Tháng Tư anh về Sài Gòn
Đi tìm em trên đường Tự do
Đồng khởi
Chùm me chín vội trong tay em ngày ấy
Mái ngói rêu xanh còn đây
Bầy sẻ nâu bằng đất
Cửa sổ đèn khuya hiu hắt người về.
Đường Tự do không còn tự do
Người thắng trận trở thành người bại trận
Người bại trận chết trên biển Đông
Dinh Độc lập hóa thành dinh Thống nhất
Mà lòng người cách chia
Chiến tranh càng lùi xa khoảng cách càng lớn
Càng nói càng không hiểu nhau
Càng đọc nhau càng ngốc
Núi sông không biết khóc
Nhân dân đã già
Các mùa hoa nở em không về.
Dân tộc đi qua cơn mê
Người lính trận mạc miền quê
Bên kia núi, lạc đường vào thành phố
Kẻ ngây thơ khốn khổ hoặc trở thành lưu manh
Leo lên nhanh chóng. Hay bị gạt ra ngoài
Trả về quê cũ. Kiếp ăn mày
Người lính thất trận cởi áo giáp
Cởi nón sắt
Ngơ ngác
Quần cộc ra về
Đi từng hàng trước lưỡi lê họng súng AK
Về làng, qua lũy tre xanh
Ngày ấy chúng ta tưởng rằng chiến tranh đã qua
Nhưng chiến tranh không hề đi qua
Trái ổi xanh bên tường nhà em ngày một chín
Nàng Tô thị đi lấy chồng.
Anh đi giữa hàng me
Nhớ em như mùa nhãn chín nhớ loài chim tu hú
Trái hạnh phúc không còn, anh đứng dưới gốc cây
Hè nung như lửa, nhớ như điên
Ký ức đuổi anh bỏ chạy
Thời gian đầy kẻ ăn quỵt
Trong khu vườn lặng im quận Nhất
Tiếng ve vang rền quanh tường
Trái mộng rơi thình lình trên vai anh
Cây bàng giật mình rụng thêm một lá
Quán cà phê chưa mở, anh tìm gốc cây con
Ngồi xuống mà nhặt lên
Hình bóng cũ dại khờ, đoàn quân thất trận, thắng trận
Hương lúa đồng xưa, căn hầm bí mật
Cánh diều bung trời xanh.
Anh tìm thấy chú ve sầu nhỏ bé
Rơi mơ hồ như sợi tơ qua
Từ cõi mơ ngoái lại
Anh ngoái nhìn bạn bè
Đứa chửi rủa tục tĩu
Đứa dịu dàng cười cười
Đứa cười cười làm bí thư đảng ủy
Có năm căn nhà cho thuê
Ba đứa con, hai đứa du học Mỹ
Một đứa bị Úc trả về
Ngậm miệng ăn tiền
Dịu hiền đưa tay sờ lông mu kỹ nữ
Đứa chửi rủa tục tĩu
Chạy xe ôm, đổi qua Uber, rồi Grab
Vừa bị đánh đập
Bởi bọn taxi
Trong quán Karaokê
Thằng bạn cười cười ngồi bên nhắc khéo
Nó co chân lại cho thằng kia bước qua
Như một người tử tế, nhắc chuyện ngày xưa.
Ngay chiến tranh cũng chưa là thảm kịch
Chưa là gì so với hôm nay
Tra tấn, giết người, bịt miệng
Hãm hiếp trẻ con, dạy dỗ trí thức làm nô lệ
Lễ nghĩa bề ngoài
Ích kỷ đầy bụng
Chiếc hầm bí mật bốn mươi năm vỡ tung
Trời xanh trên đầu không xanh nữa
Mây bay qua buồn ngất buồn ngơ
Giặc ngoại thù chỉ là giả dối
Chính chúng ta là kẻ thù của chúng ta
Những bài ca mở cõi
Lý tưởng ngày xưa vội xếp giáo quy hàng
Bạn bè lạc nhau chia làm hai nửa
Một nửa dạt về phía cái chết
Một nửa dạt về phía có trăng lên.
