I
Tôi có người em gái xinh đẹp yêu chồng, trung thành với chồng,
không ngớt lo lắng và không ngừng săn sóc cho chồng. Chồng của em tôi là một
lính Dù.
II
Anh em tôi rất ít khi gặp nhau, không những vì xa nhà, mà còn
vì chồng của Duyên mắc nhiều công chuyện nặng nhọc, vì tôi luôn luôn bê bối với
những cuốn sách đang in dở dang, hoặc những bài báo lòng thòng năm bảy chục
ngàn chữ. Còn về phần Duyên thì nó bận với chồng. Cho nên chúng tôi không thấy
mặt nhau thường, nhưng hằng nhớ đến nhau luôn. Đó có lẽ là nguyên nhân khiến
cho khi em tôi gặp chuyện khó khăn - khó khăn về tinh thần - thì nó chạy thẳng
đến tìm tôi, thay vì tìm những người thân khác gần gũi với nó hơn tôi.
- Anh đừng cười em, em mới nói!
Duyên sợ bị tôi
chế giễu nên đặt điều kiện trước. Tôi phải nói rõ thêm: Duyên có học khá, rất lịch
lãm vì giao thiệp rất giỏi, rất rộng. Như tất cả mọi người có học theo người
Pháp, em tôi sợ nhất trần đời là sợ mang tiếng lố bịch. Tôi biết tánh em tôi
nên hiểu ngay rằng nó tìm tôi không vì tiền bạc. Cũng không vì công việc chỉ
huy lính tráng của chồng nó. Không phải tiền, không phải việc làm ăn, nhưng vẫn
là một cái gì quan trọng. Nhìn mắt em tôi đăm đắm, mất hết nét trong sáng và
tinh anh mọi bữa, tôi biết nó có điều gì lo nghĩ nặng nề. Nhưng thoắt một cái
nó trở lại vui vẻ, và trong sự cười đùa dường như nó có vẻ muốn nhạo báng chính
mình.
Rồi đợi khi bạn hữu
của tôi ra về thật hết, nó mới đòi tôi đừng cười nó. Tôi định nói "xong rồi",
như chúng tôi thường nói mỗi khi vui chuyện, để tỏ ý bằng lòng. Nhưng dáng điệu
nghiêm chỉnh của Duyên làm cho tôi khựng lại.
- Được, tôi hứa sẽ
không cười cô dâu.
Duyên nói khẽ cám
ơn anh, cám ơn anh... một cách long trọng như đối với người ngoài. Xong nó mới
nói tiếp, rành mạch từng tiếng một, mắt quay nhìn đi chỗ khác:
- Em nằm mơ thấy
nhà em chết!
Có thế thôi, làm
suýt nữa tôi bật thành tiếng cười thật lớn, mà may mắn là tôi đã hãm lại kịp. Bởi
vì tôi bắt được quả tang em gái tôi, cô Duyên xinh xắn thông minh, cô Duyên kiến
thức đầy mình, cô Duyên em gái tôi, đang quan trọng hoá một việc xảy ra hàng
ngày cho ngót một triệu người đàn bà, vợ sĩ quan, vợ binh sĩ. Ngót một triệu
người vợ lính chắc hẳn không có người nào không nằm mơ thấy chồng mình chết trận,
ít ra là một lần trong đời.
Tiếng cười nghẹn
lại đầu cuống họng: bàn tay em tôi đặt trên tay tôi lạnh ngắt. Nó cúi đầu, như
nặng trĩu hai vai dưới một gánh nặng quá sức chịu đựng. Tôi nhẹ nhàng vuốt mớ
tóc xõa trên bờ vai có vẻ kém đầy đặn của nó.
- Anh linh cảm thấy
có gì đặc biệt. Em nói đi, anh nghe đây.
Duyên ngước mắt
lên nhìn tôi, cười thật buồn. Tôi ra hiệu: em khỏi phải cám ơn nữa, cứ vào chuyện
ngay đi. Duyên gật đầu, im lặng trong giây lát, rồi kể, giản dị:
- Em mơ thấy ảnh
nhảy đêm, lạc xuống rừng, bị cành cây đâm tuốt từ sau lưng ra trước ngực. Em sợ
quá!
III
Tôi cần nói thêm
em tôi là một người đàn bà can đảm. Can đảm và bình tĩnh. Hồi còn con gái,
chính nó bắt được chồng nó nhảy dù xuống chiến khu. Nó trói anh chàng trong hầm
bí mật, ngày ngày đưa cơm xuống cho ăn, và đun nước nóng pha muối lau rửa vết
thương nơi chân, chờ anh chàng đi được là nó giải lên ban tỉnh. Được hai mươi mấy
ngày, tên tù binh hết đau rồi thì chính hắn đưa vợ về thị trấn. Như thế là nó
nuôi trai trong nhà cả tháng mà thầy mẹ chúng tôi không biết. Đến lúc biết thì
quá muộn. Nó khóc lóc nói nó thương thằng nhỏ đẹp trai mà hiền lành. Nó khóc
mãi, kỳ được thầy mẹ chúng tôi nhận rể mới chịu nín. Xong đâu đấy nó phây phây
đưa anh lính nhảy dù vượt năm bảy hàng rào canh gác đến tìm tôi. Tôi nghe nó
trình bày cách thức trốn về xuôi mà hết cả hồn vía.
Giấy tờ? - Của
anh.
Quần áo? - Của
anh.
Võ khí? - Của
anh.
Tiền bạc? - Anh
cho.
Tôi chẳng còn biết
làm gì, ngoài việc thu xếp cho hai đứa theo đường thủy về thủ đô. Mười bữa sau
chúng nó về đến nơi. Nhưng trước khi về đến nơi, theo chồng nó sau này kể lại,
hai đứa đi trên bè bị một toán du kích xã chèo thuyền ra đón bắt. Nó vui mừng tự
giới thiệu là nữ bí thư của tôi - tôi ở đây là chồng nó - để cám ơn tụi du kích
cứu chúng tôi kịp thời, vì thuyền lớn đi công tác bị tàu bay địch bắn đắm. Tụi
du kích mới hơi nghi ngờ nó đã kể một đống chuyện về đồng chí tư lệnh chiến
khu, đồng chí chủ tịch tỉnh, đồng chí chủ tịch xã... đều là bạn thân của tôi.
