thu, mơ màng trong sương đông. Tôi ngỡ trái
tim thơ của anh phơi phới suốt bốn mùa của đất trời. Giờ đây, qua những lần nói
chuyện với các em của anh, tôi được biết thêm về anh. Anh có đôi lúc cô đơn, nhất
là từ khi nhuốm bệnh. Sau nhiều năm vất vả với sinh kế, anh về hưu, nghỉ làm
báo, ngưng dạy học, nhưng vẫn tiếp tục làm thơ. Chút ngậm ngùi trong lời kể của
bạn tôi: “Anh Phúc có bốn nhà: nhà thơ, nhà báo, nhà giáo, nhà nghèo.”
Những vần thơ ngọt ngào của anh viết cho Mẹ, viết về Mẹ rất
cảm động, làm tôi nhớ đến Mạ tôi thật nhiều. À ơi trong ngẩn ngơ chiều/
Mẹ mang câu hát dặt dìu ru tôi/ Ơi à trong bóng đơn côi/ Mẹ giành gánh hết nổi
trôi phận người (Với Mẹ tôi)
Nghe các em kể, những ngày tháng cuối đời của Mẹ anh, anh quấn
quít bên Mẹ, dẫu sức khỏe anh trên đà sút giảm. Chiều nào đẩy mẹ đi
chơi/ Thương làn tóc bạc cuộc đời mẹ qua/ Làn hơi thở mẹ đậm đà/Nước trong nguồn
bỗng vỡ òa lòng con (Làn hơi Mẹ)
Mùa trăng thu năm kia, tôi có dịp ngắm trăng từ Cape Town nước
Nam Phi. Như một sắp xếp kỳ diệu, anh Nguyễn Minh Phúc kể cho tôi nghe về những
ngày xưa thân ái của anh và anh Dương Thành Vinh (nhà thơ Trầm Thụy Du). Anh
Phúc chép bài thơ “Như Nhớ Một Vầng Trăng” gởi cho tôi qua messenger,
thực hiện lời gởi gắm của người bạn thân, dẫu đôi chút muộn màng.
Có lẽ anh Phúc muốn “bắt đền” cho tôi, vì phải chờ hơn bốn
chục năm mới thấy được “vầng trăng”, anh gởi tặng tôi mấy vần thơ: năm
tháng ấy xanh hoài như lá cỏ/ chút nắng vàng ngoan đậu xuống đôi vai/ em thơ
ngây thả tóc dài theo gió/mộng thơm hoài theo từng bước chân ai (như mình có lỗi)
Giữa tháng Tám năm 2020, anh viết mấy chữ cho tôi, anh đang
đọc tập truyện Long Lanh Màu Trời, nhớ nhiều những ngày cũ, bạn
xưa. Sau đó, tôi không thấy anh trả lời thư của tôi, cũng như không thấy anh
đăng thơ lên sân vườn Facebook của anh. Tôi cảm thấy bất an.
Nhưng không dám nghĩ đến những điều chẳng lành xảy ra cho anh. Cùng một lúc,
tôi nhận tin nhắn từ nhiều người, anh Nguyễn Minh Phúc đã được Chúa gọi về trời
ngày 04 tháng Mười năm 2020. Tôi liên lạc với Mỹ Hòa. Đường dây điện thoại
không rõ, hoặc trong cơn xúc động, giọng bạn tôi sũng nước mắt, tôi nghe tiếng
được, tiếng mất. Anh Phúc trở bệnh nặng, chuyển lên bệnh viện ở Sài Gòn. Hồi giờ,
anh chỉ làm việc ở computer. Rời nhà, anh phải xa bàn viết của anh.
Khi biết mình không còn nhiều thời gian nữa, anh Phúc mong muốn được về nhà ở Rạch
Giá, để hoàn tất vài việc anh còn đang làm dở dang. Nhưng không kịp nữa, anh đã
ra đi, chưa thực hiện dự định của anh. Gia đình, bạn bè bàng hoàng, thảng thốt. Biệt
ly nào mà chẳng buồn rơi lệ/ Huống chi là xa cách suốt nghìn năm…(Tiễn Huyền
Huyễn Thạch)
Mùa trăng thu năm nay, anh Nguyễn Minh Phúc không còn nữa.
Anh Phúc thân quý, cám ơn anh đã trao “vầng trăng”
cho em. Đã dẫn dắt em viết “Nhớ Một Vầng Trăng”. Những câu thơ anh viết
tặng em còn văng vẳng đâu đây: xao xuyến nhớ mùa thu nào quá đỗi/ em
bây giờ xa mãi tận nơi đâu/ tôi bỗng thấy chợt như mình có lỗi/ nghe mùa xưa
còn vọng tiếng thở dài (như mình có lỗi).
Thương và tiếc anh vô vàn. Anh Phúc ơi, em không còn được
nghe anh kể những mẩu chuyện của những ngày tháng xa tuy lăng lắc mà rất thân
thiết thuở nào. Nhưng những vần thơ của anh, thi sĩ Nguyễn Minh Phúc, vẫn còn
đó, cho đời vẫn đẹp, vẫn thơ, vẫn đáng yêu.
Nguyện cầu anh, thi sĩ Nguyễn Minh Phúc, sớm yên nghỉ miền
vĩnh phúc.
Hoàng Quân
Trích lời trong những bài thơ của Nguyễn Minh Phúc: Tạ
Ơn Em, Với Mẹ tôi, Làn hơi Mẹ, Tiễn Huyền Huyễn Thạch, như mình có lỗi
Nguyễn Minh Phúc (1957-2020), tên thật và bút hiệu. Quê quán
ở Quảng Ngãi.
Tác phẩm đã xuất bản:
- Bến tình (tập truyện ngắn, 1999)
- Người đàn bà điên (tập truyện ngắn, 2000)
- Mùi của đàn ông (tập truyện ngắn, 2002)
- Biển của một thời (tiểu thuyết, 2004)
- Khúc lý chiều chiều (tập truyện ngắn, 2005)
- Người khóc mướn (tập truyện ngắn, 2006)
- Người ở lại Hòn Me (tiểu thuyết, 2007)
- Tuyển tập một đời thơ (thơ, 2021)