Dân tộc trở về cưới vợ đẻ con
Những hố bom chiến tranh đã lấp
Cám ơn các anh
Những đàn voi bị tháo hết ngà
Chạy xao xác trên rừng tro bụi
Ta có nghe thấy gì nữa đâu
Anh thương bàn tay em cấy lúa xuân rét buốt ở Ba Lòng
Anh thương mùa ếch nhái kêu bên sông Nhật Lệ
Tình yêu dâng lễ đương thì
Mê muội xiêm áo không gian
Nhưng chúng không bao giờ qua đi, những chấm mê muội li ti kia trong trời đất
Chúng ngập tràn số phận
Người đi sau người đi trước
Người cứu nước người bán nước
Đổi chỗ cho nhau
Cách mạng chỉ là màu son khác.
Dân tộc ở bên trong ta ngóng đợi bên ngoài
Vầng trăng của em đi qua hàng cây bàng tứ tuyệt
Rụng lá trên đường Tràng Tiền
Hà Nội. Phố phường lặng im
Những mùa không hạt
Những nhành cây sai quả ngả về không
Một tiếng ve trưa buồn đến não lòng
Tâm hồn Văn Miếu sâu như giếng nước
Cuộc sống hóa thân
Chứa thêm bao kẻ thù
Sống chung với lũ
Sống chung với những kẻ không thể chung sống được
Sống chung với hoa và máu
Trời tối rồi, vầng trăng hạnh đào đã lên ngôi
Anh đưa em về sương khuya ướt áo.
Anh làm khánh kiệt tình yêu kia bằng lời thì thào, nhăn nhó
Chưa tận thế mà tưởng ngày tận thế
Em ơi tay em nhẹ như gió
Cho anh cầm bàn tay tẩm ngẩm đi qua vạt cỏ
Đi qua mái nhà mùa sao rực rỡ
Kẻ ghét ta quanh đây
Kẻ yêu ta cũng quanh đây
Giữ lấy lòng mình ấm áp
Tiếng ve râm ran ngày mới.
Đừng nhầm lẫn tự do và lầm lỗi
Đừng nhầm lẫn con người và tiếng mưa rơi
Ta xét lại lòng ta
Thì thầm câu chuyện cũ
Dân tộc đi qua nhiều cái chết
Mỗi lần một trở lại
Trong một cơ thể khác
Đừng nói rằng chúng ta chưa từng gặp nhau
Anh đã gặp em một lần, bên kia cầu.
Đừng nói rằng chúng ta chưa từng tới đó
Chúng ta đã tới, nơi cuộc đời máu chảy suốt đêm thâu
Đừng nói rằng chúng ta chưa từng nhìn thấy
Chúng ta đã nhìn thấy sự dối trá, sự bỏ chạy, và chúng ta câm bặt
Đừng nói rằng chúng ta chưa từng nhắm mắt
Chúng ta đã từng nhắm mắt trước tội ác, khi nó đi qua
Chúng ta đã từng phân vân, trả giá
Chúng ta đã từng đem cân các mùa hoa
Với cái chết, với sự bình an
Đừng nói rằng chúng ta chưa từng nhìn thấy mặt trời lên
Trái ớt bên đường ám hiệu của mùa thu
Anh đến trước em như bóng đêm đến trước lửa
Đừng nói rằng em chúng ta chưa từng biết sợ
Chúng ta run lên trong vườn nhã nhạc
Bên kia là vầng trăng, bên kia là trái đất
Anh bên này yêu lấy mấy mùa hoa, sống biệt lập đời đời
Chúng ta chưa thỏa lòng, chưa thể ra đi
Đừng nói rằng anh và em sẵn sàng chia ly.
Bối rối lòng ta trẻ lại
Ăn uống cầm chừng, hôn nhau, chạy loạn
Chốn linh thiêng ai biết bọn chúng đã thay
Pho tượng cũ, như thay sợi tóc giữ trên tay
Của người thương, chúng còn thay được
Màu cát trắng quê hương không còn cát trắng
Tiếng khóc trong lồng ngực
Oan ức chờ ta phía chân trời
Ngọn dừa xanh phương Nam
Sóng Hồng Hà như máu
Em ở đâu để anh đi tìm
Một thời mất nước, một thời mất tự do, một thời mất cả hai
Cánh cửa dinh Độc lập bị gạt đổ
Nhưng lòng người tin vào lòng người mọc cỏ lau trắng toát
Lý tưởng như tiếng tắc kè thắc thỏm trưa quận Nhất
Thơ văn như bún ốc
Những hư vô trong đời vội bỏ ngỏ
Lê Lợi tiến quân như trúc chẻ ngói tan
Chỉ còn là huyền thoại
Bóng lá Lệ Chi Viên
Mới chính là sự thật.