Tôi bị đau không nói gì nhiều, chỉ ừ hử và lắc đầu. Nhưng đã có nó... nó nói gì
đều đúng, tỏ ra nó là dân địa phương thật sự. Dân địa phương thì tin nhau, nhất
là tin nữ đồng chí bí thư xinh đẹp và khéo léo hứa hẹn cả với đồng chí xã đội
trưởng, đồng chí xã đội phó, cả đồng chí bí thư xã. Kết quả là hai ngày một đêm
ăn uống linh đình, rồi "mượn" một chiếc thuyền tam bản mới tinh tiếp
tục đi công tác. Hai đồng chí đội viên du kích cũng được đưa về công tác
luôn... trong nội thành. Tôi, ngãi là chồng của em tôi, trốn thoát hơn một
tháng rồi tôi - chính là tôi thật - mới bị bắt vì tội đồng lõa với em gái tư
thông với gián điệp địch. Tôi bị tuyên án tử hình, có lẽ sắp đến ngày thi hành,
thì lại chính một tiểu đoàn dù nhảy xuống thị trấn, giải thoát được hơn hai
trăm tù binh. Và tôi.
Tôi thuật lại câu
chuyện trên đây để tỏ rằng em gái tôi không phải hạng người mới trông thấy khẩu
súng đã run lên bần bật. Em gái tôi đã chạm trán với cái chết nhiều lần, và em
rể tôi càng chạm trán nhiều lần hơn với cái chết. Cho nên một giấc mơ đâu có phải
thứ làm cho em tôi sợ!
- Như em sợ, vì
em mơ thấy nhiều lần, lần nào cũng in hệt như thế. Mỗi lần một rõ rệt hơn. Em sợ...
em sợ mà không dám nói với ai. Nói với bạn thì chúng nó khinh, làm vợ lính Dù
mà nằm mơ thấy sợ thì sợ suốt đời. Em không dám nói với nhà em... Không, nhà em
không bao giờ khinh em đau. Có điều ảnh thường nói, con người ta lúc nghèo khổ
rất dễ can đảm, đến lúc khá giả, nhất là có con còn nhỏ, là sinh ra nghĩ ngợi vẩn
vơ - nghĩ đến nghèo lại sợ, nghĩ đến mất con lại càng sợ. Nhà em cho đó là bằng
chứng về những tình cảm tốt đẹp của con người. Nhà em không cười em, nhưng nhất
định thế nào cũng lôi mấy ông bác sĩ về nhà hạch hỏi đủ điều để tìm căn bệnh của
em.
- Đúng! Tôi kêu
lên. Dượng ấy mời bác sĩ là đúng. Bây giờ, mấy nhà chuyên môn về thần kinh tiến
bộ nhiều lắm.
Em tôi lắc đầu quầy
quậy: về y học nó còn hiểu biết hơn tôi nhiều.
- Em biết! Em biết
có ông đoán mộng mà chữa được người điên; có ông đoán mộng mà tìm thấy nguyên
nhân, từ 30 năm trước, căn bệnh của một người đàn bà mắc chứng tâm lãnh(1).
Nhưng họ sẽ không hiểu gì về những giấc mơ của em. Trước hết, vì khoa chữa tâm
bệnh hiện nay mới chỉ do các y sĩ Tây phương nghiên cứu, mà tâm hồn em, em biết
khác với tâm hồn người đàn bà Tây phương một trời một vực. Ví dụ người đàn bà
Việt Nam lúc nào cũng sẵn sàng chịu thiệt với chồng, mà người đàn bà Tây phương
không bao giờ chấp nhận điều đó. Vì sao? - Vì người đàn bà Tây phương thèm khát
hưởng thụ từ người chồng nên tự nhiên phải có mặc cảm tùy thuộc, thua kém đối với
người chồng đó - và đã có mặc cảm thua kém thì luôn luôn có phản ứng đền bù, tức
là đòi hỏi được bình quyền và tranh giành mọi ưu thế. Người đàn bà Việt tất
nhiên cũng biết hưởng thụ nhưng không coi sự hưởng thụ là một lạc thú không thể
không có ở đời, cho nên bề ngoài thì người đàn bà Việt lệ thuộc nặng nề người
chồng về sự sống vật chất hàng ngày, nhưng ngược lại, trong lòng lại không cần
đến người đàn ông quá lắm... Em nghĩ thế mà cho rằng các bác sĩ thần kinh không
thể căn cứ vào những nguyên tắc tâm lý Âu Mỹ mà tìm thấy căn bệnh cho em được.
- Nhưng em vẫn có
thể thử một lần cho đích xác?
Tôi hỏi.
Em tôi có vẻ hơi
hơi xấu hổ, trong thoáng chốc nó nhìn tôi mà cười, rồi quay đi, má đỏ hây hây.
Nó thú thật:
- Em giấu nhà em,
có đến hỏi bác sĩ F. ở Phan Thanh Giản. Ông ta già rồi, nếu không em đã tát cho
mấy cái!
- Phải rồi! Tôi
nói. Chắc hẳn lão ta cho rằng người đàn bà đang tuổi khoẻ mạnh và được thoả
mãn, nên ngấm ngầm trong vô thức có lo sợ sự mất chồng. Nằm mơ thấy chồng chết,
bị đâm suốt và có máu chảy, là sự cố gắng giải toả trạng thái nén tâm, bằng
cách chuyển dịch hành động ái ân thoả mãn thành một tai nạn ghê sợ.
- Đúng thế! Em
tôi la lên. Đáng ghét nhất là cái nhìn và cái cười đầy vẻ đồng loã, ra điều ta
đây thông minh, ta đây tài giỏi, đã soi thấu cả ruột gan nhà ngươi rồi. Em cố
nén giận giải thích cho lão ta hiểu rằng nghĩ về cái chết của một người chồng
thân yêu, người đàn bà Tây phương tiếc người đàn ông trước hết, và có than khóc
là than khóc cho sự thiệt hại của mình. Trong khi đó, người đàn bà Việt trước hết
là thương chồng nằm xuống cô đơn lạnh lẽo, rồi thương con bơ vơ, rồi mới thương
mình không nơi nương tựa. Lão bác sĩ già kêu chịu không sao hiểu được. Lão ta
nói cứ nghe bà thì người ta có cảm tưởng người đàn bà Việt Nam là thánh. Sau đó
lão ta viết cho em một cái toa thuốc bổ, không lấy tiền. "Đáng lẽ tôi phải
trả tiền bà về buổi nói chuyện hôm nay"... lão ta bảo thế.
- Được lắm! Tôi
khen viên y sĩ già. ít ra cũng phải thế: đã không giỏi thì phải có can đảm nhận
mình không giỏi... Người giỏi là em tôi!
Duyên có vẻ sung
sướng nhận lời khen. Nhưng nó vẫn buồn buồn thé nào.
- Em không cần giỏi,
em cần anh giúp em.
- Thì em nói đi.
Em bắt đầu mơ thấy thế từ bao giờ?
- Từ mười bốn
ngày... đêm nay là mười lăm đêm.
- Đêm nào cũng thế?
- Vâng, đêm nào
cũng thế. Em giật mình thức giấc vào khoảng từ 4 giờ đến 6 giờ.
- Cuối giờ Dần đầu
giờ Mão, mơ vào giờ này thật lắm đấy!
- Thật thế sao
anh?
- Thì cũng nghe
người ta nói. Có phần nào hữu lý: lúc bây giờ trời đất êm ả, không khí trong
lành... Nhưng đoán là đoán bậy mà thôi. Em kể tiếp đi. Giấc mơ bắt đầu thế nào?
- Em thấy em lâng
lâng như đang bay. Rồi em thấy mình đang trong tàu bay. Em từ phía trong nhìn
ra cửa mở bên tay trái. Hơn mười lính dù đứng thành hàng một, sát vào sườn tàu
bay, tất cả mọi người đều nắm tay vào một sợi dây cáp không lớn lắm. Mọi người
đều có vẻ lo ngại. Một người nói: "Gió lớn quá!...". Em nhìn ra là
nhà em. ảnh đứng ngay sau một người Mỹ. ảnh không thấy em. Em muốn gọi nhưng
không gọi được thành tiếng. Thế rồi có tiếng trong phòng hoa tiêu nói ra, về hướng
đi, chiều gió, vận tốc của gió, độ cao... Thế rồi đèn đỏ phựt lên, người Mỹ bước
sang bên kia cửa, nhà em khuỵu hai chân lộn ra ngoài. Em theo ra. Trời đầy mây,
tối mù mịt. Nhưng em vẫn thấy những cánh dù như những bông hoa lẳng lặng trôi
trên mặt nước. Mặt nước mênh mông, gió thật mạnh. Một cái dùi đã mở tung ra tự
nhiên lại cuốn lại. Em nghe rõ tiếng người thúc giục: "Mở ra mày! Mở ra
mày!"... không phải tiếng nhà em. Nhà em xuống gần đến đất rồi, bỗng nhiên
ảnh kêu lớn, kêu thật lớn: "Chết cha rồi! Lầm rồi! Coi chừng bay ơi! Nhiều
cây lắm!"... ảnh kêu để báo động cho anh em. Trong lúc đó anh đáp xuống
vùn vụt. Em muốn la lên khi thấy dù của ảnh bị rách băng mất hai khổ vải. Có lẽ
vì thế mà ảnh rớt mau quá. Hoặc giả vì chú ý nhìn để báo động cho đồng ngũ, ảnh
co chân, khép gối, rụt cổ, sẵn sàng. Nhưng đúng vào lúc đó em nhận ra một cành
cây khô chĩa thẳng lên trời. Ngay đằng sau ảnh, ảnh không nhìn thấy nó... Ngay
đằng sau ảnh... ảnh không nhìn thấy nó... trời ơi!
Tiếng kêu thảng
thốt của em tôi in hệt như tiếng kêu chết của một con chim gẫy cánh. Nó ngơ
ngác nhìn chung quanh, hai má ướt nước mắt. Không phải một mình nó sợ mà cả tôi
cũng sợ. Người ta nói giấc mơ nào hợp lý là giấc mơ báo trước sự thể xảy ra. Sự
thật xảy ra. Em gái tôi có bao giờ đi trên tàu bay thả dù, có bao giờ nhảy dù, mà
biết điều này điều kia y như thât . Tôi cảm thấy ngay rằng tình không thôi
không đủ đem đến cho em tôi những giấc mơ - hay một giấc mơ? - quái lạ như thế.
Nhất là, như tôi đã nói, nó không thuộc loại đàn bà ở lì trong gia đình để suốt
ngày nhớ đến chồng, nghĩ đến chồng, mà tưởng tượng ra chuyện này chuyện khác.
Em tôi tính hồn nhiên vui vẻ nên có nhiều bạn đến thăm hỏi... Vả lại trong khi
tôi hoang tàn phá tán hết phần gia tài của tôi thì em gái tôi buôn bán, mở
mang. Có thể nói nó giàu lắm, giàu lắm.
Nhưng tất cả tiền
bạc trên thế gian không mua được sự yên ổn trở lại trong tâm hồn cho em tôi.
Tôi cố nghĩ đến một điều nào đó...
- A! Cũng lạ, tôi
hỏi. Em nằm mơ đến hơn chục lần rồi mà không có gì xảy ra, thì chắc đâu đã có
gì đáng ngại? Người ta nói...
- Vâng, nó cắt lời
tôi. Sau khi thấy mình mơ đến bốn năm lần rồi mà vẫn không thấy gì, em đã hơi
yên dạ. Nhưng rồi em mới nhận rõ... em mới nhận rõ cứ mỗi lần sau thấy cảnh nhà
em bị nạn, em lại thấy rõ hơn đầy đủ chi tiết hơn lần trước. Ví dụ lúc đầu em
chỉ nhận được có mình nhà em thôi, nhưng lần sau em nhận được thêm một người bạn
của ảnh, lần sau nữa lại thêm một người bạn nữa của ảnh. Lần đầu nhà em nhảy ra
ngoài rồi, em chỉ thấy bóng đen kịt, nhưng mỗi lần sau lại rõ hơn... rõ hơn.
Đêm hôm qua...
Duyên nấc một tiếng
khẽ, hai hàm răng cắn chặt chiếc khăn tay. Rồi đột nhiên nó vùng dậy chạy ra cửa.
Tôi đuổi theo giữ lại kịp.
- Em phải can đảm!