Thế kỷ chúng ta, bản án khắc nghiệt bạo tàn
Thôi thì mỗi người cố giữ mạng mình được sống
Giết đi một chút mơ mộng
Cũng chẳng làm sao
Đêm quờ tay tìm thấy ánh trăng xuôi
Ăn rồi ngủ, ngủ rồi ăn, ăn rồi làm tình, làm tình rồi ăn, ăn rồi nói, nói rồi ăn, ý thức như con vật
Sợ hãi lao đao
Chết sâu trong cánh tay trần
Cặp đùi trần
Chết giữa mông và vú
Chủ nghĩa hiện đại và chủ nghĩa hậu hiện đại và chủ nghĩa hậu- hậu hiện đại
Tổ quốc rờn rợn mãi đêm trở gió.
Bóng ai
Trên cửa. Bóng của người chết trên chiến trường xưa
Chết đầu đường xó chợ
Chết trong cửa sắt nhà tù
Mùa gặt em không về. Lúa thơm với ai
Làng anh nghèo
Trồng vải vải không chín
Đêm nhìn trăng thở dài
Người hớn hở như hoa
Người lật đật như dây phơi quần áo trước mưa
Tâm hồn em như hoa phong lan không chịu ăn gì cả
Tiếng vạc kêu khản giọng đất trời
Chúng ta viết bao nhiêu giấy bao nhiêu bút cho xong
Lay động mấy người
Nhân dân cỡ đó còn mệt cầm hơi
Bao nhiêu người đêm nay không ngủ
Thắp ngọn đèn hát đỗ
Đọc chữ vàng son
Những chữ tội tình
Như chim sáo hót bên bờ sông
Như chim chìa vôi chuyền cành
Những chữ không bao giờ có thật
Mà có thật
Như trong mơ
Như món nợ quỷ thần
Thế gian không hiểu được
Sương mờ giăng mặt nước trong leo lẻo
Sự thật đuổi theo cứa lạnh người
Giam giữ tuổi thơ
Nơi anh về
Liễu không xanh
Mồ mả cha ông cày nát
Người đánh giặc, người theo giặc
Ngồi nhậu với nhau. Xào qua xào lại
Đêm trăng rọi sáng ngời
Bia mộ nào cũng trắng
Anh về chỉ vắng em thôi
Vắng một người tóc rối.
Một dân tộc ngồi im nín thở
Một mùa hè đứng ngay bậc cửa
Chờ em ngoài sân
Hoa nở không ai nhìn
Gươm bay không ai biết
Chúng ta lo âu nhìn nhau
Chúng ta giận dữ nhìn nhau
Người nông dân nhễ nhại trên đồng
Hôm qua đã mất đất
Nhà cách mạng giàu sụ nép sau bức tường găm đầy mảnh chai
Chống kẻ trộm
Lực lượng thứ ba ốm o tụ họp bên bàn rượu
Nhà thơ cổ điển làm lục bát trăng hoa
Nhà thơ đương đại rưới tinh trùng xoa lên mặt giấy
Cuốc kêu hoài cánh đồng mùa gặt
Tiểu thuyết dự giải Nobel nhà văn trẻ viết chưa xong
Mới tới đoạn hai bên cởi quần áo
Thì mất hứng.
Đất nước bắt đầu biết im lặng
Ma trơi lập lòe cổng Trường Sơn
Lòng tin thất thủ
Hạt lúa lìa xa đất nước
Chồng qua Đông Âu xuôi ngược nghề buôn muối
Vợ qua Cali làm nail
Hai mươi năm ở Mỹ không biết một câu tiếng Anh
Vì toàn gặp người Việt
Người Việt đi đâu cũng quấn quít lấy nhau
Như cặp đôi lượng tử
Chỉ khác chiều spin
Làm sao chân cứng đá mềm
Đất nước như cánh đồng sau mùa gặt trơ gốc rạ
Tình yêu lớn quá anh ôm không xuể.