Dù sao cũng vẫn còn là giấc mơ... chẳng lẽ em nằm mơ chồng em bị nạn khi nhảy
mà dượng ấy cứ nằm lì ở nhà cũng chết được hay sao! Anh có thể gọi dây nói cho
ông lữ đoàn trưởng yêu cầu ông ấy cho dượng ba nghỉ nhảy một tháng.
- Anh định nói thế
nào?
- Thì... thì nói
như em kể...
- Không được đâu
anh ơi! Vợ nằm mơ mà đòi được cho chồng nghỉ, thì quân đội không còn người lính
nào ra trận. Nhà em mà biết thế, ảnh cũng giận...
- Thì nói cho dượng
ấy biết trước?
- Không được đâu
anh ơi! Nhất là hôm nay, em trông thấy ảnh là em muốn khóc. Vì em mơ thấy ảnh
em sợ quá rồi!
- Em thấy dượng
ba thế nào?
- Em thấy rõ mồn
một. Như có đèn chiếu riêng cho một mình em. Em thấy máu trào ra, chảy thành
dòng xuống áo xuống quần, xuống đất. Lúc đầu ảnh la lớn: "Chết tao rồi,
bây ơi!...", sau ảnh đau quá đưa hai tay níu đầu cành cây như muốn nhoài
ra. Máu nhầy nhụa cả hai bàn tay. Sau cùng ảnh ngửa mặt lên, rồi gục xuống, đầu
ngoẹo sang một bên vai, cánh tay thõng xuống. ảnh gọi em: "Duyên
ơi!"... ảnh muốn nói gì nữa nhưng không kịp. Em muốn gọi ảnh, muốn chạy đến
ôm lấy ảnh... ảnh chết rồi... chết thật rồi...!
IV
Thật là một giấc
mơ ghê gớm. Tôi bắt buộc phải tìm một cách thức nào đó để giúp em tôi: số mạng,
nếu đã có và không lay chuyển được, thì cố gắng chống đối cũng hoàn toàn vô
ích. Tôi muốn đến gặp em rể tôi, nhưng cũng chỉ vô ích thôi. Bởi nó cũng có học
khá và còn chịu khó đọc sách lắm. Đọc nhiều sách, thật nhiều, thì có thể chấp
nhận một vài điều phi lý... Nhưng cho dù tôi thuyết phục được cho nó tin thì nó
có thể làm được gì? Không lẽ xin nghỉ nhảy "vì sợ tôi mơ thấy tôi bị nạn"
hay sao? Đời nào một sĩ quan nổi tiếng can trường như nó, lại chịu lui bước vì
một đe dọa viển vông như vậy! Con người ta mất sự kính trọng của kẻ khác còn có
thể sống được, chứ mất sự tự tin vào tư cách của mình thì chắc chắn không sống
được.
Tôi không thể nói
gì với em rể, nhưng nhất định tôi phải làm gì giúp em gái. Nếu chồng nó chưa chết,
mà em tôi cứ tiếp tục nằm mơ như thế một tuần lễ nữa thì chính nó sẽ chết, điên
mà chết. Cho nên vấn đề không phải là cứu một sĩ quan dù - vào lính dù, ai nấy
đều chờ đợi lượt mình đổ ngã, cũng như người con gái lấy lính dù đã có phần nào
nghĩ mình goá bụa - mà vấn đề là xua đuổi giấc mơ ác nghiệt kia đi. Tôi nghĩ chỉ
còn một cách.
- Nghe nói vùng
Trương Minh Giảng, Nguyễn Thông có nhà thờ... Đức mẹ Maria thiêng lắm, nhiều
người đến nguyện xin điều này điều nọ đều được thoả mãn... Nhiều người trả lễ bảo
vật...
- Em đã đến rồi.
Em xin cho nhà em bình yên, em nguyện trả lễ một chiếc cà rá 7 ly.
- Em đến lâu
chưa?
- Từ tuần trước.
- Còn ngôi chùa ở
Hàng Xanh?
- Em đến rồi. Ông
ta bảo nhà em có hạn nặng trong tháng này, nhưng bản mệnh thì vững.
- Thế mà em vẫn
không hết!
Duyên chán ngán gật
đầu. Bây giờ tôi mới nhận ra mắt nó sâu hoắm xuống, hai gò má nhô cao lên, bắp
thịt ở đuôi con mắt trái giật giật. Tôi nắm chặt hai bàn tay run rẩy của em tôi
và quyết định.
- Anh giúp em.
Hai mắt em tôi mở
lớn, ngạc nhiên nhiều hơn hy vọng. Anh giúp em? Anh giúp ra sao?
- Anh có biết một
ông thầy pháp người Tàu, mới trốn từ Trung cộng sang Hồng Kông rồi sang Việt
Nam. Ông ta già rồi, có phép thuật giỏi lắm. Anh nói chuyện với ông ta nhiều lần...
- Nhưng anh có biết
nói tiếng Tàu đâu!
- à... ông ta nói
tiếng Pháp.
- Ông ta là con
quý phái, họ Mã... con của tướng Mã Chiếm Sơn, người đầu tiên hạ lệnh kháng Nhật
năm 1938 ở Lư Cầu Kiều. Ông ta còn trẻ có du học ở Ba-lê, ấn Độ...
- A, có thế chứ!
Chắc ông ta học phép ở ấn Độ?
- Nhất định! Ông
ta đã tu khổ hạnh bà-la-môn trong rừng... à rừng Tu-la-khê-da mười năm, mỗi
ngày chỉ uống bốn ly sữa...
- Bốn ly sữa?
- Bốn ly... phải
rồi, bốn ly nhỏ bằng ly uống li-cơ.
- A, có thế chứ!
Chắc ông ta có nhiều người nhờ. Em không thấy đăng báo?-Ông ta ở trên gác cao,
ai có duyên ông ta mới tiếp. Có khi mình đang đi ngoài đường ông ta đã sai người
ra mở cửa đón sữa. Mình không nói tên ông ta cũng biết.
- Giỏi quá nhỉ!
Ông ta làm thế nào mà biết được?
- ừ, thì thần
giao cách cảm mà! Có thế mới đi vào trong mộng mà giúp em được chứ.
- Đi vào trong mộng?
Mộng của em?
- Chứ sao! Ông ta
giác ngộ sắp thành Phật...
- Sao anh nói ông
ta tu theo bà-la-môn? Bà-la-môn làm gì có Phật?
- Thì... sau đó
ông ta bỏ bà-la-môn theo đức Thích ca. Ông ta tịnh khẩu ba mươi năm.
- Ba mươi năm?
Bây giờ ông ta còn tịnh khẩu?
- Nhất định! Ông
ta nói bằng thần giao cách cảm không? Nói không thành tiếng!
- Sao bảo ông ta
nói chuyện tiếng Pháp với anh?
- Thì thần giao
cách cảm cũng phải có hình ảnh chứ! Có hình ảnh cũng phải có danh từ, động từ,
để diễn tả hình ảnh chứ!
- Phải rồi! Có
nhiều cuốn sách về tê-lê pa-ti. Ông ta giỏi thật đó! Ông ta giúp người có lấy tiền không anh?
- Có! Ông ta lấy
ba trăm ngàn, đưa trước hai trăm ngàn, một tấm ảnh mới chụp của cô, một tấm ảnh
chụp chú mặc đồ trận.
Em tôi có vẻ tin
tưởng hơn khi thấy số tiền lớn. Không có ông thầy nào mới lần thứ nhất đã đòi đến
hai trăm ngàn. Hai trăm ngàn là giá một chiếc xe 4 ngựa còn mới. Nhưng em gái
tôi giàu có. Hai trăm ngàn đủ nhiều nhưng chưa xót ruột.
- Nếu có thấy nhiều
quá, anh có thể nói ông ta bớt cho cô.
- Không, chỉ cần ổng
thiệt giỏi. Thiệt giỏi thì hai trăm cũng đáng.
- Giỏi thì bảo đảm
mà.
- Để em gửi anh một
cái chi phiếu. Rồi em về nhà
lấy ảnh.
Khi em tôi trở lại,
tôi đã sẵn sàng. Sẵn sàng một vụ lừa đảo lấy hai trăm ngàn. Thật ra tôi không cần
được số tiền, nhưng em tôi cần mất nó. Vì tất cả mọi người, khi thấy nguy hiểm
đe doạ đến vợ chồng hay con cái họ, đều thấy cần được tổng cậy vào một thế lực
siêu nhiên. Người đàn bà ngày thường sáng suốt và cứng cỏi đến đâu mà sợ mất chồng,
mất con, cũng tìm đến thầy bói, thầy ngải, thầy pháp - ở Việt Nam, Hoa Kỳ hay
Liên Xô cũng thế. Em gái tôi cũng thế. Tôi tính số tiền vừa đúng cho nó chú ý, trong
sự giàu sang của nó. Nói ít nó coi thường.
Công việc của tôi
là làm sao cho em tôi tin tưởng có một sự giúp đỡ vô hình bên cạnh nó. Tôi
không có tài cán gì giải thích giấc mộng lạ lùng. Nhưng tôi cố gắng trả lại sự
yên ổn cho tâm hồn nó. Một người như em tôi không thể vì cái chết mà bấn loạn
thế: nguồn gốc sự khích động là tình trạng bất lực của nó trong giấc mộng.
Mục đích của tôi
nhàm làm cho Duyên có cảm tưởng làm được một việc nào đó giúp chồng. Tôi phải
giảng giải cho nó nhiều về những giấc mơ mà trong đó không phải chỉ năng lực của
thân xác mới có khả năng tác động mà thôi. Nhu cầu sinh lý, cảm quan của trẻ
thơ, nếu bị đè nén, có thể ảnh hưởng đến một giấc mơ nào đó. Nhưng không phải
chỉ có thế mà thôi. Bởi người ta phải hiểu mình nằm mộng với ký ức của mình,
nhưng cũng có khi với ký ức của người khác. Như em tôi thấy cảnh nhảy dù mà chỉ
chồng nó biết rõ. Và cũng có thể người ta nằm mộng thấy một hình ảnh không thật
sự có trên đời, như có lần, tôi mới lên mười, mơ thấy bị nhiều con vật quái đản
đuổi theo để giết: tôi trèo lên mái nhà, ngọn cây, đều bị chúng húc đổ tan
tành. Tôi sợ quá mà tỉnh giấc, mồ hôi vã như tắm, tim đập liên hồi, đến mấy đêm
sau còn sợ.
Ý tôi muốn nói rằng
linh hồn người ta là cả một sự chắp nối phức tạp và lâu dài những xúc cảm và những
hình ảnh. Chúng ta gọi đó là những ký ức. Có điều, thiên hạ nói đến ký ức thì
chỉ nghĩ đến những xúc cảm và hình ảnh riêng biệt, mà chỉ có ý chí của người
ta, lúc tỉnh mới tập hợp lại thành một chuỗi dài có ý nghĩa như một sự kiện, hoặc
tiến xa hơn, so sánh nhiều sự kiện để rút ra một kết luận - công việc mà thiên
hạ gọi là suy luận. Nói tóm lại, người ta nghĩ về linh hồn như một sự vận động
của ký ức, chỉ hiển hiện khi người ta tỉnh táo: mắt mở, tai nghe, mũi ngửi
v.v...
Tôi thì tôi nghĩ
khác. Người ngủ, hay người chết, có một phần giống nhau là mắt nhắm, miệng ngậm,
thân thể ở yên... Nhưng ở người chết thì tim ngừng đập, máu ngừng chảy, khí ốc-xy
không theo máu luân lưu trong cơ thể, nên mọi bộ phận đều ngừng hoạt động, các
giác quan đều nghỉ làm việc và thân xác nguội dần vì năng lực liên lạc không
còn cơ sở, tiết dần vào khoảng không. ở người ngủ thì chỉ c ó hai con mắt được
thật sự nghỉ ngơi, còn tai vẫn nghe, mũi vẫn ngửi, da thịt vẫn xúc cảm - một tiếng
động lớn, một mùi thơm gắt, một luồng gió lạnh, có thể làm cho người ngủ tỉnh
giấc; tỉnh giấc sau tiếng động, mùi thơm hay luồng gió, mà vẫn có ký ức, dù mơ
hồ, về các sự kiện đó - nên có thể nói là một phần linh hồn vẫn ở trong thân thể;
đó là giác hồn. Còn một phần có khả năng rời cơ thể, làm một cuộc du hành dài
hay ngắn trong không gian. Đó là phần ý thức, vì không có cơ sở giác quan nên
không thấy được cảnh vật chung quanh như lúc tỉnh, nhưng ngược lại, anh hồn -
tôi gọi phần ý thức này là anh hồn - có thể giao tiếp với anh hồn của một hay
nhiều người khác, và, với tư chất ký ức trong khoảng không có thể giao tiếp với
khoảng không, là sự tụ họp của anh hồn của tất cả các thế hệ người đã sống.