Trời sập tối rồi em
Thắp đèn khuya đợi anh
Người đàn bà tưởng sau chiến tranh không còn chờ đợi
Kẻ chiến thắng tươi cười
Người thất bại lặng lẽ
Tất cả bây giờ nhường chỗ
Cho một đám trẻ tuổi thông minh lém lỉnh
Làm giàu rất nhanh
Núp sau khẩu hiệu
Đã lo liệu xong phần mình, phần vợ con, nhà cửa
Người mẹ thuở nào nuôi chúng lớn lên
Chết rấp dọc bờ dọc bụi
Trong khi ở đây chúng nói toàn ơn ngãi, tự do
Nhà xa hoa treo đầy cờ đỏ
Giữa hai giàn hoa ti gôn
Bếp xưa khi về lửa lạnh
Chúng ta đi loanh quanh ba mươi năm chiến tranh
Đất nước toàn anh hùng và kẻ cắp
Lụa Hà đông và thi sĩ
Anh đi từ mũi Cà mau đến núi nàng Tô thị.
Đâu đâu cũng buồn
Lời nguyền thổi bạc núi non
Mùa xuân đốt khói trên đồng
Em chẳng về thăm
Tuổi thơ đi qua sáu vài mười hai nhịp
Vai gầy mòn sắt thép
Khúc hát rong rêu phỉnh phờ
Em bước ra từ cửa Ngọ môn như từ trong giấc mơ
Thở dài im lặng
Trong mắt anh nhòe ngả đường
Chúng đã đổi tên xong những ngả đường
Và sẽ đổi tên thêm nhiều lần nữa
Ba năm một lần
Năm năm một lần
Xóa sạch ký ức con cái chúng ta
Tiếng rao chè đậu hũ đi qua
Chỉ còn là kỷ niệm.
Em cất điều gì trong túi áo
Trong bàn tay của thế kỷ phai tàn
Những quả thị không còn nữa
Tiếng mưa rơi trên tàu lá chuối, hạnh phúc bất ngờ lại ra đi
Chúng ta quen nhau chưa được bao ngày
Anh có gì cho em
Tháng năm còn lại
Mới cầm tay sao đã chia lìa
Quả ổi đầu mùa mới chín
Ngọt ngào hương đuổi theo
Thời gian vẽ vòng tròn
Chúng ta chuyển động quanh tâm điểm
Bằng nụ hôn dài
Bằng những núi sông đã trôi qua dưới cánh
Bầy chim di trú
Cành sương buổi sáng, bàn tay cũ đầy bụi
Khẽ chạm vào khuôn mặt em trong ký ức
Như con chuột đồng chạy băng qua lối cỏ
Không làm rung một chiếc lá
Tháng Tư nín thở quay mặt đi
Vẽ lên mặt đất giấc chiêm bao
Còn sót lại
Đời quá gần chúng ta không chịu nổi
- Anh bảo gì em?
Tình yêu không mệt mỏi.
- Sao anh tới đây?
Chúng ta sẽ ngủ trong cỏ dại.
- Anh muốn thế?
Tới khi thức dậy, mỉm cười nhìn nhau.
- Anh muốn đi đâu?
Anh muốn về nhà.
- Không còn gì ở đó.
Nhưng em đưa anh về lại với sen hồng
Hư không chờ anh cuối đường
Và nhớ thương chờ anh ở đó
Như màu đen khác trong tóc em.
Lời xin lỗi lặng im xòe tay
Trái tim ngưng đập trên sườn núi
Của một người chết trẻ vì ai
Mùa xuân thung lũng đầy mai trắng
Người lính dù trúng đạn
Rơi nằm bên người lính đặc công vừa nhắm mắt
Lục tìm thấy lá thư anh viết về cho mẹ
Ở Bắc Giang
Anh đã đi qua ngôi làng không trẻ con
Không cây đa không miếu thờ
Hoa gạo đỏ nở bừng lần cuối
Trước lệnh di dời
Sông Thạch Hãn thở dài
Nước ngày càng sâu
Càng xoáy
Bọn chúng đã nhấp nháy đào xong cát trắng cát vàng
Hai bờ sụp lở
Lỡ rơi xuống là chết ngay
Tiếc dòng máu chảy
Tiếc nén nhang, mưa bụi
Một bên cố thủ để làm gì
Một bên tái chiếm để làm chi.