Chính sự giao tiếp đó tạo nên những giấc mơ: mơ kỳ dị, quái đản, mơ không đầu
đuôi, nhưng cũng có khi mơ thấy cảnh tượng mà trong tương lai, gần hay xa, người
nằm mơ sẽ gặp.
Tôi tin có những
giấc mơ như vậy, nhưng tôi không tin có một định mệnh an bài. Tôi có cảm tưởng
rằng một người tỉnh có thể không có ý muốn này, ý muốn khác - như em tôi không
thể có ý muốn thấy chồng gặp nạn chết - nhưng có thể là để đáp lại một phản ứng
thầm kín nào trong đáy sâu tâm linh của người đó. Sự giao tiếp giữa anh hồn của
hắn với khoảng không đã có một kết quả là một vùng năng lực rất lớn được vận dụng
để tạo thành sự thật những gì mà người đó thấy trong giấc mơ... Em tôi ngồi yên
nghe tôi nói, chỉ hơi cười trong ánh mắt. Tôi biết nó không hiểu, hoặc không,
khoảng không đã là "không" thì còn năng lực nào để tạo thành cả một cảnh
tượng có thật ngoài đời? Vả lại, đã là một cảnh tượng của Định Mệnh thì không
có cố gắng nào thay đổi được.
Sự chất vấn của
em tôi có lý trong giới hạn hiểu biết thông thường hiện đại. Tôi không cãi mà
chỉ kể cho nó nghe - cho nó nhớ lại thì đúng hơn - trưởng hợp bà vợ tướng De
Gaulle nằm mơ bốn đêm liền thấy chồng mình bị bắn chết bởi 3 phát đạn trung
liên, khi chiếc xe của ông vừa đi khỏi mọt cây cầu nhỏ và một quãng đường vòng
cung. De Gaulle nói với vợ: "Bà hãy cầu nguyện cho tôi". Rồi quên đi.
Hai ngày sau ông ta đi một chiếc xe DS21 có mô-tô hộ tống, theo đường bộ về nhà
riêng, cách Ba-lê khoảng 200 cây số. Đoàn xe đi chậm lại để qua cầu, rồi tiếp tục
đi chậm trên con đường uốn cong về phía trái. "Uốn cong về phía trái"
bà De Gaulle nói như thê,s và nói tiếp: "Ông ngồi bên traí"... De
Gaulle nhận ra mình ngồi bên trái thật, khác hẳn lệ thường ông ta bao giờ cũng
ngồi bên phải. De Gaulle giật mình, một sức mạnh nào đẩy ông ta sang góc xe bên
kia, vừa lúc súng nổ, ba viên đạn xuyên qua thành ghế nơi ông ta vừa tựa lưng -
một viên khác xuyên thủng vỏ sau xe, nhưng bánh xe thuộc loại không bể (vì chia
làm nhiều ngăn?) nên chỉ mất một phần hơi mà không xẹp: người quân nhân lái xe
nhấn mạnh ga thay vì ngừng lại... Kinh nghiệm của gia đình De Gaulle được nhiều
báo thuật lại, sau khi ông ta chết. Người sùng đạo tin chắc là nhờ bà vợ thành
tâm cầu nguyện mà ông chồng thoát nạn. Nhưng cũng còn nhiều trường hợp khác, mà
người ta có thể kể suốt ngày không hết. Điều quan trọng là không tin tưởng một
cách mù quáng, nhưng vẫn phải có sự chấp nhận, chấp nhận để không chống đối,
kháng cự... kháng cự làm cho tâm hồn tê điếng, chính là nguồn gốc của trạng
thái kinh hoàng bất lực của người trong cuộc. Tôi muốn nói, như con thuyền giữa
cơn giông tố, chỉ có cách thuận theo chiều gió mới có hy vọng sử dụng đến bánh
lái phần nào. Như người không biết bơi lỡ té xuống dòng sông chảy xiết, việc phải
làm trước hết là tuyệt đối không vùng vẫy: cứ mặc cho làn nước đưa đi thì tất
nhiên cả người sẽ nổi lên mặt sóng.
Tôi muốn bảo em
tôi đừng sợ, đừng buồn... nhưng lời nói nào, trong lúc này cũng vô ích. Tôi
không thể khuyên nó cầu nguyện, vì, cũng như tôi, nó có nhiều lẽ phải quá trong
đầu óc. Bởi thế, tôi đành phải lừa dối nó.
V
Sau đây là bức
thư mà Duyên gửi cho tôi từ Đà Lạt.
Anh thân yêu,
Em cứu được nhà
em rồi, đáng lẽ đến báo tin mừng cho anh, nhưng nhà em về đến nhà đã gần sáng,
mà 8 giờ có máy bay chờ sẵn đưa chúng em lên nghỉ trên này cho nhà em bình tĩnh
trở lại, nên em không đến được. Vả lại, em tin chắc ông thầy đã biết hết, và đã
kể hết với anh.
...Bây giờ em
nghĩ lại, mới thấy thật may mà em đã nghe lời ổng, làm hết mọi việc đúng như
anh dặn. Em nói thế, anh đừng buồn, tội nghiệp em. Mong anh hiểu cho em... người
có đôi chút học vấn, mà bảo em... à, mà thôi, để em thuật lại có đầu đuôi anh mới
hiểu cho em nhiều hơn.
...Lúc em ở đằng
nhà anh ra về thì đồng hồ đã chỉ 12 giờ. Em sửa soạn đón nhà em về ăn trưa, rồi
chờ ảnh đi ngủ mới bắt đầu tìm kiếm trong mớ kỷ vật bề bộn từ khi thầy mẹ còn sống
để lại, mãi gần 2 giờ mới thấy mấy đồng cắc bằng bạc và chiếc khăn tay của em
thời con gái. Mãi hơn 3 giờ nhà em mới đi làm. Em lên lầu mở cửa sổ ngồi chờ.
Trong khi chờ, em thấy lố bịch quá. Em băn khoăn mấy lần định bỏ xuống dưới
nhà, nhưng không hiểu sao vẫn ngồi yên.
Đúng 4 giờ, ông
già câm xin ăn đi qua. Ông ta ngước nhìn lên em, em làm dấu quyết đúng như anh
dặn. Ông ta dừng lại chờ.
Em xuống, mở cửa
ra đường, vừa đi vừa đếm nong, thoong, than, thí, hả, hốc... đến thíp thì em dừng
bước, chân phải trước, chân trái sau. Ông già ăn xin, quần áo rách, nhưng khá sạch
sẽ đưa cho em tờ giấy vẽ bùa và hai đồng cắc bằng chì. Em nhìn đúng năm 1960 và
so đúng hình ông Diệm ngược đầu với bó lúa. Em đưa hai đồng cắc bạc, em nhớ năm
1927 và 1931, cho ông ta, với chiếc khăn tay.
Em trở lên lầu,
ngồi nhìn mãi lá bùa. Em tưởng như không thể nào làm theo lời anh được. Nhưng rồi
sau em nghĩ đến nhà em, em nghĩ vợ chồng hy sinh cho nhau đến thế nào còn được...
Em đốt lá bùa vừa thả dần vào ly nước, vừa đọc thần chú, xong em nhắm mắt uống
cạn cả ly. Rồi đúng 6 giờ, em đi bộ ra đường, đi bộ đến bến sông, ném thật xa
hai đồng các vào đêm tối. Em về đến nhà đã hơn 9 giờ. Nhà em chưa về, nhưng chỉ
một lúc sau em được sĩ quan trực ở văn phòng gọi dây nói cho biết nhà em không
về: khoảng quá nửa đêm có nhảy tập phản phục kích.
Từ bấy giờ trong
lòng em như lửa đốt. Em không sao ngồi yên đứng yên được. Em lên lầu xuống lầu
cả mấy chục lần. Mãi hơn 12 giờ em mới đi nằm, nhưng cũng không sao ngủ được.
Em vùng dậy mở cửa sổ nhìn ra ngoài trời. Trời trong vắt, có trăng, có sao. Em
thấy hơi vững bụng. Nhưng chỉ được một lúc thôi, vì sau đó những đám mây lớn ở
đâu kéo đến đầy khắp. Em bắt đầu sợ trở lại. Nhưng em sợ mà không thấy bối rối
trong lòng như mấy bữa trước. Em tì tay vào khung cửa, liên miên những hình ảnh
cũ: hồi chúng em mới gặp nhau, khi chúng em đi trốn trên sông Thao, hồi nghe
tin anh bị bắt... Quá khứ, quá khứ... từng trải bao nhiêu gian nguy, em được hưởng
nhiều hạnh phúc mà em không biết. Em cảm động, em muốn cảm ơn, em thấy cần được
cầu nguyện. Nhưng không lẽ em cầu nguyện những vị mà ngày thường em không nghĩ
tới? Em không làm như thế được... trong lúc băn khoăn, em chợt ngẩng mặt lên trời
cao có mây đen vần vũ. Một nửa tâm hồn em bỗng nhiên mở rộng: em cầu nguyện
bâng quơ vào khoảng không. Xin đất trời phù hộ. Tiếng em nhỏ và đều, ru em vào
giấc ngủ. Giấc mơ quen thuộc lại bắt đầu, nhưng lần này em nghe rõ tiếng em cầu
nguyện. Thế là đủ. Em biết sự gì sẽ xảy ra. Em tiếp tục mơ thấy nhà em trên máy
bay, lại thấy cái dù mất hai khổ vải... Em thấy rõ ảnh níu một bên dây, kéo hết
sức để quân bình chỗ trống. Em theo ảnh rớt xuống đu đưa theo những cơn gió mạnh.
Em thấy em yên ổn, bình tĩnh. Em nhận được cành cây sớm hơn mọi bận. Như chỉ chờ
có thế thôi, em la hết sức lớn: Anh! Coi chừng! Anh ơi!...". Tiếng em la
chưa dứt, em thấy nhà em ngẩng mặt lên thật nhanh, cúi xuống nhìn thật nhanh. Rồi
em thấy cả người ảnh như co lại, như bổng lên và tạt sang bên cạnh. Mũi nhọn của
cành cây vút qua sượt ngang vai ảnh...
Em thức giấc, nhận
ra mình ngủ quên, gục đầu trên bậu cửa sổ. Em đóng cửa, vào giường ngủ một giấc
thật say. Gần 6 giờ nhà em về. Em bình thản, nhưng nhà em tái xanh. Em mở cửa, ảnh
ôm chầm lấy em, hôn lên đầu, lên cổ. Trong khi đó thì tay nhà em run run, đầu gối
nhà em lập cập. ảnh đi không muốn vững. Về đến nhà, gặp được vợ con rồi, ảnh mới
thấy tai nạn vừa qua ghê gớm biết bao. "Thằng phi công nhận nhầm tín hiệu,
thả dù cách xa địa điểm hơn 10 cây số, đúng vào khu rừng thưa, bên chủ nghĩa là
con sông nhỏ mà thật sâu. Cả tiểu đội chỉ huy chết 8, bị thương 2, trong đó có
6 đứa chết đuối vì đêm tối, dù quấn vào người, không thoát ra được".
Trong số người chết
có Trung úy H., bạn thân của nhà em. Trung úy H. mới lấy vợ được một năm có đứa
con vừa vặn ngày sinh nhật đầy tuổi tôi: đang vui với bạn bè thì có xe đến gọi
đi gấp. Khi nhảy, anh nhảy sau cùng, cách mặt đất còn bốn năm thước thì một cơn
gió mạnh đánh tạt dù vào một cây sồi không cao lắm. Nhưng một cành sồi gãy chỉ
còn một đoạn dài hơn gang tay, lọt giữa vành mũ và cổ áo, xuyên ngập vào gáy
anh, và như cái đinh treo anh lơ lửng, hai chân cách mặt đất hơn một đầu người.
Hình như H. không thấy đau, vì anh kêu gọi đủ tên các anh em trong tiểu đội.