Chỉ còn gạch vụn
Các anh để lại quê hương vỡ nát
Người đau lòng cất bước ra đi
Để lại lời chia ly
Cho người nằm xuống
Như anh tôi nằm xuống trên cánh đồng cỏ ướt
Trong tiếng dế kêu sương suốt mùa hạ ấy
Tất cả trở về mỗi người một gốc cây
Những người chết không ai thù hận mãi
Quắc mắt nhìn chúng ta
Tiếng sấm xa vang rền thúc giục
Buổi đoàn viên hứa hẹn bao ngày, không tới
Em đừng hỏi
Đời thường chiếm lĩnh căn nhà
Đám cưới, đám ma, tình yêu, lật kèo, lầm lỗi
Làm nên lễ hội hôm nay
Viên đạn lên nòng
Nằm quá lâu hoen rỉ đường khương tuyến
Trời sao lấp lánh đứng chờ
Cho anh cầm tay em
Khởi đầu không có đêm chỉ có chúng ta
Hai kẻ không nhà ngoài tường dinh thự cũ.
Buổi sáng hàng quán cà phê chưa mở cửa
Dưới cửa sổ khép hờ tiếng nhạc
Thì thầm
Đêm chưa vội sáng
Chúng ta gọi về trắng xóa cơn mưa
Lời hứa xưa chưa thành sự thật
Hành quân Lam sơn vinh quang đường chín
Hổ xám Nam Lào bị bắt vì buôn lậu
Anh hùng Khe sanh chết không nhà
Mẹ ở đâu khi chúng ta trở về
Ngày ba mươi tháng tư
Anh hôn em dưới khoảng trời nhỏ bé
Cửa sơn xanh mở hé lời bí mật
Sự thật tới pháp trường
Mang vòng hoa qua hư không
Anh hôn em mùi khói nhang lồng lộng
Mùi mồ hôi muối mặn ước mơ xưa
Em bây giờ ở đâu
Gió cù lao phố thổi bạc đầu bến cũ
Không còn ai mơ ước
Hòa bình, không ai bước một mình trong đêm trăng
Đi tìm con, không còn đoàn người chạy giặc
Lá bàng bay xao xác tóc người
Anh lặng im đi giữa trời mây
Thành phố nỗi khổ đau cùng tận
Vỡ tan từng mảnh
Thành phố hòa bình đẹp giật mình như khoảnh khắc chiến tranh
Anh đi trên đường Tự do
Mùi cà phê thơm ngát
Nhìn kỹ mặt người lạ người quen
Cầm tay nói lời từ tạ
Hẹn gặp nhau nhưng lòng chẳng tin
Trời xanh giản dị mà im sâu
Con đường lát đá đầy vết máu
Người lính xưa về đâu
Em về đâu
Màu hạ ve kêu xé trời xanh
Mối tình xưa khắc khoải
Anh đi tìm em dọc bờ suối
Nồng nàn gói ghém trong tay
Tháng Tư
Hoa lan đỏ góc tường
Sương đổ, trăng lên
Anh về như bướm trắng lang thang
Về như chú bé trượt ngã một lần trên ngưỡng cửa nhà em
Em che nghiêng khuôn mặt đời mình
Chỉ thấy trăng tàn bóng lửa
Choáng ngợp lòng mưa lá rụng
Anh nhớ lời xưa em dặn
Không thức khuya, không mặc áo phong phanh khi trời gió
Anh đi trên đường Tự do
Tay anh cầm lấy tay mình
Thì thầm tên cũ
Thấy một người đứng chờ trên bến xe lam
Dưới chân xòe đám lá sen xanh
Anh hôn em trời chiều ngả bóng
Thế giới đẹp vô cùng, dòng nước mát lịm
Máu ứa trên vết thương đã khô
Bão táp nhạt nhòa
Anh viết bài thơ chẳng biết gởi cho ai
Chắc không có ai chịu đọc
Hay đọc mà lắc đầu
Nỗi buồn có mà như không có, ở đẩu ở đâu
Vô duyên chi lạ
Anh mở tung các cánh cửa
Sau những ngày hạn hán, không khí ngột ngạt
Muốn thở rào rạt đất trời
Trở lại chiếc võng ngoài hiên nhà
Nằm nghe tiếng dế thì thầm
Trong cỏ, lắng nghe giọt lệ rơi trên má
Tâm hồn đã già trong căn nhà thanh tân
Trên trang giấy rơi những chữ vỡ lòng.
Nguyễn
Đức Tùng