Anh bảo nhà em đi gọi vợ con anh đến. Nhưng sau đó anh bị mê man. Dưới ánh sáng
đèn chiếu của trực thăng cấp cứu, bác sĩ và mọi người không tìm cách nào đưa
anh xuống được...
Trung uý H. chết
trước khi trời sáng rõ, trước khi trực thăng lớn đưa đủ dụng cụ đến cưa cành
cây. Nhà em đã chứng kiến nhiều cái chết nhưng chưa bao giờ ảnh gặp một cái chết
phi lý, dữ dội như vậy. Nhất là chính nhà em suýt nữ cũng phải chết một cách
tương tự. "Anh không hiểu được. Không hiểu được. Không phải anh tưởng tượng,
không phải anh nghĩ đến em - trong giây phút đó, bất cứ ai cũng chỉ nghĩ đến những
việc phải làm - nhưng rõ ràng anh nghe tiếng em gọi anh Anh coi chừng, anh ơi!...".
Anh giật mình ngẩng nhìn, nhưng vội cúi xuống ngay, vừa vặn thoáng trông thấy
mũi nhọn từ dưới đâm lên. Anh hết sức đu lên cánh tay phải, văng cả người theo.
Anh thoát chết trong gang tấc, chỉ bị móc rách một bên vai áo... "Chỉ rách
một bên vai áo!". Anh ơi, em cảm động và hối hận biết bao vì anh cứu vợ chồng
em và em không tin, mà có lúc em định không làm như lời anh dặn. Trong lúc mừng
rỡ, em chỉ biết ôm lấy nhà em mà khóc hoài, không sao nín được. Em cũng không
sao kể ngay cho nhà em nghe nằm mơ thế nào, và anh giúp em thay đổi giấc mơ thế
nào. ảnh sẽ không tin và em sẽ rất buồn.
Vì thế em nín lặng
giữ chặt cái vui của em trong lòng. Cả đến khi nhà em cởi dây tháo giày ra khỏi
chân, có hai đồng bạc cắc rơi ra em cũng không nói, mặc cho ảnh cằn nhằn em tin
nhảm: "Em giấu tiền vào giày anh thế này, khi nhảy đụng mạnh xuống đất, rủi
đồng cắc nằm nghiêng, nó có thể ngập vào chân anh". Em rúc đầu vào nách ảnh
để cười một mình. Rồi em khẽ nhặt hai đồng cắc bạc gửi biếu anh đây, để anh giữ
làm kỷ niệm...
Một lần sau cùng,
vợ chồng em quyết không bao giờ quên được những ngày vừa qua. Nhà em sau khi
nghe em kể chuyện, đồng ý với em rằng hiểu thì không hiểu được đến tận ngọn
ngành, nhưng chồng em có thể tin - chúng em rất tin thì đúng hơn - có sự giao
tiếp, vay mượn ký ức giữa anh hồn của một người đang ngủ và anh hồn của một hay
nhiều người khác. Chồng em tin rằng cái cảnh tượng được tạo ra do ý muốn của một
anh hồn có thể được thông báo cho chân không để chân không đào tạo nên cảnh tượng
đó trong thực tế. Em không mường tượng nổi tại sao trong vô thức của em lại có
thể có sự gặp nạn của nhà em, nhưng em thành thật tin tưởng rằng nhờ quyền phép
của ông thầy và sự chỉ dẫn của anh, và nhờ tình thương yêu của em đối với chồng
em, mà em xâm nhập được vào giấc mơ, mà em cất được lời cầu nguyện trong khoảng
không, mà giữ được tinh thần tỉnh táo và chủ động để can thiệp cứu nhà em đúng
lúc... xưa nay chưa bao giờ có người cố gắng giải thích những giấc mơ báo trước
tương lai; người ta gạt phăng đi không tin, hoặc nếu tin thì cho đó là sự hiển
hiện của Định Mệnh, mà đã nói đến Định Mệnh thì làm gì có sự thay đổi, sửa chữa
được.
Anh là người đầu
tiên giải thích những giấc ơ, ông thầy là người đầu tiên đưa người đang sống
vào khu vực linh thiêng của chân không và anh hồn, còn em là người đầu tiên
thay đổi được giấc mộng của chính mình. Sau một nửa tháng kinh hoàng, anh biết
không, hôm nay em hãnh diện không ít!
Em chỉ tiếc có một
điều là không tìm được cách nào để kể câu chuyện của em cho mấy người bạn. Mấy
lần em định kể, nhưng muốn kể thì phải giải thích, mà em giải thích không được,
không lẽ cứ mỗi lần kể lại đời có anh ngồi bên cạnh hay sao?Em gái thân yêu của
anh.
Thiếu Duyên
Tái bút - Em vừa
tìm thấy trong túi bộ đồ trận của nhà em chiếc khăn tay, còn y nguyên nếp gấp.
Kể cũng lạ: không biết ông thầy làm cách nào mà bỏ được nó vào túi nhà em...
Cũng như hai đồng bạc cắc, em xem lại đồng niên hiệu 1927, 1931, làm sao vào được
giày nhà em mà nằm... Nhưng mà thôi, anh hiểu được cái gì anh hiểu, còn cái mà
em thấy, mà em không hiểu nổi, thì em gọi nó là thiêng liêng huyền bí - ở trong
sự chuyên chở và bao bọc của Chân Không, như anh thường nói!
VI
Tôi đọc đi đọc lại
bức thư của em tôi, cố tìm xem nó có ý định trêu cợt gì tôi không. Vì trong tay
tôi lúc ấy có đến hai chiếc khăn tay và bốn đồng bạc cắc. Như các bạn đoán biết,
sau khi ông bạn già của tôi - ông bạn già trong một chỗ chơi bời không lấy gì
làm sang trọng lắm - đóng vai người ăn mày câm đổi hai đồng cắc và đưa em tôi
lá bùa, lá bùa do tôi vẽ, ông ta đã trả lại cho tôi cả chiếc khăn tay lẫn hai đồng
cắc bạc. Như vậy thì khăn tay nào, bạc cắc nào, mà ai bỏ trong túi, trong giày
người lính dù, em rể tôi?
Ơ hay! Có lẽ đâu
những điều tôi tưởng bày đặt ra, để trấn an em tôi, đều là thật cả!
